Anh chị em thân mến
Người ta thường nói "Quốc hữu quốc pháp, gia hữu gia quy", nghĩa là nước có luật nước, nhà có luật nhà. Chúng ta là công dân của Nước Thiên Chúa nên chúng ta cũng phải biết và tuân giữ Luật của Nước Thiên Chúa.
Lời Chúa hôm nay sẽ dạy cho chúng ta biết tinh thần của Luật Chúa là gì và sống theo Luật Chúa thì ích lợi như thế nào.
Xin Chúa giúp chúng ta hiểu biết, yêu mến và thi hành luật Chúa.
GỢI Ý SÁM HỐI
* Chúng ta hãy xin Chúa tha thứ những lần chúng ta lỗi phạm đến các điều răn của Chúa và của Giáo Hội.
* Chúng ta hãy xin Chúa tha thứ vì chúng ta chỉ lo giữ hình thức của luật mà không chú ý đến tinh thần.
* Đặc biệt chúng ta hãy xin Chúa tha thứ những tội phạm đến điều răn quan trọng nhất là mến Chúa yêu người.
LỜI CHÚA
Bài đọc I (Hc 15,16-21) :
Đức Huấn Ca là một quyển sách do Ben Sira biên soạn. Sách này là một sưu tập những ý tưởng khôn ngoan của các bậc tiền bối trong thiên hạ cách chung và trong dân do thái cách riêng.
Trong đoạn được Phụng vụ trích đọc hôm nay, Ben Sira cho rằng người khôn ngoan là người tuân giữ Luật Chúa. Ông lập luận :
* Thực ra muốn giữ luật Chúa hay không là tuỳ mỗi người, cũng như mỗi người đứng trước hai con đường. Ai muốn đi con đường nào tuỳ ý.
* Nhưng con đường thứ nhất là nước, sự sống, sự lành ; con đường thứ hai là lửa, sự chết và sự dữ. Sống theo Luật Chúa chính là chọn theo con đường thứ nhất.
Đáp ca (Tv 118) :
Tác giả Thánh vịnh 118 xác tín rằng Thiên Chúa ban luật cho con người chỉ nhằm lợi ích cho họ, bởi vì Luật Chúa là con đường an toàn và vững chắc dẫn tới sự sống. Vì xác tín như thế, nên tác giả cầu nguyện : "Lạy Chúa, xin tỏ cho con biết đường lối thánh chỉ Ngài và dạy cho con biết tuân cứ luật pháp của Ngài".
Tin Mừng (Mt 5,17-37) :
Trong các bài Tin Mừng của các Chúa nhựt trước, chúng ta đã thấy Đức Giêsu như một Môsê mới, đứng trên núi Sinai mới (núi Bát Phúc) để ban hành Luật mới của Nước Trời (Tám mối phúc thật).
Trong đoạn Tin Mừng hôm nay, Chúa Giêsu so sánh luật mới của Ngài với luật cũ của Môsê : Luật mới này không huỷ bỏ luật cũ mà kiện toàn nó.
Sau đó, Chúa Giêsu đưa ra 4 trường hợp cụ thể :
a/ Luật cũ cấm giết người – Luật mới dạy phải coi người khác là anh em và cấm "giết" anh em mình (chữ "anh em" được dùng rất nhiều lần trong tiểu đoạn nay). Đã là anh em với nhau thì phải thương yêu nhau, nếu có gì bất hòa thì hòa giải với nhau. Phẫn nộ với nhau, chửi nhau là ngốc là khùng, hay giữ mãi sự bất hòa với nhau tức là không coi nhau là anh em, nói cách khác, tức là "giết" chết người anh em đó rồi, vì người đó không còn là "anh em" của mình nữa mà đã trở thành người ngoài, người dưng.
b/ Luật cũ cấm hành vi ngoại tình – Luật mới ngăn chận ngoại tình từ ước muốn. Vậy phải chận đứng tất cả những gì gây nên ước muốn xấu xa đó, như con mắt, cái tay, cái chân…
c/ Luật cũ quy định thủ tục li dị – Luật mới triệt để cấm li dị.
d/ Luật cũ cấm thề gian – Luật mới dạy sống chân thực. Khi đã sống chân thực rồi thì không cần thề nữa.
Chú ý : Trong tiểu đoạn này, vì muốn nhấn mạnh về những giáo huấn của Luật mới, Chúa Giêsu nhiều lần dùng kiểu nói cường điệu như : chửi anh em là khùng thì bị vạ lửa địa ngục, để lễ vật lại ở bàn thờ, chặt tay móc mắt v.v. Chúng ta đừng hiểu những kiểu diễn tả cường điệu ấy theo sát nghĩa đen.
Bài đọc II (1 Cr 2,6-10) (Chủ đề phụ) :
Phaolô nói tiếp về sự khôn ngoan đích thực : đó là khôn ngoan của Tin Mừng.
Và ngài giải thích về hai loại khôn ngoan : khôn ngoan thế gian chỉ dẫn đến hư vong ; còn khôn ngoan của Thiên Chúa, tuy có thể bị thế gian cho là ngu dại (khôn ngoan Thập giá) nhưng đưa đến vinh quang.
