Ngôn từ trong "Đàn ông" giản dị mà quyến rũ

ĐÀN ÔNG

Năm 40 tuổi, đàn ông vẫn chưa chịu lấy vợ cho mẹ vừa lòng. Mẹ sốt ruột lắm, giục suốt mà đàn ông mãi dửng dưng, chẳng chịu dẫn ai về nhà ra mắt mẹ một lần. Đàn ông làm kiến trúc sư, vẽ đẹp, đàn hay, bạn bè không ai tin đến tuổi này lại chẳng có người nâng khăn sửa túi. Đàn ông kiếm tiền rất giỏi, tậu được một căn hộ ở cao ốc gần 30 tầng. Dân kiến trúc nên đàn ông tự tay thiết kế nội thất, ai đến cũng phải xuýt xoa: nhà đẹp quá ông bạn ơi! Nhưng ngó khung cảnh vắng lặng buồn bã, lại thêm một câu: thôi nhanh nhanh lấy vợ đi ông tướng!

Lấy vợ! Đi đâu, gặp ai đàn ông cũng điều nghe mỗi hai từ ấy. “Giờ sự nghiệp, tài chánh của chú tốt như thế, còn chờ gì nữa hả”. Chị của đàn ông khuyên. Đàn ông hờ hững, ngậm điếu thuốc lá, hít một hơi, lim dim. Thỉnh thoảng cuối tuần đàn ông lại ghé nhà bà chị chơi, ngồi luyên thuyên với ông anh rể. Ông anh rể dáng bệ vệ, giọng sang sảng động viên:

- Có vợ sướng như tiên ấy chú ạ. Thấy tôi không, cơm ăn, áo mặc có phải lo lắng cái chi đâu...

- Vừa nói vừa vỗ vai đàn ông bôm bốp, lại hơi liếc liếc bà chị. Bà chị đang dở tay làm bếp, nghe chồng khen khéo tủm tỉm cười.

Đàn ông lái sang chuyện khác:

- Chứng khoán dạo này chán quá anh nhỉ...

Ăn bữa cơm trưa với nhà chị xong, đàn ông xin phép. Ông anh rể cố giữ:

- Ở lại chơi với các cháu, tối về ai nấu cơm cho mà ăn?

Ông anh bà chị có cả nếp cả tẻ. Con gái lớn vừa tốt nghiệp đại học, anh chị tính cho đi tu nghiệp nước ngoài luôn, tiếng Anh cứ gọi là vanh vách. Thằng con trai năm nay vào lớp 10, trường chuyên hẳn hoi. Hai đứa bám cậu lắm. Cô cháu gái còn gợi ý: "Bạn cháu nhiều đứa xinh lắm, cậu thích không cháu giới thiệu cho!". Nếu cô cháu gái nói câu này cách đây mười năm trước, nghe còn chấp nhận được. Đàn ông ngượng:

"Về chẳng biết cậu gọi bằng em hay bằng cháu đây..."

"Em hay cháu gì mà chẳng được. Chồng già vợ trẻ là tiên trên đời mà... - Kèm theo là một trận cười sang sảng của ông anh rể…"

Chẳng biết ông anh chỉ giỡn hay có pha chút mỉa mai mà trên đường về đàn ông cảm thấy vô cùng mệt mỏi. Ừ thì đúng rồi, tối về ai nấu cơm cho đàn ông ăn đây.

Vốn dĩ từ lâu, đàn ông đã chấp nhận những bữa ăn qua loa chiếu lệ. Khi hàng xóm đang quây quần bên mâm cơm đầm ấm của gia đình, có tiếng cười khanh khách của trẻ nhỏ, tiếng nhỏ to tâm sự giữa vợ và chồng, đàn ông ngồi trên ghế salông, mắt đăm đăm lên màn hình tivi. Xem tivi mà tưởng như đang phóng tầm mắt chu du vô định vào một khoảng bao la nào đó. Lâu lâu lại khẽ nhấm nháp ổ bánh mì kẹp thịt nguội ngắt.

