Và ng và Máu
- Thế Lữ -
-ChÆ°Æ¡ng 1
Kể từ châu Kao Lâm ở phÃa đông và miá»?n bản Slay ở phÃa tây mà đến, từ mạn bản Pắc Ä‘i xuống, và từ bản Hạ trở lên, cách non mÆ°á»?i dặm chung quanh chỉ có quả núi đá Văn Dú là cao lá»›n nhất.
Sừng sững giữa trá»?i, bao quát đồi cây gò đất, núi ấy trông Ä‘Æ°á»?ng bệ hách dịch nhÆ° đứng là m chúa tể cho cả má»™t vùng phong cảnh hoang vu. Dân Thổ ở các là ng gần đó, ngà y nà o cÅ©ng trông thấy ngá»?n núi mù mù lam tÃm, nhô lên trên những hà ng rừng xanh chi chÃt um tùm.
Những buổi hoà ng hôn bóng chiá»?u soi riêng má»™t phÃa cÅ©ng nhÆ° các ngà y ủ dá»™t âm u, Văn Dú lại hiện ra vá»›i má»™t vẻ riêng oai linh và mầu nhiệm.
Ä?ối vá»›i ngá»?n núi lá»›n, ngÆ°á»?i Thổ không chỉ có tấm lòng kÃnh cẩn phảng phất đối vá»›i má»?i cảnh bát ngát cao cả, há»? còn sợ hãi Văn Dú nhÆ° má»™t váºt có tri giác, có quyá»?n phép là m hại ngÆ°á»?i. Ở những miá»?n quanh đó và trong thá»?i bấy giá»?, ai nói tá»›i Văn Dú là má»™t sá»± gở lạ. Há»? chỉ gá»?i đến tên quả núi trong những khi tức giáºn nhau mà chá»i rủa hay những khi thá»? bồi. Má»™t ngÆ°á»?i say rượu lá»›n tiếng xúc phạm đến Văn Dú cÅ©ng đủ là m cho khắp cả má»™t châu biết đến tên mình; há»? thuáºt lại những lá»?i nói và cá» chỉ của anh ta má»™t cách e dè, nhÆ°ng đó là thứ chuyện há»? Æ°a nghe Æ°a kể nhất.
Núi Văn Dú có má»™t cái hang lá»›n. Ä?ó là nÆ¡i chứa những tai há»?a ghê gá»›m cho giống ngÆ°á»?i Thổ và là cái nguồn những sá»± khủng khiếp và những chuyện kinh hoà ng. NgÆ°á»?i ta gá»?i hang là hang Thần, vì đó là chá»— thần núi ở.
Thần núi Văn Dú linh thiêng lắm, lại rất độc ác và hay nghi ng�. Ngư�i nà o hoặc vô tình, hoặc cả gan đến gần thần núi là bị thần hang bắt và o giết đi. Cho nên từ Văn Dú trở ra chừng hai ba dặm chỉ toà n thấy rừng xác, đất hoang; ngư�i Thổ không dám đến khai phá để cà y cấy.
Trong má»™t năm có nhiá»?u khi trá»?i đất Ä‘ang yên bá»—ng đùng đùng má»™t cÆ¡n sấm sét. Trên không gió vù, chá»›p loáng nhÆ° gÆ°Æ¡m thiêng vung tÃt; cây cối váºt vã tan nát, ngÆ°á»?i váºt lo sợ mất hồn. Khắp má»?i nhà đá»?u khua gõ inh á»?i cùng vá»›i các bà then thầy pháp kêu khấn cho đến khi nguôi cÆ¡n. NhÆ° thế má»›i đỡ tai há»?a.
Lại nhiá»?u khi, sau má»™t hồi giông tố dữ dá»™i, mây Ä‘en biến hết, ánh nắng lại soi xuống; bấy giá»? trên đỉnh núi cháºp chá»?n má»™t tầng khói phủ dần dần bay Ä‘i. Trong đám hÆ¡i trắng mà ngÆ°á»?i ta bảo là ná»™ khà của thần hang, có ngÆ°á»?i nói rằng thÆ°á»?ng trông thấy những hình bóng kỳ dị.
