Áp Huyết Cao - Lê Thu

Áp Huyết Cao

Lê Thu

L.T.S: Đang viết dỡ dang bài "Xôi ... vi ba", đành phải ngưng vì có lời cầu cứu của những người vô tình đang bị nguy hại vì "xôi, cơm, cháo, ... và các sản phẩm từ gạo và bột mì" .... Bài này là những lời chia sẻ của tôi cho một người ...Bạn ... tiêu biểu, để bảo vệ tính chất riêng tư, Tôi chỉ xin đăng những lời mà tôi đã viết ... Xin lưu ý, đây là một vấn nạn y-tế cho những cộng đồng ăn quá nhiều tinh bột (refined carbohydrate). Cũng xin phổ biến rộng rãi để giúp chính mình và giúp các người thân quen ...
Các ------- là những mẫu đối thoại của người ... Bạn ...!
Bài này cũng sẽ được tiếp tục viết thêm ngay tại đây để bổ túc và tuỳ vào diễn biến về tình trạng sức khoẻ của người... Bạn. Xin đa tạ ... LT

Cẩn thận ... nên xác định các số đo....

Bạn ...!
Theo những nghiên cứu mới nhất về triệu chứng áp huyết cao (hypertension) cho biết là một sự liên hệ trực tiếp với lối sống (life style) của mình nhiều hơn là mình vẫn tưởng !? Nếu Bạn muốn biết chắc chắn thì nên yêu cầu Bác sĩ của Bạn "thử máu trung bình" (hermoglobin A1C) để tìm cho ra nếu là Bạn cũng đang bị một hoàn cảnh chung với hằng nhiều triệu người Á châu khác là "đã, đang hay sẽ có" triệu chứng nhiều đường trong máu (on set diabetic type 2). Có vài cách để giúp Bạn nhưng tôi muốn chờ xem kết quả của cuộc thử máu trung bình của Bạn trước và cũng đề nghị với Bạn nên đo áp huyết lại nhiều lần trong một ngày trong khoảng 1-2 tuần để xác quyết là con số trên kia là không đúng!?
Khi nhận được tin từ Bạn, chúng tôi sẽ gắng giúp cho!
Tin... Mừng Chúa Giáng Sinh!

-------
... ý nghĩa của các số đo... và những vấn đề khác...

Có vài việc nên làm ngay, trước hết là xác định số đo của áp huyết:
Tình trạng........ Bình thường...... Vòng biên....... Cao
Systolic (trên).. dưới <130......... 130-139......... hơn >139
Diastolic (dưới). dưới < 85.......... 85-89............ hơn > 89

Bảng kê trên đây sẽ giúp Bạn xét thấy rằng mình đang ở đâu !? Số đo áp huyết được diễn tả qua 1 cặp số: "Trên" (systolic) là áp xuất tối đa khi tim đập hay bóp lại và "Dưới" (diastolic) là áp xuất tối thiểu khi tim nghỉ (khoảng giữa hai nhịp tim đập). Nếu Bạn không tự đo được, nên nhờ một người y-tá hay nhờ các tiệm thuốc hay văn phòng Bác sĩ để nhờ họ đo hộ cho.
Còn việc tôi muốn Bạn đòi cho bằng được cuộc "thử máu trung bình" (hermoglobin A1C) là để khám phá một căn bịnh mới chớm là có nhiều đường trong máu (on set diabetic type 2) và đã xãy ra cho hàng triệu người Á châu; dĩ nhiên, nếu khám phá kịp thời thì việc chữa trị có rất nhiều cơ may cứu chữa. Vì tôi đã không tin rằng Bác sĩ của Bạn đã cho thử máu (hemoglobin A1C) nên tôi mới khuyên Bạn nói lại với ông / bà ta như thế ! Nếu Bạn có thể cho tôi xem cái kết quả của các cuộc thử máu thì tôi có thể giải thích rỏ ràng hơn (như: LDL, triglycerides, FBSC, hermoglobin A1C, liver enzame, liver function v...v).
Theo dự đoán của tôi, Bạn đã bị tình trạng cao mỡ trong máu, đang đưa đến tình trạng cao áp huyết, có phương hại đến tim / hệ tuần hoàn (cardiovascular) và cũng có thể đang làm hại cặp thận của Bạn nữa. Nguyên nhân chính là cơ thể Bạn đã đến... "tuổi cần phải chấn chỉnh lại cho thích hợp" (Therapeutic life style changes)... cho tôi biết Bạn bao nhiêu tuổi? Trong lượng? Vòng đo ở bụng (ngang thắt lưng)? Chiều cao? Có 2 việc Bạn có thể làm ngay là ăn thật nhiều khổ qua (mướp đắng) để làm áp huyết xuống thấp và cũng giúp cho bớt đường ở trong máu, đồng thời ngưng ngay việc uống cà phê, thuốc lá và rượu để cơ thể Bạn có cơ hội tự điều tiết để giảm những cơn nhức đầu . Đến khi tôi có đủ các dữ kiện từ nơi Bạn thì tôi sẽ giúp được chính xác hơn.
Mong tin,

-------
... "thử máu trung bình" (hermoglobin A1C)...

