Còn Ä?ây Bà i Hát Năm Xưa
Còn Ä?ây Bà i Hát Năm Xưa
:rose: :rose: :rose:
Từ ngà y tÃa tui nằm xuống, gia đình tôi cà ng nghèo khó hÆ¡n. Thiệt tình không hiểu sao tÃa tui đà nh Ä‘oạn bá»? vợ, bá»? con mà đi theo ông bà chi sá»›m để má tui và anh em tui khổ. Tá»™i nghiệp má tui, là m lụng vất vả, đầu tắt mặt tối. Má tui há»… có ai kêu là m gì thì là m nấy. Ngà y mùa thì Ä‘i cấy, Ä‘i nhổ mạ mướn cho ngưá»?i ta, rồi Ä‘i gặt, Ä‘i Ä‘áºp lúa... tối mịt mùng má»›i vá»? ôm theo má»™t thúng lúa. Vá»? tá»›i nhà má còn đốt đèn rê, xẩy lúa. Anh em tui thì ngá»§ gà ngá»§ gáºt. Có tối Má há»?i tui:
- Con đã cho em ăn cơm chưa mà sao nó đã ngủ queo rồi.
Tui nhìn má mồ hôi chảy ướt áo, bùn đất lấm lem trên tóc má, mà lòng đau quặn. Tôi nói với má :
- Con cho em ăn cÆ¡m nguá»™i rồi má. Sao má vá»? trá»… quá váºy má. Em con nó mong, nó chá»? miết rồi nó ngá»§ luôn...
Tui không dám nói với má tui là ...cơm đã hết, tui chưa có ăn gì , mà má tui chắc cũng đâu đã có gì vô bụng chớ.
Má tui ngó vá»? chiếc giưá»?ng em tui ngá»§, đưa tay quẹt nước mắt, rồi ôm tui. Tui nhìn thấy nước mắt má ứa ra, mắt tui cÅ©ng má»? Ä‘i, tôi chả còn trông thấy rõ những gì trên khuôn mặt cá»§a má nữa, chỉ còn mùi hăng hăng cá»§a bùn, cá»§a xình, cái mùi quen thuá»™c vá»›i má con tui từ ngà y tÃa tui mất. Từ ngà y tÃa tui không còn thương anh em tui nữa, tÃa tui ra nghÄ©a địa nằm, anh em tui bữa đói, bữa no.
- Con ghét tÃa. TÃa bá»? Ä‘i để má má»™t mình khuya sá»›m. Má dạo nà y ốm và đen...không còn giống má hôm nà o. Con thương má. Con chỉ thương má.
Má tui xiết chặt tui vô lòng, gi�ng nói nghẹn nấc:
- Hổng được nói như váºy con. TÃa con thương Má, thương các con lắm. TÃa cÅ©ng chẳng muốn Ä‘i như váºy đâu con. Chỉ tại cái số cá»§a tÃa con ngắn ngá»§n váºy thôi. Chắc tÃa con ở đâu đó cÅ©ng Ä‘ang nhìn má con mình tÃa khóc...
Tui mÆ¡ mà ng thấy tÃa tui da mặt trắng bệch, tóc tai bù xù, đưa tay ra vá»›i vá»›i tui. Tui sợ quá co rúm ngưá»?i lạị. Cái bụng tui nó cồn cà o, nó cồn cà o và tui ngá»§ thiếp Ä‘i trong vòng tay má tui lúc nà o tui không biết. Khi tui thức dáºy thì ông mặt trá»?i đã nhô lên khá»?i ngá»?n cau. Em tui vẫn còn ngá»§. Nhà êm vắng. Tui biết má tui đã Ä‘i là m. Bữa nay ngưá»?i ta kêu bả Ä‘i nhổ cá»? lúa...
Mùa há»?c tá»›i chắc tui phải nghỉ há»?c quá. Hôm trước má tui bị cảm, tui nói má nghỉ và i bữa cho khá»?e, nhưng má tui nói má tui cố gắng là m để có tiá»?n sắm cho tui bá»™ đồng phục. "Năm tá»›i con há»?c lá»›p sáu rùi, đâu có thể muốn mặc sao thì mặc đâu. Con bây giá»? là há»?c cao nhất há»? hà ng rùi đấỵ. Há»? ná»™i, há»? ngoại đâu thấy ai có cái tiểu há»?c đâu con. Thấy váºy má cÅ©ng mừng lắm. CÅ©ng hãnh diện vá»›i ngưá»?i ta.".
Thiệt đó, má tui gặp ai cÅ©ng khoe là tui há»?c giá»?i, là tui năm tá»›i lên trung há»?c rồi. Tá»™i cho cái ước vá»?ng nhá»? nhoi cá»§a má, nhưng tui sao đà nh thấy má lam lÅ© má»™t mình. Cứ má»—i buổi tối khi má vá»?, nhìn thấy khoảng lưng má ướt đẫm, đôi bà n tay má chai cứng, chân Ä‘i đất xướt xát gai cà o, nước mắt tui lại trà o ra. Nhìn thấy má ngưá»?i ta mà thương má mình quá. Má ngưá»?i ta đâu có phải lặn lá»™i bương chải như váºy đâu. Má ngưá»?i ta còn có những bá»™ đồ là nh lặn, má tui bá»™ nà o cÅ©ng má»™t và i miếng vá. Tui Ä‘i há»?c nữa sao đà nh.
