-
HAI BÀ TRƯNG
CHÆ¯Æ NG 1
HÆ N HAI THẾ KỶ BỊ NHÀ HÃ?N Ä?Ô HỘ
Sau khi Triệu Ä?à thôn tÃnh được Âu Lạc (năm 179 T.T.L) các triá»?u đại phong kiến phÆ°Æ¡ng Bắc nối tiếp nhau đô há»™ nÆ°á»›c ta. Âu Lạc bị chia thà nh quáºn, huyện do chÃnh quyá»?n ngÆ°á»?i Hán cai quản.
B�n quan lại đô hộ tìm m�i cách áp bức và bóc lột ngư�i dân Việt Âu Lạc. Chúng bắt dân ta phải lên rừng săn voi, tê ngưu, bắt chim quý, đẵn gỗ trầm. Xuống biển lặn mò ng�c trai, bắt đồi mồi, khai thác san hô để cống nạp cho chúng hà ng tháng; mỗi năm sưu thuế cà ng nặng...
Chúng Ä‘Æ°a ngÆ°á»?i Hán sang ở lẫn vá»›i dân ta, bắt dân ta phải theo phong tục, táºp quán của ngÆ°á»?i Hán; há»?c chữ Hán, sống theo luáºt pháp của ngÆ°á»?i Hán. Bá»?n quan lại cai trị đã dốc sức thá»±c hiện chủ trÆ°Æ¡ng “đồng hóaâ€? ngÆ°á»?i dân Âu Lạc thà nh dân Hán, để có thể thống trị vÄ©nh viá»…n; biến nÆ°á»›c Âu Lạc thà nh má»™t quáºn huyện của Trung Quốc.
Biết được dã tâm của bá»?n chúng, ngÆ°á»?i dân Việt đã cÆ°Æ¡ng quyết chống lại sá»± đồng hóa của quân đô há»™; luôn giữ gìn các phong tục, truyá»?n thống vốn có của mình. Ä?ồng thá»?i, cÅ©ng tiếp thu cái hay, cái đẹp của văn hóa nÆ°á»›c ngoà i; nhÆ° nghá»? là m giấy, thổi thủy tinh, là m đồ trang sức bằng và ng, bạc...
Không những thế, nhân dân ta còn liên tục nổi dáºy vá»›i vÅ© khÃ, gáºy gá»™c; đánh chống lại sá»± tà n bạo, dã man của quân đô há»™ để già nh lại ná»?n Ä‘á»™c láºp...
Mở đầu là cuộc khởi nghĩa oai hùng, lẫm liệt của Hai Bà Trưng - hai ngư�i con gái nước Việt...
CHÆ¯Æ NG 2
VỀ CUỘC Ä?ỜI CỦA HAI BÀ TRƯNG
Quan Lạc tướng ở huyện Mê Linh, là ng Hạ Lôi, huyện Yên Lãng, tỉnh Phúc Yên, có hai ngư�i con gái : Ngư�i chị tên là Trưng Trắc; em là Trưng Nhị.
Hai chị em nhà h� “Trưng� nà y đã được gia đình quan Lạc Tướng Mê Linh hết sức yêu quý; không những cả hai chị em đ�u xinh đẹp, mà còn rất thông minh; có lòng nhân ái rộng lớn.
Quan Lạc Tướng đã nh� thầy chỉ dạy cho hai chị em từ lúc còn thơ trẻ - v� “đạo là m ngư�i�, v� “nhân nghĩa� và cả v� võ nghệ.
Trưng Trắc thư�ng rủ em là Trưng Nhị cùng đi ngao du đây đó; khắp các thôn bản; để được gần gũi ngư�i dân, thăm h�i và giúp đỡ gia đình h�.
Trưng Trắc thư�ng xin cha mẹ thóc gạo, vải vóc, thực phẩm - tự tay mang đến giúp những là ng bản xa xôi, đang sống cảnh khốn khổ.
Hằng ngà y, được đi đây đó; hai chị em đ�u nhìn thấy rõ cảnh tượng đói khát, lầm than, tăm tối của ngư�i dân Âu Lạc.