Tôi muốn nói rõ hơn về "thử máu trung bình" (hermoglobin A1C), thông thường người Bác sĩ muốn Bạn nhịn đói từ đêm hôm trước để thử máu vào sáng ngày hôm sau, có đúng thế không? Thử máu lối này (FBSC) chỉ giúp Bác sĩ của Bạn biết tình trạng máu của Bạn vào thời điểm đó mà thôi (và thường là tốt vì Bạn đã phải nhịn đói từ đêm hôm trước) ! Còn về "thử máu trung bình" (hermoglobin A1C), nó sẽ giúp Bác sĩ của Bạn biết về lượng đường trung bình từ 3 đến 6 tháng trước đó, một khi ta biết được cả hai kết quả khác nhau thì ta cũng sẽ phải đem đến một kết luận khác !
Tôi cũng có vài câu hỏi khác cho Bạn đây:
Bạn có thường bị buồn ngũ ngay sau khi ăn trưa không ? Bao lâu rồi?
Bạn có hay đói bụng (nhiều khi đến rung người) trước giờ ăn hay không?
Các cơn nhức đầu của Bạn như thế nào? ở đâu?
Các giấc ngũ của Bạn như thế nào? Có bị toát mồ hôi trộm vào ban đêm hay không?
Bạn có thấy tê ở đầu ngón tay và ngón chân hay không?
Bạn có thấy nhãn quan bị đổi, hoa mắt hay choáng váng không ?
Bạn có cảm thấy các cơn đau hay tê nhức chạy từ ngực dội ra phía cánh tay trái không ?
Mong tin,

-------
... "Metabolic Syndrome X", nguyên nhân và các biến chứng khác...

Chắc mẽm rồi! Nhưng tôi vẫn muốn Bạn làm cái hermoglobin A1C để xác quyết và cũng để cho Bác sĩ của Bạn biết để mà chữa trị cho đúng đắn để kết quả được sớm khả quan hơn.
Nguyên nhân chính là chắc Bạn và Bác sĩ của Bạn cũng sẽ không ngờ, cơ thể của Bạn đã tới hồi khó khăn trong việc tiêu hoá các nhiệt lượng từ chất tinh bột ("Metabolic Syndrome X" from refined carbohydrate and sugar) như là một sự biến đổi hay thoái hoá tùy vào mỗi cá nhân, sinh ra các biến chứng khác như: Cao mỡ (high LDL), cao dầu (high triglycerides), áp huyết cao (hypertension), nhiều đường trong máu ( on set diabetic type 2), sẽ đưa đến hư thận và mờ mắt; nếu để quá lâu hơn nữa sẽ có cơ hội trở thành phế nhân (ambutee). Tệ hơn nữa, là bị ngẽn hay vỡ mạch máu não (stroke) và suy yếu đến tim mạch (cardiovascular)
Có bốn nguyên nhân chính:

I-Tuổi tác (aging)
II- Di truyền (genetics)
III- Dư cân (obesity)
IV- Lối sống "thiếu linh hoạt" (sedentary life style)

Nếu Bạn thử làm một bảng liệt kê (cũng như là nhật ký vậy) cho những thức ăn cho mỗi ngày, thì Bạn sẽ tìm thấy là:
Hơn 65% nhiệt lượng (calories intake) là từ các chất tinh bột và đường (như là cơm cháo, phở bún mì, các loại bánh nhất là các loại bánh ngọt, v..v)
Hơn 15% nhiệt lượng từ chất béo như dầu mỡ
Có hai phương pháp cắt giảm tinh bột: Một là Bạn ngưng ngay (nếu có thể chịu đựng nỗi) các món nêu trên và thay vào bằng rau đậu trái cây, còn thịt cá thì vẫn dùng như bình thường vậy; Hai là Bạn bớt đi một nửa, rồi một nửa của nửa còn lại (thí dụ bỏ 2 của 4, rồi bỏ 1 của 2)

Tóm lại, Bạn cần phải làm một, hai, hay cả ba thứ sau đây:
1- Kiểm soát việc ăn uống (dieting)
Giảm tinh bột (refined carbohydrate)
Giảm đường (refined sugar)
Giảm chất béo đặc (sarturated fat)
Ngưng hút thuốc, uống rượu và cà phê (nên thay bằng trà xanh và nước)
Đếm nhiệt lượng (calories count) 1800 cho quý Bà và 2000 cho quý Ông, tối đa trong ngày (nếu thấp hơn sẽ có tác dụng mau hơn)
2- Dùng thuốc (taking medicines): Nên theo toa Bác sĩ và cũng nên báo cho Bác sĩ biết nếu có dùng các loại thuốc khác cùng lúc . Tham khảo với Bác sĩ, Bạn có thể phải có từ 1 đến 5 thứ thuốc khác nhau tuỳ vào kết quả thử máu, trong đó bao gồm thuốc kiểm soát áp xuất máu, giảm mỡ, giảm dầu, kiểm soát đường và 1/4 viên aspirin (halfprin therapy, cho những người chưa bị vỡ mạch máu não) để giúp cho loãng máu
Đúng thuốc: Cũng nên coi chừng cho các phản ứng phụ và ngược (side and adverse effects)
Đúng liều: Nên dùng các "hộp nhớ có nhiều ngăn" (divider boxes) để tránh việc quên uống thuốc (thiếu) hay đã quên rằng đã uống thuốc nên uống lại thêm lần nữa (dư)
Đúng lúc và đúng cách: Có thứ thuốc nên uống khi thức dậy, trước khi ăn, cũng có thứ nên uống sau khi ăn hay trước khi đi ngũ
3- Tập thể dục và thể thao (excercise)
Tối thiểu (30-45 phút, ba lần trong tuần)
Đi bộ theo lối T-Taps: Có thể dậm chân tại chổ nhưng phải cố gắng đưa đầu gối lên thật cao và đồng thời đánh đong đưa hai cánh tay thật cao; phương pháp này sẽ giảm số lượng đường ngay trong vài phút (nên dùng máy đo để xác nghiệm lại)