Trong trà tưởng tượng của ngÆ°á»?i Thổ thì cá»a hang Thần trông nhÆ° mồm con yêu hay hổ quái gở. Cái mồm ấy phun ra những hÆ¡i Ä‘á»™c là m thà nh dịch tá»…, gió bão để phá huá»· các là ng. TrÆ°á»›c cá»a hang Thần, ngÆ°á»?i thì bảo có toà n đầu lâu, ngÆ°á»?i thì bảo có đủ các rắn rết. Lại có ngÆ°á»?i khoe đã nằm mÆ¡ và o táºn trong hang xem. Qua khá»?i những chá»— nguy hiểm rồi thì đến nÆ¡i ruá»™ng nÆ°Æ¡ng tÆ°Æ¡i tốt, suối chảy thong dong, cây lá rÆ°á»?m rà , bò lợn từng Ä‘Ã n ăn trên những bãi cá»? xanh non, lại có các nà ng tiên nhởn nhÆ¡ chăn dắt. Song cái tấm ảnh Ä‘Ã o nguyên kia, ngÆ°á»?i tả cÅ©ng cho là má»™t cảnh mai mỉa không thể là m dịu được vẻ Ä‘á»™c ác của núi Văn Dú gây nên bởi những truyện phao truyá»?n từ trÆ°á»›c đến giá»?. Những ngÆ°á»?i già cả trong là ng thì cho rằng hang Thần hoá thiêng là vì trong đó chôn cất không biết bao nhiêu thây của quân giặc Khách. Bá»?n giặc nà y sang tà n phá nÆ°á»›c Nam khi trÆ°á»›c bị quân ta Ä‘uổi riết, túng thế ẩn và o Văn Dú rồi bị hãm chết đói trong hang. Ä?ứa nà o cÅ©ng mang theo rất nhiá»?u và ng đã cÆ°á»›p của dân là nh. Nay những của ấy hãy còn, nhÆ°ng chúng thà nh thần để giữ lấy.
Vá»? Ä‘á»?i ông cha há»? thì dân cÆ° vẫn thÆ°á»?ng cấy cầy được ở gần hang Văn Dú; bấy giá»? những tai há»?a chÆ°a có mấy, nhÆ°ng má»—i khi sụt sùi mÆ°a gió lại văng vẳng nhÆ° có tiếng khóc thảm thiết lẫn vá»›i tiếng cÆ°á»?i gằn; chốc chốc má»™t cÆ¡n gió là là mặt đất chạy qua, cá»a hang bá»—ng gầm rÃt lên má»™t cách giáºn dữ.
Gần là ng kia thuá»™c châu Kao Lâm có má»™t cái suối chảy đến. Suối phát nguyên từ Văn Dú và chạy ngang mặt đông bắc quả núi, là phÃa hang Thần trông ra. NhÆ° thế là má»™t sá»± nguy khốn cho là ng ấy. Ä?ã có má»™t hồi, muốn phòng những tai nạn, ngÆ°á»?i ta đặt ra lệ tế thần Văn Dú hà ng năm. Váºt hy sinh là má»™t ngÆ°á»?i con gái đẹp. Tiếng oán khóc của các cha mẹ những ngÆ°á»?i gái trinh bị giết quăng xuống suối nghe bi thảm đầy trá»?i đất, nhÆ°ng không há»? cảm được lòng những dân là ng Ä‘á»™c ác vì ngu dại kia.
May sao được mấy năm sau, có một ông quan trấn ngư�i Kinh nghiêm cấm không cho giết ngư�i như thế nữa. V� sau h� thấy trong châu động dữ và đã mấy phen toan giữ lại lệ xưa nhưng đ�u không thà nh. Song cái tục vô đạo nà y tuy mất đi, cái linh thiêng của tà thần Văn Dú mỗi ngà y một lớn, lòng mê muội và khiếp sợ của ngư�i mi�n ấy ngà y một tăng thêm.
Má»™t buổi chiá»?u mùa đông, trá»?i rét căm căm, mÆ°a phùn bay mù mịt. Từ miá»?n bản Ä?ông thuá»™c châu Kao Lâm đến mạn Văn Dú, có hai ngÆ°á»?i Ä‘Ã n ông Thổ Ä‘ang rảo bÆ°á»›c Ä‘i. Hai ngÆ°á»?i mặc quần áo vải chà m; áo cá»™c thắt lÆ°ng chẽn ngoà i quần ngắn và chÃt ống. Má»™t ngÆ°á»?i trạc ngoại bốn mÆ°Æ¡i, nét mặt già dặn, mắt sâu, miệng nhá»?, thở hÆ¡i ra nhÆ° khói, cái quai nón mắc xuống cằm đè lấy bá»™ râu lÆ°a thÆ°a còn lấp lánh những giá»?t nÆ°á»›c mÆ°a. Thỉnh thoảng ông ta ngoảnh bảo ngÆ°á»?i Ä‘i sau mấy lá»?i. NgÆ°á»?i nà y không nói gì cứ ra chân bÆ°á»›c. Hắn còn trẻ; trông rắn rá»?i và khoẻ mạnh không kém ngÆ°á»?i trÆ°á»›c; hai môi dẩu, trán nhô và cao; đầu quấn má»™t cái khăn lá»›n. Má»™t tay hắn thủ và o trong áo, còn tay kia thì nắm má»™t cái lao dà i.
