Thiếu Một Cái Gì ?
Thá»?i cá»§a tôi, chả phải là thế hệ bomer, mà thuá»™c loại mẹ boomer, cho nên vẫn còn cổ há»§ lắm. Mặc dầu tụi tôi Ä‘i há»?c, vừa đại há»?c vừa há»?c đại, chúng tôi chỉ lo gây dá»±ng sá»± nghiệp 50%, còn 50% vẫn phải để mắt tìm cho được má»™t tấm chồng xứng đáng. Nói là xứng đáng nhưng tháºt khó định nghÄ©a tÄ©nh từ nà y. Thôi thì tuỳ ý, ai muốn xứng đáng kiểu nà o thì hiểu theo kiểu ấy. Nói tóm lại, thá»?i chúng tôi, dù bà là luáºt sư, bác sÄ© hay hầm bà lằng sÄ©, nhưng bà thất nghiệp chồng, thì má»?i ngưá»?i cÅ©ng nhìn bà vá»›i cặp mắt thương hại. Ông chồng, trong thá»?i đại chúng tôi, có giá lắm.
Những ngưá»?i con gái được cắp sách đến trưá»?ng chỉ là má»™t thiểu số và vẫn không thoát khá»?i những định luáºt cứng ngắc cá»§a gia đình và xã há»™i. Con gái sinh ra là để Ä‘i lấy chồng. Vì thế, nhiệm vụ đầu tiên cá»§a ngưá»?i mẹ là phải huấn luyện con gái trở thà nh má»™t mẫu ngưá»?i được xã há»™i chấp nháºn, được ngưá»?i con trai – hay là bà mẹ ngưá»?i con trai – đánh giá cao. Còn cái bằng cấp, coi như có cà ng tốt, mà không có lại còn tốt hÆ¡n. Từ đà n ông tá»›i đà n bà - trừ những bà được Ä‘i há»?c – nam phụ lão ấu – ai cùng dè chừng những ngưá»?i đà n bà có há»?c. Cho nên, những ngưá»?i Ä‘i há»?c, lại phải dá»?n mình cho gá»?n, dấu cho kÃn những cái hiểu biết, những kiến thức do há»?c mà có, cho tháºt kỹ. Phải trau dồi công dung ngôn hạnh - gấp hai những ngưá»?i con gái ở nhà - để chứng tá»? rằng, mặc dù tôi có há»?c, nhưng tôi vẫn là má»™t ngưá»?i ná»™i trợ thuỳ mỵ, Ä‘oan trang, tôi sẵn sà ng nép mình dưới má»™t bóng tùng. Dù cho tà n lá cây tùng ấy chẳng đủ sức che mưa, che nắng cho tôi. Vì thế Ä‘á»?i sống ngưá»?i đà n bà thá»?i tôi, thưá»?ng là má»™t cuá»™c sống vay mượn chẳng phải cá»§a mình, mà cá»§a ông bà cha mẹ, chồng con, bà n dân thiên hạ.
Sau nhiá»?u cuá»™c biển dâu, những lá»? thói trên đây được ná»›i lá»?ng dần dần, nhưng Ä‘á»?i sống ngưá»?i phụ nữ - nói chung, ngưá»?i Việt Nam, nói riêng - vẫn còn gò bó lắm. Cho đến hiện tại, ngay ngưá»?i Mỹ cÅ©ng cảm thấy, sá»± bình đẳng bình quyá»?n hoà n toà n, vẫn còn trên giấy tá»?. Thá»±c tế, ngưá»?i đà n bà , tháºt tình muốn bình đẳng, phải là m việc vất vả gấp đôi. Những ngưá»?i cà ng thà nh công, lại cà ng phải đấu tranh, lại cà ng phải cố gắng, không ngừng nghỉ, để thÃch nghi vá»›i Ä‘á»?i sống.