Để có một chương trình làm việc cho có kết quả tốt, nên tham khảo với Bác sĩ nội thương (Internist, medical investigator), riêng tôi, Bạn chỉ cần cho tôi biết kết quả các cuộc thử máu và trả lời những câu hỏi mà tôi đã hỏi trước đây và sẽ tiếp tục hỏi trong tương lai nếu Bạn vẫn muốn có sự giúp đỡ của tôi.
Nếu đúng như những điều mà tôi đã dự đoán thì Bạn sẽ cảm thấy thoải mái hơn nhiều lắm là trong vòng 1-8 tuần. Trong khi chờ đợi Bạn nên ngưng rượu, thuốc lá và cà phê (nên thay bằng nước chè trà xanh và thật nhiều nước)
Mong tin,

-------
... "3 đúng": Bác sĩ, định bệnh, thuốc (cách trị liệu)... và việc kiêng cử...

Bác sĩ của Bạn là ai vậy? Chuyên khoa về ngành gì ? Sỡ dĩ tôi muốn biết là vì không biết là Bạn đang đi tới những chi tiết khác mà có lẽ phải là một Bác sĩ chuyên môn !
Cho tôi một cái danh sách những loại thuốc mà Bạn đã và đang uống bao gồm tên thuốc, cân nặng (mg), số lần uống trong 1 ngày và bao lâu rồi ?
Vì áp huyết của Bạn đang quá cao ! Nên tôi đề nghị Bạn nên thử hermoglobin A1C càng sớm càng tốt, dựa vào kết quả này, hy vọng Bác sĩ của Bạn sẽ biết là có nên đổi qua một loại thuốc khác chăng (vì nếu Bạn có ODT2 thì không nên uống Bbas, mà còn có nguy cơ làm khó khăn hơn trong việc kiểm soát đường)? Hoặc sẽ cho Bạn thêm một loại thuốc để giảm dung lượng máu ("water pills", diuretic effect)
Trong khi chờ đợi, có hai việc Bạn có thể làm ngay là: Một ăn thật nhiều trái khổ qua (mướp đắng) vào đồng thời cũng nên uống nhiều nước lạnh vào; Hai là Bạn nên uống thuốc vào khi ngũ dậy hay sáng sớm để tránh trường hợp "áp xuất lên cao vào buổi sáng" (AM surge) cũng là lúc mà nhiều người đã bị vỡ (hay tắc ngẽn) mạch máu não (stroke), Bạn cũng có thể tập đi bộ cho khoẻ (theo lối T-Taps)
Tôi cũng muốn giải thích về việc kiêng cử:
Kiêng bia rượu sẽ giúp Bạn dễ dàng kiểm soát áp huyết hơn và nhất là men rượu không nên trộn lẫn với những loại thuốc mà Bạn đang cần uống
Kiêng thuốc lá là để tránh việc động mạch bị cứng và teo lại đồng thời cũng giúp cho hai lá phổi của Bạn sẽ làm việc làm việc hữu hiệu hơn.
Kiêng cà phê để giúp chứng nhức đầu của Bạn đồng thời, mới đây các nhà nghiên cứu đã cho biết là có sự liên hệ mật thiết giữa tình trạng mà Bạn đang có và uống cà phê
Dẫu thế nào đi nữa, chừa được thứ nào hay thứ ấy cho đến khi Bạn có thể phục hồi lại rồi ta tính sau ! Dĩ nhiên là cũng tiết kiệm được khá tiền cho những thứ vô bổ (bỏ đi là vừa)
Để theo dõi áp huyết thay đổi như thế nào? Và cũng để lấy trung bình của các số đo, tôi đề nghị là Bạn nên nhờ, mượn hay mua một cái máy đo (sphygmomanometer, sẽ được bán lại rất dễ dàng), nên đo vài lần trong một ngày cho khoảng 2 tuần
Mong tin,

-------
... vài "mẹo vặt đáng tin cậy" và "phản ứng phụ tốt"...