Hai ngÆ°á»?i cứ trông thẳng phÃa núi đá mà tiến lên, lúc xéo lên những lối ráºm rạp bên đồi, lúc giẫm gẫy những nấm rạ cụt ở ruá»™ng lúa. Qua hết đồi nà y lại đến những gò khác; những bụi cây xanh mÆ°a ám má»—i ngà y má»™t ráºm, đồng ruá»™ng ngà y má»™t thÆ°a; ngá»?n núi đá má»? má»? trong đám sÆ°Æ¡ng mù cÅ©ng ngà y má»™t rõ. Gió bấc thổi bên tai vù vù từng tráºn. TrÆ°á»›c mấy rặng rừng hay trÆ°á»›c những khóm cây nặng ná»? Æ°á»›t át, những là n mÆ°a bụi trắng từng lá»›p bay qua.
Chân tay mặt mÅ©i hai ngÆ°á»?i tái cứng Ä‘i. Giá cấu chắc không biết Ä‘au, có lẽ cÅ©ng không biết rét nữa. Quần áo phÃa trÆ°á»›c, mÆ°a hắt nhiá»?u nên Æ°á»›t đẫm. Từ đầu gối trở xuống toà n những đất Ä‘á»? vá»›i bùn; má»—i lúc qua má»™t đám cây thấp nà o thì cà nh lá gá»™t sạch gần hết.
Ä?i tá»›i miá»?n đồi núi và bụi cây chen chúc nhau, không còn dấu vết cà y cấy nữa, hai ngÆ°á»?i Thổ trông thấy quả núi Văn Dú đứng chắn trÆ°á»›c mặt, hình vóc cao lá»›n nhÆ° ngăn đôi phần đất, đỉnh núi nhÆ° chạm bầu trá»?i.
Há»? dừng chân ở cạnh má»™t cái suối lòng sâu nhÆ° vá»±c. NÆ°á»›c suối xanh đặc nhÆ° rêu thẫm, Ä‘ang lừ lừ Ä‘i và o má»™t cái hốc to dÆ°á»›i mấy cụm cây lá xoè ra và phủ xuống nhÆ° cánh tà n. Há»? cởi đôi hà i xảo chùi xuống cá»? Æ°á»›t rồi nhét và o trong nải. Rồi há»? đứng thẳng dáºy, ngoảnh trông lại quãng Ä‘Æ°á»?ng há»? vừa Ä‘i qua. Bấy giá»? và o khoảng cuối giá»? Thân (bốn giá»? chiá»?u), mÆ°a đã gần tạnh. Bao nhiêu rừng núi đằng xa Ä‘á»?u tan thà nh hÆ¡i trong đám sÆ°Æ¡ng dà y đặc trắng đục. Chân trá»?i má»™t mà u xám nhÆ° bạc cÅ©, là m nổi báºt những bụi ráºm ở gần bên.
Trông sang mạn bá»? suối bên kia, thì Văn Dú nhÆ° sát lại cạnh mình. Quả núi lồng lá»™ng Ä‘en sì là m át cả những đống gò nhá»? má»?n. Má»™t và i bụi cây xÆ¡ xác chen lách dÆ°á»›i những tảng đá lá»›n mốc rêu. Vá»? phÃa trong cùng, má»™t rặng rừng thấp và lÆ°a thÆ°a nhÆ° không dám xanh tốt.
Hai ngÆ°á»?i lẳng lặng tìm má»™t chá»— đỡ trÆ¡n và hẹp nhất, lần lần bám vÃu lấy cà nh lá rá»… cây mà xuống rồi lại cháºm chạp khó nhá»?c nhÆ° thế mà leo lên bá»? suối bên kia.
Từ bá»? suối bên kia là địa pháºn của sá»± ghê gá»›m.
Sang tá»›i nÆ¡i, há»? lại xá»? chân và o đôi già y rÆ¡m, rồi cùng nhau Ä‘i đến chân núi. Lần nà y, ngÆ°á»?i tuổi trẻ phải cầm lao Ä‘i trÆ°á»›c. Há»? bÆ°á»›c Ä‘i rón rén, cẩn tháºn, bốn mắt liếc đây liếc đó. HÆ¡i có tiếng lạ cÅ©ng dừng lại bởi vì há»? yên trà rằng há»? đã Ä‘i và o nÆ¡i hoang dã có lẽ chÆ°a bao giá»? có vết chân ngÆ°á»?i.
MÆ°a đã tạnh hẳn rồi. Gió cÅ©ng đã ngá»›t. Chim chóc bắt đầu lên tiếng ở trên mấy ngá»?n cây cao hay trong ngách đá. Thỉnh thoảng má»™t và i con quạ vừa bay ngang núi vừa kêu. Ä?Æ°á»?ng đất cÅ©ng không đến ná»—i khó Ä‘i quá nhÆ° há»? tưởng. NhÆ°ng há»? cÅ©ng không dám bÆ°á»›c bạo.
