Kim Vân Ki�u (Truyện Ki�u) - phần 2
Thuốc thang suốt một ngà y thâu,
Giấc mê nghe đã dà u dà u vừa tan.
Tú bà chực sẵn bên mà n,
Lựa l�i khuyên giải mơn man gỡ dần:
“Một ngư�i dễ có mấy thân!
“Hoa xuân đương nhụy, ngà y xuân còn dà i.
“Cũng là lỡ một lầm hai,
“�á và ng sao nỡ ép nà i mưa mây!
“Lỡ chưn trót đã và o đây,
“Khóa buồng xuân để đợi ngà y đà o non.
“Ngư�i còn thì của hãy còn,
“Tìm nơi xứng đáng là con cái nhà .
“Là m chi tội báo oan gia,
“Thiệt mình mà hại đến ta hay gì?�
K� tai mấy mỗi nằn nì,
Nà ng nghe dư�ng cũng thị phi rạch ròi.
Vả trong thần mộng mấy l�i,
Túc nhân âu cũng có tr�i ở trong.
Kiếp nà y nợ trả chưa xong,
Là m chi thêm một nợ chồng kiếp sau!
Lặng nghe, thấm thÃa gót đầu,
Thưa rằng: “Ai có muốn đâu thế nà y?
“�ược như l�i, thế là may,
“Hẳn rằng mai có như vầy cho chăng!
“Sợ khi ong bướm đãi đằng,
“�ến đi�u sống đục, sao bằng thác trong!�
Mụ rằng: “Con hãy thong dong,
“Phải đi�u lòng lại dối lòng mà chơi!
“Mai sau ở chẳng như l�i,
“Trên đầu có bóng mặt tr�i rạng soi.�
Thấy l�i quyết đoán hẳn hoi,
�à nh lòng, nà ng cũng sẽ nguôi nguôi dần.
TrÆ°á»›c lầu NgÆ°ng bÃch khóa xuân,
Vẻ non xa, tấm trăng gần, ở chung.
Bốn b� bát ngát xa trông,
Cát và ng cồn n�, bụi hồng dặm kia.
Bẽ bà ng mây sớm đèn khuya,
Ná»a tình, ná»a cảnh nhÆ° chia tấm lòng.
Tưởng ngư�i dưới nguyệt chén đồng,
Tin sương luống những rà y trông mai ch�.
Bên tr�i góc bể bơ vơ,
Tấm son gá»™t rá»a bao giá»? cho phai.
Xót ngÆ°á»?i tá»±a cá»a hôm mai,
Quạt nồng ấp lạnh, những ai đó gi�?
Sân Lai cách mấy nắng mưa,
Có khi gốc tỠđã vừa ngư�i ôm?
Buồn trông cá»a bể gần hôm,
Thuy�n ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ng�n nước mới sa,
Hoa trôi man mác, biết là v� đâu?
Buồn trông nội c� dà u dà u,
Chưn mây mặt đất một mà u xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt du�n,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi.
Chung quanh những nước non ngư�i,
�au lòng lưu lạc, nên và i bốn câu.
Ngáºm ngùi rÅ© bÆ°á»›c rèm châu,
Cách tư�ng, nghe có tiếng đâu h�a vần.
Một chà ng vừa trạc thanh xuân,
Hình dong chải chuốt, áo khăn dịu dà ng.
Nghĩ rằng cũng mạch thư hương,
H�i ra mới biết rằng chà ng Sở Khanh.
Bóng Nga thấp thoáng dưới mà nh,
Trông nà ng, chà ng cũng ra tình đeo đai.
“Than ôi! sắc nước hương tr�i,
“Tiếc cho đâu bỗng lạc loà i đến đây?
“Giá đà nh trong nguyệt trên mây,
“Hoa sao, hoa khéo đ�a đà y bấy hoa?
“Ná»—i gan riêng giáºn trá»?i già ,
“Lòng nà y ai t� cho ta, hỡi lòng?
“Thuy�n quyên và biết anh hùng,
“Ra tay tháo cũi, sổ lồng như chơi!�
Song thu đã khép cánh ngoà i,
Tai còn đồng v�ng mấy l�i sắt đanh.
Nghĩ ngư�i thôi lại nghĩ mình,
Cám lòng chua xót, nhạt tình chơ vơ.
Những là lần lữa nắng mưa,
Kiếp phong trần biết bao gi� là thôi?
�ánh li�u nhắn một hai l�i,
Nh� tay tế độ vớt ngư�i trầm luân.
Mảnh tiên kể hết xa gần,
Nỗi nhà báo đáp, nỗi thân lạc loà i.
Tan sương vừa rạng ngà y mai,
Tiện hồng nà ng má»›i nhắn lá»?i gá»i sang.
Tr�i tây lãng đãng bóng và ng,
Phúc thư đã thấy tin chà ng đến nơi.
Mở xem một bức tiên mai,
Rà nh rà nh “TÃch việtâ€? có hai chữ Ä‘á»?.
Lấy trong ý tứ mà suy:
“Ngà y hai mươi mốt, tuất thì phải chăng?�
Chim hôm thoi thót v� rừng,
Ã?óa trà mi đã ngáºm trăng ná»a và nh.
Tư�ng đông lay động bóng cà nh,
Rẽ song, đã thấy Sở Khanh lẻn và o.
Sượng sùng đánh dạn ra chà o,
Lạy thôi, nà ng mới rĩ trao ân cần.
Rằng: “Tôi bèo b�t chút thân,
“Lạc đà n mang lấy nợ nần yến anh.
“Dám nh� cốt nhục tỠsinh,
“Còn nhiá»?u kết cá»? ngáºm và nh vá»? sau!â€?
Lặng ngồi, lẩm nhẩm gáºt đầu:
“Ta đây phải mượn ai đâu mà rằng!
“Nà ng đà biết đến ta chăng,
“Bể trầm luân, lấp cho bằng mới thôi!�
Nà ng rằng: “Muôn sự ơn ngư�i,
“Thế nà o xin quyết một bà i cho xong.�
Rằng: “Ta có ngựa truy phong,
“Có tên dưới trướng, vốn dòng kiện nhi.
“Thừa cơ lẻn bước ra đi,
“Ba mươi sáu chước, chước gì là hơn.
“Dù khi gió kép, mưa đơn,
“Có ta đây cũng chẳng can cớ gì!�
Nghe l�i nà ng đã sinh nghi,
Song đà quá đỗi, quản gì được thân.
Cũng li�u nhắm mắt đưa chân,
Mà xem con Tạo xoay vần đến đâu!
Cùng nhau lẻn bước xuống lầu,
Song song ngựa trước, ngựa sau một đoà n.
Ã?êm thu khắc láºu canh tà n,
Gió cây trút lá, trăng ngà n ngáºm gÆ°Æ¡ng.
Lối mòn c� nhợt mù sương,
Lòng quê đi một bước đư�ng, một đau.
Tiếng gà xao xác gáy mau,
Tiếng ngÆ°á»?i đâu đã mái sau dáºy dà ng.
Nà ng còn thổn thức gan và ng,
Sở Khanh đã rẽ dây cương lối nà o!
Một mình khôn biết là m sao,
Dặm rừng bước thấp, bước cao hãi hùng.