Để giúp Bạn dễ dàng hơn trong việc tiếp tục "cuộc hành trình phục hồi sức khoẻ", sau đây là vài "mẹo vặt đáng tin cậy" (đã được sắp theo thứ tự từ tốt tới tệ hơn), mời Bạn xem:
Nhiều bữa ăn nhỏ hơn là ít bữa ăn lớn
Thay nước mắm bằng xì dầu (tương tàu vị yểu), bớt hẳn muối và đường
Phương pháp làm thức ăn: tươi, nướng, hấp, luộc, xào, chiên ...
Các loại thực phẩm: rau đậu, tàu hủ miếng (đậu khuôn), cá, gà, vịt, heo, bò ...
Nên dùng thêm ít "sữa vữa" (yogurt) loại không thêm đường và ít chất béo hay là sữa tươi có thêm miếng chanh vắt vào và quậy đều (sữa sẽ vữa ra cho dễ tiêu)
Một vài thí dụ điển hình:
Tô phở "bà gò", nên chọn một tô "phở gà không trứng không da" rồi thêm ít bò tái, nhớ bớt bánh phở để thêm giá sống hoặc giá trụng và các loại hành ngò rau thơm
Để giúp Bạn dễ dàng trong việc..."cai hút thuốc lá", mời Bạn cứ ăn... cà, vâng đúng cà pháo, cà dừa, cà vừa, cà lớn, cà tím, cà vàng... vì trong cà có chất nicotine thiên nhiên nên Bạn có thể ăn... thuốc cho nhẹ phổi ! Phải không Bạn?!
Tôi thường đề nghị Bạn ăn các trái khổ qua là vì nó sẽ giúp bạn giảm đường và áp xuất huyết cùng lúc, Bạn cũng có thể lấy ruột khổ qua nấu nước uống như... "trà khổ qua" vậy. Thật là "nhất cử mà lưỡng tam tứ... tiện" chưa kể là là không phải trả tiền cho Bác sĩ.... để bị "khổ quá"!
Chúc Bạn chóng phục hồi,

T.B.: Có một "phản ứng phụ rất tốt" (good side effect) là cái vòng eo của Bạn sẽ được "thon tắt hơn" nên từ nay có lẽ Bạn sẽ không phải mua sắm quần áo "cỡ lớn hơn nữa", nghĩa là Bạn sẽ lấy lại được cái "eo ôi" của ngày xưa nào đó... và "được mặc lại đồ...cổ (cũ)"

-------
Ngày 18 tháng 12 năm 2002 (từ nay tôi sẽ ghi ngày để chúng ta có thể theo dõi các diễn biến dễ dàng hơn...)
... có lẽ sẽ cần phải đổi thuốc và nên tìm hiểu về... "di truyền"... cách ngừng thuốc...

Mừng quá! Bạn vẫn bình an chứ?! Bạn làm tôi lo lắng tới mấy hôm nay ! Bạn đã ngưng uống thuốc ấy ? Bạn cho tôi biết tên thuốc là.... có đúng không? (vì Bạn đã viết là...). Tôi đang trả lời theo ...., nó có vài phản ứng phụ như: chóng mặt, nhức đầu, khó thở, ho, trở ngại cho hoạt động của gan (dysfunction), áp huyết quá thấp (hypotension); Nhưng có điều quan trọng hơn là trong ..... có Bbas, nếu cuộc thử về đường (FBSC) và hermoglobin A1C chứng tỏ là Bạn đang bị ODT2 (on set diabetic type 2) thì Bạn sẽ cần phải đổi thuốc và có thể thêm thuốc giảm dung lượng (diuretic).
Dẫu thế nào đi nữa, đề nghị Bạn nên lập một hồ sơ riêng để tiện bề theo dõi về bệnh tình và các cách chữa trị, Bạn nên giử tất cả các bản sao của các cuộc thử nghiệm, báo cáo, các lời ghi chú của Bác sĩ; nếu cần, nên tự viết lại những cảm nghĩ và cảm nhận cũng như những nỗi niềm thắc mắc về các lần gặp Bác sĩ (như là nhật ký vậy)... Tôi không thể ngăn cản Bạn trong việc Bạn đã quyết định ngưng thuốc nhưng tôi chỉ muốn Bạn (nên giảm dần trước khi ngưng ngay, thí dụ: từ 1 xuống 1/2 rồi 1/2 cho mỗi hai ngày rồi ngưng luôn, nhưng nhớ là phải thông báo cho Bác sĩ của Bạn) phải theo dõi và đo lường áp huyết của Bạn thường xuyên... Việc Bạn đang uống thử thuốc gì đó? Bạn có thể nói rỏ ràng hơn thì tôi mới dám có ý kiến, như là gồm những thứ gì? Bao nhiêu? Cách nấu? Số lượng uống ? Trong bao lâu? Thông thường chỉ là một cái tạm thời mà thôi!
Trong khi chờ đợi các kết quả, theo tôi ở tuổi .... có lẽ Bạn chỉ cần tìm cho ra là Bạn có bị ODT2 hay không? Tránh các loại thuốc có phản ứng phụ trên những người có nhiều đường trong máu, cũng như giử gìn việc ăn uống như tôi đã dặn dò... Có một câu hỏi khá quan trọng là trong gia đình Bạn có ai bị y chứng tiểu đường (diabetic) và cao áp huyết (hypertension) hay không?
Mong tin,

T.B.: Còn hai ngày nữa mới về tới Sài gòn hở Bạn ? Cho tôi biết tin tức ngay nhé !

--------
Ngày 19 tháng 12 năm 2002

... yếu tố di truyền và nên có thái độ đúng đắn với y giới...