Cho đến má»™t lúc nà o đấy - thưá»?ng là trước ngưỡng cá»§a cá»§a tuổi già - ngưá»?i đà n bà má»›i bừng tỉnh ra rằng mình đã chán cái cuá»™c sống vay mượn lắm rồi, Và ngưá»?i ta bắt đầu ngồi xuống để suy nghÄ©. Ngưá»?i ta chợt thấy rằng, bây giá»?, mình không còn là má»™t đứa con trong gia đình, mình không còn là má»™t ngưá»?i công dân hạng nhì trong gia đình và ngoà i xã há»™i, mình không còn là má»™t ngưá»?i vợ trẻ, phải sống đưới chế độ hà khắc cá»§a má»™t bà mẹ chồng đòi há»?i quá nhiá»?u, má»™t ông chồng luôn luôn lúc nà o cÅ©ng phải, mà mình đã trở nên ngưá»?i mẹ, má»™t ngưá»?i lá»›n, má»™t ngưá»?i có tiếng nói trong gia đình, có địa vị ngoà i xã há»™i. Há»? cảm thấy thá»?i gian vâng phục đã qua, bây giá»? há»? có quyá»?n có ý kiến, và nhất là có quyá»?n sống theo ý muốn cá»§a mình, và không cần phải là m vừa lòng ai nữa. Má»™t phần nà o có thể nói rằng, Ä‘iá»?u nà y, là má»™t trong những cái hay hiếm hoi, ngưá»?i phụ nữ tìm thấy trong lúc sắp sá»a già . Ông chồng cÅ©ng cảm thấy kÃnh nể vợ mình hÆ¡n, vì trong mấy chục năm trá»?i là m vợ bà đã chứng tá»? khả năng và đức hạnh, nên ông đã tá»± ý thoái vị khá»?i ngôi cá»u ngÅ© và cùng đồng lao cá»™ng hưởng vá»›i vợ trong những công việc hà ng ngà y. Ä?á»?i sống ngưá»?i phụ nữ, hình như thoải mái hÆ¡n.
Có má»™t bà bạn, sau khi vá»? hưu, tâm sá»± vá»›i tôi rằng, đây là lần đầu tiên tôi được là m theo ý muốn cá»§a tôi. Tôi chẳng cần trưng diện, phấn son. Chẳng cần theo dõi thá»?i trang, và nhất là không cần phải lo cho chồng con từng miếng ăn miếng uống. Con cái tây riêng cả rồi, ông chồng tôi cÅ©ng trở nên dá»… dãi, không đòi há»?i cÆ¡m ngà y ba bữa như trước nữa. Gặp gì ăn nấy, có khi lưá»?i thì hai vợ chồng già dắt nhau Ä‘i tiệm. Lần đầu tiên chúng tôi là m chung má»?i công việc, có cùng má»™t sở thÃch. Chúng tôi thÃch là m vưá»?n. Hai vợ chồng cùng nhau chăm sóc mảnh vưá»?n, trồng đầy hoa trái. Buổi tối chúng tôi xem phim bá»™, xem video, xem dvd. Những lúc hứng lên, chúng tôi Ä‘i thăm con cháu và i tuần. Ä?ó là những thá»?i gian vui vẻ nhất. Cuá»™c sống cá»§a tôi chưa bao giá»? nhẹ nhà nh thanh thản như bây giá»?. Tuy nhiên tôi vẫn thấy thiêu thiếu má»™t cái gì… nghÄ© mãi chưa tìm ra.
Tháºt ra thì những Ä‘iá»?u bà bạn tôi cho là những quyá»?n lợi đạt được sau má»™t Ä‘á»?i táºn tuỵ hy sinh, chỉ là những thoải mái vá»? váºt chất. Lẽ dÄ© nhiên, vá»? già , vợ chồng còn nhau là má»™t ân Ä‘iển không ai dám coi thưá»?ng. Gương những gia đình đổ vỡ chung quanh, là m cho ngưá»?i ta trân quà sá»± bá»?n vững cá»§a hôn nhân. Cho nên má»›i nói, vá»? già , vợ chồng yêu nhau hÆ¡n lúc trẻ, vì cuá»™c sống chung đã được tôi luyện bằng bao nhiêu thá» thách. Vợ chồng già không còn nghi kỵ lẫn nhau. Thảng hoặc, má»™t ngưá»?i có Ä‘i đâu mà không vá»? kịp ăn cÆ¡m, có thể, ngưá»?i ở nhà vẫn thấp thá»?m, lo lắng, sợ xe cá»™, sợ rá»§i ro, chứ không còn nghi ngá»? chuyện trăng hoa, hẹn hò, mèo chuá»™t. Lòng tin tưởng ở sá»± chung thuá»· cá»§a ngưá»?i phối ngẫu cÅ©ng là má»™t Ä‘iểm son cá»§a tuổi già .
Như váºy, vá»? phương diện váºt chất, tình cảm, cuá»™c sống vá»? già tháºt là lý tưởng. Váºy thì, cái thiêu thiếu mà bà bạn tôi Ä‘i tìm là cái gì váºy nhỉ? Cái sá»± trống vắng nà y, không phải má»™t ngưá»?i cảm thấy, mà nhiá»?u ngưá»?i cÅ©ng cùng chung má»™t tâm trạng, cùng than thở vá»›i tôi như thế.