Có nhiá»?u gia đình có chồng, con lên táºn rừng sâu để săn bắt voi, tê giác, chặt gá»— trầm... vá»? “ná»™p thuếâ€? cho bá»?n quan quân đô há»™ nhà Hán; đã bị mất tÃch chết luôn trong rừng thẳm, hay trở vá»? vá»›i thÆ°Æ¡ng tÃch thê thảm trên mình...
Ngư�i xuống biển lặn tìm ng�c trai, san hô thì bị chết ngộp vì đói lạnh - bị cá sấu cướp đi tay chân - hay có ra đi mà không có trở v�...
Mỗi năm thuế cà ng cao, sưu cà ng nặng - ngư�i dân Âu Lạc không chốn nà o được yên ổn, no đủ cả ?
Quê hương, là ng bản chìm trong mà n tang tóc, thống khổ, Hai Bà Trưng đã nhi�u phen thưa trình với cha v� nỗi ước mong được góp phần là m thay đổi tương lai đất nước...
Nghe lá»?i khuyên dạy của cha, ngà y đêm hai chị em ra sức luyện táºp võ thuáºt, kiếm cung, cùng vá»›i những ngÆ°á»?i thầy được chiêu má»™ giá»?i nhất nÆ°á»›c. TrÆ°ng Trắc rất có tà i vá»? bắn cung, còn TrÆ°ng Nhị lại giá»?i vá»? kiếm thuáºt.
Trưng Trắc đã từng bắn chim đang bay giãy chết. Trưng Nhị vừa phi ngựa, hay cỡi voi, vừa đánh trả đội quân giã bao vây nà ng hơn mấy chục ngư�i...
CHÆ¯Æ NG 3
CUỘC KHỞI NGHĨA CỦA HAI BÀ TRƯNG
Năm Giáp Ngá»? (34TL) là năm kiến võ thứ 10, Vua Quang VÅ© sai Tô Ä?ịnh sang là m Thái Thú quáºn Giao Chỉ (nÆ°á»›c Việt, Âu Lạc).
Tô Ä?ịnh là ngÆ°á»?i bạo ngược, chÃnh trị tà n ác; ngÆ°á»?i Giao Chỉ đã có lòng căm thù quân Hán - nay cà ng thêm oán háºn.
Quan Thái Thú bà y thêm nhiá»?u thứ thuế má»›i, thu góp hết tà i sản quý báu của đất nÆ°á»›c; má»™t phần Ä‘em vá»? nÆ°á»›c là m của riêng, má»™t phần cống ná»™p cho vua để lấy công. Bởi váºy Ä‘á»?i sống nô lệ của dân Âu Lạc - Giao Chỉ, không có bút má»±c nà o kể xiết !
Ä?ể giữ yên chức tÆ°á»›c, quyá»?n lợi, bổng lá»™c; Tô Ä?ịnh thẳng tay Ä‘Ã n áp, bắt bá»›, giam cầm, xá» chém nhiá»?u nhà Cách mạng yêu nÆ°á»›c, muốn khởi nghÄ©a đánh dẹp quân Hán, già nh lại Ä‘á»™c láºp, tá»± do, cho dân tá»™c.
Năm Canh Tý (40TL) - Thi Sách, ngÆ°á»?i ở quáºn Châu Diên (Phủ VÄ©nh TÆ°á»?ng, trÆ°á»›c thuá»™c vá»? SÆ¡n Tây - nay thuá»™c tỉnh VÄ©nh Yên) là chồng của TrÆ°ng Trắc; Ä‘ang chiêu táºp binh sÄ©, liên kết vá»›i ngÆ°á»?i cùng chà hÆ°á»›ng, yêu nÆ°á»›c ở các quáºn lân cáºn là Cá»u Chân, Nháºt Nam, Hợp Phố... để chuẩn bị cho cuá»™c Tổng khởi nghÄ©a đánh Ä‘uổi quân Hán...
Cuá»™c khởi nghÄ©a Ä‘ang ở và o giai Ä‘oạn quy tụ lá»±c lượng - binh lÃnh, lÆ°Æ¡ng thá»±c. Thì Thi Sách và má»™t số thủ lÄ©nh các quáºn huyện bị Tô Ä?ịnh vây bắt.
