Cung Oán Ngâm Khúc
-Nguyễn Gia Thi?u


Trải vách quế gió vàng hiu hắt
Mảnh vũ y lạnh ngắt như đồng
Oán chi những khách tiêu phòng
Mà xui phận bạc nằm trong má đào

Duyên đã may cớ sao lại rủi
Nghĩ nguồn cơn dở dói sao đang
Vì đâu nên nỗi dỡ dang
Nghĩ mình mình lại thêm thương nỗi mình

Trộm nhớ thuở gây hình tạo hóa
Vẻ phù dung một đóa khoe tươi
Nụ hoa chưa mỉm miệng cư?i
Gấm nàng Ban đã lạt mùi thu dung

?ng đào kiểm đâm bông não chúng
Khóe thu ba rợn sóng khuynh thành
Bóng gương lấp loáng trong mành
C? cây cũng muốn nổi tình mây mưa

Chìm đáy nước cá lừ đừ lặn
Lửng lưng tr?i nhạn ngẩn ngơ sa
Hương tr?i đắm nguyệt say hoa
Tây Thi mất vía Hằng Nga giật mình

Câu cẩm tú đàn anh h? Lý
Nét đan thanh bậc chị chàng Vương
C? tiên rượu thánh ai đang
Lưu Linh ?ế Thích là làng tri âm

Cầm điếm nguyệt ph?ng tầm Tư Mã
?ịch lầu thu đư?ng gã Tiêu Lang
Dẫu ngh? tay múa miệng xang
Thiên tiên cũng xếp nghê thư?ng trong trăng

Tài sắc đã vang lừng trong nước
Bướm ong còn xao xác ngoài hiên
Tai nghe nhưng mắt chưa nhìn
Bệnh T? Tuyên đã nổi lên đùng đùng

Hoa xuân n? còn phong nộn nhị
Nguyệt thu kia chưa hé hàn quang
Hồng lâu còn khóa then sương
Thâm khuê còn rấm mùi hương khuynh thành

Làng cung kiếm rắp ranh bắn sẻ
Khách công hầu ngấp nghé mong sao
Vư?n xuân bướm hãy còn rào
Thấy hoa mà chẳng lối vào tìm hương

Gan chẳng đá khôn đư?ng khá chuyển
Mặt phàm kia dễ đến Thiên Thai
Hương tr?i sá động trần ai
Dẫu vàng nghìn lạng dễ cư?i một khi

Ngẫm nhân sự cớ gì ra thế
Sợi xích thằng chi để vướng chân
Vắt tay nằm nghĩ cơ trần
Nước dương muốn rẩy nguội dần lửa duyên

Kìa thế cục như in giấc mộng
Máy thuy?n vi mở đóng khôn lư?ng
Vẻ chi ăn uống sự thư?ng
Cũng còn ti?n định khá thương l? lạ

?òi những kẻ thiên ma bách chiết
Hình thì còn bụng chết đòi nau
Thảo nào khi mới chôn nhau
?ã mang tiếng khóc ban đầu mà ra !

Khóc vì nỗi thiết tha sự thế
Ai bày trò bãi bể nương dâu
Trắng răng đến thuở bạc đầu
Tử sinh kinh cụ làm nau mấy lần

Cuộc thành bại hầu cằn mái tóc
Lớp cùng thông như đúc buồng gan
Bệnh trần đòi đoạn tâm toan
Lửa cơ đốt ruột dao hàn cắt da

Gót danh lợi bùn pha sắc xám
Mặt phong trần nắng rám mùi dâu
Nghĩ thân phù thế mà đau
B?t trong bể khổ bèo đầu bến mê

Mùi tục vị lưỡi tê tân khổ
?ư?ng thế đồ gót rỗ kỳ khu
Sóng cồn cửa bể nhấp nhô
Chiếc thuy?n bào ảnh lô xô mặt gh?nh

Trẻ tạo hóa đành hanh quá ngán
Chết đuối ngư?i trên cạn mà chơi
Lò cừ nung nấu sự đ?i
Bức tranh vân cẩu vẽ ngư?i tang thương

??n vũ tạ nhện giăng cửa mốc
Thú ca lâu dế khóc canh dài
?ất bằng bỗng rấp chông gai
Ai đem nhân ảnh nhuốm mùi tà dương

Mồi phú quí dữ làng xa mã
Bả vinh hoa lừa gã công khanh
Giấc Nam Kha khéo bất bình
Bừng con mắt dậy thấy mình tay không

Sân đào lý mây lồng man mác
N?n đỉnh chung nguyệt gác mơ màng
Cánh buồm bể hoạn mênh mang
Cái phong ba khéo cợt phư?ng lợi danh