Ä?i khá»?i má»™t cái đồi, qua mấy tảng đá nằm nghiêng trên đám cá»? lau đến má»™t tụm cây há»?p lại thà nh gần nhÆ° má»™t cái miếu. Thấp thoáng trong đám lá xanh um, thấy nhÆ° có dấu vết má»™t bức tÆ°á»?ng đổ nát. Hai ngÆ°á»?i không đứng lại. Dấn lên mÆ°Æ¡i bÆ°á»›c nữa, Ä‘i vá»? phÃa chân núi, qua khá»?i cái miếu nhá»?, thì hang Thần hiện ra.
Hang Thần trông cÅ©ng không to: bá»? cao bằng ná»a cây gạo già má»?c trÆ°á»›c cá»a. Miệng hang loe ra nhÆ° cái miệng hÅ©. PhÃa trên toác ra nhÆ° cái môi rách, phÃa dÆ°á»›i có hai tảng đá dà i và nhá»?n đâm lên ở hai bên mép nhÆ° hai cái nanh. Trông và o trong hang cà ng xa cà ng rá»™ng, cà ng Ä‘en tối thêm thăm thẳm sâu vô cùng táºn. Trên cá»a hang chi chÃt các giống thảo má»™c kỳ dị lấp lánh vì nÆ°á»›c mÆ°a phùn má»›i rá»a. Từ trong kẽ đá, bò ra những khúc cây tròn và mốc, bám chặt và o miệng hang. Những dây những rá»…; những lá Ä‘á»?, lá xanh, lá»›n bé lẫn lá»™n, má»?c đầy mép hang; những cụm trúc rất nhá»? vá»›i những đám cá»? xác xÆ¡ chen nhau ở bên những khóm si con và những vừng tóc tiên xanh tốt.
Tiếng hạt nÆ°á»›c Ä‘á»?ng trên cao vẫn rÆ¡i xuống lá»™p Ä‘á»™p lẹt đẹt không dứt, nghe mạnh hÆ¡n tiếng chim kêu rÃu rÃt ở những ngá»?n cây nà o. Bá»—ng chốc cÆ¡n gió thổi qua, má»™t loạt nÆ°á»›c đổ à o xuống nhÆ° muôn nghìn quả chÃn rụng.
Hai ngÆ°á»?i Thổ cùng nÃn tiếng, hai mắt mở lá»›n, ngÆ°á»?i thì Ä‘Æ°a nhìn tả, ngÆ°á»?i liếc hữu, rồi lại trông và o cái lá»— hang Ä‘en tối âm thầm. Há»? đã chá»±c lẳng lặng Ä‘i và o. NhÆ°ng lại cùng nhau dấn bÆ°á»›c qua, Ä‘i sang phÃa hữu hang Thần đến bên lá»›p dứa ông xúm quanh chân mấy cây dại hình thù kỳ quặc. Những cây nà y Ä‘ang uốn éo sát chân núi; cây thì chui ra khá»?i má»™t tảng đá vỡ, cây thì để cho dây leo quấn chằng chịt, nhiá»?u cây đã đổ, gãy, báºt hẳn rá»…, mà vẫn còn sống nhÆ° thÆ°á»?ng.
Ä?ang tha thẩn nhìn, không có mục Ä‘Ãch, hai ngÆ°á»?i bá»—ng trông thấy má»™t váºt gì mà u lam ở dÆ°á»›i má»™t cụm dứa. Nhìn kỹ thì hình nhÆ° má»™t bá»?c vải, má»™t cái khăn gói mà u lam, nằm trong đám lá dại vá»›i cá»? cao trên mặt đất. NhÆ°ng không ai dám nói gì hết. Nhiá»?u váºt tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° nhau có thể là m cho mình trông lầm được. Há»? bèn bÆ°á»›c lại gần để xem sao.
Thì ra má»™t cái khăn gói thá»±c. Má»™t cái khăn gói đã mở, Æ°á»›t nhÆ° má»›i lấy dÆ°á»›i nÆ°á»›c lên bên cạnh cái khăn gói ấy còn thấy má»™t con dao rừng và má»™t cái gáºy lá»›n.
Hai ngÆ°á»?i Thổ cùng kinh ngạc nhÆ° nhau, má»—i ngÆ°á»?i toan kêu lên: “Có ai tá»›i đây rồi!â€? nhÆ°ng không thể nà o dám thốt ra miệng má»™t Ä‘iá»?u quái lạ nhÆ° thế. Ông già ngáºp ngừng má»™t chút, rồi cúi xuống giở cái bá»?c ra xem: má»™t cái áo chà m vải thô, gói lấy hai nén bạc còn nguyên, vá»›i lại…
Bá»—ng má»™t tiếng khiếp sợ rú lên ở bên cạnh. Ông già đứng phắt dáºy, nhìn, thì thấy ngÆ°á»?i con trai mặt tái mét, hai mắt mở to lạ, vừa chỉ vá»? cái miếu trÆ°á»›c mặt vừa lá»›n tiếng nói:
-Kòi ka! Kòi ka! (Kìa trông! Kìa trông!)