Nhìn đứa em vẫn nằm ngá»§ yên trên giưá»?ng, khuôn mặt tháºt ngoan. Tui lấy tay áo chùi sÆ¡ đám nước miếng trên miệng nó rồi lững thững bò xuống giưá»?ng, Ä‘i ra cá»a. Tui Ä‘i ngang qua bà n thá»? tÃa tui. Nhìn tấm ảnh tÃa tui cưá»?i. Tui dừng lại thắp nhang cho tÃa. Dù không có tiá»?n mua gạo, nhưng má tui bao giá»? cÅ©ng phải gắng cho có bó nhang; Phải có nhang khói để tÃa con không lạnh lẽo. TÃa con ở dưới khoẻ mạnh phù trợ cho má con mình." Tui cố nhá»› lại những ngà y tÃa tui còn sống, gia đình tui đỡ hÆ¡n nhiá»?u... Những ngà y ấy chỉ còn trong giấc mÆ¡ cá»§a tui thôi.
Ngoà i xóm b�n trẻ con đang g�i nhau ơi ới. Những ngà y hè nà y chúng hay rủ rê nhau đi tát cá, đi bắn chim, chạy ra đồng thả di�u, vui chơi hồn nhiên. Tui sao không còn ham chơi nữa rồi.
- Quang ơi, ra đây tao nói mà y nghe
Thằng Tâm gá»?i tui. Tui đứng trong cá»a nhìn ra:
- Có chuyện gì không mà y?
- Ä?ằng cây sao cuối khu rừng đó mà y. Tao thấy cặp sáo đá bay vá»? đó miệng ngáºm mồi. Tao rình mấy ngà y nay, tao Ä‘oán chắc là có ổ sáo trên đó. Tao đã tá»›i gốc cây, lắng tai nghe, có tiếng kêu chiêm chiếp, mà y Ä‘i vá»›i tao...
Trong đám bá»?n trẻ ở xóm, tui là đứa trèo cây hay nhứt, nên chúng hay rá»§ tui Ä‘i bắt chim lắm. Có bữa leo lên đụng tổ ong, ong nó bay ra chÃch tui túi bụi, tưởng đâu tui té xuống đất rồi. Tui cố gắng cầm cá»±, tụt xuống, chạy và lao ngay xuống cái đìa gần đó, lặn xuống, núp má»™t hồi má»›i dám ngoi lên. Bữa đó mặt tui xưng như cái mâm. Má tui ngồi khóc... Từ đó tui tá»± hứa vá»›i lòng là tui không Ä‘i bắt chim nữa.
- Tau không đi đâu. Tao phải ở nhà coi em tau...
Nắng đã lên cao. Cái nắng hè gay gắt là m sao. Tui và o bếp lục lá»?i. Má tui đã nấu cÆ¡m dà nh dụm cho anh em tui ăn cả ngà ỵ. Cầm tô cÆ¡m lên, gắp má»™t miếng cá kho, tui ra ngồi trên hè cá»a, vừa ăn vừa nhìn ra đưá»?ng. Góc đưá»?ng bên kia, dưới tà n cây râm mát. Bá»?n con gái Ä‘ang tụm năm, tụm ba chÆ¡i đánh chuyá»?n, chÆ¡i nhảy cò cò. Lúc thì chúng cưá»?i toáng lên, lúc thì cãi nhau chà chóe. Ä?ứa nà y bảo đứa kia ăn gian, ngùng ngoằng nghỉ chÆ¡i. Má»™t lúc rồi chúng lại tụ lại chÆ¡i năm mưá»?ị. Có đứa chạy núp ngay trong vưá»?n nhà tuị..Tui thá»? Æ¡, lÆ¡ đãng ngáºm đôi đũa , nhìn những hạt nắng lung linh trong vưá»?n. Nắng nhảy múa trên khoảng đất cát reo vui, nhưng trong lòng tui nắng là m rối loạn hoang mang. Nắng tong lòng tui thúc giục tui : "Chắc tui phải Ä‘i là m cái gì đó để phụ má tui. Phụ được chút nà o hay chút đó, để cho em tui Ä‘i há»?c...".
Tối hôm đó khi má tui Ä‘i là m vá»?. Chá»? cho má tắm rá»a đâu đó xong xuôi. Tui dá»?n cÆ¡m lên. Bữa cÆ¡m có cá kho và rau muống luá»™c chấm nước mắm. Gia đình tui là dân rau gÃa, nhưng lại thÃch ăn rau muống. Ba má con tui tụ lại bên ánh đèn dầu leo lét, cùng ngồi ăn. Má tui gỡ xương cá cho em tui. Tui ngáºp ngừng :
- Má à ...Con muốn thưa với má...
Má tui ngạc nhiên, ngừng ăn nhìn tui :
- Có chuyện gì mà bữa naỵ..con ấp úng hoà i dzáºy?
- Con muốn...con muốn nghỉ h�c để đi là m giúp má...