Hóa nhi tháºt có nỡ lòng,
Là m chi dà y tÃa, vò hồng, lắm nau!
Một đoà n đổ đến trước sau,
Vuốt đâu xuống đất, cánh đâu lên tr�i.
Tú bà tốc thẳng đến nơi,
Hăm hăm áp điệu một hơi lại nhà .
Hung hăng chẳng nói chẳng tra,
Ã?ang tay vùi liá»…u, giáºp hoa tÆ¡i bá»?i.
Thịt da ai cũng là ngư�i,
Lòng nà o hồng rụng, thắm r�i chẳng đau.
Hết l�i thủ phục, khẩn cầu,
Uốn lÆ°ng thịt đổ, giáºt đầu máu sa.
Rằng: “Tôi chút pháºn Ä‘Ã n bà ,
“NÆ°á»›c non lìa cá»a, lìa nhà , đến đâỵ
“Bây gi� sống thác ở tay,
“Thân nà y đã đến thế nà y thì thôi!
“Nhưng tôi có sá chi tôi,
“Pháºn tôi Ä‘Ã nh váºy, vốn ngÆ°á»?i để đâu?
“Thân lươn bao quản lấm đầu,
“Chút lòng trinh bạch từ sau cũng chừa!�
�ược l�i mụ mới tùy cơ,
Bắt ngư�i bảo lĩnh là m t� cung chiêu.
Bà y vai có ả Mã Ki�u,
Xót nà ng, ra mới đánh li�u chịu đoan.
Mụ cà ng kể nhặt, kể khoan,
Gạn gùng đến mực, nồng nà n mới tha.
Vực nà ng và o nghỉ trong nhà ,
Mã Ki�u lại ng� ý ra dặn l�i:
“Thôi Ä‘Ã mắc láºn thì thôi!
“�i đâu chẳng biết con ngư�i Sở Khanh?
“Bạc tình, nổi tiếng lầu xanh,
“Một tay chôn biết mấy cà nh phù dung!
“Ã?à đà o láºp sẵn chÆ°á»›c dùng,
“Lạ gì một cốt một đồng xưa nay!
“Có ba mươi lạng trao tay,
“Không dưng chi có chuyện nà y, trò kia!
“Rồi ra trở mặt tức thì,
“Bớt l�i, liệu chớ trây chi, mà đ�i�!
Nà ng rằng: “Th� thốt nặng l�i,
“Có đâu mà lại ra ngư�i hiểm sâu!�
Còn đương suy trước, nghĩ sau,
Mặt mo đã thấy ở đâu dẫn và o.
Sở Khanh lên tiếng rêu rao:
“N� nghe rằng có con nà o ở đây.
“Phao cho quyến gió rủ mây,
“Hãy xem có biết mặt nà y là ai?�
Nà ng rằng: “Thôi thế thì thôi!
“Rằng không, thì cũng vâng l�i rằng không!�
Sở Khanh quắt mắng đùng đùng,
Bước và o, vừa rắp thị hùng ra tay,
Nà ng rằng: “Tr�i nhé có hay!
“Quyến anh, rủ yến, sự nà y tại ai?
“�em ngư�i giẩy xuống giếng thơi,
“Nói rồi, rồi lại ăn l�i được ngay!
“Còn tiên “TÃch việtâ€? ở tay,
“Rõ rà ng mặt ấy, mặt nà y chứ ai?�
L�i ngay, đông mặt trong ngoà i,
Kẻ chê bất nghĩa, ngư�i cư�i vô lương!
Phụ tình án đã rõ rà ng,
Dơ tuồng, nghỉ mới kiếm đư�ng tháo lui.
Buồng riêng, riêng những sụt sùi:
“NghÄ© thân, mà lại ngáºm ngùi cho thân.
“Tiếc thay trong giá trắng ngần,
“�ến phong trần, cũng phong trần như ai!
“Tẻ vui cũng một kiếp ngư�i,
“Hồng nhan phải giống ở đ�i mãi ru!
“Kiếp xưa đã vụng đư�ng tu,
“Kiếp nà y chẳng kẻo đ�n bù mới xuôi!
“Dẫu sao bình đã vỡ rồi,
“Lấy thân mà trả nợ đ�i cho xong!�
Vừa tuần nguyệt sáng, gương trong,
Tú bà ghé lại thong dong dặn dò:
“Ngh� chơi cũng lắm công phu,
“Là ng chơi ta phải biết cho đủ đi�u.�
Nà ng rằng: “MÆ°a gió dáºp dìu,
“Li�u thân, thì cũng phải li�u thế thôi!�
Mụ rằng: “Ai cũng như ai,
“Ngư�i ta ai mất ti�n hoà i đến đây?
“Ở trong còn lắm đi�u hay,
“Nỗi đêm khép mở, nỗi ngà y riêng chung.
“Nà y nà y thuộc lấy nằm lòng,
“Và nh ngoà i bảy chữ, và nh trong tám ngh�.
“Chơi cho liễu chán, hoa chê,
“Cho lăn lóc đá, cho mê mẫn đ�i.
“Khi khóe hạnh, khi nét ngà i,
“Khi ngâm ngợi nguyệt, khi cư�i cợt hoa.
“�i�u là ngh� nghiệp trong nhà ,
“�ủ ngần ấy nết, mới là ngư�i soi.�
Gót đầu vâng dạy mấy l�i,
Dư�ng chau nét nguyệt, dư�ng phai vẻ hồng.
Những nghe nói, đã thẹn thùng,
Nước đ�i lắm nỗi lạ lùng, khắt khe!
Xót mình cá»a các, buồng khuê,
Vỡ lòng, h�c lấy những ngh� nghiệp hay!
Khéo là mặt dạn, mà y dà y,
Kiếp ngư�i đã đến thế nà y thì thôi!
ThÆ°Æ¡ng thay thân pháºn lạc loà i,
Dẫu sao cũng ở tay ngư�i biết sao?
Lầu xanh, mới rủ trướng đà o,
Cà ng treo giá ng�c, cà ng cao phẩm ngư�i.
Biết bao bướm lả, ong lơi,
Cuá»™c say đầy tháng, tráºn cÆ°á»?i suốt đêm.
Dáºp dìu lá gió, cà nh chim,
Sớm đưa Tống Ng�c, tối tìm Trà ng Khanh.
Khi tỉnh rượu, lúc tà n canh,
Giáºt mình, mình lại thÆ°Æ¡ng mình xót xa.
Khi sao phong gấm rủ là ,
Gi� sao tan tác như hoa giữa đư�ng?
Mặt sao dà y gió dạn sương,
Thân sao bướm chán, ong chư�ng bấy thân?
Mặt ngư�i mưa Sở, mây Tần,
Những mình nà o biết có xuân là gì!
�ôi phen gió tựa, hoa k�,
Ná»a rèm tuyết ngáºm, bốn bá»? trăng thâu.
Cảnh nà o cảnh chẳng đeo sầu,
Ngư�i buồn, cảnh có vui đâu bao gi�!
�ôi phen nét vẽ, câu thơ,
Cung cầm trong nguyệt, nước c� dưới hoa,
Vui là vui gượng kẻo là ,
Ai tri âm đó, mặn mà với ai?
Th� ơ gió trúc, mưa mai,
Ngẩn ngơ trăm nỗi, giùi mà i một thân.