Tô Ä?ịnh đã cho xá» chém Thi Sách là ngÆ°á»?i đầu cuá»™c nổi dáºy (40TL). Bà TrÆ°ng Trắc cùng em là TrÆ°ng Nhị - và dân Âu Lạc vô cùng căm phẫn. Bà TrÆ°ng Trắc đã vì “thù nhà nợ nÆ°á»›câ€? - đứng ra lãnh đạo binh sÄ©, tiếp tục sá»± nghiệp khởi nghÄ©a của dân - giúp nÆ°á»›c của chồng đã bị dang dở.
Bà TrÆ°ng Trắc cùng em là TrÆ°ng Nhị đã phất cá»? khởi binh bên bá»? sông Hát Giang. Hai bà đá»?u cỡi voi, mặc chiến bà o, cầm đầu Ä‘oà n quân nổi dáºy, à o ạt tiếng công đánh chiếm toà n huyện Mê Linh má»™t cách nhanh chóng.
Từ Mê Linh nghÄ©a binh tiến xuống đánh chiếm Cổ Loa (Ä?ông Anh - Hà Ná»™). Ä?oà n quân Ä‘i đến đâu, Ä‘á»?u được dân chúng nghênh đón, ủng há»™ lÆ°Æ¡ng thá»±c, vÅ© khÃ, gáºy gá»™c. Dân chúng khá»?e mạnh, dầu già hay trẻ, Ä‘á»?u tham gia và o Ä‘oà n quân, tấn công thà nh Luy Lâu - trụ sở chÃnh của quân đô há»™ (Thuáºn Thà nh - Bắc Ninh).
Trước sức mạnh vỡ b� à o ạt của nghĩa binh; quân Hán tưởng như bị những đòn sét đánh, không dám chống cự, b� hết của cải, vũ khà lo chạy thoát thân !
Lúc bấy giá»?, Tô Ä?ịnh được tin cấp báo các thà nh ở quáºn, huyện đã bị mất; sợ hãi tá»± cắt tóc, cạo râu - mặc giả dân thÆ°á»?ng, lẫn và o đám tà n quân, chạy trốn vá»? Hải Nam - Trung Quốc.
Trong vòng chưa đầy một tháng, nghĩa quân đã thu phục được toà n bộ 65 thà nh bị quân đô hộ nhà hán chiếm đóng trên hai trăm năm...
Cuá»™c khởi nghÄ©a của Hai Bà TrÆ°ng đã thắng lợi hoà n toà n. Sau hÆ¡n hai thế ká»· bị phong kiến nÆ°á»›c ngoà i đô há»™ (179TL - 40TL), nhân dân ta lần đầu tiên đã già nh được Ä‘á»™c láºp...
Tại đất Mê Linh, Hai Bà TrÆ°ng đã là m lá»… cáo tế Trá»?i Ä?ất - lên ngôi vua - hiệu là “TrÆ°ng Nữ VÆ°Æ¡ngâ€? - bắt đầu công cuá»™c xây dá»±ng lại đất nÆ°á»›c...
CHÆ¯Æ NG 4
NĂM TH�NG CU�I CÙNG CỦA HAI BÀ TRƯNG
Công việc đầu tiên sau khi chá»?n đất quê nhà Mê Linh là m kinh đô; Hai Bà TrÆ°ng đã Ä‘em các kho lÆ°Æ¡ng thá»±c thá»±c của giặc, phân phát cho dân nghèo Ä‘ang thiếu đói. Hủy bá»? các loại siêu thuế bất chánh; tổ chức lại guồng máy cai trị dân chủ tại các quáºn.
Ngoà i tà i thao lược võ thuáºt, TrÆ°ng Nữ VÆ°Æ¡ng còn có lòng nhân từ, có ý chà cao cả; đêm ngà y dốc sức cùng em, cùng các thủ lÄ©nh xây dá»±ng lại quê hÆ°Æ¡ng Âu Lạc đã bị vÆ¡ vét kiệt quệ vá»? kinh tế, suy yếu cùng cá»±c vá»? tinh thần.
Nhân dân Ân Lạc luôn đồng lòng, là m theo m�i l�i kêu g�i, chủ trương của Trưng Nữ Vương, nên cuộc sống đã sớm ổn định v� m�i mặt. Chưa bao gi� dân Việt được hưởng tr�n vẹn sự tự do, yên vui, hạnh phúc như th�i gian nà y...