Má tui thở dà i :
- Cỡ con bây giá»? Ä‘i là m được gì? Con tÃnh là m gì để giúp má đây.
- Con cũng chưa biết...nhưng...
- Thôi ăn cÆ¡m Ä‘i rồi Ä‘i ngá»§. Ä?i ngá»§ sá»›m Ä‘i. Má còn chút chuyện phải là m.
Dá»?n dẹp chén bát xong. Tui dẫn em tui Ä‘i ngá»§. Ä?êm đó tui không tà i nà o ngá»§ được. Nằm nhìn hé ra thấy má ngồi cặm cụi sà ng lúa. Ä?ôi tay má thoăn thoắt, thỉnh thoảng má lại ngừng, kéo vạt áo lên lau mặt. Tui nghÄ© má tui Ä‘ang khóc. Tá»± dưng nước mắt tui cÅ©ng ứa ra.
Má tui là m việc tá»›i khuya má»›i dừng tay, đứng dáºá»µ. Má vặn nhá»? chiếc đèn dầu rồi tiến vá»? phÃa giưá»?ng anh em tui. Tui là m bá»™ nhắm mắt nằm im như ngá»§. Tui nghe tiếng má tui thì thầm: Trá»?i Æ¡i , Quang Æ¡i . Sao không buông mùng xuống hở con? Muá»—i tha tụi con Ä‘i mất thôi. Rồi má tui thả cái mùng xuống. Cái mùng may bằng vải thô quá dà y đã che tối căn phòng hÆ¡n. Em tui cá»±a quáºy, hình như thức giấc. Má tui nằm ké bên nó, vá»— vá»? bằng tiếng hát nho nhá»?:
Em gái vư�n quê
cưộc đ�i trong trắng
dầm mưa dãi nắng
mà em biết yêu trăng đẹp ngà y rằm
anh biết mặt em
một chi�u bên th�m
gi�ng hò êm đ�m
và đôi mắt em lóng lánh sau rèm....
Bà i hát nà y má thưá»?ng hát ru anh em tui đã bao năm , nên tui cÅ©ng thuá»™c lòng. Má»—i lúc giá»?ng hát cá»§a má như nghẹn lại. Em tui cÅ©ng đã nằm im. Má đưa tay lên quẹt mắt, nhẹ nhà ng ra khá»?i mùng tiá»?n vá»? phÃa cái giưá»?ng á»?p ẹp cá»§a má. Tui muốn nÃu má lại: Má Æ¡i ngá»§ chung Ä‘i má. Con muốn được ngá»§ trong vòng tay yên là nh cá»§a má mà ....
****
Hôm nay má tui nghỉ là m. Bả lo sắp xếp má»™t Ãt quần áo cho tui và o cái bao vải. Má chá»?n cho tui bá»™ đồ tươm tất nhất mà tui vẫn dà nh để Ä‘i há»?c. Má bảo tui mặc và o. Hôm nay đám bạn tui bắt đầu năm há»?c má»›i, còn tui bắt đầu Ä‘i là m. Má tui dẫn tui Ä‘i tá»›i nhà Ông Cả Sang ở là ng bên. Nhá»? có ngưá»?i quen bên đó há»? giá»›i thiệụ. Ông Cả nháºn cho tui vô giúp việc nhà . Công việc đầu tiên là Ổng giao cho tui chăm bầy vịt cả ngà n con.
Trên đưá»?ng Ä‘i tá»›i nhà ông Cả, Má tui dặn dò đủ Ä‘iá»?u nà o là phải luôn ngoan ngoãn, phải vâng lá»?i , phải kÃnh trên nhưá»?ng dướị. Nhà ngưá»?i ta là nhà già u có con ạ. Mình chỉ là kẻ tôi tá»›, là m công. Sống là m sao cho ngưá»?i ta yêu thương , thì má»›i dá»… thá»?...Nghe má khuyên nhá»§ tui chỉ muốn khóc. Nhìn chúng bạn tung tăng cắp sách tá»›i trưá»?ng tui cà ng muốn khóc hÆ¡n. Tui nhá»› lại năm sáu năm vá»? trước cÅ©ng ngà y nà y Má dẫn tui Ä‘i há»?c. Má»?i cái lạ lẫm lắm đối vá»›i tui. Bây giá»? cÅ©ng thế, cÅ©ng con đưá»?ng nà y mà sao tui có cảm tưởng như má»›i Ä‘i lần đầu , nếu không có má dắt Ä‘i chắc tui Ä‘i lạc không biết lối vá»?. Tui tá»± an á»§i mình. Cái chuyện nà y là tui tình nguyện mà . Má tui thì muốn tui tiếp tục há»?c , nhưng tui đã quyết rồi. Má tui cÅ©ng chìu theo...
Khi đi ngang qua cổng ngôi trư�ng thân yêu cũ, thằng Tâm chạy ùa ra:
- Quang ơi, tao ch� mà y lâu rồi nè. Vô lớp cho tao ngồi bên mà y nha. Ủa mà cặp mà y đâu , sao lại mang cái bao nà y...
Tui không trả l�i nó. Tui muốn b� chạỵ. Má tui quay đi. Tui biết Má tui đau lòng lắm. Tui đi xa rồi, xa hẳn tuổi h�c trò một sớm thu se lạnh.