Đàn ông rất ít khi mở đèn vào buổi tối. Trong nhà, chỉ ngập mỗi ánh sáng mập mờ loạng choạng của tivi. Khói thuốc tràn khắp phòng khách. Đàn ông nghiện thuốc lá nặng. Thông thường, phụ nữ ghét mùi khói thuốc. Chính cô người yêu đàn ông quen ngày còn là sinh viên đã ra tối hậu thư:

"Một là thuốc lá, hai là em.

Anh chọn đi!" Nàng cứ nghĩ đàn ông sẽ chọn nàng. Vậy mà không, đàn ông quyết giữ thuốc lá ở lại.

Có tiếng chuông điện thoại. À, bạn chí cốt.

"Làm vài chén chứ mày, quán cũ nhé".

Đàn ông chơi thân với Tấn chừng cũng đã hơn hai chục năm. Dễ gì có được một tình bạn bền lâu như thế. Nhất là, khi đã bận đường vợ con, bạn bè cũng dễ chểnh mảng nhau đi. Vậy mà không, cuối tuần anh em vẫn nhậu nhẹt, cà phê cà pháo đều đặn.

"Mày là sướng nhất rồi, như tao đây, tự dưng đeo cái cùm vào người, có khổ không cơ chứ!".

Tấn cũng muộn đường vợ con y như đàn ông. Hình như tận xa xưa hai thằng đã có lời thề không bao giờ lấy vợ, có lẽ vì trông thấy nhiều người mất tự do quá, mình cần phải làm "cách mạng". Ấy thế mà đến năm ba mươi lăm tuổi, đột nhiên Tấn "phản bội", quay ngoắt đi lấy vợ, bỏ đàn ông chơi vơi lại một mình.

"Tao thì cũng muốn đi đến cùng lắm đấy, thế nhưng mà vì hoàn cảnh…" - Tấn gãi đầu gãi tai, làm bộ làm tịch, rồi phá lên cười hềnh hệch. Nói là nói thế, chứ từ ngày rước vợ về, Tấn như khác hẳn. Quần áo, đầu tóc gọn gàng tươm tất, chẳng còn nhận ra thằng Tấn luộm thuộm của ngày xưa nữa.

"Trăm phần trăm đi. Mà này, chú mày cũng kiên trì thật đấy...". "Lấy vợ đi!". Chưa dứt câu đàn ông đã nói thay. Hai thằng lại phá lên cười.

Đàn ông nhớ hồi vợ Tấn mới sinh. Trong điện thoại giọng nó lạc đi, đầy sự xúc động: "Con trai.Con trai. Con trai mày ơi! Trời ơi con trai!" Có thể tưởng tượng ra nó đang nhảy cẫng lên vì sung sướng. Đàn ông nhận được tin tức tốc đến thăm vợ con nó ngay. Đang đi, đàn ông sực nhớ ra, đâu thể nào tay không được. Thế là gửi xe, vào siêu thị.

Vào tới nơi trông y như một mê cung với đủ loại hàng hoá xếp nhau trên kệ tầng tầng lớp lớp. Khổ, công việc mua sắm vốn là của phụ nữ. Đàn ông ngơ ngơ ngác ngác, chẳng biết nên mua gì. Mua gì thì tốt cho cả mẹ và con nhỉ? Lục tung đầu óc một hồi, mới nhớ hồi bà chị sinh, đàn ông phải chở mẹ đi mua sữa, rồi ít trái cây cho chị bồi bổ. Phải rồi, sữa bột cho bà mẹ.

Lại đi khắp các dãy hàng, vẫn chẳng tìm được quầy sữa ở đâu. Cái siêu thị này rộng quá, gì cũng bán, đi đến là mỏi nhừ chân. Chả hiểu sao mấy bà phụ nữ có thể bỏ cả ngày trời vào trong này được nhỉ.

