Thiền Và Stress : Một Cái Nhìn Khoa Học

Tiffany Lethi


Tác dụng của sự kiểm sóat hơi thở và Stress , một cái nhìn khoa học

1) Sự tương quan giữa Mind và Body

Thế kỷ thứ 17 , René Descartes , nhà toán học và triết gia ngươì Pháp khẳng định thuyết nhị trùng , tách rời thế giới tâm linh và thế giới vật chất ,( mind – body dualisme ) theo ông , Mind : tư tưởng , và Body : cơ thể là hai caí entity không làm cùng 1 chất liệu , này nhé : nếu bạn cầm dao cắt vaò da thịt , máu sẽ tuôn traò, nhưng nếu bạn đưa bộ óc lên bàn mổ , thì ý tưởng không chảy ra theo vết cắt …vì vậy những gì xảy ra trong tư tưởng hoàn toàn biệt lập với những gì xảy ra trong cơ thể , nói cách khác đó là hai phần tử riêng biệt , không ảnh hưởng gì đến nhau . Nếu như Descartes còn sống đến ngày nay thì hẳn là ông đã thấy mình thật sự sai lầm …. Tư tưởng và cơ thể con người là 2 bộ phận liên quan mật thiết , những tình cảm yêu ghét , giận hờn không thể cân đo đong đếm đó có thể dẫn đến những căn bịnh rất thực tế như nghẽn tim, loét bao tử, hay ngược lại , những căn bịnh hiểm nghèo mà bác sĩ tưởng chừng phải bó tay bỗng nhiên thuyên giảm 1 cách kỳ diệu sau những cuộc hành hương . Và nữa, sức mạnh của thiền định – Meditation – là 1 sự thật không thể chối cãi . Sự kiện những vị thiền sư Tibet ngồi toạ thiền trong tuyết lạnh và sử dụng Hoả thân để làm nóng lớp chăn phủ trên người đã làm nao núng giới khoa học gia Tây phương

Có 1 sự giải thích khoa học nào không cho những sự kiện tưởng như thuộc về 1 thế giới huyền bí của tâm linh đó ? Hay chúng ta đành dễ dãi bằng lòng với cách xếp hạng chúng vào mục …Khoa học huyền bí , và phải kêu gọi đến ..lòng tin –faith- để mà ….gật gù : “ Đã bảo là huyền bí rồi mà lị !!! “

Trước khi vận dụng đến “ khả năng tin tưởng “ của tâm linh , mình hãy thử dùng con mắt khoa học để khảo sát về hiện tượng tương quan giữa Cơ thể ( Body) và ý tưởng ( Mind) qua các chứng bịnh . ( Trong phạm vi bài này HV chỉ xin bàn tới sự liên quan giữa Stress , các căn bịnh gây ra bởi Stress và ứng dụng của Thiền –Meditation – trong đòi sống hàng ngày . )



Sự liên quan giữa Stress và Bịnh :



Tất cả chúng ta đều biết Stress gây ra rất nhiều bịnh . Cái list của những căn bịnh thời đại đó càng ngày càng dài ra tưởng như không bao giờ hết .

Cái Stress cao độ ( intense ) và kéo dài ( prolonged) làm yếu đi khả năng đề kháng của cơ thể ( immunity defense) , làm mệt mỏi trái tim, làm hư hoại những tế bào của não bộ (memory’s brain cell), làm tăng mỡ đọng ở eo và mông ( 1 trong những risk factor của heart desease ( nghẽn tim, infartus …) , cancer và diabetese ( đái đường ) . Stress cũng dự phần lớn vào những bịnh thoái hoá như polyarthritis rhumatoide – thoái hóa khớp xương ) , những bịnh tâm thần – depression , và góp phần làm cho các tế bào mau già.

Các cơ cấu giữa Stress và Disease chỉ mới được hiểu khá tường tận từ khoảng đầu thập niên này ( vào khoảng năm 1990 , những bài học về Stress còn nằm trong phần Psychiatric mà không phải là phần Diagnosis – bịnh lâm sàng )



Stress là gì ?



Trước hết ta hãy thử lược sơ qua , để hiểu rõ hơn Stress là gì ? Stress là 1 trong những khả năng sinh tồn của loài ngươì . Nói khác đi , Stress là 1 phản ứng tự vệ của cơ thể trước các nguy cơ . Stress là 1 phản xạ tự nhiên giúp con nguòi đối phó với caí xã hội đầy bất trắc bên ngoài . Khi gặp nguy hiểm – đối đầu với con sư tử chẳng hạn – cô thể con nguòi cần phải nhanh chóng sẵn sàng để “ đương đầu “ hay “ chạy trốn “ ( fight or flight reponse)



Khi não bộ đánh hơi được 1 sự nguy hiểm, 1 tín hiệu được báo ngay cho:

A- Adrenal glands ( nằm trên chóp thận ) để tiết ra 2 loại hormones :

1- Adrenaline ( epinephrine)

2- Glucocorticoids & cortisol



B- Các tế bào thần kinh vùng hypothalamus để tiết ra chất :

1- Nor-epinephrine

Các loại hormones này là những chất hoá học cực mạnh , có tác dụng làm cho :

1- Các giác quan nhạy bén hơn , các cơ bắp ( muscle) săn chắc lên ,giảm thiểu khả năng tiêu hoá ( tác dụng của nor –epinephirine)

2- Tim đập nhanh hơn , phổi : hô hấp nhanh hơn , chuẩn bị đưa oxygen tới các tế bào ( t/d của epinephrine )

3- Độ đường tăng trong máu để cung cấp nhiệt lượng cần thiết .( cortisol )

4- Nói tóm lại cơ thể chúng ta đang ở trong tư thế sẳn sàng tác chiến hay ….chạy trốn .