Tá»›i cổng nhà Ông Cả, hai con chó bẹc giê nhảy chồm ra sá»§a gâu gâu. Má»™t cô gái, sau nà y tui biết tên là Thuyên, ra mở cá»a. Thuyên mồ côi mẹ, cha Thuyên lấy vợ khác và Thuyên cÅ©ng như tui được giá»›i thiệu và o là m việc cho gia đình Ông Cả. Má tui và o nói chuyện gởi gấm tui và đội Æ¡n Ông Cả đã thương xót cho tui được tá»›i hầu hạ Ông bà ... Rồi Má tui ra vá»?. Lúc nà y tui má»›i thấy cô đơn , thấy lạc lõng là m sao. Tui hối háºn, tui nÃu tay Má, tui chỉ muốn Ä‘i vá»? vá»›i má...Nhưng đã bước và o rồi , phải Ä‘i tiếp con đưá»?ng nà y thui. Má tui bước Ä‘i tháºt nhanh, tui trông theo có cảm tưởng như là ly biệt. Tui sẽ sống ở cái nhà nà ỵ. Ä‚n ngá»§ ở đây. Nhà má tuy gần mà xa. Xa tháºt rồi
Suốt buổi sang tui ngồi ngoà i hiên nhà Ông Cả, chả biết là m gì. Tới gi� ăn cơm , tui phụ với Thuyên d�n cơm lên, rồi đứng hầu quạt cho Ông Cả dùng cơm. Sau đó tui, Thuyên và và i ngư�i nữa cùng nhau ăn cơm dưới gian nhà bếp.
Buổi chiá»?u tui lững thững ra bá»? ao. Vưá»?n nhà Ông Cả tháºt đẹp, cây cối lá»›p lang. Những cháºu kiểng ngạo nghá»… khoe cái già u sang phú há»™. Chim chóc hót suốt ngà ỵ. Tui vừa Ä‘i vừa nghÄ© tá»›i em tui. Em tui tối nay ngá»§ chắc nó sẽ nhá»› tui lắm. Tui Ä‘ang nghÄ© vá»? Má... thì nghe gịong hát thánh thót từ phÃa dưới ao :
Ai hát ngoà i ao
chừng ngồi giặt áo
gi�ng hò êm quá
mà anh ngỡ ai rót máºt và o lòng
anh cuốc vư�n sau
mặt tr�i trên đầu
ruộng vư�n lên mà u
vì em ước mong đây đó chung lòng....
Tui dừng lại lắng nghe lá»?i hát, bồi hồi. Lại bà i hát quen thuá»™c nà ỵ. Bà i hát đã từng xoáy táºn tâm hồn tui. Tui nhá»› Má tui quá, tui ngồi bệt xuống trên con đưá»?ng lót gạch ngoằn ngoèo từng báºc. Ngưá»?i tui chùng xuống ... Buổi chiá»?u như tÃm thẫm hÆ¡n dưới bóng mát cá»§a những tà n câỵ
Tui ngồi đó cho tá»›i lúc trá»?i nhá nhem tối. Thuyên ra gá»?i tui và o và chỉ cho tui chá»— ngá»§. Ä?êm đó có lẽ là má»™t đêm dà i nhất trong Ä‘á»?i tuị
Sáng sá»›m hôm sau, má»™t chú gia Ä‘inh dẫn tui ra cánh đồng sát bá»? con sông. NÆ¡i bà y vịt Ä‘ang kêu cạp cạp, có con Ä‘ang rướn ngưá»?i, giÆ¡ hai cánh lên cao, vá»— vá»— trong không khÃ, giống như ngưá»?i ta đưa tay lên vươn vai sau má»™t giấc ngá»§ không đầy. Chú ta chỉ cho tui má»™t cái chòi là m bằng rÆ¡m:
- Ä?ây là căn nhà cá»§a cáºu đây. Sáng cáºu lùa vịt Ä‘i qua những ruá»™ng lúa đã gặt để cho chúng ăn. Chiá»?u lùa chúng vá»? đâỵ. Rồi ngá»§ ở đây để coi bầy vịt. Cố gắng quan sát chúng đừng để chúng Ä‘i lạc, mất vịt. Coi chừng Ông Cả sẽ bắt cáºu phải Ä‘á»?n đấy.
Chú ta nói xong, đi lại chỗ thoai thoải của b� sông nhặt những hột trứng vịt:
- Ä?êm vịt nó đẻ. Cáºu nhá»› gom hết vô thúng, sẽ có ngưá»?i ra lấy mang vá»?. Hôm nay cáºu Ä‘i theo há»?c nghá»? cho quen nha.
Tui dạ dạ, vâng vâng cho có lệ. Ä?i chăn vịt thôi mà có chi là khó.
Và i ngà y táºp việc đã qua. Ngưá»?i ...tiá»?n nhiệm cá»§a tui chÃnh thức bà n giao để Ä‘i nháºn nhiệm vụ má»›i. Hắn bà n giao cho tui cây gáºy trúc trên đầu cây gáºy có cá»™t má»™t chiếc áo rách. Hắn bảo đây là cây gáºy trấn sÆ¡n, hắn trao cho tui giang san cá»§a bầy vịt. Tui cÅ©ng là m bá»™ trịnh trá»?ng tiếp nháºn ấn tÃn. Rồi chúng tui phá lên cưá»?i, cưá»?i sặc sụạ...Tui đã bắt đầu tháºt sá»± kiếp lang thang trên những cánh đồng.