Mò mẫm mãi cuối cùng đành phải hỏi cô nhân viên đang đứng phụ trách quầy gần đó. Cô bé xinh xắn, chỉ dẫn tận tình, đàn ông ấp a ấp úng lọng cọng cảm ơn.

Cầm hộp sữa ra khỏi siêu thị, đàn ông tạt qua chợ mua trái cây. Chợ thì chẳng được mát mẻ như siêu thị.

Đủ mùi thịt, tôm, cá, mắm, trái cây trộn lẫn nhau bên cạnh những đống rác chất lên bề bộn, nhớp nháp. Ngày nào mẹ và chị đàn ông vẫn đi, chẳng bao giờ biết chán, hay thật! Đàn ông chạy xe từ đầu chợ đến cuối chợ, quay xe lại từ cuối chợ đi đến đầu chợ, luống cuống đến là tội nghiệp. Mua trái cây nhưng là mua trái cây gì, mua một thứ hay mua tất tần tật mỗi thứ một ít. Một hồi lâu, đành bấm máy alô cho bà chị:

"Chị ơi đi thăm vợ thằng bạn mới đẻ thì cần mua trái cây gì?".

Tấn biết chuyện lăn đùng ra mà ôm bụng cười. Đàn ông đỏ hết cả mặt, sau về chị hỏi mới ớ ra mình lại còn bị mua đắt nữa. Có mấy quả cam quả táo mà hết gần cả trăm nghìn. Khổ, lơ nga lơ ngơ, đàn ông đi chợ thì biết mặc cả là thế nào đâu.

Đấy là tình hình của năm năm về trước. Đàn ông bây giờ có không muốn vẫn phải đi chợ như thường. Không thể ngày nào cũng ăn bên ngoài, rồi mãi mì gói, bánh mì kẹp thịt được. Lần đầu tiên bắc nồi lên bếp, tưởng ngon ăn, đàn ông cứ để lửa đấy đi tắm cho mát. Đang tắm dở chừng thì nghe mùi khét nồng nặc bốc lên, mới tá hỏa tam tinh vội vội vàng vàng chạy ù ra ngoài. Kết cục vẫn là mì gói "chữa cháy". Rút kinh nghiệm về sau đàn ông chỉ dám nấu những món cực kỳ đơn giản, chẳng mơ mộng đòi làm "Yan Can Cook" nữa.

Chị biết đàn ông vốn sẵn vụng về, thương lắm, lâu lại qua nấu cho một bữa tươm tất. "Chị đã bảo chú lấy vợ đi mà cứ gàn. Mẹ trông mãi. Phải để mẹ thấy cháu chứ...". Đàn ông hễ cứ nghe nhắc đến là mau đánh trống lảng. Chị thở dài ngao ngán: "Chẳng vợ con thì cũng kiếm một cô bồ mà đỡ đần cho mình, nhà rộng thênh thang thế này".

Cũng có mấy lần hiếm hoi đàn ông miễn cưỡng nghe lời chị đi "xem mặt". Đều là bạn bè, em, cháu... của chị cả. Chị phải dụ mãi: xinh lắm, đẹp người đẹp nết, không nhanh người ta đi lấy chồng thì phí! Đàn ông đang bị stress vì công việc, thôi thì đi một lần đã mất gì, gọi là giải trí cho đầu óc thư giãn. Nhưng đến lúc ngồi đối diện "người đẹp" rồi, đàn ông đổ mồ hôi hột, tim đập, chân run, mặt đỏ au, nói mãi chả nên lời. Bà chị ở nhà chờ tin vui, nào ngờ ông em về lắc đầu: "Chẳng được gì cả chị ơi!".

Càng thêm tuổi, tiêu chuẩn của đàn ông mỗi lúc một nâng dần lên. Đẹp là đương nhiên rồi này. Nhưng đẹp phải đi đôi với sự thông minh, duyên dáng. Nói chuyện mà nhạt như nước ốc thì còn thú vị nỗi gì. Rồi thì phải đảm đang này, nấu ăn ngon, việc nội trợ trong nhà không bao giờ phải đến lượt đàn ông làm...