Vang núi cũng đáp lại hai tiếng “Kòi ka!� nghe như l�i quát tháo. Ông già trông theo ngón tay tr� thì thấy trong đám miếu nh�, một ngư�i chết treo dưới một cây bà ng trụi lá, m�c bên một bức tư�ng đổ nát và mốc rêu.
NgÆ°á»?i chết hình vóc to lá»›n, đầu có bÃm vắt ra sau lÆ°ng. Chiếc dây chão thõng xuống thắt nút ở gáy và lằn và o cổ, là m cho cái mặt phị, xám hÆ¡n bá»™ quần áo chà m Æ°á»›t, cúi gằm xuống mà nhìn ngÆ°á»?i ta bằng con mắt không có tròng Ä‘en. Hai bà n tay buông thõng, để cho nÆ°á»›c mÆ°a ở năm đầu ngón rá»? xuống nhÆ° giá»?t tranh. Hai bà n chân Ä‘en sì kiá»…ng trên không, nhÆ° muốn vá»›i lấy đám lá sắc cá»? nhá»?n má»?c ở mặt đất. Các nhánh cây cao chung quanh thỉnh thoảng lại Ä‘Æ°a đẩy. Má»™t Ä‘Ã n quạ Ä‘en sợ ngÆ°á»?i không dám xuống, gá»?i nhau bằng những tiếng thê thảm lạnh lùng.
Hai bác Thổ nắm chặt lấy tay nhau, không dám tiến, không dám lùi: quanh mình chỗ nà o cũng thấy toà n sự chết.
Há»? liếc nhìn và o chá»— tÆ°á»?ng đổ, trên mặt những gạch còn lại rêu non và những lá nhá»? bám xanh lè. Ở quãng giữa những mảnh tÆ°á»?ng, tá»± do má»?c lên những cây lá lạ kỳ, ráºm rạp. Dây bìm ná»a tÆ°Æ¡i ná»a chết bò leo ra tá»›i mấy cây ở gần và rủ xuống phất phÆ¡ bên cạnh đùi cái thây ma in lẳn trong hai ống quần đẫm nÆ°á»›c.
Má»™t tráºn gió lạnh buốt à o à o chạy đến là m rung Ä‘á»™ng cả má»™t phÃa rừng cây. NgÆ°á»?i Thổ già rùng mình má»™t cái, còn ngÆ°á»?i con trai thì bắt đầu run. Anh ta lẩm nhẩm trong mồm những câu gì mà ngÆ°á»?i kia đứng bên cÅ©ng không nghe rõ. Dần dần ông già nhÆ° đã định trÃ, bèn dắt ngÆ°á»?i con trai quay lại, toan cùng Ä‘i tá»›i cá»a hang. Song anh chà ng cà ng Ä‘i cà ng run thêm, phải nÃu lấy ông già , van đừng tiến lên nữa.
Ngư�i Thổ già đứng lại, ngẫm nghĩ một lát, rồi lẩm bẩm mấy tiếng, trong lúc ấy ngư�i con trai một tay nắm chặt lấy lao chống xuống đất, còn một tay nhất định không chịu buông ông già .
Yên lặng hồi lâu. Tr�i đất hình như chỉ riêng u ám ở chỗ hoang dại ấy.
Mặt ông già không còn nét kinh hãi nữa. Ông ta đang cúi đầu nghĩ, bỗng ngẩng lên, rồi nói:
- Bây gi� đi và o trong hang.
Anh con trai mở mắt rõ to:
- Há»? Ä?i và o hang à ?
- Chứ gì!
- Không! Tôi sợ lắm!
Ông già cau mặt:
- Sợ gì mà sợ! Ä?ằng nà o cÅ©ng phải và o trong ấy xem đã, rồi còn Ä‘i vá»? nữa kia mà ?
- Không! Không! Ä?i vá»? thôi! Không và o! Và o thì chết!
Ông già lấy trong mình ra một mảnh giấy. Trên đó có mấy hà ng chữ nh� mà ông ta không đ�c, chỉ để mắt tới những hình vẽ ngòng ngoèo như hình sông núi của bức địa đồ. Ông ta ngẩng nhìn thân quả núi cao, trông và o cái hang cách độ mươi bước và lãnh đạm nhìn cái xác treo lủng lẳng kia.