Hằng ngà y tui mong nhất là lúc lùa bầy vịt vá»? chuồng. Khi bầy vịt bắt đầu vá»? tá»›i chuồng thì cÅ©ng là lúc tui nghe văng vẳng tiếng hát cá»§a Thuyên. Thuyên có nhiệm vụ mang cÆ¡m cho tui má»—i buổi chiá»?u. Cùng cái nghá»? tôi tá»› nên chúng tôi thân nhau tháºt dá»… dà ng:
Gió lay ao bèo
em thương anh không kể là già u nghèo
miễn rằng tình đặng sơn keo
núi cao em cũng trèo
sông sâu em cũng lội vạn đèo em cũng qua...
Lùa vịt và o chuồng xong xuôi đâu đó. Tui vội vã chui và o chòi, nhìn Thuyên cư�i. Thuyên đang nằm ch� tui v� , thấy tui chui vô cô ta vội vã ngồi lên. Tui chà o và h�i:
- Sao bữa nay Thuyên mang cơm cho tui sớm thế.
- Thì tui cÅ©ng mong ra khá»?i cái nhà lá»›n đó cà ng sá»›m cà ng tốt mà . Ra đây thấy thoải mái thở hÃt không khà trong là nh. Tui thấy cáºu sướng hÆ¡n tui...
- Ä?i là m mướn mà ...giống như Ä‘i ở đợ...có gì mà sướng hở Thuyên.
Thuyên nghe tui nói, cô ta sụ mặt xuống không thèm nhìn tui:
- Phải tui ở đợ mà .
Tui biết tui đã lỡ l�i nên tui dỗ dà nh Thuyên:
- Thì tui cũng là ...ở đợ, hơn gì ai đâu Thuyên.
Thuyên hÆ¡n tui và i tuổi nhưng ngưá»?i nhá»? nhắn. Thuyên có khôn mặt tháºt dá»… thương. Ä?ôi mắt to long lanh buồn. Ä?ể phá tan cái không khà nặng ná»? vì câu nói há»› cá»§a mình. Tui gá»?i Thuyên
- Thuyên ơi, Thuyên ơi...
- Có gì thì nói đi g�i hoà i...
- À nà y...Sao Thuyên cũng biết hát bà i hát...
- Biết hát thì có gì lạ...
- Ừ...nếu là bà i hát khác thì không lạ, nhưng bà i nà y là bà i ruột của Má tui đó.
- Má cáºu cÅ©ng biết hát hả?
- Má tui hát hay lắm đó. Giáºt giải thưởng cấp tỉnh đó.
Thuyên sáng mắt nhìn tui h�i vồn vã:
- Thiệt hả...Kể tui nghe đi...
Tui rá»§ Thuyên ra ngồi trên bá»? con sông. Con sông nước chảy êm Ä‘á»?m. Những đám lục bình nở hoa tim tÃm lững lá»? trôi. Tui kể cho Thuyên nghe chuyện bà i ca "Duyên Quê" cá»§a Má.
Ngà y xưa lúc má còn là con gáị. Quê má không phải ở đâỵ. Quê má ở miá»?n Ä?ông. Má nổi tiếng xinh đẹp và có giá»?ng ca rất ngá»?t, nên má được tuyển chá»?n và o ban văn nghệ xã. Má đã từng tham dá»± " Há»™i diá»…n văn nghệ cấp Huyện". Má đã Ä‘em danh dá»± vá»? cho xã vá»›i bà i đơn ca "Duyên Quê". Rồi má lại được tuyển và o đội văn nghệ Huyện để Ä‘i dá»± "Há»™i diá»…n cấp Tỉnh ". Lần nà y thì Má hát "ca đôi" vá»›i má»™t chà ng thanh niên xã khác. Chà ng thanh niên nà y chÃnh là TÃa cá»§a tui sau nà y đó. CÅ©ng vẫn bà i "Duyên Quê" nà y TÃa Má tui được trao giải nhất. Bà i ca ká»· niệm cá»§a Má tui mà . Nhá»? bà i ca nà y mà Tình yêu giữa TÃa và Má tui nẩy nở. Há»? hẹn hò nhau, há»? yêu nhau say đắm. Nhưng tình yêu cá»§a há»? không được sá»± đồng ý cá»§a hai gia đình...
Thuyên ngắt l�i tui:
- Sao váºy ...Xứng đôi quá mà ...
- Vì cái tuổi. Cái tuổi kỵ...Má tui tuổi Dần, TÃa tui tuổi Hợi... Nghe nói đâu Dần, Thân, Tỵ, Hợị..tứ hà nh xung gì đó...Không nên thà nh vợ thà nh chồng. Không thể có hạnh phúc, sẽ bị đổ vỡ...
- Sao cáºu còn nhá»? mà rà nh dữ...