Nỗi lòng đòi đoạn xa gần,
Chẳng vò mà rối, chẳng dần mà đau!
Nhá»› Æ¡n chÃn chữ cao sâu,
Một ngà y một ngả bóng dâu tà tà .
Dặm ngà n, nước thẳm, non xa,
NghÄ© đâu thân pháºn con ra thế nà y!
Sân hòe đôi chút thơ ngây
Trân cam, ai kẻ đỡ thay việc mình?
Nhớ l�i nguyện ước ba sinh,
Xa xôi ai có biết tình chăng ai?
Khi vá»? há»?i liá»…u ChÆ°Æ¡ng Ä‘Ã i,
Cà nh xuân đã bẻ cho ngư�i chuyên tay.
Tình sâu mong trả nghĩa đà y,
Hoa kia đã chắp cây nà y cho chưa?
Mối tình đòi đoạn vò tơ,
Giấc hương quan luống lần mơ canh dà i.
Song sa vò võ phương tr�i,
Nay hoà ng hôn đã, lại mai hôn hoà ng.
Lần lần th� bạc ác và ng,
Xót ngư�i trong hội đoạn trư�ng đòi cơn!
�ã cho lấy chữ hồng nhan,
Là m cho, cho hại, cho tà n, cho cân!
�ã đà y và o kiếp phong trần,
Sao cho sỉ nhục một lần mới thôi!
Khách du bỗng có một ngư�i,
Kỳ Tâm h� Thúc cũng nòi thư hương.
Vốn ngÆ°á»?i huyện TÃch châu ThÆ°á»?ng,
Theo nghiêm đư�ng mở ngôi hà ng Lâm tri.
Hoa khôi mộ tiếng Ki�u nhi,
Thiếp hồng tìm đến hÆ°Æ¡ng khuê gá»i và o.
Trướng tô giáp mặt hoa đà o,
Vẻ nà o chẳng mặn nét nà o chăng ưa?
Hải đư�ng mơn mởn cà nh tơ,
Ngà y xuân cà ng gió cà ng mưa cà ng nồng.
Nguyệt hoa hoa nguyệt não nùng,
�êm xuân ai dễ cầm lòng được chăng?
Lạ gì thanh khà lẽ hằng,
Một dây một buộc ai giằng cho ra.
Sá»›m Ä‘Ã o tối máºn lân la,
Trước còn trăng gió sau ra đá và ng.
Dịp đâu may mắn lạ dư�ng,
Lại vừa gặp khoảng xuân đư�ng lại quê.
Sinh cà ng một tỉnh mư�i mê,
Ngà y xuân lắm lúc đi v� với xuân.
Khi gió gác khi trăng sân,
Bầu tiên chuốc rượu câu thần nối thơ.
Khi hương sớm khi trà trưa,
Bà n vây điểm nước đư�ng tơ h�a đà n.
Miệt mà i trong cuộc truy hoan,
Cà ng quen thuá»™c nết cà ng dan dÃu tình.
Lạ cho cái sóng khuynh thà nh,
Là m cho đổ quán xiêu đình như chơi.
Thúc sinh quen thói bốc r�i,
Trăm nghìn đổ má»™t tráºn cÆ°á»?i nhÆ° không.
Mụ cà ng tô lục chuốt hồng,
Máu tham hễ thấy hơi đồng thì mê.
Dưới trăng quyên đã g�i hè,
Ã?ầu tÆ°á»?ng lá»a lá»±u láºp loè đâm bông.
Buồng the phải buổi thong dong,
Thang lan rủ bức trướng hồng tẩm hoa.
Rõ mà u trong ng�c trắng ngà !
Dà y dà y sẵn đúc một tòa thiên nhiên.
Sinh cà ng t� nét cà ng khen,
Ngụ tình tay thảo má»™t thiên luáºt Ã?Æ°á»?ng.
Nà ng rằng: “Vâng biết ý chà ng.
“L�i l�i châu ng�c hà ng hà ng gấm thêu.
“Hay hèn lẽ cũng nối điêu,
“Nỗi quê nghĩ một hai đi�u ngang ngang.
“Lòng còn gá»i áng mây và ng.
“H�a vần xin hãy chịu chà ng hôm nay.�
Rằng: “Sao nói lạ lùng thay!
“Cảnh kia chẳng phải cỗi nà y mà ra?�
Nà ng cà ng ủ đột thu ba,
�oạn trư�ng lúc ấy nghĩ mà buồn tênh:
“Thiếp như hoa đã lìa cà nh,
“Chà ng như con bướm lượn và nh mà chơi.
“Chúa xuân đà nh đã có nơi,
“Vắn ngà y thôi chớ dà i l�i là m chi.�
Sinh răng: “Từ thuở tương tri,
“Tấm riêng riêng những nặng vì nước non.
“Trăm năm tÃnh cuá»™c vuông tròn,
“Phải dò cho đến ng�n nguồn lạch sông.�
Nà ng rằng: “Muôn đội ơn lòng.
“Chút e bên thú bên tòng dễ đâu.
“Bình khang nấn ná bấy lâu,
“Yêu hoa yêu được một mà u điểm trang.
“Rồi ra lạt phấn phai hương,
“Lòng kia giữ được thư�ng thư�ng mãi chăng?
“Vả trong th�m quế cung trăng,
“Chủ trương đà nh đã chị Hằng ở trong.
“Bấy lâu khăng khÃt dải đồng,
“Thêm ngư�i ngư�i cũng chia lòng riêng tây.
“Vẻ chi chút pháºn bèo mây,
“Là m cho bể ái khi đầy khi vơi.
“Trăm Ä‘iá»?u ngang ngá»a vì tôi,
“Thân sau ai chịu tội tr�i ấy cho?
“Như chà ng có vững tay co,
“Mư�i phần cũng đắp điếm cho một và i.
“Thế trong dầu lớn hơn ngoà i,
“TrÆ°á»›c hà m sÆ° tá» gá»i ngÆ°á»?i đằng la.
“Cúi đầu luồn xuống mái nhà ,
“Giấm chua lại tá»™i băng ba lá»a nồng.
“Ở trên còn có nhà thông,
“Lượng trên trong xuống biết lòng có thương?
“Sá chi liễu ngõ hoa tư�ng?
“Lầu xanh lại b� ra phư�ng lầu xanh.
“Lại cà ng dơ dáng dại hình,
“Ã?à nh thân pháºn thiếp ngại danh giá chà ng.
“Thương sao cho vẹn thì thương.
“TÃnh sao cho trá»?n má»?i Ä‘Æ°á»?ng xin vâng.â€?
Sinh rằng: “Hay nói dè chừng!
“Lòng đây lòng đấy chưa từng hay sao?
“�ư�ng xa chớ ngại Ngô Là o,
“Trăm đi�u hãy cứ trông và o một ta.
“�ã gần chi có đi�u xa?
“�á và ng đã quyết phong ba cũng li�u.�
Cùng nhau căn vặn đến đi�u,
Chỉ non th� bể nặng gieo đến l�i.
Nỉ non đêm ngắn tình dà i,
Ngoà i hiên thá»? đã non Ä‘oà i ngáºm gÆ°Æ¡ng.
Mượn đi�u trúc viện thừa lương,
Rước v� hãy tạm giấu nà ng một nơi.