Công cuá»™c tái thiết, xây dá»±ng lại đất nÆ°á»›c chÆ°a được ba năm - thì năm Tân Sá»u (41) Vua quan VÅ© sai Mã Viện là m Phục Ba tÆ°á»›ng quân, LÆ°u Long là m phó tÆ°á»›ng, cùng vá»›i quan Lâu Thuyá»?n tÆ°á»›ng quân là Ä?oà n Chi sang đánh TrÆ°ng VÆ°Æ¡ng.
Mã Viện là má»™t má»™t danh tÆ°á»›ng nhà Ä?ông Hán, lúc bấy giá»? đã ngoà i 70 tuổi, nhÆ°ng vẫn còn khá»?e mạnh, Ä‘em quân Ä‘i men theo bá»? bể phá rừng Ä‘Ã o núi là m Ä‘Æ°á»?ng sang đến Lãng Bạc; gặp quân TrÆ°ng VÆ°Æ¡ng - hai bên đánh nhau mấy tráºn...
Quân của TrÆ°ng VÆ°Æ¡ng là quân ô hợp, chÆ°a được rèn luyện kỹ, chÆ°a có kinh nghiệm chiến tráºn; nên không chống nổi quân của Mã Viện đã từng đánh giặc nhiá»?u phen, khá tinh nhuệ.
Hai Bà TrÆ°ng cho quân rút vá»? đóng ở Cấm Khê (phủ VÄ©nh TÆ°á»?ng - VÄ©nh Yên) để củng cố lá»±c lượng, phòng thủ các quáºn gần Kinh Ä?ô.
Mã Viện tiến quân lên đánh, quân Hai Bà vỡ tan cả, vì thế lực quân Hán rất đông - tiến đánh à o ạt để trả thù cho cái nhục mấy năm trước.
Hai Bà chạy vá»? đến xã Hát Môn thuá»™c huyện Phú Lá»™c (nay là huyện Phúc Thá»?, SÆ¡n Tây) - thế bức qua, biết không thể chống cá»± nổi đám quân hiếu chiến xâm lược - Hai Bà TrÆ°ng liá»?n quỳ xuống bên bá»? sông Hát Giang (chá»— sông Ä?áy tiếp và o sông Hồng Hà ) - hÆ°á»›ng vá»? Kinh Ä?ô quê nhà Mê Linh bái lạy tạ lá»—i rồi nhảy xuống sông hát tá»± vẫn; không để bị bắt vá»? tay giặc : Ä?ó là ngà y mồng 6 tháng 2 năm Quý Mão (43).
Những tÆ°á»›ng của Hai Bà là Ä?ô LÆ°Æ¡ng chạy và o giữ huyện CÆ° Phong, thuá»™c quáºn Cá»u Châu trong má»™t thá»?i gian ngắn. Quân của Mã Viện hùng hổ tiến đánh, nhÆ°ng thiệt hại nặng má»›i chiếm được thà nh. Quân của Ä?ô LÆ°Æ¡ng tan rã...
Hai Bà TrÆ°ng là m Vua được 3 năm - nhÆ°ng lấy tà i trà ngÆ°á»?i Ä‘Ã n bà mà dấy được nghÄ©a lá»›n, đánh Ä‘uổi được má»™t hệ thống đô há»™ hÆ¡n 2 thế ká»·; già nh lại được Ä‘á»™c láºp cho đất nÆ°á»›c - tháºt đã là m cho Vua tôi nhà Hán phải khiếp sợ, nể phục. Uy danh, tiếng thÆ¡m của Hai Bà vẫn còn truyá»?n giá»?i mãi trong lịch sá» dá»±ng nÆ°á»›c và giữ nÆ°á»›c của Dân Tá»™c Việt.
Ä?ến ngà y nay, nhiá»?u nÆ¡i láºp Ä‘á»?n thá»? Hai Bà để ghi tạc công Æ¡n to lá»›n của hai ngÆ°á»?i nữ anh hùng đầu tiên của Việt Nam. Tại là ng Hát Môn, huyện Phúc Thá»?, tỉnh SÆ¡n Tây; và ở bãi Ä?ồng Nhân gần Hà Ná»™i, Ä‘á»?u có Ä‘á»?n thá»? Hai Bà đến ngà y Mồng 6 tháng 2 thì có lá»… Há»™i.