Quy?n h?a phúc tr?i tranh mất cả
Chút tiện nghi chẳng trả phần ai
Cái quay búng sẵn lên tr?i
M? m? nhân ảnh như ngư?i đi đêm

Hình mộc thạch vàng kim ố cổ
Sắc cầm ngư ủ vũ ê phong
Tiêu đi?u nhân sự đã xong
Sơn hà cũng ảo côn trùng cũng hư

Cầu thệ thủy ngồi trơ cổ độ
Quán thu phong đứng rũ tà huy
Phong trần đến cả sơn khê
Tang thương đến cả hoa kia c? này

Tuồng ảo hóa đã bày ra đấy
Kiếp phù sinh trông thấy mà đau
Trăm năm còn có gì đâu
Chẳng qua một nấm cổ khâu xanh rì !

Mùi tục lụy đư?ng kia cay đắng
Vui chi mà đeo đẳng trần duyên
Cái gương nhân sự chi?n chi?n
Liệu thân này với cơ thi?n phải nao

Thà mượn thú tiêu dao cửa Phật
Mối thất tình quyết dứt cho xong
?a mang chi nữa đèo bòng
Vui gì thế sự mà mong nhân tình !

Lấy gió mát trăng thanh kết nghĩa
Mượn hoa đàm đuốc tuệ làm duyên
Thoát trần một gót thiên nhiên
Cái thân ngoại vật là tiên trong đ?i

? cũng rắp ra ngoài đào chú
Quyết lộn vòng phu phụ cho cam
Ai ng? tr?i chẳng cho làm
Quyết đem dây thắm mà giam bông đào

Hẳn túc trái làm sao đây tá
Hay ti?n nhân hậu quả xưa kia
Hay thiên cung có đi?u gì
Xuống trần mà trả nợ đi cho rồi

Kìa điểu thú là loài vạn vật
Dẫu vô tri cũng bắt đèo bòng
Có âm dương có vợ chồng
Dẫu từ thiên địa cũng vòng phu thê

?ư?ng tác hợp tr?i kia run rủi
Trốn làm sao cho kh?i nhân tình
Thôi thôi ngoảnh mặt làm thinh
Thử xem con tạo gieo mình nơi nao ?

Tay nguyệt lão kh? sao có một
Bỗng tơ tình vướng gót cung phi
Cái đêm hôm ấy đêm gì
Bóng dương lồng bóng đồ my trập trùng

Chồi thược dược mơ mòng thụy vũ
?óa hải đư?ng thức ngủ xuân tiêu
Cành xuân hoa chúm chím chào
Gió đông thôi đã cợt đào ghẹo mai

?o vũ kia lấp ló trong trăng
Sênh ca mấy khúc vang lừng
Cái thân Tây Tử lên chừng điên Tô
?ệm hồng thúy thơm tho mùi xạ

Bóng bội hoàn lấp ló trăng thanh
Mây mưa mấy gi?t chung tình
?ình trầm hương khóa một cành mẫu đơn
Tiếng thánh thót cung đàn thúy địch

Càng đàn càng địch càng mê
Càng gay gắt điệu càng tê tái lòng
Mày ngài lẫn mặt rồng lồ lộ
Sắp song song đôi lứa nhân duyên

Hoa thơm muôn đội ơn trên
Cam công mang tiếng thuy?n quyên với đ?i
Trên chín bệ mặt tr?i gang tấc
Chữ xuân riêng sớm chực trưa chầu

Phải duyên hương lửa cùng nhau
Xe dê l? rắc lá dâu mới vào
Khi ấp mận ôm đào gác nguyệt
Lúc cư?i sương cợt tuyết đ?n phong

?óa lê ngon mắt cửu trùng
Tuy mày điểm nhạt nhưng lòng cũng xiêu
Vẻ vưu vật trăm chi?u chải chuốt
Lòng quân vương chi chút trên tay

Má hồng không thuốc mà say
Nước kia muốn đổ thành này muốn long
Vư?n Tây Uyển khúc trùng Thanh Dạ
Gác Lâm Xuân điệu ngã ?ình Hoa

Thừa ân một giấc canh tà
T? m? nét ng?c lập lòa vẻ son
Trên trướng gấm chí tôn vòi v?i
Những khi nào gần gũi quân vương

Dẫu mà tay có nghìn vàng
?ố ai mua được một tràng mộng xuân
Thôi cư?i n? lại nhăn mày liễu
Ghẹo hoa kia lại diễu gót sen