Chiến hòa sắp sẵn hai bà i,
Cáºy tay thầy thợ mượn ngÆ°á»?i dò la.
Bắn tin đến mặt Tú bà ,
Thua cơ mụ cũng cầu hòa dám sao.
Rõ rà ng của dẫn tay trao,
Hoà n lÆ°Æ¡ng má»™t thiếp thân và o cá»a công.
Công tư hai lẽ đ�u xong,
Gót tiên phút đã thoát vòng trần ai.
Một nhà sum h�p trúc mai,
Cà ng sâu nghĩa bể cà ng dà i tình sông.
HÆ°Æ¡ng cà ng đượm lá»a cà ng nồng,
Cà ng sôi vẻ ng�c cà ng lồng mà u sen.
Ná»a năm hÆ¡i tiếng vừa quen,
Sân ngô cà nh biếc đã chen lá và ng.
Giáºu thu vừa nảy giò sÆ°Æ¡ng,
Gối yên đã thấy xuân đư�ng đến nơi.
Phong lôi nổi tráºn bá»?i bá»?i,
Nặng lòng e ấp tÃnh bà i phân chia.
Quyết ngay biện bạch một b�,
Dạy cho má phấn lại v� lầu xanh.
Thấy l�i nghiêm huấn rà nh rà nh,
�ánh li�u sinh mới lấy tình nà i kêu.
Rằng: “Con biết tội đã nhi�u,
“Dẫu rằng sấm sét búa rìu cũng cam.
“Trót vì tay đã nhúng chà m,
“Dại rồi còn biết khôn là m sao đây.
“Cùng nhau vả tiếng một ngà y,
“Ôm cầm ai nỡ dứt dây cho đà nh.
“Lượng trên quyết chẳng thương tình,
“Bạc đen thôi có tiếc mình là m chi.�
Thấy l�i sắt đá tri tri,
Sốt gan ông má»›i cáo quì cá»a công.
�ất bằng nổi sóng đùng đùng,
Phủ đư�ng sai lá phiếu hồng thôi tra.
Cùng nhau theo gót sai nha,
Song song và o trước sân hoa lạy quì.
Trông lên mặt sắt đen sì,
Láºp nghiêm trÆ°á»›c đã ra uy nặng lá»?i:
“Gã kia dại nết chơi b�i,
“Mà con ngư�i thế là ngư�i đong đưa.
“Tuồng chi hoa thải hương thừa,
“Mượn mà u son phấn đánh lừa con đen.
“Suy trong tình trạng bên nguyên,
“B� nà o thì cũng chưa yên b� nà o.
“Phép công chiếu án luáºn và o.
“Có hai đư�ng ấy muốn sao mặc mình.
“Một là cứ phép gia hình,
“Hai là lại cứ lầu xanh phó v�.�
Nà ng rằng: “�ã quyết một b�!
“Nhện nà y vương lấy tơ kia mấy lần.
“�ục trong thân cũng là thân.
“Yếu thơ vâng chịu trước sân lôi đình!�
Dạy rằng: “Cứ phép gia hình!�
Ba cây cháºp lại má»™t cà nh mẫu Ä‘Æ¡n.
Pháºn Ä‘Ã nh chi dám kêu oan,
�à o hoen quẹn má liễu tan tác mà y.
Một sân lầm cát đã đầy,
Gương l� nước thủy mai gầy vóc sương.
Nghĩ tình chà ng Thúc mà thương,
Nẻo xa trông thấy lòng cà ng xót xa.
Khóc rằng: “Oan khốc vì ta!
“Có nghe l�i trước chẳng đà lụy sau.
“Cạn lòng chẳng biết nghĩ sâu.
“�ể ai trăng tủi hoa sầu vì ai.�
Phủ đư�ng nghe thoảng và o tai,
�ộng lòng lại gạn đến l�i riêng tây.
Sụt sùi chà ng mới thưa ngay,
�ầu đuôi kể lại sự ngà y cầu thân:
“Nà ng Ä‘Ã tÃnh hết xa gần,
“Từ xưa nà ng đã biết thân có rà y.
“Tại tôi hứng lấy một tay,
“�ể nà ng cho đến nỗi nà y vì tôi.�
Nghe l�i nói cũng thương l�i,
Dẹp uy mới dạy cho bà i giải vi.
Rằng: “Như hẳn có thế thì
“Trăng hoa song cũng thị phi biết đi�u.�
Sinh rằng: “Chút pháºn bá»?t bèo,
“Theo đòi vả cÅ©ng Ãt nhiá»?u bút nghiên.â€?
Cư�i rằng: “�ã thế thì nên!
“Mộc già hãy thỠmột thiên trình ngh�.�
Nà ng vâng cất bút tay đ�,
Tiên hoa trình trước án phê xem tư�ng.
Khen rằng: “Giá lợp Thịnh �ư�ng!
“Tà i nà y sắc ấy nghìn và ng chưa cân!
“Tháºt là tà i tá» giai nhân,
“Châu Trần còn có Châu Trần nà o hơn?
“Thôi đừng rước dữ cưu h�n,
“Là m chi lỡ nhịp cho đòn ngang cung.
“Ã?ã Ä‘Æ°a đến trÆ°á»›c cá»a công,
“Ngoà i thì là lý song trong là tình.
“Dâu con trong đạo gia đình,
“Thôi thì dẹp nỗi bất bình là xong.�
KÃp truyá»?n sắm sá»a lá»… công,
Kiệu hoa cất gió đuốc hồng ruổi sao.
Bà y hà ng cổ xúy xôn xao,
Song song đưa tới trướng đà o sánh đôi.
Thương vì hạnh tr�ng vì tà i,
Thúc ông thôi cũng dẹp l�i phong ba.
Huệ lan sực nức một nhà ,
Từng cay đắng lại mặn mà hơn xưa.
Mảng vui rượu sớm c� trưa,
�à o đà phai thắm sen vừa nẩy xanh.
Trướng hồ vắng vẻ đêm thanh,
E tình nà ng mới bà y tình riêng chung:
“Pháºn bồ từ vẹn chữ tòng,
“�ổi thay nhạn yến đã hòng đầy niên.
“Tin nhà ngà y một vắng tin,
“Mặn tình cát lũy lạt tình tao khang.
“NghÄ© ra tháºt cÅ©ng nên Ä‘Æ°á»?ng,
“Tăm hơi ai dễ giữ già ng cho ta?
“Trộm nghe kẻ lớn trong nhà ,
“Ở và o khuôn phép nói ra mối giư�ng.
“E thay những dạ phi thư�ng,
“Dễ dò rốn bể khôn lư�ng đáy sông!
“Mà ta suốt một năm ròng,
“Thế nà o cũng chẳng dấu xong được nà �
“Bấy chầy chưa t� tiêu hao,
“Hoặc là trong có là m sao chăng là ?
“Xin chà ng kÃp liệu lại nhà ,
“Trước ngư�i đẹp ý sau ta biết tình.
“�êm ngà y như mực dấu quanh,
“Rà y lần mai lữa giữ hình chưa thông.�
Nghe l�i khuyên nhủ thong dong,
�à nh lòng sinh mới quyết lòng hồi trang.
Rạng ra gá»i đến xuân Ä‘Æ°á»?ng,
Thúc ông cũng vội giục chà ng ninh gia.