GỢI Ý GIẢNG
Con đường sống
Trong bài đọc I, Ben Sira nói đến 2 con đường : con đường được vạch ra bởi các giới răn là con đường sống, con đường nước, con đường sự lành ; con đường thứ hai thực ra không phải là đường mà là muốn đi đâu thì đi, không có chỉ dẫn, không có định hướng, không có ngăn cản… đó là con đường lửa, con đường sự dữ, con đường sự chết.
Chỉ cần một thí dụ nhỏ cũng đủ để nhất trí với Ben Sira : lái xe trên xa lộ. Muốn an toàn, hay nói cách khác là muốn sống, người lái xe phải tuân thủ rất nhiều luật : đoạn nào phải chạy với tốc độ nào, chỗ nào được quẹo, chỗ nào phải dừng lại, muốn vượt thì phải làm sao v.v. và v.v.
Người lái xe nào nghĩ rằng tất cả những luật ấy là bó buộc, là bóp chết sự tự do của mình, rồi bất chấp tất cả. Kết quả sẽ thế nào ? Người đó chết. Chẳng những thế, có thể làm cho nhiều người khác chết theo.
Đi trên một đoạn đường xa lộ mà đã thế. Huống chi trọn cuộc hành trình của đường đời.
Luật là luật !
Nhiều người nói "luật là luật". Những người này bám sát mặt chữ của các khoản luật và buộc người ta tuân thủ một cách nô lệ từng chữ ấy. Lúc đó, luật trở thành chủ, và con người trở thành nô lệ. Cuộc sống quá nặng nề, không chịu nổi. Luật của pharisêu là như thế đó. Ngày sabát, nếu có người bệnh cũng không được chữa, bởi vì "luật" cấm không được làm việc gì trong ngày đó.
Nếu chú ý đọc hết bài giảng trên núi rất dài của Đức Giêsu (từ đầu chương 5 đến hết chương 7 Tin Mừng Mátthêu), chúng ta sẽ ngạc nhiên là tuy Ngài nói đến luật cũ và luật mới, nhưng Ngài chỉ giải thích những khoản luật cũ chứ không đưa thêm khoản luật nào "mới" của Ngài cả. Đức Giêsu không thêm luật, nhưng Ngài chỉ cho thấy tinh thần của luật. Vì thế ta có thể nói : luật của Chúa Giêsu không phải là luật, mà là tinh thần. Tinh thần là sự sống của luật. Đã có quá nhiều khoản luật, chỉ thiếu tinh thần và sự sống thôi.
Sau này, trong một cuộc đối thoại với một luật sĩ, Đức Giêsu có nói tới hai khoản "luật" quan trọng nhất là mến Chúa và yêu người. Nhưng thực ra hai khoản đó cũng đã có sẵn trong bộ luật cũ Cựu Ước. Khoản luật thì vẫn cũ, cái mới là tinh thần : tinh thần "yêu" và tinh thần "mến".
Tín hữu chúng ta đang cố gắng tuân giữ rất nhiều luật : Luật Chúa và luật Giáo Hội. Nhưng hãy lưu ý kỹ điều này : nếu chỉ giữ "luật" mà không giữ đúng "tinh thần" của luật thì ta sẽ thành nô lệ, sẽ thành pharisêu.
Luật gia đình : Cha con, anh em
Tinh thần bao trùm tất cả mọi khoản luật là tinh thần gia đình : đối xử với Thiên Chúa bằng tình hiếu thảo cha con và đối xử với người khác bằng tình huynh đệ anh em.
Đọc lại Bài giảng trên núi rất dài từ chương 5 đến hết chương 7 Tin Mừng Mt, ta thấy mỗi lần nói đến Thiên Chúa thì Đức Giêsu đều nhắc ta nhớ Ngài là Cha, và mỗi lần nói đến người khác thì Đức Giêsu cũng nhắc ta nhớ họ là anh em của ta.
* Thí dụ như về luật đối xử với người khác (Mt 5,21-26) : "Ai giận anh em mình… Ai mắng anh em mình… Ai chửi anh em mình… Khi con sắp dâng lễ vật trước bàn thờ mà sực nhớ có người anh em đang có chuyện bất bình với con…"
* Thí dụ về những việc đạo đức (Mt 6,1-18) : "Khi bố thí thì đừng có khua chiêng đánh trống… Cha của anh, Đấng thấu suốt những gì kín đáo, sẽ trả công cho anh… Khi cầu nguyện… Hãy cầu nguyện với Cha của anh, Đấng thấu suốt những điều kín đáo… Còn khi ăn chay… Cha của anh Đấng thấu suốt những gì kín đáo…"
Thánh Kinh thường gọi Luật là "ách" và "gánh". Nhưng luật của Chúa Giêsu là luật gia đình. Luật gia đình tuy cũng là "ách" và "gánh" nhưng rất nhẹ nhàng, êm ái : "Ách Ta êm ái, gánh ta nhẹ nhàng".