Thân này uốn éo vì duyên
Cũng cam một tiếng thuy?n quyên với đ?i
Lan mấy đóa lạc loài sơn dã
Uổng mùi hương vương giả lắm thay

Gẫm như cân trất duyên này
Cam công đặt cái khăn này tắc ơ
Tranh tỷ dực nhìn ưa chim n?
?ồ liên chi lần tr? hoa kia

Chữ đồng lấy đấy làm ghi
Mượn đi?u thất tịch mà th? bách niên
Hạt mưa đã l?t mi?n đài các
Những mừng thầm cá nước duyên may

Càng lâu càng lắm đi?u hay
Cho cam công kẻ nhúng tay thùng chàm
Ai ng? bỗng mỗi năm một nhạt
Nguồn ân kia chẳng tát mà vơi

Suy di đâu biết cơ tr?i
Bỗng không mà hóa ra ngư?i vị vong
?uốc vương giả chí công là thế
Chẳng soi cho đến khóe âm nhai

Muôn hồng nghìn tía đua tươi
Chúa xuân nhìn hái một hai bông gần
Vốn đã biết cái thân câu chõ
Cá no mồi cũng khó nhử lên

Ngán thay cái én ba nghìn
Một cây cù mộc biết chen cành nào !
Song đã cậy má đào chon chót
Hẳn duyên tươi phận tốt hơn ngư?i

Nào hay con tạo trêu ngươi
Hang sâu chút hé mặt tr?i lại râm
Trong cung quế âm thầm chiếc bóng
?êm năm canh trông ngóng lần lần

Khoảnh làm chi bấy chúa xuân
Chơi hoa cho rữa nhụy dần lại thôi
Lầu đãi nguyệt đứng ngồi dạ vũ
Gác thừa lương thức ngủ thu phong

Phòng tiêu lạnh ngắt như đồng
Gương loan bẻ nửa dải đồng xé đôi
Chi?u ủ dột giấc mai khuya sớm
Vẻ bâng khuâng hồn bướm vẩn vơ

Thâm khuê vắng ngắt như t?
Cửa châu gió l?t rèm ngà sương gieo
Ngấn phượng liễn chòm rêu lỗ chỗ
Dấu dương xa đám c? quanh co

Lầu Tần chi?u nhạt vẻ thu
Gối loan tuyết đóng chăn cù giá đông
Ngày sáu khắc tin mong nhạn vắng
?êm năm canh tiếng lắng chuông r?n

Lạnh lùng thay giấc cô miên
Mùi hương tịch mịch bóng đèn thâm u
Tranh biếng ngắm trông đồ tố nữ
Mặt buồn trông trên cửa nghiêm lâu

Một mình đứng tủi ngồi sầu
?ã than với nguyệt lại rầu với hoa
Buồn m?i nỗi lòng đà khắc khoải
Ngán trăm chi?u bước lại ngẩn ngơ

Hoa này bướm nỡ th? ơ
?ể gầy bông thắm để xơ nhụy vàng
?êm năm canh lần nương vách quế
Cái buồn này ai dễ giết nhau

Giết nhau chẳng cái lưu cầu
Giết nhau bằng cái u sầu độc chưa !
Tay nguyệt lão chẳng xe thì chớ
Xe thế này có dở dang không ?

?ang tay muốn dứt tơ hồng
Bực mình muốn đạp tiêu phòng mà ra !
Nào dạo lối vư?n hoa năm ngoái
?óa hồng đào hái buổi còn xanh

Trên gác phượng dưới lầu oanh
Gối du tiên hãy rành rành song song
Bây gi? đã ra lòng rẻ rúng
?ể thân này c? úng tơ mành

?ông Quân sao khéo bất tình
Cành hoa tàn nguyệt bực mình hoài xuân
Nào lúc tựa lầu Tần hôm n?
Cành liễu mành bẻ thuở đương tơ

Khi trướng ng?c lúc rèm ngà
Mảnh xuân y hãy s? s? dấu phong
Bây gi? đã ra lòng ruồng rẫy
?ể thân này nước chảy hoa trôi

Hóa công sao khéo trêu ngươi
Bóng đèn tà nguyệt tẻ mùi ký sinh
Cảnh hoa lạc nguyệt minh hôm ấy
Lửa hoàng hôn như cháy tấm son

Hoàng hôn thôi lại hôn hoàng
Nguyệt hoa thôi lại thêm buồn nguyệt hoa !
Buồn vì nỗi nguyệt tà ai tr?ng
Buồn vì đi?u hoa rụng ai nhìn

Tình buồn cảnh lại vô duyên
Tình trong cảnh ấy cảnh bên tình này
Khi trận gió lung lay cành bích
Nghe rì rầm tiếng mách ngoài xa