Bà chị chịu thua với ông em: "Lạy chú, chú già đến nơi rồi đấy."

Đàn ông môi phì phèo điếu thuốc.

Nhận được cuộc điện thoại bất ngờ hẹn gặp của người xưa, đàn ông hơi bàng hoàng. Bao nhiêu năm không gặp nhau rồi. Mọi ngày ăn mặc tuềnh toàng, hôm nay ráng chải chuốt một chút. Đàn ông nhớ những ngày còn bên nhau, nàng ngồi sau xe đạp cho đàn ông đèo đi chơi, cứ như là thơ là phim vậy. Giờ ra đường thấy mấy em xinh như mộng ngồi sau SH, Dylan, đàn ông phì cười. Ít ra đàn ông còn phúc hơn các thằng chở mấy em ấy.

Nàng vẫn đẹp, nhưng theo một kiểu khác. Nàng vừa cùng chồng về nước, thăm lại quê hương sau mười mấy năm bên xứ người. Anh chồng mắt xanh, mũi lõ, bập bẹ được vài câu tiếng Việt vợ dạy cho, lịch sự bắt tay đàn ông.

- Em nghe bảo anh vẫn chưa vợ con gì, còn nhớ em hay sao?

Đàn ông ngượng chín mặt:

- Thì cũng có nhớ, mà kiếm mãi chẳng tìm được ai phù hợp...

Chẳng biết anh chồng nàng nghe có hiểu gì không mà cũng cười cười, gật gật hóng chuyện. Đàn ông thấy không thoải mái, ngồi một lúc cáo bận đi về.

Mấy hôm sau nàng hẹn đàn ông đi uống cà phê, chỉ có hai người. Đàn ông ngậm điếu thuốc lá, mắt phiêu du ra ngoài cửa sổ.

Anh vẫn không bỏ được thuốc lá à? Buồn cười thật anh ạ, chồng em cũng nghiện thuốc lá nặng, có khi còn hơn cả anh nữa. Đúng là, ghét của nào trời cho của ấy...

Ghét của nào trời cho của ấy…. Đàn ông gắng kìm tiếng thở dài rất khẽ. Đàn ông ghét đi chợ, ghét nấu ăn, ghét phải ngồi xem tivi một mình trong đêm. Vậy mà vẫn phải làm tất cả. Làm một mình.

Hôm sau, đàn ông hẹn nàng và chồng qua nhà ăn bữa cơm, cho gọi là biết nhà. Thế là phải đi chợ, mua gì đó đơn giản...

Đàn ông đi chợ, một mình như mọi khi. Chợm nghĩ, giá mà ở nhà giờ này có một người đàn bà ngồi chờ cơm.

*

L ờ i b ì n h :

NGÔN TỪ TRONG ĐÀN ÔNG

GIẢN DỊ MÀ QUYẾN RŨ

Nếu muốn tìm một tác phẩm văn chương nhẹ nhàng, giàu tính nhân văn và pha chút hóm hỉnh thì không thể không tìm đến các sáng tác của Lưu Quang Minh.

Truyện ngắn Đàn ông được Lưu Quang Minh sáng tác vào tháng 02/2009 và được đăng trên báo Lao Động Cuối tuần số 14, ngày 05/04/2009. Truyện này còn có tên là Đàn ông đi chợ in trong tập truyện ngắn đầu tay Gia tài tuổi 20 do Nhà xuất bản Văn học ấn hành, in và nộp lưu chiểu quý I năm 2010.

Xuyên suốt tác phẩm là hình ảnh một người đàn ông vô danh bước vào tuổi tứ tuần, một nhân vật không có tên, chỉ có đại từ phiếm chỉ để gọi tên ‘‘đàn ông’’. Điều đó cho thấy, nhân vật được tác giả đề cập không phải chỉ là một hoặc vài người mà tác giả muốn đề cập đến tất cả những ai được gọi là đàn ông.