Rồi ông ta thản nhiên nói:
- Nà o! Ta đi và o đi.
Ngư�i con trai lắc đầu không thôi:
- Không có và o! Và o thì chết! Và o chết đấy! Ông già cứ trông kia thì biết - Hắn vừa nói vừa chỉ và o thây ngư�i Khách - Ngư�i ta nói không sai đâu.
- Mà y không và o thì tao và o má»™t mình. Ä?ừng có nói lôi thôi. Rồi vá»? đừng kể công đấy… Ä?i và o không?
- Không… và o thì chết thôi! Và o thì chết!
NgÆ°á»?i Thổ già thấy váºy bá»±c mình để mặc ngÆ°á»?i trẻ tuổi đấy, xăm xăm bÆ°á»›c lại cá»a hang. Ä?ến nÆ¡i, ông ta lấy trong bá»?c ra mấy thanh củi thông, má»™t Ãt bùi nhùi vá»›i má»™t hòn đá lá»a.
Lúc bó Ä‘uốc thông đã cháy, ông già má»™t tay cầm bó Ä‘uốc giÆ¡ lên ngang trán, má»™t tay cầm thanh Ä‘ao to bản, quay lại mắng ngÆ°á»?i con trai là nhát, rồi bÆ°á»›c thẳng và o hang Thần. NgÆ°á»?i con trai cuống cuồng chạy vá»™i lại cá»a hang, cất tiếng gá»?i. NhÆ°ng ông già đã lẩn và o trong bóng tối. Ngá»?n lá»a Ä‘á»? ngùn ngụt cÅ©ng dần dần bé, rồi biến hẳn Ä‘i.
Ở ngoà i nà y, anh ta lắng nghe còn thấy đằng hắng một và i lần và thỉnh thoảng có tiếng chân thong thả khua trong một vũng nước.
Anh con trai chợt nghÄ© đến những chuyện ma quá»· ám ảnh ngÆ°á»?i chết mà dẫn và o chá»— chết. Anh ta thốt nhiên hối háºn rằng không nhẩy xổ và o mà kéo ông già lại. Chắc hẳn ông già nà y lại bị thần núi bắt và o hang. Anh chà ng cố nÃn hÆ¡i nghe tiếng chân dần dần bÆ°á»›c còn thấy Ä‘Æ°a ra là ông già vẫn còn sống…
Gió bên ngoà i thổi qua không buốt bằng hÆ¡i lạnh ở hang đá. Anh ta run cầm cáºp, hai hà m răng va nhau ngà y má»™t mạnh.
Bước chân đã thấy im từ lâu.
Chốc chốc lại có tiếng kêu “chÃt chÃtâ€? nhá»?, vá»›i tiếng thì thầm lá»›n, tưởng nhÆ° lá»?i mỉa mai Ä‘á»™c ác của yêu quái, ngồi xổm Ä‘ang vừa ngáp vừa bà n nhau. Thỉnh thoảng hình nhÆ° cả cái hang thở dà i. Rồi, im lặng. Không thể nà o Ä‘oán được những việc xảy ra trong cái miệng tối bà máºt ấy.
Anh Thổ nghe thấy tiếng lạ thì sợ. Anh ta thấy yên lặng lại cà ng sợ già . Anh ta muốn hắng giá»?ng lên, hay nói đùa má»™t câu gì để phá cái tịch mịch nặng ná»? kia; nhÆ°ng không dám. Anh ta cÅ©ng không dám nhìn vá»? phÃa cái xác chết; lại tưởng ngÆ°á»?i thắt cổ sắp đứng xuống đất, sắp Ä‘i lại gần mình. Anh ta rợn ngÆ°á»?i lên, khẽ ngảnh đầu nhìn lại.
Những bụi cây ráºm rịt chung quanh nhÆ° vây chắn lấy mình: chÆ°a bao giá»? anh ta thấy có cái cảm giác vắng vẻ biệt tịch bằng lúc ấy!
Thế mà có một ngư�i đi cùng, thì lại và o trong hang mất, lại và o đấy sau khi gặp ngư�i thắt cổ! Chẳng hiểu bụng dạ ông thế nà o. Mà sao mãi không thấy ông ta ra? Mãi không thấy tiếng gì hết! Hay lạc mất lối? Hay bị mê mẩn sợ hãi quá? Hay gặp ma quỷ? Chết rồi cũng không biết chừng!
Trong lòng ngư�i con trai nôn nao như điên dại.
Anh ta nghÄ©: hay là gá»?i thá»±c to lên cho lão già đáng giáºn kia nghe thấy. NhÆ°ng anh ta lẳng lặng trông xuống dÆ°á»›i chân.