Tiễn đưa một chén quan hà ,
Xuân đình thoắt đã đổi ra cao đình.
Sông Tần một dải xanh xanh,
Loi thoi b� liễu mấy cà nh Dương quan.
Cầm tay dà i ngắn thở than,
Chia phôi ngừng chén hợp tan nghẹn l�i.
Nà ng rằng: “Non nước xa khơi,
“Sao cho trong ấm thì ngoà i mới êm.
“Dễ lòa yếm thắm trôn kim,
“Là m chi bưng mắt bắt chim khó lòng!
“�ôi ta chút nghĩa đèo bòng,
“�ến nhà trước liệu nói sòng cho minh.
“Dù khi sóng gió bất tình,
“Lá»›n ra uy lá»›n tôi Ä‘Ã nh pháºn tôi.
“Hơn đi�u giấu ngược giấu xuôi.
“Lại mang những việc tà y tr�i đến sau.
“Thương nhau xin nhớ l�i nhau,
“Năm chầy cũng chẳng đi đâu mà chầỵ
“Chén đưa nhớ bữa hôm nay,
“Chén mừng xin đợi ngà y nà y năm sau!�
Ngư�i lên ngựa kẻ chia bà o,
Rừng phong thu đã nhuốm mà u quan san.
Dặm hồng bụi cuốn chinh an,
Trông ngư�i đã khuất mấy ngà n dâu xanh.
Ngư�i v� chiếc bóng năm canh,
Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi.
Vầng trăng ai sẻ là m đôi,
Ná»a in gối chiếc ná»a soi dặm trÆ°á»?ng.
Kể chi những nỗi d�c đư�ng,
Buồn trong nà y nỗi chủ trương ở nhà :
Vốn dòng h� Hoạn danh gia,
Con quan Lại bộ tên là Hoạn thư.
Duyên Ã?ằng thuáºn nẻo gió Ä‘Æ°a,
Cùng chà ng kết tóc xe tơ những ngà ỵ
Ở ăn thì nết cũng hay,
Nói đi�u rà ng buộc thì tay cũng già .
Từ nghe vư�n mới thêm hoa,
Miệng ngư�i đã lắm tin nhà thì không.
Lá»a tâm cà ng dáºp cà ng nồng,
Trách ngư�i đen bạc ra lòng trăng hoa:
“Và bằng thú tháºt cùng ta,
“Cũng dung kẻ dưới mới là lượng trên.
“Dại chi chẳng giữ lấy n�n,
“Tốt chi mà rước tiếng ghen và o mình?
“Lại còn bÆ°ng bÃt giấu quanh,
“Là m chi những thói trẻ ranh nực cư�i!
“TÃnh rằng cách mặt khuất lá»?i,
“Giấu ta ta cũng liệu bà i giấu cho!
“Lo gì việc ấy mà lo,
“Kiến trong miệng chén có bò đi đâu?
“Là m cho nhìn chẳng được nhau,
“Là m cho đầy đ�a cất đầu chẳng lên!
“Là m cho trông thấy nhãn ti�n,
“Cho ngư�i thăm ván bán thuy�n biết tay.�
Ná»—i lòng kÃn chẳng ai hay,
Ngoà i tai để mặc gió bay mái ngoà i.
Tuần sau bỗng thấy hai ngư�i,
Mách tin ấy cũng liệu bà i tâng công.
Tiểu thÆ° nổi giáºn đùng đùng:
“Gớm tay thêu dệt ra lòng trêu ngươi!
“Chồng tao nà o phải như ai,
“�i�u nà y hẳn miệng những ngư�i thị phi!�
Vội và ng xuống lệnh ra uy,
�ứa thì vả miệng đứa thì bẻ răng.
Trong ngoà i kÃn mÃt nhÆ° bÆ°ng.
Nà o ai còn dám nói năng một l�i!
Buồng đà o khuya sớm thảnh thơi,
Ra và o một mực nói cư�i như không.
�êm ngà y lòng những dặn lòng,
Sinh đà v� đến lầu hồng xuống yên.
L�i tan hợp nỗi hà n huyên,
Chữ tình cà ng mặn chữ duyên cà ng nồng.
Tẩy trần vui chén thong dong,
Nỗi lòng ai ở trong lòng mà ra.
Chà ng v� xem ý tứ nhà ,
Sự mình cũng rắp lân la giãi bà ỵ
Mấy phen cư�i nói tỉnh say,
Tóc tơ bất động mảy may sự tình.
NghÄ© Ä‘Ã bÆ°ng kÃn miệng bình,
Nà o ai có khảo mà mình lại xưng?
Những là e ấp dùng dằng,
Rút dây sợ nữa động rừng lại thôi.
Có khi vui chuyện mua cư�i,
Tiểu thư lại giở những l�i đâu đâu.
Rằng: “Trong ng�c đá và ng thau,
“Mư�i phần ta đã tin nhau cả mư�i.
“Khen cho những miệng dông dà i,
“Bướm ong lại đặt những l�i n� kia.
“Thiếp dù bụng chẳng hay suy,
“�ã dơ bụng nghĩ lại bia miệng cư�i!�
Thấy l�i thủng thỉnh như chơi,
Thuáºn lá»?i chà ng cÅ©ng nói xuôi đỡ đòn.
Những là cư�i cợt phấn son,
�èn khuya chung bóng trăng tròn sánh vai.
Thú quê thuần vược bén mùi,
Giếng và ng đã rụng một và i lá ngô.
Chạnh ni�m nhớ cảnh giang hồ,
Một mà u quan tái mấy mùa gió trăng.
Tình riêng chưa dám rỉ răng,
Tiểu thư trước đã liệu chừng nhủ qua:
“Cách năm mây bạc xa xa,
“Lâm truy cÅ©ng phải tÃnh mà thần hôn.â€?
�ược l�i như mở tấc son,
Vó câu chẳng ruổi nước non quê ngư�i.
Long lanh đáy nước in tr�i,
Thà nh xây khói biếc non phơi bóng và ng.
Roi câu vừa gióng dặm trư�ng,
Xe hÆ°Æ¡ng nà ng cÅ©ng thuáºn Ä‘Æ°á»?ng quy ninh.
Thưa nhà huyên hết m�i tình,
Nỗi chà ng ở bạc nỗi mình chịu đen.
Nghĩ rằng: “Ngứa ghẻ h�n ghen,
“Xấu chà ng mà có ai khen chi mình!
“Váºy nên ngoảnh mặt là m thinh,
“Mưu cao vốn đã rắp ranh những ngà y.
“Lâm truy đư�ng bộ tháng chầy,
“Mà đư�ng hải đạo sang ngay thì gần.
“D�n thuy�n lựa mặt gia nhân,
“Hãy Ä‘em dây xÃch buá»™c chân nà ng vá»?.
“Là m cho cho mệt cho mê,
“Là m cho đau đớn ê ch� cho coi!
“Trước cho b� ghét những ngư�i,
“Sau cho để một trò cư�i v� sau.�
Phu nhân khen chước rất mầu,
Chi�u con mới dạy mặc dầu ra tay.
Sá»a sang buồm gió lèo mây,
Khuyển Ưng lại ch�n một bầy côn quang.