Một khi cái Stress đã qua đi , ( như trong ví dụ này , con sư tử đã đi …chỗ khác chơi ) thì các hormons trở về trạng thái cũ .



Thế nhưng trong xã hội ngày nay , Stress biến đổi hình thức , nó không còn đơn thuần là 1 con sư tử , nanh dài móng nhọn , mà nó thiên biến vạn hóa ra hàng triệu tình huống khác : 1 ông Boss khó tánh , 1 ông xã ( hay bà xã ) ưa cằn nhằn , 1 cuộc tình sóng gió , 3 tiếng đồng hồ kẹt xe trên xa lộ , 50 cm tuyết sáng thứ hai ….vv…. . Cái phản ứng “ đánh “ hay “ chạy “ ( fight or flight) của cơ thể vẫn không thay đổi nhưng caí Stress ngày nay đã khác với cái stress ngày xưa . Và không phải trong tình huống nào mình cũng có thể ..Đánh hay Chẩu được, mà phần nhiều là phải …Chịu trận !!!! . Vì vậy cơ thể con người gần như luôn luôn đầy ắp những thứ hormones này , Chính sự hiện diện lâu dài , ngày này qua ngày khác , và ở nồng độ cao ( high concentration ) của các stress hormones mà tạo ra các nguy cơ tác hại cho cơ thể :

1- Tổn thương các mạch máu , đưa đến các bịnh về tim mạch ( heart disease )

2- Giảm khả năng đề kháng của cơ thể ( immunity systeme ) , đưa đến cancer , bịnh nhiễm trùng ( infectious disease )....

3- Mất calcium trong xương , -gây ra osteoporosis ở phụ nữ lúc mãn kinh ( menopausis )

4- Làm tăng mỡ đọng ở eo và mông - heart disease

5- Diabetese , đái đường , mất trí nhớ …..……....

6- Cái liste của những tác hại vì Stress còn rất là daì , đó là chưa kể đến những căn bịnh thần kinh như depression ,parkinson' disease , Alzheimer , stroke vv và vv....


Thiền - Quán sổ tức , và Stress

Theo DR. Andrew Weil (University of Arizona) thì cách điều hoà hơi thở là cách thức hữu hiệu nhất để chống lại sự âu lo ( anxiety ) và Stress , và ngay đối với cả những thể loại nặng nhất của bịnh khủng hoảng thẩn kinh ( panic disorder ) Vì khi bạn chú tâm vào hơi thở , và thở sâu , chậm , yên lặng và đều đặn thì bạn không thể nào...stress , hay lo âu được. Bởi lẽ rất dễ hiểu là cơ thể bạn không thể nào cùng 1 lúc làm được nhũng việc trái ngược nhau. Như chúng ta biết , ngược lại với Stress ,sự điều hoà hơi thở sẽ làm cho tim đập chậm , giảm huyết áp , làm an tĩnh hệ thần kinh. Khi não bộ không nhận được tín hiệu nguy cơ nữa thì cơ thể trở lại với trạng thái điều hoà , các bộ phận điều tiết những Stress hormone không còn được kích thích cũng sẽ trở về trạng thái bình thường , và cơ thể bạn không nằm trong trạng thái chuẩn bị ứng chiến như ta đã thấy ở trên. Và như thế, bạn vừa.... " shut down " những tác hại của Stress.

Hiện nay những Bịnh viện lớn như Columbia Medical center ở New York
city , những bịnh nhân trước khi giải phẩu Tim , đều được mời tham dự những buổi Thiền , Meditation. Ở những bịnh nhân có tham gia thiền quán , người ta nhận thấy ít lo âu trước khi mổ , ít mất máu trong khi mổ và hồi phục nhanh hơn sau khi mổ.

Điều hoà hơi thở chỉ là 1 dạng thô thiển nhất của Thiền quán , nhưng nếu bạn biết áp dụng vào đời sống hàng ngày thì ít ra bạn cũng ngăn ngừa hay chận đứng được những tác hại của Stress. Có thể bạn chưa đạt được giải thóat hay Đốn ngộ với sự kiểm sóat hơi thở , nhưng ít ra đời sống bạn cũng sẽ được thoải mái hơn và..... ít bịnh tật hơn !!!!

Chúc các bạn 1 ngày chú tâm trên hơi thở và...bớt Stress !!!

Hoang Vu - Tiffany Le Thi, DDS -
11-02-2003