Bên những cái mà ng đeo những hạt sương sáng đẹp như thủy tinh, anh Thổ trông thấy những hòn đá s�i lăn dưới c�. Chợt nẩy ra một ý kiến. Anh ta nhìn và o trong đám tối: cúi xuống nhặt ba bốn hòn to nhất, nghĩ ngợi một lát, rồi đánh li�u vứt mạnh và o hang. Hòn s�i hình như bị rơi xuống chỗ có nước, vì nghe đánh “bõm� một cái. Anh ta lại ném hòn đá nữa, lần nà y ném thẳng không rụt rè.
Tức thì trong hang có tiếng rên hừ hừ đưa ra. Anh nà y chưa hiểu sao, bỗng lại nghe thấy tiếng bịch bịch rất mạnh và rất nhanh, rồi như có muôn và n đá s�i đổ mưa xuống một cái vũng nước không trông thấy.
Ngay lúc đó, ông già ở trong đám tối hiện ra, nét mặt ông đổi hẳn Ä‘i; hai mắt kinh sợ mở đến rách kẽ; nón láºt ra đằng sau, khăn buá»™t xuống quanh vai, tóc xoã ra rÅ© rượi.
NgÆ°á»?i trai Thổ chÆ°a kịp kêu há»?i thì ông già đã loạng choạng bÆ°á»›c vá»™i đến bám lấy hắn, vừa rên, vừa thở hồng há»™c, lưỡi lÃu lại không nói được nên lá»?i nà o. Anh chà ng Ä‘iên cuồng vá»™i quăng cái lao Ä‘ang cầm Ä‘i, rồi vá»±c ông già ngồi xuống má»™t bên, má»™t cánh tay đỡ lấy sau vai, tay kia rá»? lên trán ông già thì thấy toát ra má»™t thứ mồ hôi lạnh và dÃnh nhÆ¡m nhá»›p. Anh ta rối rÃt gá»?i ông già tiếng kêu vang Ä‘á»™ng cả quả núi; nhÆ°ng ông ta đã rÅ© xuống, chỉ lắc đầu không thÆ°a. Ngá»±c ông ưỡn lên, hÆ¡i thở cà ng ngắn cà ng tức tối. Hai mắt ông trợn ngược nhìn vá»? phÃa cá»a hang là phÃa ông quay đầu và o. Mồm thì há cứng Ä‘á»?, thỉnh thoảng nhÆ° muốn há»›p lại. Má»™t dòng máu từ mÅ©i chảy ra, Ä‘en và loãng, lẫn và o bá»?t dãi ở hai bên mép, rồi cùng chảy xuống cái cổ xanh xám, đầu ngoặt ra đằng sau. NgÆ°á»?i trai thổ vừa run run kéo vạt áo lau cho ông già , bá»—ng trông thấy trong cái tay co quắp của ông ta má»™t mẩu giấy nhá»?.
Ông già lúc ấy không thở được nữa.
Anh ta không thể nà o biết được vì sao mà ông ta đến thế, thấy mẩu giấy lạ, bèn cáºy tay ông già ra xem: đó là má»™t mảnh giấy khổ vuông, to bằng hai bà n tay mà u hung hung và ng, dầy và dai lắm.
Trên mặt giấy, vá»? phÃa tả, có vẽ má»™t ngÆ°á»?i quỳ, cầm má»™t tá»? giấy lá»›n giÆ¡ lên ngang mặt; ở phÃa hữu vẽ má»™t bó Ä‘uốc Ä‘ang cháy; nét vẽ rất ngây dại. ở hai hình vẽ có mấy hà ng chữ Hán, nghÄ©a nhÆ° sau:
Miệng có hai răng
Ba chân bốn tay
Mà y và o trăm chân
Mà y lên ba tay
Tên mà y là đá
Ä?á sinh trứng đá
Trứng đá giữ của
Mà y có sức mang
Mà y giầu mà y chết.
Vá»? mạn tây nam, sau lÆ°ng Văn Dú, là châu Nga Lá»™c cách xa hòn núi đá chừng ngót má»™t phần tÆ° ngà y Ä‘Æ°á»?ng. Nhà Quan Châu nằm trên má»™t cái đồi, mái lợp tranh, tÆ°á»?ng đất lèn, thấp và vững chãi. Chung quanh cây tre bụi ráºm vây kÃn. DÆ°á»›i chân đồi là xóm là ng. Quan Châu Nga Lá»™c năm ấy chừng ngoại bốn mÆ°Æ¡i tuổi; ngÆ°á»?i khoẻ mạnh và tinh anh.