Tôi xét lại Ä‘á»?i sống vá»? già cá»§a riêng tôi. Tôi cÅ©ng cảm thấy những thoải mái như tất cả má»?i ngưá»?i. Không phải lo cÆ¡m nước, hầu hạ, là m vui lòng ai. Lâu lâu Ä‘i thăm con cháu, vợ chồng sống vá»›i nhau không nghi kỵ, cÅ©ng giống như tất cả má»?i ngưá»?i, nhưng sao tôi chẳng thấy thiếu cái gì cả. Tôi thấy Ä‘á»?i sống cá»§a tôi rất đầy đủ vá»? má»?i mặt. Mặc dù không xa hoa, nhưng tôi chẳng thiếu thốn gì, từ váºt chất, tình cảm cho đến tâm linh. À, có phải cái các bạn tôi than thiếu là má»™t Ä‘á»?i sống tâm linh không?
Các bà chỉ khoe tôi những thoải mái váºt chất, các bà không há»? quan tâm tá»›i má»™t Ä‘á»?i sống tâm linh. Tôi nghÄ© rằng, cái mà các bà đi tìm, phải chăng là những đòi hòi vá»? tâm linh. Ngưá»?i ta chỉ cảm thấy hoà n toà n bình an khi sống cho ngưá»?i khác. Khi chia sẻ vá»›i những ngưá»?i kém may mắn những cái mình có. Vá»? già , khi biết rằng Ä‘á»?i sống mong manh, má»?i sá»± Ä‘á»?u vô thưá»?ng. Sắc không, không sắc. Nếu không có má»™t đức tin tôn giáo, ngưá»?i ta đâm lo lắng, sợ hãi. Sợ cái hư vô. Sợ cái vô định. Nhưng nếu ngưá»?i ta tin tôn giáo, ngưá»?i ta biết được sau cái chết, con ngưá»?i sẽ Ä‘i đâu, ngưá»?i ta sẽ an tâm hÆ¡n. Vá»? già , nhìn thấy cuốn chỉ Ä‘á»?i sống cá»§a mình đã bắt đầu trÆ¡ lõi, ngưá»?i ta hoảng hốt, không biết nÃu kéo và o đâu, không biết tá»±a và o ai. HÆ¡n nữa, má»™t cuá»™c sống chỉ loanh quanh, lẩn quẩn trong bốn bức tưá»?ng, vá»›i những thú vui vị ká»·, dá»… là m cho ngưá»?i ta chán nản, cảm thấy mình sống thừa, sống vô dụng. Ä?iá»?u nà y có thể đưa tá»›i bệnh trầm cảm dá»… dà ng. Cái Ä‘iá»?u là m cho con ngưá»?i vui vẻ và hăng hái là cảm thấy mình còn hữu dụng, còn sản xuất, còn giúp Ãch được cho ngưá»?i khác. Tôi không muốn nói tá»›i những giúp đỡ vá»? váºt chất. Tôi muốn nói đến những giúp đỡ tinh thần.
Tôi dè dặt đ� nghị. Nà y bạn, bạn có nghĩ rằng đi là m việc thiện nguyện sẽ đem lại ni�m vui cho bạn không? Nuôi dưỡng một đức tin tôn giáo có thể lấp đầy khoảng trống vắng trong tâm hồn bạn không? Câu kinh, tiếng kệ có mang lại cái thiếu thốn mà bạn đang đi tìm không?
Tôi Ä‘á»? nghị, ngay tuần nà y, bạn thá» Ä‘i nhà thá»?, Ä‘i chùa xem? Ä?ấng Chà Tôn có phải là ngưá»?i bạn Ä‘ang Ä‘i tìm không? Rất có thể.
Bạn nghe lá»?i tôi Ä‘i, bạn Ä‘i thá» má»™t lần, cứ coi như Ä‘i chÆ¡i. Nếu bạn cảm thấy thoải mái, tuần tá»›i bạn Ä‘i nữa. Rồi bạn sẽ gia nháºp cá»™ng Ä‘oà n, rồi bạn bắt tay và o những công việc thiện nguyện, giúp đỡ những ngưá»?i kém may mắn. Bạn sẽ có những công việc má»›i, bạn sẽ có những trách nhiệm má»›i. Bạn sẽ cảm thấy thÃch thú khi thấy rằng rất nhiá»?u ngưá»?i Ä‘ang cần đến cái thì giá»? dư thừa cá»§a bạn.
Cảm thấy mình còn hữu Ãch là má»™t hạnh phúc tuyệt vá»?i đấy bạn ạ. Cứ thá» má»™t chút là thấy ngay ý mà . Không cảm thấy thÃch thì thôi. Có ai bắt buá»™c bạn đâu?
Nguyễn Thị Hồng Diệp