- Thì tui nghe Má tui kể lại chứ tui đâu biết chi. Má»—i lúc Má tui nhá»› TÃa tui Má tui hay hát bà i ca nà ỵ...
- Rồi sao hai ngưá»?i thà nh đôi vợ chồng váºy?
- TÃa tui và Má tui rá»§ nhau bá»? trốn vá»? miá»?n Tây nà y láºp nghiệp để có thể được cùng chung sống vá»›i nhau....Mà đúng thiệt đó nha... Sau khi có hai anh em tui rồi, TÃa tui cứ bịnh hoà i, rồi cuối cùng TÃa tui chết. Chết lúc quá trẻ... Má tui buồn như chim lẻ bạn, má tui khóc hoà ị...
Cả hai đứa chúng tui im lặng hồi lâu. Chi�u đang xuống. Những đà n trâu cũng đang được lùa v� chuồng. Thấp thoáng và i ngư�i nông dân quẩy gánh bước nhanh... Thuyên đứng lên:
- Thôi vô ăn cơm đi để chị v� kẻo tối rồị Bà Cả lại la...
Thuyên tá»± nhiên xưng chị vá»›i tui, nhưng tui không thÃch gá»?i Thuyên bằng chị. Tui gá»?i tên trổng thôi à .
Thuyên ra v� rồi , tui lững thững bước vô chòi, nằm dà i trên tấm cói mở miệng lẩnm bẩm hát :
GÃo lay cà nh Ä‘a
Anh thương anh thương em tháºt thÃ
Mưa lay hoa cÃ
Da em quá mặn mÃ
Và thương bao gi�t mồ hôi
đẹp má mặn môi ….
Tui nằm nghÄ© vá»? Thuyên, nghÄ© thương cho hoà n cảnh Thuyên. Tui đúng là may mắn hÆ¡n Thuyên thiệt vì tui còn Má. Má tui ở váºy nuôi lá»›n anh em tui, dù tui biết mấy năm qua có và i nÆ¡i dòm ngó, nhưng Má tui không chịu. Trên trá»?i đã hiện ra những vì sao. Con trăng đầu tuần lưỡi liá»?m cÅ©ng đã nhô khá»?i rặng tre cuối là ng. Tui thiếp Ä‘i trong giấc ngá»§. Trong giấc ngá»§ tui mÆ¡ mà ng thấy mình dắt tay Thuyên chạy tung tăng trên cánh đồng. Cùng nhau Ä‘uổi theo những con bướm muôn mà u.
Thăm thoát mà tui đã tá»›i là m việc cho nhà Ông Cả được ba năm rồi. Công việc kể ra cÅ©ng nhà n, chỉ má»—i tá»™i là cả ngà y phải phÆ¡i nắng trên những thá»a ruá»™ng đã gặt còn trÆ¡ lại những gốc rạ và những đống rÆ¡m. Suốt ngà y nhìn bầy vịt tranh nhau kiếm ăn tui lại nghÄ© tá»›i mình. Ngưá»?i hay váºt trong cõi Ä‘á»?i nà y cÅ©ng vì kế sinh nhai mà phải bương chải. Má»—i ngưá»?i, má»—i váºt má»™t cách. Tui thì báºn rá»™n vá»›i bầy vịt ngà y đêm, chả còn thì giá»? mà nhá»› tá»›i Má tá»›i em. Mà lạ ghê dạo nà y tui Ãt nghÄ© vá»? Má như hôm xưa, mà bây giá»? tui hay nghÄ© tá»›i Thuyên hÆ¡n. Lúc nà o trong đầu tui, hình bóng cá»§a Thuyên vá»›i chiếc áo bà ba nâu, cái quần Ä‘en trúc bâu cÅ©ng lảng vảng. Hình bóng đơn sÆ¡ ấy vẫn theo tui Ä‘i khắp những cánh đồng. Tui đánh mất những cuá»™c chÆ¡i bắn bi, đánh khăng vá»›i đám bạn, thì giá»? đâu nữa. Lắm lúc ngồi thÆ¡ thẩn má»™t mình nghÄ© lại tui nhá»› tiếc là m sao!
Chi�u nay tui cho bầy vịt v� chuồng sớm hơn m�i bữa. V� gần đến chòi tui đã nghe tiếng hát thánh thót buồn của Thuyên. Thuyên chạy ra tươi cư�i:
- Bữa nay dìa sớm hả?
- Ừa …Dưng không nhớ ngà y xưa, lúc cùng chúng bạn vui chơi …buồn nên cho vịt dìa sớm một bữa .
- Hay mình bầy trò chÆ¡i nhạ Quang thÃch chÆ¡i gì nhỉ?
- Quang hả? Quang thÃch chÆ¡i bắn bi...
- Cái nà y thì Thuyên chịụ..Hay chơi Ô Quan với chị nha
Ừ thì Ô Quan. Chúng tui hai đứa mò mẫm ra b� cát nhặt những hòn s�i , vẽ c� Ô Quan...Tui chơi ăn hết quân của Thuyên. Thuyên thua cư�i gượng:
- Hết Quan tà n dân thu quân đánh lại...
- Thôi , tui không chơi nữa đâu chơi Ô Quan không zui gì hết...