Mơ hồ nghĩ tiếng xe ra
?ốt phong hương hả mà hơ áo tàn
Ai ng? tiếng dế than ri rỉ
Gi?ng bi thu g?i kẻ cô phòng

Vắng tanh nào thấy vân mồng
Hơi thê lương lạnh ngắt song phi huỳnh
Khi bóng nguyệt chênh vênh trước ốc
Nghe vang lừng tiếng giục bên tai:

?è chừng nghĩ tiếng tiểu đòi
Nghiêng bình phấn mốc mà nhồi má nheo
Ai ng? tiếng quyên kêu ra rả
?iệu thương xuân khóc ả sương khuệ

Lạnh lùng nào thấy ? ê
Khí bi thu sực nức hè lạc hoa
Tiếng thúy điện cư?i già ra gắt
Mùi quy?n môn thắm rất nên phai

Nghĩ nên tiếng cửa quy?n ôi
Thì thong thả vậy cũng thôi một đ?i
Ví sớm biết lòng tr?i đeo đẳng
Dẫu thuê ti?n cũng chẳng mang tình

Nghĩ mình lại ngán cho mình
Cái hoa đã trót gieo cành biết sao !
Miếng cao lương phong lưu nhưng lợm
Mùi hoắc lê thanh đạm mà ngon

Cùng nhau một giấc hoành môn
Lau nhau ríu rít cò con cũng tình
Ví sớm biết phận mình ra thế
Dải kết đi?u ?e ?e làm chi

Thà rằng cục mịch nhà quê
Dầu lòng nũng nịu nguyệt kia hoa này
Chi?u tịch mịch đã gầy bóng th?
Vẻ tiêu tao lại võ hoa đèn

Muốn đem ca tiếu giải phi?n
Cư?i nên tiếng khóc hát nên gi?ng sầu
Ng?n tâm h?a đốt dàu nét liễu
Gi?t hồng băng thấm ráo làn son

Lại buồn đến cảnh con con
Trà chuyên nước nhất hương đùn khói đôi
Trong gang tấc mặt tr?i xa bấy
Phận hẩm hiu như?ng ấy vì đâu ?

Sinh ly đòi rất th?i Ngâu
Một năm còn thấy mặt nhau một lần
Huống chi cũng lạm phần son phấn
Luống năm năm chực phận buồng không

Khéo vô duyên bấy cửu trùng
Son nào nhuộm được má hồng cho tươi
Vư?n thượng uyển hoa cư?i với nắng
Lối đi v? ai chẳng chi?u ong
Doành Nhâm một dải nông nông

Bóng dương bên ấy đứng trông bên này
Tình rầu rĩ làm ngây nhĩ mục
Chốn phòng không như giục mây mưa
Giấc chiêm bao những đêm xưa

Gi?t mưa cửu hạn còn mơ đến rày
Trên chín bệ có hay chăng nhẽ
Khách quần thoa mà để lạnh lùng !
Thù nhau ru hỡi ?ông phong

Góc vư?n đãi nắng cầm bông hoa đào
Tay tạo hóa cớ sao mà độc
Buộc ngư?i vào kim ốc mà chơi
Chống tay ngồi ngẫm sự đ?i

Muốn kêu một tiếng cho dài kẻo căm !
Nơi lạnh lẽo nơi xem gần gặn
Há phai son lạt phấn ru mạ
Trêu ngươi chi bấy trăng già

Trao con chỉ thắm mà ra tơ mành !
Lòng ngán ngẫm buồn tênh m?i nỗi
Khúc sầu tràng bối rối đư?ng tơ
Ng?n đèn phòng động đêm xưa

?ài hoa tịnh đế trơ trơ chưa tàn
Mà lượng thánh đa đoan kíp bấy
Bỗng ra lòng ruồng rẫy vì đâu ?
Bõ già t? nỗi xưa sau

Chẳng đem nỗi ấy mà tâu ngự cùng
?êm phong vũ lạnh lùng có một
Gi?t ba tiêu thánh thót cầm canh
Bên tư?ng thấp thoáng bóng huỳnh

Vách sương hót gió đèn xanh l? mợ
Mắt chưa nhắp đồng hồ đã cạn
Cảnh tiêu đi?u ngao ngán dư?ng bao
Buồn này mới g?i buồn sao ?

Một đêm nhớ cảnh biết bao nhiêu tình
Bóng câu thoáng bên mành mấy nỗi
Những hương sầu phấn tủi bao xong
Phòng khi động đến cửu trùng
Giữ sao cho được má hồng như xưa