Văn Miếu - Quốc TỠGiám
Văn Miếu được xây dá»±ng từ Ä‘á»?i vua Lý Thánh Tông, niên hiệu Thần vÅ© thứ 2 (1070). Ä?ến năm 1076, vua Lý Nhân Tông má»›i chÃnh thức thà nh láºp Quốc Tá» Giám tại đây. Do váºy, Văn Miếu - Quốc Tá» Giám là tên gá»?i chung cho di tÃch văn hóa nà y nhÆ°ng năm thà nh láºp Văn Miếu và Quốc Tá» Giám cách nhau đến 6 năm.
Quốc Tá» Giám là trÆ°á»?ng đại há»?c đầu tiên của nÆ°á»›c ta, và được xem nhÆ° là má»™t trong những trÆ°á»?ng đại há»?c lâu Ä‘á»?i nhất trên thế giá»›i. Ban đầu, Văn Miếu là nÆ¡i thá»? Khổng Tá», đến Ä‘á»?i vua Lý Nhân Tông, nÆ¡i nà y trở thà nh nÆ¡i há»?c táºp của các hòang tá», hòang thân và con em các quan lại trong triá»?u, phải đến năm 1243, các con cái nhà thÆ°á»?ng dân, nhÆ°ng há»?c giá»?i, hiếu há»?c má»›i được và o Quốc Tá» Giám.
Quốc Tá» Giám đã trải qua nhiá»?u lần đổi tên. Năm 1236, vua Trần Thái Tông đổi Quốc Tá» Giám thà nh Quốc Tá» Viện. Năm 1243, lại đổi vá»? tên cÅ©. Năm 1257, nÆ¡i nà y mang má»™t tên má»›i là Quốc Há»?c Ä?Æ°á»?ng.
Ngòai hiện váºt lịch sá» nổi tiếng nhất là 82 tấm bia tiến sÄ© bằng đá được vua Lê Thánh Tông cho xây dá»±ng lên từ 1482 để khắc tên những ngÆ°á»?i Ä‘áºu tiến sÄ© từ khoa thi năm 1442. Từ khoa thi nà y đến khoa thi năm 1789 có tổng số khoa thi là 149 vá»›i 2413 vị tiến sÄ©, nhÆ°ng đến nay chỉ còn lại 82 tấm bia, trên đó có những danh nhân của đất nÆ°á»›c nhÆ°: nhà tóan há»?c LÆ°Æ¡ng Thế Vinh, nhà Sá» há»?c Ngô SÄ© Liên, nhà Bác há»?c Lê Quý Ä?ôn, nhà chÃnh trị ngá»?ai giao Ngô Thì Nháºm... Văn Miếu - Quốc Tá» Giám còn có Khuê Văn Các, nhà Bái Ä?Æ°á»?ng, và Háºu cung còn giữ được nhiá»?u bô pháºn kiến trúc và bức chạm của thá»?i Lê...
Văn Miếu - Quốc Tá» Giám có khuôn viên hình chữ nháºt, có tÆ°á»?ng bao bằng gạch bát trà ng, trong đó được chia là m 5 khu: khu thứ nhất, bắt đầu từ cổng chÃnh là Văn Miếu Môn, sau đó là Ä?ại Trung Môn vá»›i Khuê Văn Các. Khu thứ ba là Ä?ại Thà nh Môn vá»›i Thiên Quang Tỉnh là má»™t chiếc hồ thÆ¡ má»™ng. Khu thứ tÆ° và thứ năm là nÆ¡i thá»? phụng các báºc danh nho nhÆ° TrÆ°Æ¡ng Hán Siêu, Chu Văn An, ... Tại đây có các di váºt quý giá nhÆ° chiếc chuông BÃch Ung, nhà Ä?ại Bái và Háºu cung. Ngà y xÆ°a, khu nà y cÅ©ng là nÆ¡i ở của các môn sinh.
Văn Miếu - Quốc TỠGiám là một biểu tượng sâu sắc cho tinh hoa của lịch sỠvà văn hóa Việt Nam.
...
Sưu tầm