- Hay mình chơi chi chi dà nh dà nh ...
- Ừ ha... Tui xòe bà n tay ra và Thuyên đặt ngón tay trá»? lên ngay giữa bà n tay tuị Hai đứa cùng Ä‘á»?c : Chi chi dà nh dà nh, cái Ä‘anh thổi lá»a , con ngá»±a chết trương, ba vương ngÅ© đế , cấp kế Ä‘i tìm con chim. Nắm được. Tui nắm bà n tay lại thiệt nhanh, Thuyên không kịp rút tay vá»?. Tui nắm hoà i không buông. Thuyên nhá»? nhẹ: Buông tay Thuyên ra Ä‘i...Tui buông ra, tui nói không nhìn Thuyên, tui nói trong hÆ¡i thở gấp gáp, gịong rung rung: Tui muốn nắm tay Thuyên hoà i, nắm hoà i thôi....
Tối đó hai đứa tui nói nhi�u chuyện lắm, mãi tới khuya Thuyên mới ra v�. Ngà y hôm sau không thấy Thuyên mang cơm ra cho tui. Tui ngạc nhiên khi chú gia đinh mang cơm tớị Khi chú ra v�, tui mới dở gà mên cơm ra. Trong đó có một miếng giấy gấp là m tư. Tui mở ra đ�c:
"Tối qua v� trễ bị Bà Cả phạt . Hôm nay không thể mang cơm cho Quang được..."
Tui buồn. Rồi hai ngà y, rồi ba ngà y, tui mong Thuyên tá»›i. Ngà y thứ tư Thuyên tá»›i. Tui mừng hÆ¡n năm xưa Má vá»? chợ. Tui mừng chưa hết thì nghe Thuyên nói: Má tui bịnh, Bà Cả cho tui vá»? bên nhà má»™t ngà y thăm má. Ä?à n vịt bá»? đấy cho Thuyên coi, Thuyên đã bê ra đây má»™t thúng thóc cho vịt ăn, ngà y mai vịt dáºm chân tại chá»—.
Tui lo quá không biết Má bịnh là m sao. Tui muốn b� chạy v� ngaỵ Thuyên kéo tui lại , ghé sát tai tui nói nh� :
- Bắt con vịt v� nấu cháo cho Má ăn.
Tui tròn xoe đôi mắt: Úy tr�i đâu được. Ông Cả mà biết thì chết...
Thuyên ra chỗ bầy vịt tóm một con, trói lại đưa cho tui :
- Cầm đi. Không ai biết đâu. Thuyên chịu tội cho...
Tui lưỡng lự cầm và chạy tắt qua ba bốn cánh đồng để v� nhà thăm Má. Tui nói dối Má là Ông Cả nghe nói Má bịnh nên cho Má con vịt để Má bồi dưỡng.
Tui v� ở chơi với Má một ngà y rồi trở lại là m việc.
***
Một tuần sau.
Không biết từ đâu mà Ông Cả phát giác chuyện tui bắt vịt vá»? nhà . Thuyên nháºn tá»™i thay cho tui , nhưng cÅ©ng không xoay chuyển được quyết định cá»§a Ông Cả: Tui và Thuyên bị Ä‘uổi việc. Trưa hôm đó hai đứa tui khăn gói rá»?i nhà Ông Cả, chả biết Ä‘i đâu, vá»? nhà thì chưa biết phải nói vá»›i má thế nà o, nên chúng tôi đứa trước đứa sau lững thững ra bá»? sông ngồị Thuyên há»?i tui:
- Giá»? tÃnh sao Quang?
- Kệ tới đâu hay tới đó , lo gì.
Mà thiệt đó nha, tui không có lo gì hết, bây giá»? lá»›n khôn rồi bá»™ không kiếm được việc gì là m hay sao mà lá»? Tui săn ống quần lên lá»™i xuống nước. Nước sông mát lạnh, tui vục nước rá»a mặt. Thuyên nằm ngả lưng trên bá»? cá»?, nhìn những cụm mây lá»? lững bay. Thuyên hát như Ä‘ang lạc và o vùng cổ tÃch, má»™t giấc mÆ¡ êm Ä‘á»?m, mượt như nhung:
Dăm miếng trầu cay
Một buồng cau trắng, một buồng cau trắng
mà duyên đôi ta nên vợ thà nh chồng
Một túp l�u tranh
Một vừng trăng tròn
Một vừng trăng tròn
Mà tha thiết yêu cho hết tơ lòng
Tui ngẩn ngơ, chơi vơi trong gi�ng hát Thuyên:
- Thuyên đã có ngư�ị..thương rồi phải không?
Thuyên cư�i tủm tỉm : Ừa đó...Có rồi đó...
Tui biết Thuyên nói chơi nhưng trong lòng tui vẫn xốn xang. Tui buồn, tui không tin ở tui chút nà o...
Hai đứa tui lang thang Ä‘i hái bình bát, những trái bình bát chÃn và ng gợi thèm, nhưng không đứa nà o muốn ăn. Ở nhà quê trá»?i tối rất nhanh, cuối cùng rồi chúng tôi cÅ©ng phải vá»? nhà . Vừa bước vô cá»a má đã há»?i:
- Bị đuổi rồi phải không?