Dặn dò hết các m�i đư�ng,
Thuáºn phong má»™t lá vượt sang biển Tá»?.
Nà ng từ chiếc bóng song the,
�ư�ng kia nỗi n� như chia mối sầu.
Bóng đâu đã xế ngang đầu,
Biết đâu ấm lạnh biết đâu ng�t bùi.
Tóc th� đã chấm ngang vai,
Nà o l�i non nước nà o l�i sắt son.
Sắn bìm chút pháºn cá»?n con,
Khuôn duyên biết có vuông tròn cho chăng?
Thân sao nhi�u nỗi bất bằng,
Li�u như cung Quảng ả Hằng nghĩ nao!
�êm thu gió l�t song đà o,
Ná»a và nh trăng khuyết ba sao giữa trá»?i.
Nén hÆ°Æ¡ng đến trÆ°á»›c Pháºt Ä‘Ã i,
Ná»—i lòng khấn chá»a cạn lá»?i vân vân.
DÆ°á»›i hoa dáºy lÅ© ác nhân,
Ầm ầm khốc quỷ kinh thần m�c ra.
�ầy sân gươm tuốt sáng lòa,
Thất kinh nà ng chá»a biết là là m sao.
Thuốc mê đâu đã tưới và o,
Mơ mà ng như giấc chiêm bao biết gì.
Vực ngay lên ngựa tức thì,
Phòng Ä‘Ã o viện sách bốn bá»? lá»a dong.
Sẵn thây vô chủ bên sông,
�em và o để đó lộn sòng ai hay?
Tôi đôi phách lạc hồn bay,
Pha cà n bụi c� gốc cây ẩn mình.
Thúc ông nhà cũng gần quanh,
Chợt trông ngá»?n lá»a thất kinh rụng rá»?i.
Tớ thầy chạy thẳng đến nơi,
TÆ¡i bá»?i tÆ°á»›i lá»a tìm ngÆ°á»?i lao xao.
Gió cao ngá»?n lá»a cà ng cao,
Tôi đòi tìm đủ nà ng nà o thấy đâu!
Hớt hơ hớt hải nhìn nhau,
Giếng sâu bụi ráºm trÆ°á»›c sau tìm quà ng.
Chạy và o chốn cũ phòng hương,
Trong tro thấy một đống xương cháy tà n.
Ngay tình ai biết mưu gian,
Hẳn nà ng thôi lại có bà n rằng ai!
Thúc ông sùi sụt ngắn dà i,
Nghĩ con vắng vẻ thương ngư�i nết na.
Di hà i nhặt sắp v� nhà ,
Nà o là khâm liệm nà o là tang trai.
Lễ thư�ng đã đủ một hai,
Lục trình chà ng cũng đến nơi bấy gi�.
Bước và o chốn cũ lầu thơ,
Tro than một đống nắng mưa bốn tư�ng.
Sang nhà cha tới trung đư�ng,
Linh sà ng bà i vị th� nà ng ở trên.
Hỡi ôi nói hết sự duyên,
TÆ¡ tình đứt ruá»™t lá»a phiá»?n cháy gan!
Gieo mình váºt vã khóc than:
“Con ngư�i thế ấy thác oan thế nà ỵ
“Chắc rằng mai trúc lại vầy,
“Ai hay vĩnh quyết là ngà y đưa nhau!
“Thương cà ng nghĩ nghĩ cà ng đau,
“Dễ ai rấp thảm quạt sầu cho khuây.�
Gần mi�n nghe có một thầy,
Phi phù trà quỷ cao tay thông huy�n.
Trên tam đảo dÆ°á»›i cá»u tuyá»?n,
Tìm đâu thì cũng biết tin rõ rà ng.
Sắm sanh lá»… váºt rÆ°á»›c sang,
Xin tìm cho thấy mặt nà ng h�i han.
�ạo nhân phục trước tĩnh đà n,
Xuất thần giây phút chưa tà n nén hương.
Trở v� minh bạch nói tư�ng:
“Mặt nà ng chẳng thấy việc nà ng đã tra.
“Ngư�i nà y nặng nghiệp oan gia,
“Còn nhi�u nợ lắm sao đà thoát cho!
“Mệnh cung đang mắc nạn to,
“Một năm nữa mới thăm dò được tin.
“Hai bên giáp mặt chi�n chi�n,
“Muốn nhìn mà chẳng dám nhìn lạ thay!�
Nghe l�i nói lạ dư�ng nà y,
Sự nà ng đã thế l�i thầy dám tin!
Chẳng qua đồng cốt quà ng xiên,
Ngư�i đâu mà lại thấy trên cõi trần?
Tiếc hoa những ngáºm ngùi xuân,
Thân nà y dễ lại mấy lần gặp tiên.
Nước trôi hoa rụng đã yên,
Hay đâu địa ngục ở mi�n nhân gian.
Khuyển Ưng đã đắt mưu gian,
Vực nà ng đưa xuống để an dưới thuy�n.
Buồm cao lèo thẳng cánh suy�n,
Ã?è chừng huyện TÃch băng miá»?n vượt sang.
Dỡ đò lên trước sảnh đư�ng,
Khuyển Ưng hai đứa nộp nà ng dâng công.
Vực nà ng tạm xuống môn phòng,
Hãy còn thiêm thiếp giấc nồng chưa phai.
Hoà ng lương chợt tỉnh hồn mai,
Cá»a nhà đâu mất lâu Ä‘Ã i nà o đây?
Bà ng hoà ng dở tỉnh dở say,
Sảnh đư�ng mắng tiếng đòi ngay lên hầu.
A hoà n trên dưới giục mau,
Hãi hùng nà ng mới theo sau một ngư�i.
Ngước trông tòa rộng dãy dà i,
“Thiên Quan Trủng Tể� có bà i treo trên.
Ban ngà y sáp thắp hai bên,
Giữa đư�ng thất bảo ngồi trên một bà .
Gạn gùng ng�n h�i ngà nh tra,
Sá»± mình nà ng phải cứ mà gá»i thÆ°a.
Bất tình nổi tráºn mây mÆ°a,
Mắng rằng: “Những giống bơ th� quên thân!
“Con nà y chẳng phải thiện nhân,
“Chẳng phư�ng trốn chúa thì quân lộn chồng.
“Ra tuồng mèo mả gà đồng,
“Ra tuồng lúng túng chẳng xong b� nà o.
“Ã?ã Ä‘em mình bán cá»a tao,
“Lại còn khủng khỉnh là m cao thế nà y.
“Nà o là gia pháp n� bay!
“Hãy cho ba chục biết tay một lần.�
A hoà n trên dưới dạ rân,
Dẫu rằng trăm miệng khôn phân lẽ nà o.
Trúc côn ra sức Ä‘áºp và o,
Thịt nà o chẳng nát gan nà o chẳng kinh.
Xót thay đà o lý một cà nh,
Một phen mưa gió tan tà nh một phen.
Hoa nô truy�n dạy đổi tên,
Buồng the dạy ép và o phiên thị tì.
Ra và o theo lũ thanh y,
Dãi dầu tóc rối da chì quản bao.
Quản gia có một mụ nà o,
Thấy ngư�i thấy nét ra và o mà thương.
Khi chè chén khi thuốc thang,
�em l�i phương tiện mở đư�ng hiếu sinh.