Đàn ông ở tuổi 40, hội đủ những điều kiện mà bất cứ người phụ nữ nào cũng mơ ước : tài giỏi, sự nghiệp, tài chính ổn định. Thế nhưng người đàn ông ấy lại chưa có vợ và cũng chẳng có vẻ gì là tha thiết, sốt sắng với việc lấy vợ. Đây cũng là một hiện tượng xã hội đang dần trở nên khá phổ biến. Đàn ông ngày nay càng lúc càng biếng yêu, tình yêu đối với họ không phải là tất cả.

Với tuổi đời rất trẻ, thế nhưng Lưu Quang Minh đã viết về những người đàn ông đang bước vào độ tuổi tứ tuần với những suy nghĩ về cuộc sống đầy mâu thuẫn. Đàn ông không muốn có vợ nhưng cũng ghét đi chợ, ghét nấu ăn, ghét phải ngồi xem ti vi một mình trong đêm. Cuối cùng đàn ông vẫn ao ước có một người đàn bà ngồi chờ cơm ở nhà thì hẳn sẽ tuyệt hơn. Không còn làm mọi việc một mình nữa. Con người dường như luôn luôn sống trong sự tuần hoàn nhất định, được sinh ra, lớn lên đến trường, rồi trưởng thành đi làm, sau cùng là lập gia đình, sinh con đẻ cái. Tuy đó không hoàn toàn là những điều bất biến nhưng con người vẫn luôn hướng mình sống như vậy.

Ngôn ngữ trong Đàn ông là ngôn ngữ của đời thường, giản dị, và sạch đến không ngờ. Tác phẩm tuy không có sự sáng tạo về mặt ngôn từ nhưng chính điều đó lại làm nên giá trị của nó. Từ ngữ không pha tạp, không bay bổng, không cầu kỳ nhưng vẽ lên một bức tranh đời sống rất thực, rất sống động, dí dỏm và đầy ý nhị, ẩn chứa tính nhân văn sâu xa giữa người với người, nhất là những người trẻ ngày hôm nay. Dường như bao nhiêu sự nhơ bẩn, phức tạp của đời sống đã được thanh tẩy qua ngòi bút của tác giả. Đây cũng chính là cách viết riêng, lối đi riêng mà Lưu Quang Minh đã chọn. Tác giả đã tự dựng lên một thế giới văn chương của riêng mình, một thế giới mới mẻ và đầy tiềm năng.

Giọng văn trẻ trung, giản dị, gần gũi, hóm hỉnh nhưng lại có một sức hút không thể không thừa nhận. Câu chuyện cứ dẫn dắt ta đến những tình huống đôi lúc thấy ngô nghê để rồi bất chợt bật cười tự lúc nào mà không biết, nhưng cũng có đôi lúc dẫn dắt ta đến những tình huống khiến ta phải suy ngẫm. Lưu Quang Minh đã đào sâu vào thế giới tâm tưởng của con người. Những thứ tưởng chừng như vô nghĩa nhưng thực ra đó chính là những giá trị sống đích thực, là cái đích mà con người hướng tới.

Bất kỳ đối tượng bạn đọc nào cũng có thể bước vào thế giới của Lưu Quang Minh, một thế giới trong suốt khiến ta có thể nhìn thấy bản thân mình trong đó, một thế giới mà tâm hồn ta trở nên nhẹ nhàng và thư thái. Đặc biệt là đối với đối tượng độc giả trẻ lười đọc như hiện nay thì tác phẩm của Lưu Quang Minh sẽ góp phần khiến họ hứng thú hơn, không thấy nhàm chán đối với việc đọc một tác phẩm văn chương.

(Sinh viên: Ngô Trân Huyền)

Theo Mở lối vào đời