Trong nhà lên đèn đã lâu. Ông xếp gá»?n các Ä‘Æ¡n từ đã phê xong, lấy cái nghiên má»±c lá»›n cháºn lên, và gạt nhá»? ngá»?n đèn dầu lạc để trên má»™t cái giá cao trên án sách. Ông tụt giầy, kéo cái chăn dệt ngÅ© sắc lên táºn vai, đặt cái gối xếp lại cho chỉnh, rồi vừa ngả lÆ°ng lên bá»™ ván gá»— quý, vừa thở dà i má»™t cách khoan khoái nhẹ nhà ng. Rồi ông quay đầu vá»? nhà bên, cất tiếng se sẽ gá»?i:
- Tô Nang à ! Tô Nang à !
Tô Nang là ngư�i thiếp thứ năm của ông Châu Nga Lộc.
Má»™t lát tiếng chân ở ngoà i Ä‘i tá»›i; ông lim dim mắt nhìn lên đình cái mà n chÆ°a buông, nằm vuốt râu có ý đợi. Cái cảnh tù mù trong gian phòng kÃn đáo kia vì đâu là m cho ông thấy thú vui của sá»± sống?
Cá»a khẽ cá»?t kẹt mở, rồi tiếng má»™t ngÆ°á»?i đầy tá»› và o thÆ°a:
- Quan Châu à !
- Hả?
- Có một thằng trông mặt sợ hãi lắm, ở đâu hồng hộc chạy và o đây. Nó còn ở ngoà i sân đấy.
- Nó và o là m gì?
- Không biết, nó không nói được, nó cuống quýt bám lấy Noòng, chỉ một tà nữa thì bị chó cắn chết.
- Mà sao lại để cho nó và o má»›i được chứ? Ä?uổi nó ra.
Quan Châu cà u nhà u quay lưng và o. Rồi lại g�i:
- Tô Nang à , Ä‘i đóng cá»a nhé!
Má»™t lát, cá»a lại thấy mở hé:
- Quan Châu à !
Quan Châu ra dáng bực mình:
- Cái gì?
- Cái ngư�i lúc nãy…
- Mặc kệ ngư�i lúc nãy! ầy… à !
Rồi ông ta lại gắt:
- Mà là m sao cho nó và o mới được chứ?
- Cổng sắp đóng, nó chạy nhanh quá, đâm bổ và o, không ai giữ được. Bây gi� nó không chịu ra nữa.
- Nhưng mà nó và o là m gì?
- Nó đã nói được rồi, nó bảo, nó cần thưa với quan Châu một chuyện ghê gớm lắm.
Ông Châu bá»±c tức vô cùng. Ông chống tay chá»±c dáºy, nhÆ°ng còn mong bảo cái thằng Thổ quấy rầy kia má»™t lần nữa rằng:
- Việc quan tr�ng đến thế nà o cũng phải để đến mai.
Ngư�i đầy tới trình:
- Nó bảo nó thấy một việc ghê gớm lắm: Một ngư�i thắt cổ, với một ngư�i chết. Mà nó ở hang Văn Dú ra.
- Ở đâu ra?
- Hang Văn Dú!
- Hang Văn Dú?
- Phải rồi.
Ông Châu ngồi hẳn dáºy, bảo:
- G�i nó và o đây.
Rồi ông tung chăn ra, khêu to ng�n đèn lên, sốt sắng muốn nghe câu chuyện lạ.
Má»™t ngÆ°á»?i trần gian dám và o hang Thần là má»™t việc ghê gá»›m vô cùng. Song đối vá»›i Quan Châu thì lại là má»™t Ä‘iá»?u lạ thÆ°á»?ng hÆ¡n là quái gở. Vì ông là má»™t ngÆ°á»?i Thổ và o hạng trà thức, Ä‘á»?c quá nhiá»?u sách chữ Hán, biết rất nhiá»?u chuyện cÅ©. Những Ä‘iá»?u ly kỳ mà dân ông mê tÃn, nhÆ° những việc bà hiểm trong hang Thần, ông vẫn ngá»? là chuyện huyá»?n hoặc cả. Ông cho rằng đó chỉ là điá»?u phao truyá»?n vô lý của những ngÆ°á»?i bà y chuyện, hoặc là những mÆ°u kế của kẻ nà o có và ng bạc giấu ở trong hang.
Nhiá»?u lần ông muốn và o táºn hang xem, ông lại hy vá»?ng sẽ tìm thấy của cải trong ấy nữa. Song những Ä‘iá»?u dị Ä‘oan truyá»?n lại lâu ngà y vẫn có cái vẻ hiển nhiên rất vững chãi, thÆ°á»?ng khiến những ngÆ°á»?i cứng cá»?i nhất cÅ©ng sá»?n lòng. Ông chắc hang Thần không là m hại được mình. Thế mà biết bao lần ông hăm hở định và o thám hiểm trong hang, rồi lại thôi không dám quyết. NgÆ°á»?i Thổ lúc nãy đến tÆ°á»›i dầu và o ngá»?n lá»a can đảm chỉ chá»±c những tắt trong lòng ông Châu.