Dạy rằng: “May rủi đã đà nh,
“Liá»…u bồ giữ lấy pháºn mình cho hay.
“Cũng là oan nghiệp chi đây,
“Sa cơ mới đến thế nà y chẳng dưng.
“Ở đây tai vách mạch rừng,
“Thấy ai ngư�i cũ cũng đừng nhìn chi.
“Kẻo khi sấm sét bất kỳ,
“Con ong cái kiến kêu gì được oan?�
Nà ng cà ng gi�t ng�c như chan,
Nỗi lòng luống những bà ng hoà ng ni�m tây:
“Phong trần kiếp chịu đã đầy,
“Lầm than lại có thứ nà y bằng hai.
“Pháºn sao bạc chẳng vừa thôi,
“Khăng khăng buộc mãi lấy ngư�i hồng nhan.
“�ã đà nh túc trái ti�n oan,
“Cũng li�u ng�c nát hoa tà n mà chi.�
Những là nương náu qua thì,
Tiểu thư phải buổi mới v� ninh gia.
Mẹ con trò chuyện lân la,
Phu nhân mới g�i nà ng ra dạy l�i:
“Tiểu thư dưới trướng thiếu ngư�i,
“Cho v� bên ấy theo đòi lầu trang.�
Lãnh l�i nà ng mới theo sang,
Biết đâu địa ngục thiên đư�ng là đâu.
Sớm khuya khăn mắt lược đầu,
Pháºn con hầu giữ con hầu dám sai.
Phải đêm êm ả chi�u tr�i,
Trúc tơ h�i đến ngh� chơi m�i ngà y.
Lãnh l�i nà ng mới lựa dây,
Nỉ non thánh thót dễ say lòng ngư�i.
Tiểu thư xem cũng thương tà i,
Khuôn uy dư�ng cũng bớt và i bốn phân.
Cá»a ngÆ°á»?i Ä‘Ã y Ä‘á»?a chút thân,
Sá»›m năn nỉ bóng đêm ân háºn lòng.
Lâm tri chút nghĩa đèo bồng,
Nước bèo để chữ tương phùng kiếp sau.
Bốn phương mây trắng một mà u,
Trông v�i cố quốc biết đâu là nhà .
Lần lần tháng tr�n ngà y qua,
Nỗi gần nà o biết đư�ng xa thế nà y.
Lâm truy từ thuở uyên bay,
Phòng không thương kẻ tháng ngà y chiếc thân.
Mà y ai trăng mới in ngần,
Phần thừa hương cũ bội phần xót xa.
Sen tà n cúc lại nở hoa,
Sầu dà i ngà y ngắn đông đà sang xuân.
Tìm đâu cho thấy cố nhân?
Lấy câu váºn mệnh khuây dần nhá»› thÆ°Æ¡ng.
Chạnh ni�m nhớ cảnh gia hương,
Nhớ quê chà ng lại tìm đư�ng thăm quê.
Tiểu thÆ° đón cá»a giãi giá»?,
Hà n huyên vừa cạn m�i b� gần xa.
Nhà hương cao cuốn bức là ,
Phòng trong truy�n g�i nà ng ra lạy mừng.
Bước ra một bước một dừng,
Trông xa nà ng đã t� chừng nẻo xa:
“Phải rằng nắng quáng đèn lòa,
“Rõ rà ng ngồi đó chẳng là Thúc Sinh?
“Bây gi� tình mới t� tình,
“Thôi thôi đã mắc và o và nh chẳng sai.
“Chước đâu có chước lạ đ�i?
“Ngư�i đâu mà lại có ngư�i tinh ma?
“Rõ rà ng tháºt lứa đôi ta,
“Là m ra con ở chúa nhà đôi nơi.
“B� ngoà i thơn thớt nói cư�i,
“Mà trong nham hiểm giết ngư�i không dao.
“Bây gi� đất thấp tr�i cao,
“Ăn là m sao nói là m sao bây gi�?�
Cà ng trông mặt cà ng ngẩn ngơ,
Ruột tằm đòi đoạn như tơ rối b�i.
Sợ uy dám chẳng vâng l�i,
Cúi đầu nép xuống sân mai một chi�u.
Sinh đà phách lạc hồn siêu:
“Thương ơi chẳng phải nà ng Ki�u ở đây?
“Nhân là m sao đến thế nà y?
“Thôi thôi ta đã mắc tay ai rồi!�
Sợ quen dám hở ra l�i,
Không ngăn gi�t ng�c sụt sùi nh� sa.
Tiểu thư trông mặt h�i tra:
“Mới v� có việc chi mà động dong?�
Sinh rằng hiếu phục vừa xong,
“Suy lòng trắc dĩ đau lòng chung thiên.�
Khen rằng: “Hiếu tỠđã nên!�
“Tẩy trần mượn chén giải phi�n đêm thu.�
Vợ chồng chén tạc chén thù,
Bắt nà ng đứng chực trì hồ hai nơi.
Bắt khoan bắt nhặt đến l�i,
Bắt quì táºn mặt bắt má»?i táºn tay.
Sinh cà ng như dại như ngây,
Gi�t dà i gi�t ngắn chén đầy chén vơi.
Ngoảnh đi chợt nói chợt cư�i,
Cáo say chà ng đã giạm bà i lảng ra.
Tiểu thư vội thét: “Con Hoa!
“Khuyên chà ng chẳng cạn thì ta có đòn.�
Sinh cà ng nát ruột tan hồn,
Chén má»?i phải ngáºm bồ hòn ráo ngay.
Tiểu thư cư�i nói tỉnh say,
Chưa xong cuộc rượu lại bà y trò chơi.
Rằng: “Hoa nô đủ m�i tà i,
“Bản đà n thỠdạo một bà i chà ng nghe.�
Nà ng đà tán hoán đê mê,
Vâng l�i ra trước bình the vặn đà n.
Bốn dây như khóc như than,
Khiến ngư�i trên tiệc cũng tan nát lòng.
Cùng chung một tiếng tơ đồng,
Ngư�i ngoà i cư�i nụ ngư�i trong khóc thầm.
Gi�t châu lã chã khôn cầm,
Cúi đầu chà ng những gạt thầm gi�t Tương.
Tiểu thư lại thét lấy nà ng:
“Cuộc vui gảy khúc đoạn trư�ng ấy chi?
“Sao chẳng biết ý tứ gì?
“Cho chà ng buồn bã tội thì tại ngươi.�
Sinh cà ng thảm thiết bồi hồi,
Vội và ng gượng nói gượng cư�i cho qua.
Gi�t rồng canh đã điểm ba,
Tiểu thư nhìn mặt dư�ng đà can tâm.
Lòng riêng khấp khởi mừng thầm:
“Vui nà y đã bõ đau ngầm xưa nay.�
Sinh thì gan héo ruột đầy,
Nỗi lòng cà ng nghĩ cà ng cay đắng lòng.
Ngư�i và o chung gối loan phòng,
Nà ng ra tựa bóng đèn chong canh dà i:
“Bây gi� mới rõ tăm hơi,
“Máu ghen đâu có lạ đ�i nhà ghen!
“Chước đâu rẽ thúy chia uyên,
“Ai ra đư�ng nấy ai nhìn được ai.