Tui vo vo cái đầu :
- Dạ...Cả Thuyên cũng bị đuổi luôn Má. Tui giới thiệu Thuyên với Má. Má nói với Thuyên :
- Không sao, thì ở đây với Má. Má đi là m gì thì bay đi là m cái đó...
Từ hôm đó Thuyên ở lại trong nhà tui. Em tui thÃch Thuyên lắm vì Thuyên chìu nó hết má»±c. Chúng tôi sống tháºt êm vui, đầm ấm dù trong cảnh nghèo. Tui ban ngà y là m mướn cho ngưá»?i ta, đêm vá»? Ä‘i soi cá, soi chim kiếm thêm, vất vả má»™t chút nhưng cuá»™c sống cÅ©ng dá»… thở hÆ¡n.
Má»™t tối ná»?, tá»± nhiên Thuyên muốn Ä‘i theo tui soi cá. Tui nói Ä‘i đêm Ä‘i hôm cá»±c lắm đó. Thuyên nói : Cho chị Ä‘i theo để biết Quang cá»±c như thế nà o. Tui đồng ý. Tui cầm cái vợt dà i, còn Thuyên cầm giá»? theo saụ Buổi chiá»?u vừa đổ cÆ¡n mưa, nên mặt ruá»™ng xâm xấp nước. Cóc nhái kêu inh á»?ị Tui Ä‘eo cái đèn pin trên trán. Ä?i mãi mà chưa kiếm được con gì. Bá»—ng có tiếng nước động, tui soi đèn vá»? hướng đó, má»™t chú vịt le le Ä‘ang cá»±a quáºá»µ. Tui đưa cái cần vợt ra, chưa kịp chụp xuống thì Thuyên la lên: Coi chừng Quang. Tui chưa biết chuyện gì thì Thuyên đã nhà o tá»›i tui là m tui té xuống bá»? ruá»™ng. Tui há»?i: Chuyện gì váºá»µ. Thuyên nói: Rắn. Tui vùng đứng lên, vừa chợt nhìn thấy con rắn hổ lao Ä‘i. Tui vung cây cần vợt Ä‘áºp nó chết.
- Nó cắn chị rồi Quang ơi.
Tui nghe mà hết hồn. Tui chạy lại bên Thuyên. Vết răng in sâu trên bắp chân. Tui xé cái aó thung của tui để cột ngay trên đùi của Thuyên. Tui vứt hết. Tui cõng Thuyên, tui chạy thục mạng trên những b� ruộng v� hướng nhà ông Năm thà y rắn, ông thà y rắn đã lấy n�c độc và rịt thuốc chổ vết thương. Ông nói với tui nên đưa cổ đi bịnh viện ngay đi. Tui lại cõng Thuyên tui chạy v� hướng trạm xá xủa xã. Nhưng Thuyên nói với tui gi�ng đứt quãng :
- Thuyên khó thở quá, ngực Thuyên đau nhói. Cho Thuyên dìa nhà Má đi .
- Không được, phải đi cấp cứu chớ Thuyên.
- Cho Thuyên dìa nha đi.
Thuyên khóc, nước mắt nh� âm ấm trên vai tui. Tui cũng khóc. Tui cõng Thuyên v� nhà . Trên đư�ng v� nhà Thuyên ghì chặt đôi vai tui , thì thà o:
- Những ngà y sống bên Má, Thuyên vui lắm, Thuyên sẽ nhớ mãi …
Sáng hôm sau Thuyá»?n vÄ©nh viá»…n rá»?i xa tui. Thuyên nằm đó thân hình tÃm bầm. Tui Ä‘au lòng quá mà không khóc được. Suốt mấy năm sống gần nhau mà Thuyên chá»› há»? nói cho tui biết TÃa cá»§a Thuyên ở đâu. Muốn báo tin cho á»”ng mà đà nh chịu.
Bây gi� Thuyên đã mồ yên mả đẹp. Thuyên đi Thuyên đã mang cả hồn tui đi mất. Tui th� thẫn ngồi một đống, mắt nhìn xa xôi. Mẹ tui cả tuần ủ rũ chả muốn đi là m. Nhìn thấy tui bơ ph�, Má tui chỉ biết lắc đầu.
Tui bước lại bên bà n th� Thuyên, đưa tay nâng tấm hình lên. Hình Thuyên cư�i thiệt tươi. Tui nghe văng vẳng tiếng hát của Má từ sau bếp:
Cho đến ngà y mai
Dù mưa hay nắng
LÒNG ta vẫn thắng
Mà đôi chúng ta xây dựng đ�i nà y
Ta có bà n tay
Một tình yêu nà y
Một đ�i xum vầy
Thì đâu khó chi lấp biển vá tr�ị
“Một đ�i xum vầy“. Nghe sao mặn đắng ở trên môi. L�i yêu thương còn chưa t� mà ước chi chuyện trăm năm cau trầu. Má hát cho tâm sự cuả Má hay Má hát cho tui. Những gi�t nước mắt tui âm thầm nh� xuống trên khung ảnh Thuyên. Tui thấy nụ cư�i của Thuyên nhoà đi.
Lê Du Miên