Trước hết là tôi thành thật chia buồn cùng Bạn và gia quyến! Cũng mong Bạn thông cảm, thực sự thì tôi không muốn tò mò để xen vào đời tư của Bạn lại còn vô tình nhắc lại chuyện buồn xưa kia... Nhưng nó cũng là những điều cần thiết trong việc giúp đỡ và cải thiện sức khoẻ cho Bạn. Cố gắng lên nhé !
Tôi cần giải thích một tí về trường hợp người thân của Bạn, "người ấy" bị ngẽn mạch máu não (stroke) và cũng có thể bị yếu (tấn) tim (heart attack) nhưng vì lối giải thích, ngộ nhận của giới y khoa và đông y sĩ của VN cho là "trúng gió" cho nên hoặc giả là họ đã định bệnh sai hay là không biết chữa trị cho đúng cách và kịp thời; Bài học cho gia đình Bạn và tôi là ta không thể tiếp tục tin tưởng một cách vô lý để đưa đến những thiệt hại lớn lao và oan uổng như thế nữa. Tôi muốn nói, Bác sĩ chỉ là một người ... "thợ ống nước"... nhưng học vấn có phần cao hơn tí , chỉ có thế thôi! Ta không nên để cho họ toàn quyền trên sinh mạng của ta, nếu không hợp lý ta không tin, nếu không được việc cho ta, ta đi kiếm người khác. Nhiệm vụ của Bác sĩ là nghe lời than phiền của bệnh nhân, phối hợp với sự hiểu biết về y lý để đưa ra một lối giải thích hợp lý và biến thành một phương pháp trị liệu có hiệu nghiệm. Không nghe lời Bác sĩ là quyền của ta, đi gặp một Bác sĩ khác cũng là quyền của ta, ta hiểu và cảm nhận sự thay đổi khá hơn hay lành bệnh rõ ràng hơn ai hết... Tóm lại Bạn chớ nên nể vì để chấp nhận cái "tự ái hảo của bất kỳ người nào" mà đưa đến những cái đáng tiếc vì sai lầm hay quá trể như trường hợp của người... kính yêu của Bạn... Xin Bạn nhớ cho! "... Chữa bệnh là... chuyến hải hành mà người thuyền trưởng chính là... bệnh nhân...", không có một sự đền bồi nào tương xứng cho những sự mất mát... vĩnh viễn ! Tôi có quá lời chăng!?
Bàn về vấn nạn trước mắt là áp huyết cao và các vấn đề phụ thuộc (hay chính yếu!), ta nên đặt lại vấn đề cho chính chắn và dễ hiểu . Áp huyết cao chỉ là một triệu chứng (symptom), cũng như nhức đầu, đau bụng, v...v. tuy có phần nghiêm trọng hơn, như thế, muốn chữa ta phải chữa từ gốc là bệnh (disease), dĩ nhiên, ta cũng phải định bệnh cho rõ ràng trước rồi thứ đến là chọn các phương pháp chữa trị ... hay "khó trị ... liệu" . Tôi chỉ sợ rằng: "Bác sĩ của Bạn quá chú trọng về trái tim mà có thể quên đi cặp thận..." của Bạn thì phiền lắm lắm đấy...!!!
Xin gởi cho tôi vài cặp số đo áp huyết (systolic và diastolic) của Bạn vào sáng sớm khi Bạn mới ngũ dậy (thông thường đây là lúc thấp nhất)
Lần tới, khi đi gặp Bác sĩ xin yêu cầu cho thử toàn bộ chất béo (complete lipid pallet with hemoglobin A1C), sau đó gởi cho tôi bản sao của các kết quả. Còn về thuốc sắc kia, tuy là không có các dược liệu rõ ràng nhưng tôi cũng có lời khuyên là nên nấu (sắc thuốc) bằng một cái ấm bằng thép không rỉ sét (stainless steel hay "inoxidable") để tránh nhiểm độc thuỷ ngân (mercury poisionning) từ nồi đất (siêu thuốc)
Có một sự trùng hợp khá lý thú là hôm nay, các hãng thông tấn lớn khắp thế giới vừa đăng tin là thuốc giảm dung lượng máu (water pills, diuretic) vẫn là loại thuốc nên chọn làm thuốc số một để chữa cho những người đang có các triệu chứng áp huyết cao như Bạn vậy; dựa vào các cuộc nghiên cứu mới nhất...
Mong tin,
LT

T.B.: Cám ơn Bạn đã xác nhận là tên thuốc đã "được viết sai"

------
Ngày 20 tháng 12 năm 2002

Cẩn thận... đoán ra thuốc...!?

Bạn có thể tả cho tôi cái mùi, màu của thuốc khi chưa nấu và cái vị, mùi sau khi nấu (sắc) xong? Nếu tôi đoán không lầm với cân nặng 250gr (là đã bị ... kilo ...hoá rồi) có lẽ là artichoke (từ chữ antichaude = chống nhiệt); rể và lá để nấu nước uống như trà (hơi đắng nếu chỉ là lá không thôi) còn bông (còn được gọi là choke vì có lông tơ ở trong nhân) có thể luộc, nướng, xào hay ngâm dấm; Thứ này thường có trong các loại thuốc bổ (trợ) gan. Nếu Bạn muốn uống cũng không sao?! Tuy là không đúng cho lắm nhưng cũng chẳng hại gì?!
Còn cách khác là Bạn cứ cầm thang (gói) thuốc đến một tiệm khác vờ hỏi xem nó là gì? Mua ở đâu? Giá cả như thế nào? Trị được các chứng gì? Thế là xong!
Mong tin,

T.B.: Tôi vẫn đang tìn cách xem các hình... nhưng vẫn chưa được, có lẽ là tại resolution quá thấp !?