Đừng nổi giận với anh em mình
Đức Giêsu không bảo "Đừng nổi giận", mà bảo "Đừng nổi giận với anh em mình". Nhận xét này có nhiều ý nghĩa.
Xét về mặt tâm lý, giận là một trong "thất tình", nghĩa là một trong 7 thứ tình cảm tự nhiên mà người lành mạnh nào cũng có. Nếu ta biết yêu ta và tự trọng ta thì khi ai đó đối xử bất công với ta thì tự nhiên ta nổi giận. Khoa tâm bệnh học còn cho biết rằng cứ đè nén cơn giận mãi còn có thể gây hại cho tâm thần và cả sức khoẻ nữa. Tự nó, tình cảm giận không có gì xấu. Chính Đức Giêsu cũng từng nổi giận khi thấy người ta buôn bán trong sân Đền thờ Giêrusalem.
Chỉ xấu khi "nổi giận với anh em mình", nghĩa là vì giận quá mà không còn coi người anh em mình như anh em nữa, trái lại coi họ là người dưng, thậm chí là kẻ thù. Nói tóm lại là giận đến nỗi mất tình huynh đệ. Trong trường hợp này "giận" đồng nghĩa với "giết" : không phải giết chết một mạng sống mà giết chết một mối tình, vì người trước đây là anh em nay không còn là anh em nữa.
Chuyện minh họa
a/ Giận dữ
Khi R. Weaver còn làm công nhân hầm mỏ, có lần anh vô tình chọc giận một công nhân khác. Anh này gầm lên :
- Chắc tao phải cho mày mấy bạt tai quá !
- Nếu anh thấy cần thì cứ làm đi.
Người ấy tát Weaver một cái. Anh đưa má kia, tát nữa. Tất cả là 5 lần. Đến lần thứ 6, người kia hậm hực bỏ đi. Weaver còn nói theo : "Chúa tha thứ cho anh. Tôi cũng thế. Xin Chúa cứu anh."
Sáng hôm sau khi xuống mỏ, người đầu tiên mà Weaver gặp là người tát mình. Anh mỉm cười lại gần. Người ấy chợt bật khóc : "Ôi anh Richard. anh thực sự tha thứ cho tôi chứ ?"
Cả hai ôm chầm lấy nhau. Rồi người ấy nhập đạo.
b/ Tha thứ
Dick và Dorothy là hai chú bé luôn bị một chú nọ to con bắt nạt. Hai chú tức mà không làm gì được. Ngày nọ, hai chú đọc đoạn Tin Mừng kể chuyện Phêrô hỏi Chúa : "Khi anh em xúc phạm đến con, thì con phải tha bao nhiêu lần ? Có phải 7 lần không ?"- "... Không phải 7 lần, mà là 70 lần 7." Dick làm tính nhẩm : "Vậy là Chúa bảo tha 490 lần." Hai đứa thinh lặng một lúc, rồi Dorothy nói : "Ta hãy mua một cuốn vở, mỗi khi tha cho hắn, mình ghi vào." Và Dick reo lên : "Sau lần thứ 490, tụi mình sẽ cho hắn biết tay !"
LỜI NGUYỆN CHO MỌI NGƯỜI
CT : Anh chị em thân mến
Chúa ban lề luật để giúp những ai có niềm tin luôn bước đi trong ánh sáng của Người và được sống muôn đời. Chúng ta cùng cảm tạ Chúa và dâng lời cầu xin.
1- Chúa Giêsu đã đón nhận niềm tin yêu của Thánh Phêrô / và trao cho ngài nhiệm vụ dẫn dắt đoàn chiên của Chúa / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho đấng kế vị ngài / cũng được lòng tin yêu như vậy.
2- Một trong những nguyên nhân quan trọng gây ra biết bao đổ vỡ trong đời sống hôn nhân và gia đình / chính là sự gian dối và thiếu chung thuỷ / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho những ai đang sống trong bậc hôn nhân / được ơn trung thành với nhau đến cùng.
3- Ngày hôm nay / nhiều trẻ em và thanh niên hư hỏng / một phần do cha mẹ quá cưng chiều / một phần do cha mẹ bất hòa dẫn tới li dị / không ai quan tâm dạy dỗ con cái / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho các bậc cha mẹ / luôn sống hòa thuận thương yêu nhau / và hết lòng giáo dục đức tin / và nhân bản cho con cái của mình.
4- Sống trung thành / không gian dối / phải là lối sống thường ngày của người kitô hữu / Chúng ta hiệp lời cầu xin cho cộng đoàn giáo xứ chúng ta / luôn sống ngay thẳng và chân thành như Chúa Giêsu đã dạy.
CT : Lạy Chúa là Thiên Chúa trung thành, xin ban ơn trợ giúp để chúng con hiểu rằng nếu muốn đứng vững giữa muôn ngàn thử thách trên đường đời, cũng như muốn khỏi sa vào hố diệt vong, chúng con cần phải giữ trọn lề luật Chúa. Chúng con cầu xin…