“Bây gi� một vực một tr�i,
“Hết đi�u khinh tr�ng hết l�i thị phi.
“Nhẹ như bạc nặng như chì,
“Gỡ cho ra nợ còn gì là duyên?
“Lỡ là ng chút pháºn thuyá»?n quyên,
“Bể sâu sóng cả có tuy�n được vay?�
Một mình âm ỉ đêm chà y,
�ĩa dầu vơi nước mắt đầy năm canh.
Sớm trưa hầu hạ đà i doanh,
Tiểu thư chạm mặt đè tình h�i tra.
Lựa l�i nà ng mới thưa qua:
“Phải khi mình lại xót xa nỗi mình.�
Tiểu thư h�i lại Thúc sinh:
“Cáºy chà ng tra lấy thá»±c tình cho nao!â€?
Sinh đà rát ruột như bà o,
Nói ra chẳng tiện trông và o chẳng đang!
Những e lại lụy đến nà ng,
�ánh li�u mới sẽ lựa đư�ng h�i tra.
Cúi đầu quỳ trước sân hoa,
Thân cung nà ng mới thảo qua một t�.
Diện ti�n trình với Tiểu thư,
Thoắt xem dư�ng có ngẩn ngơ chút tình.
Li�n tay trao lại Thúc sinh,
Rằng: “Tà i nên tr�ng mà tình nên thương!
“Và chăng có số già u sang,
“Giá nà y dẫu đúc nhà và ng cũng nên!
“Bể trần chìm nổi thuy�n quyên,
“Hữu tà i thương nỗi vô duyên lạ đ�i!�
Sinh rằng: “Tháºt có nhÆ° lá»?i,
“Hồng nhan bạc mệnh một ngư�i nà o vay!
“Nghìn xưa âu cũng thế nà y,
“Từ bi âu liệu bớt tay mới vừa.�
Tiểu thư rằng: “� trong t�,
“Rắp Ä‘em mệnh bạc xin nhá»? cá»a Không.
“Thôi thì thôi cũng chi�u lòng,
“Cũng cho kh�i lụy trong vòng bước ra.
“Sẵn Quan âm các vư�n ta,
“Có cây trăm thước, có hoa bốn mùa.
“Có cổ thụ, có sơn hồ,
“Cho nà ng ra đó giữ chùa chép kinh.�
Tâng tâng tr�i mới bình minh,
Hương hoa, ngũ cúng, sắm sanh lễ thư�ng.
Ã?Æ°a nà ng đến trÆ°á»›c Pháºt Ä‘Æ°á»?ng,
Tam qui, ngũ giới, cho nà ng xuất gia.
�o xanh đổi lấy cà sa,
Pháp danh lại đổi tên ra Trạc Tuy�n.
Sá»›m khuya tÃnh đủ dầu đèn,
Xuân, Thu, cắt sẵn hai tên hương trà .
Nà ng từ lánh gót vư�n hoa,
DÆ°á»?ng gần rừng tÃa, dÆ°á»?ng xa bụi hồng.
Nhân duyên đâu lại còn mong,
Kh�i đi�u thẹn phấn, tủi hồng thì thôi.
Pháºt tiá»?n thảm lấp sầu vùi,
Ngà y pho thủ tự, đêm nhồi tâm hương.
Cho hay gi�t nước cà nh dương,
Lá»a lòng tÆ°á»›i tắt má»?i Ä‘Æ°á»?ng trần duyên.
Nâu sồng từ trở mà u thi�n,
Sân thu trăng đã và i phen đứng đầu,
Quan phòng, then nhặt, lưới mau,
Nói l�i trước mặt, rơi châu vắng ngư�i.
Gác kinh viện sách đôi nơi,
Trong gang tấc lại gấp mư�i quan san.
Những là ngáºm thở nuốt than,
Tiểu thư phải buổi vấn an v� nhà .
Thừa cơ, Sinh mới lẻn ra,
Xăm xăm đến mé vư�n hoa với nà ng.
Sụt sùi giở nỗi đoạn trư�ng,
Gi�t châu tầm tã đẫm trà ng áo xanh:
“�ã cam chịu bạc với tình,
“Chúa xuân để tội một mình cho hoa!
“Thấp cơ thua trà đà n bà ,
“Trông và o đau ruột nói ra ngại l�i.
“Vì ta cho lụy đến ngư�i,
“Cát lầm ng�c trắng, thiệt đ�i xuân xanh!
“Quản chi lên thác xuống gh�nh,
“Cũng toan sống thác với tình cho xong.
“Tông Ä‘Æ°á»?ng chút chá»a cam lòng,
“Nghiến răng bẻ một chữ đồng là m hai.
“Thẹn mình đá nát và ng phai,
“Trăm thân dễ chuộc một l�i được sao?�
Nà ng rằng: “Chiếc bách sóng đà o,
“Nổi chìm cũng mặc lúc nà o rủi may!
“Chút thân quằn quại vũng lầy,
“Sống thừa còn tưởng đến rà y nữa sao?
“Cũng li�u một gi�t mưa rà o,
“Mà cho thiên hạ trông và o cũng hay!
“Xót vì cầm đã bén dây,
“Chẳng trăm năm cũng một ngà y duyên ta.
“Liệu bà i mở cá»a cho ra,
“Ấy là tình nặng ấy là ân sâu!�
Sinh rằng: “Riêng tưởng bấy lâu,
“Lòng ngư�i nham hiểm biết đâu mà lư�ng.
“Nữa khi giông tố phũ phà ng,
“Thiệt riêng đấy cũng lại cà ng cực đây.
“Liệu mà xa chạy cao bay,
“�i ân ta có ngần nà y mà thôi!
“Bây gi� kẻ ngược ngư�i xuôi,
“Biết bao gi� lại nối l�i nước non?
“Dẫu rằng sông cạn đá mòn,
“Con tằm đến thác cũng còn vương tơ!�
Cùng nhau kể lể sau xưa,
Nói rồi lại nói, l�i chưa hết l�i.
Mặt trông tay chẳng nỡ r�i,
Hoa tì đã động tiếng ngư�i nẻo xa.
Nháºn ngừng, nuốt tủi, đứng ra,
Tiểu thư đâu đã rẽ hoa bước và o.
Cư�i cư�i, nói nói ng�t ngà o,
H�i: “Chà ng mới ở chốn nà o lại chơi?�
Dối quanh Sinh mới liệu l�i:
“Tìm hoa quá bước, xem ngư�i viết kinh.�
Khen rằng: “Bút pháp đã tinh,
“So và o với thiếp Lan đình nà o thua!
“Tiếc thay lưu lạc giang hồ,
“Nghìn và ng, tháºt cÅ©ng nên mua lấy tà i!â€?
Thuy�n trà cạn nước hồng mai,
Thong dong nối gót thư trai cùng v�.
Nà ng cà ng e lệ ủ ê,
Rỉ tai, h�i lại hoa tì trước sau.
Hoa rằng: “Bà đã đến lâu,
“Nhón chân đứng nép Ä‘á»™ đâu ná»a giá»?.
“Rà nh rà nh kẽ tóc chân tơ,
“Mấy l�i nghe hết đã dư t� tư�ng.
“Bao nhiêu đoạn khổ, tình thương,
“Ná»—i ông váºt vã, ná»—i nà ng thở than.