--------
Ngày 21 tháng 12 năm 2002

... có lẽ nào phải đổi bác sĩ mới đổi được thuốc... cẩn thận , nếu mất cân quá nhiều hay quá nhanh...


Cuối cùng thì tôi cũng đã đọc được các hình ấy rồi, đây là lời đề nghị của tôi:
Xin Bác sĩ X cho đổi sang một loại thuốc khác (giảm dung lượng, "diuretic" hay còn gọi là "water pills") nếu không được chắc là Bạn nên xin toa từ một bác sĩ khác (để được có kết quả sớm hơn).
Để dành phiếu tái khám cho 6-8 tuần sắp tới, khi ấy ta sẽ xin thử hermoglobin A1C (đã được viết vào cột 1: Sinh hóa, hàng số 2: HbA1C), toàn bộ chất béo (ở hàng số 7: Lipid total) và lặp lại các cuộc thử nghiệm hôm ...-12-2002
Nếu không được thì ngưng thuốc cũ .... vì có Bbas
Vì không đủ dữ kiện về các thang thuốc ấy nên tôi chỉ có thể nói thêm một cách tổng quát là "không nên dùng lâu nếu ta chưa biết rõ ràng thực hư như thế nào !?", nói chung các loại thuốc ấy thường chú trọng về hệ tiêu hoá (digestive system) còn về lời khuyên kiêng đậu xanh, giá và rau muống là vì họ e rằng sẽ làm cho thuốc bị loãng ra hay sẽ bị "tống khứ quá nhanh". Không biết là Bạn có còn nhiều thuốc này hay không?
Bàn về các kết quả thử nghiệm hôm ...-12-2002
Theo tiêu chuẩn cũ Bạn đã bị cao dầu (triglycerides), nếu chiếu theo tiêu chuẩn mới thì bạn còn bị cao đường (glucose) và mỡ (loại hạt lớn LDL, low density lipid). Tạ ơn Trời là Bạn đã không bị tim như lời các bác sĩ đã nói ! (Tôi vẫn còn hoài nghi về cặp thận của Bạn!)
Có một vấn đề khác là Bạn đã mất 4 kg có thực không? trong khoảng thời gian bao lâu mà Bạn đã mất ngần ấy cân? Bạn nên làm một bảng kê để theo dõi:
Ngày.... giờ.....Systolic.....Diastolic....Nhịp tim.....Trọng lượng.....
rồi thỉnh thoảng gởi cho tôi để ta cùng theo dõi và bàn luận thêm.
Mong vạn an,
LT

T.B.: Bạn nên báo cho Bác sĩ X biết là ..... đã có quá nhiều phản ứng phụ trên thân thể Bạn và vì có Bbas nên yêu cầu cho đổi thuốc qua loại diuretic. Sau đây là danh sách các phản ứng phụ của ..... (tên thuốc trên thị trường của ......) và lời khuyên của nhà bào chế thuốc ấy:

Tell your doctor if any of these symptoms are severe or do not go away:
.........
---------
Ngày 22 tháng 12 năm 2002

... "Ôn cố tri tân"... cần có số đo chính xác...

Trong cái phương cách "ôn cố tri tân" (nhìn về cái cũ để biết cái mới) và theo dõi các diễn biến từ sự cảm nhận của Bạn, ta có thể điều chỉnh các phương pháp trị liệu cho thích hợp ...
Vì Bạn đã cắt "thịt dư" ở cổ rồi (tonsillectomy, thông thường chỉ làm việc này cho trẻ em hay là nếu Bạn bị tonsillitis vài lần trong cùng một năm) nên tôi chỉ có thể giải thích cho Bạn hiểu là khi ấy Bạn đang nhiễm trùng (infection) có thể là đã bị nóng sốt lúc ấy nhưng Bạn đã không nói rõ là họ có cho Bạn thuốc gì không ? Bạn nói là 5 tháng rồi có nghĩa là vào tháng 7 ?!
Tình trạng ngũ ngáy của Bạn lúc này như thế nào ? Vì mối liên hệ của việc ngũ ngáy và áp huyết cao .
Thế từ 3-2000 đến 7-2002, Bạn đã có dùng thuốc men gì không ?
Tôi vẫn đang có thắc mắc về các số đo áp huyết của Bạn vì chúng nó quá chẳn chòi (như 150 thay vì 151, 2, 3, 4, 5, ...), không có số dưới (diastolic) cũng như là không có sự khác biệt đáng kể (từ những thời điểm khác nhau trong cùng một ngày hay những ngày khác nhau) và ngày giờ đã được đo, cũng như ai đo cho Bạn và đã đo như thế nào ?
Mong tin,

T.B.: "thịt dư" chỉ là một lối nói mà thôi! Trên thực tế "tonsil" có nhiệm vụ của nó.

Còn tiếp... tại đây!

Cước chú:
Người... Bạn... đang trên đường về Sài gòn để tham khảo với các Bác sĩ. Cầu mong mọi việc sẽ tốt đẹp cho... Bạn... Mong tin. LT

_______________________

L.T.S: Từ vài tuần nay, tôi cứ mãi "đánh bóng bàn bằng điện thư" xoay quanh việc có người "Bạn" đang tuyệt vọng vì vừa bị các Bác sĩ "tuyên án, từ tử án đến chung thân .." với các y chứng gần như khó tin ... và dựa trên những số đo không rõ ràng ...
Chúng tôi đang trao đổi điện thư qua lại ... cho đến một hôm kia tự nhiên ... im bặt ... Tôi đã ráng chờ 1...2...3...4... ngày rồi, vẫn "bặt vô âm tín", trong cơn bối rối hay "... biến tắc thông...", sau nhiều đêm thao thức để "tương kế tựu kế " tôi tự quyết mang lên "phố rùm Đặc trưng", với một hy vọng mong manh là "Trời xui đất khiến" nào đó mà đến tai hay tay của người "Bạn" đang ở đâu đó tại quê nhà ... Tôi bắt đầu "lôi từ tủ điện thư" tất cả thì quá dài dòng, cắt đầu ,cắt đuôi, bôi bôi xoá xoá, cũng chưa an tâm vì tôi đã chưa có sự đồng ý của "Bạn" để đưa lời của "Bạn" lên một diễn đàn công cộng .... À! Tôi đã có cách! Thật là vừa ngắn vừa gọn, mà chắc "Bạn" cũng không phật lòng vì tôi đã quyết định là chỉ đưa lên phần điện thư của tôi đã viết mà thôi ... Đọc lại thêm lần nữa, cần phải thêm vào một vài chi tiết cho có thứ tự và mạch lạc ... chỉ đủ để hiểu mà thôi ... còn lại những gì riêng tư của "Bạn" thì tôi lấy ra hết ... Nhắm mắt nhờ "chú chuột" nhấn vào "nút gửi đi".... để tiếp tục chờ đợi tiếp ...
Như "lời cầu xin đã được toại nguyện", đúng 24 giờ sau đó "Bạn" gởi tiếp cái điện thư mà tôi đang ngày đêm mong mõi đợi chờ ...Quá trễ! Bài đã đăng "mèo đã ra khỏi bao... bố ..." (the cat is out of the bag ...), đã phóng lao tôi đành theo lao một cách miễn cưỡng... Đấy là hoàn cảnh và lý do "tại sao đã có loạt bài này"! Nỗi khó khăn tiếp theo là tôi đang "vất vã liên tục" đễ dùng những "cái đã biết tổng khái quát" để giúp cho một trường hợp "khá đặc thù" của người "Bạn" vạn dặm xa xôi, rồi viết lại cho hợp "nghĩa lý tình" theo dạng "tổng quát hoá" để quý độc giả có thể cảm thông được . Cũng để cho việc dễ dàng theo dõi các diễn biến của người "Bạn" và sự liên tục, mạch lạc của các chiều suy diễn, nên các bài này cũng sẽ được "cập nhật hoá tại chỗ" (being updated right here) mà thôi!
Xin được nói cho rõ "loạt bài này không có mục đích để tranh thắng với bất kỳ một ai cả ...", cũng xin đừng buồn lòng vì các câu hỏi đi qúa xa của vấn đề chính sẽ không được trả lời thoả đáng ... xin đặt để các câu hỏi ấy với các y chức chuyên môn (healthcare professionals). Mọi sự góp ý rất được hoan nghênh !
Đa tạ!
LT

Từ không thực sự có dư cân cho đến... thực là... dư cân... nhưng có cùng một vấn nạn... là sự biến hoá sinh thái của bột thành đường và chất béo (metabolic syndrome X) trên mỗi cá thể của mỗi chúng ta ... Nếu có cơ hội để đối thoại với một người có y chứng "không muốn ăn" ta sẽ sớm tìm thấy là đối với họ, khi soi gương họ luôn luôn thấy là "bị dư cân", mặc dù họ đang tự tuyệt thực cho đến nỗi "da bọc xương" và đang có nguy cơ tự huỷ hoại thân mình đến mức tử vong ... Như thế "dư cân và nặng ký" chưa hẳn là một định nghĩa đơn giản như ta hằng tưởng ... Đó là chưa kể đến những người "có ăn gì đâu mà cứ ... phì phì...", "tôi có cái ruột tượng, ăn hoài chẳng thấy no ..." hay "cứ như là hạm vậy ..." (stuffy)

Gần đây, y giới đang bàn cãi ráo riết về cách phân định của việc "dư cân" qua một "chỉ số thân khối thể" (BMI, body mass index), phải chăng là "... những con số không biết nói dối..." (... numbers tells no lie...) . Công thức để tính là:
CSTKT(BMI)=Cân nặng (lbs.) x 703 / chiều cao (in.) / chiều cao (in.)
"Máy tính" BMI cho cả hai hệ thống đo lường (Kg và Lbs, Metric và Imperial pound, không phải là IBM đâu nhé):
http://www.nhlbisupport.com/bmi/bmicalc.htm
Bảng kê của BMI (khỏi cần tính toán) cho những ai muốn "mì ăn liền":
http://www.nhlbi.nih.gov/guidelines/obesity/bmi_tbl.htm

Từ "cái kiến" cho tới "bác khủng long"... tôi quyết định "xí phần chọn" dùng hai "giống biểu tượng này" trước khi bị lấy mất, nếu một thành viên nào đó muốn chọn làm cái "nick" thì tôi lại phải mang tiếng là "phạm húy" ... Con người cũng như "cái kiến nhỏ nhoi" này cho đến "bác khủng long vĩ đại" kia, đều có chung .... "truyền thống, sống nhờ vi khuẩn và chế biến hóa chất ... một cách rất là tự nhiên ...nhặt vào ...tống khứ ra ...", mỗi loài , mỗi giống tuy có sự cá biệt nhưng cũng rất là giống nhau ở khía cạnh là bảo vệ môi trường sinh sống để được tồn tại; nếu không chuyển hoá kịp thời sẽ bị hiểm hoạ tuyệt chủng . Nhìn lại về "gia phả" nhà "bác khủng long" từ thứ "chỉ ăn hoa lá, trái trăng" cho đến giống "ăn tươi nuốt sống" thế nhưng cả "họ nhà bác khủng long" đều đã bị biến mất trên mặt đất chỉ vì .... môi sinh đã thay đổi quá đột ngột ... (theo các nhà khảo cổ ...). Ngược lại với "giòng họ cái kiến" kia cứ bình tĩnh, từ từ... mà biến và tiến hoá để trường tồn chỉ nhờ vào môi sinh đã được bảo vệ trong lòng Mẹ .... đất . Thế là môi sinh cũng góp phần rất là quan trọng trong sự trường tồn của "từ giống to lớn ...chí cái bé con ..."

Thử nhắm mắt lại, cứ tưởng như ta đang nhìn xuyên qua cửa sổ của một nông trại, hướng về đàn bò sữa đang gặm cỏ mà liên tưởng đến sự biến hóa không tưởng là "từ cỏ non biến thành sữa ngon" mà chưa từng có ai chê bai là "bò quá mập" chỉ mỗi lo cho "bò quá ốm ... đến nỗi ... thiếu mất ... hết sữa" thì nguy to!, rồi cũng nhờ vào những "thiên tài nội trợ khéo léo" để biến chế thành nhiều thứ phó sản của sữa tươi ... như bơ, kem , bánh v...v . Thử nhìn xa hơn về hướng cổng nông trại, vẫn đang còn mang gông của chiếc xe thổ mộ nhưng con ngựa kia vẫn say mê "tỉa" những đám cỏ ven vệ đường ... đang dưỡng sức để "chờ lệnh lên đường mà không hề mong cho ta tí ... sữa ...ngựa ...tươi..." nào cả! .
Điểm chung của "bò và ngựa"... là gặm cỏ ... từ những bó cỏ khô cháy cho tới những đám cỏ con xanh rì ... nhưng vì "mã lực (hay bò lực) biến thái sinh hoá" khác nhau nên các "thành sản phẩm" (end products) khác nhau: từ sữa bò tươi tới những cuộc "du xuân trên xe thổ mộ" ... Khả năng biến hoá sinh thái khác biệt nhau cũng là một vấn đề quan trọng cho đề tài này !

Từ lâu lắm rồi, tôi vẫn thường thắc mắc về các thành phần vật liệu để làm món "quốc hồn quốc túy" là "kẹo" mạch nha ... mãi đến thập niên 50's mới được dịp về thăm quê hương của "kẹo" mạch nha ... Nỗi ngạc nhiên lên cao đến cùng cực, người làm "kẹo" mạch nha đã không hề bỏ lấy một hột đường vào nồi "kẹo" cả, khi hỏi ra thì mới "vỡ lẽ" là muốn làm "kẹo" mạch nha ta chỉ cần mỗi một thứ của "giòng giống" là lúa ... (Việt từ viêm của bộ Mễ... LKĐ). Thì ra, "kẹo" mạch nha là một thứ "kẹo mà đã không cần có thêm đường"; có lẽ từ nay tôi nên quên đi chữ "kẹo" khi muốn nói đến mạch nha ...

___________________________


Các chú giải:

NIH (National Institute of Health)

JAMA (Journal of American Medical Association)

AHA (American Heart Associaton)

ALLHAT—the "Antihypertensive and Lipid-Lowering Treatment to Prevent Heart Attack Trial"—a major clinical study supported by the National Heart, Lung, and Blood Institute (NHLBI)

Taber's Cyclopedic Medical Dictionary
__________________________

Tham Khảo

Chữ "nôm" của Nôm là chữ "nam" của Hán đã được thêm nét để thành chữ "nôm na"
Để tải về được (downloadable) 214 bộ thủ (.pdf file)
http://www.viethoc.org/eholdings/214_BoThu_Rev-3.pdf
Để xem "Flash card" của 214 bộ thủ
http://www.viethoc.org/content.php?menu=1900&page_id=7
Nhu liệu để đọc (hiển thị được) chữ Nôm: http://www.adobe.com/svg/viewer/install/main.html
Để "thu nhặt" (kiếm) chữ ... táo, lê, mận, đào, dừa, đủ, xoài (vừa đủ xài) ... và nghĩa "đúng" thì nên tới nơi đây:
http://www.nomfoundation.org/unicode/lookup.php

___________________________

Các định nghĩa (Angie)

Hyperglycemia = máu đường cao
& Hypoglycemic= máu đường thấp đều liên hệ đến Diabetes.
diabetes và hypertension : condition : bệnh
hypertension HTN = HBP high blood pressure khác với "your blood pressure is high" vì khi dùng thuốc cho huyết áp hạ xuống, người ta vẫn còn bị bệnh HBP

:idea: