Ngư�?i 'làm thuê số 1' ở Việt Nam

Ngư�?i 'làm thuê số 1' ở Việt Nam

Có một th�?i khái niệm lao động được đánh đồng với cơ bắp, vị trí lãnh đạo được xem là vật mua bán, biếu xén, thậm chí “để dành�?. Còn bây gi�? cuộc đua thương trư�?ng thực sự khốc liệt, không ít ngư�?i trẻ tuổi giữ vị trí tr�?ng trách với mức lương cao ngất ngưởng.

Phó tổng giám đốc Pepsi VN Lê Trung Thành.
H�? là những ngư�?i trẻ ở độ tuổi 20-30, h�? không có vốn ti�?n tỉ, không vai vế thân quen, nhưng h�? được một đơn vị, một công ty hay một tập đoàn đa quốc gia m�?i v�?, “đặt�? vào những vị trí quan tr�?ng và tất nhiên đồng lương trả cho h�? cũng phải thật xứng đáng bởi h�? là những “ngư�?i làm thuê số 1�?.

�?ây là câu chuyện v�? Lê Trung Thành, Phó tổng giám đốc Pepsi VN với mức lương hơn 6.000 USD/tháng, anh chính là thành viên sáng lập Trư�?ng dạy ngh�? marketing IAM. Nhưng ít ai biết để trở thành một marketing gi�?i nhất VN và được Tập đoàn Pepsi tuyển dụng, chàng trai 34 tuổi đã “khởi nghiệp�? bằng những bảng đi�?u tra thị trư�?ng với ti�?n công 50.000 đồng/tuần.

Năm 1992, lần đầu tiên ở VN xuất hiện hoạt động khảo sát thị trư�?ng. Một công ty nghiên cứu thị trư�?ng từ Thái Lan cử chuyên gia bay sang đặt vấn đ�? liên kết với �?ại h�?c Kinh tế TP HCM thực hiện cuộc đi�?u tra diện rộng trên ngư�?i tiêu dùng TP HCM, Hà Nội và �?à Nẵng. Thành ở trong số 5 sinh viên tình nguyện tham gia dự án đi�?u nghiên này.

Th�?i ấy, những hoạt động khảo sát thị trư�?ng đ�?u trong tình trạng sơ khai, đối tượng phạm vi khảo sát chưa được ch�?n lựa, chủ yếu đụng đâu h�?i đó. Cầm bảng câu h�?i, chàng sinh viên kinh tế cứ thế mà lủi vào bất cứ khu phố nào có vẻ “hi�?n, hi�?n...�?, gõ bất cứ cửa nhà nào thấy “dễ, dễ...�?, cũng có khi cả buổi chẳng thu thập được gì bởi đối tượng không nằm trong phạm vi khảo sát. Mỗi bảng câu h�?i làm rất công phu, được trả công 5.000 đồng. Và lần đầu tiên trong đ�?i, Thành đã kiếm được ti�?n: 50.000 đồng cho một tuần đi khắp hang cùng ngõ hẻm.

“Nhưng bù lại, có một cái gì đó rất khác lạ đã nhen lên trong đầu tôi với bảng câu h�?i và những cách thức mà ngư�?i ta tìm kiếm dữ liệu. Nó khác hoàn toàn với những bộ môn đã h�?c trong nhà trư�?ng", Thành nói.

Lần đầu tiên Thành biết một cách căn bản v�? “thăm dò�?, “đi�?u nghiên�?, những thuật ngữ tưởng chừng như đơn giản mà sau này tôi mới biết những thông tin đó quyết định số phận cả một dự án hàng triệu USD. Cậu sinh viên năm cuối dần dần bộc lộ mình là ngư�?i có đầu óc tổ chức và nhi�?u kinh nghiệm nhất trong nhóm, được “lên chức�? nhóm trưởng, rồi phụ trách truy�?n đạt kỹ năng cho những sinh viên mới hơn. Rồi được đi Hà Nội, �?à Nẵng...

Ký ức những ngày đầu h�?c ngh�? vẫn chưa phai trong tâm trí vị phó tổng giám đốc ở tuổi 34 hôm nay: “Lần ấy, Công ty sữa F. đã đổ không biết bao nhiêu ti�?n để đi�?u tra v�? thị trư�?ng sữa ở VN. Tôi lấy làm lạ, F. là một thương hiệu lớn toàn cầu sao phải đi�?u tra quá tốn kém như thế", Thành cho biết.

Các số liệu thống kê do nhóm đi�?u tra mang v�? chứa đựng một thông tin hết sức quan tr�?ng nói v�? sữa. Bởi trước đó, ngư�?i dân chỉ biết một nhãn hiệu quá quen thuộc vốn trước đây là của hãng F. "Và đúng như tôi phán đoán, hãng F. phát động cuộc chiến đòi lại nhãn hiệu của mình. Cho dù chiến thắng không thuộc v�? hãng F. một cách tr�?n vẹn, nhưng tôi đã thấy được sức mạnh kinh hồn của những tấm phiếu đi�?u tra thị trư�?ng - bài h�?c đầu tiên v�? thương hiệu của tôi đã có từ đây�?, Thành nhớ lại.

Tốt nghiệp loại xuất sắc, không đi “đầu quân�? cho các công ty nước ngoài như nhi�?u sinh viên gi�?i khác, Thành quyết định ở lại làm việc tại Trung tâm nghiên cứu thị trư�?ng của �?ại h�?c Kinh tế. Thành thú thật: “Trước tiên là do mê công việc mới mẻ này, nhưng thực tình tôi cũng ch�? một suất h�?c bổng của trư�?ng�?. Bởi mức lương 600.000 đồng/tháng chẳng thấm vào đâu so với công sức anh b�? ra cho những dự án khảo sát thị trư�?ng tiếp theo.

Năm 1993, hàng loạt “đại gia�? như Caltex, Unilever, Johnson and Johnson, P&G…bắt đầu xuất hiện và kéo theo hàng loạt phương thức tiếp thị. Thành lao vào tiếp cận, h�?c h�?i hầu hết các loại hình khảo sát công nghiệp, hàng tiêu dùng, thói quen tiêu xài, sở thích xem truy�?n hình... Những cánh cửa mới cứ mở ra liên tục nên anh nghĩ không thể đứng bên ngoài mà h�?c được, cần phải bước vào bên trong mới có thể nhìn được cận cảnh. "Lúc đó tôi khát khao được đi làm cho những tập đoàn nước ngoài một cách mãnh liệt, đi làm không vì đồng lương cao hơn mà nơi đó, tôi sẽ h�?c được đi�?u mình cần�?, anh nói.

Với doanh nghiệp trong nước, Thành là ngư�?i “quan tr�?ng�?, có kinh nghiệm, nhưng khi bước chân gõ cửa các tập đoàn, công ty đa quốc gia thì anh thấy mình là... con số không. Sau này đúc kết lại, chưa bao gi�? trong đ�?i Thành bị ngư�?i ta từ chối nhi�?u như thế. �?ơn xin việc nộp ào ào, và nơi nào cũng h�?i v�?... kinh nghiệm. Cuối cùng đành phải đi đư�?ng vòng làm sales (nhân viên bán hàng) cho hãng Caltex.

“�?ó là giai đoạn mà tôi khủng hoảng đến vật vã, tôi được giao đi chào hàng món “khó nuốt�? nhất là... nhựa đư�?ng. Hết nhựa lại tới nhớt. Không còn cảnh áo trắng cà vạt, xách cặp táp đi làm đi�?u tra thị trư�?ng như ngày nào. Nhiệm vụ của tôi lúc ấy là tiếp cận với... l�? đư�?ng, với những ngư�?i thợ sửa xe lấm lem dầu mỡ và nói toàn những câu chuyện đá banh, vụ án, chuyện “xe cán chó�? mới hòa nhập khách hàng được. Tôi cảm thấy mình lì hơn, nhưng nghĩ lại mới thấy đó cũng là một giáo trình quí giá sau này, những gì tôi h�?c trong nhà trư�?ng chỉ một thì cuộc đ�?i đã dạy tôi mư�?i�?, anh cho biết.

Là nhân viên bán dầu nhớt, nhưng công ty cũng quy định lưu loát tiếng Anh. Thành lại phải vật vã vượt qua những tiêu chuẩn mới tiếng Anh, kỹ năng giao tiếp, kỹ thuật “vượt qua phản đối�? mà ngư�?i bán hàng lúc nào cũng phải đối diện.

Khi chuyển sang làm việc cho Unilever qua một cuộc ph�?ng vấn “chữa cháy�? cho một ngư�?i bạn, Thành mới hiểu đúng v�? giá trị của công việc và kinh nghiệm. Khi tham gia ph�?ng vấn, ngư�?i ta đ�? nghị Thành đưa ra mức lương cho chính mình (đi�?u này hầu như còn rất xa lạ đối với các doanh nghiệp nhà nước), Thành đ�? nghị mức cao gấp đôi so với lương đang hưởng bên Công ty Caltex: 400 USD/tháng. Nhưng thật không ng�?, Unilever đồng ý ngay mức lương tự đ�? xuất đó. Cuộc đ�?i Thành rẽ sang một bước ngoặt khác...

Nhiệm vụ đầu tiên được giao khi v�? đầu quân cho tập đoàn Unilever là xây dựng thương hiệu cho hai sản phẩm: xà bông Lifebuoy và Lux. Thành làm việc độc lập, được báo cáo thẳng với trưởng phòng tiếp thị. �?ó là một ngư�?i phụ nữ Thụy Sĩ cho tới gi�? anh vẫn rất kính tr�?ng. “Bà có nhiệm vụ nâng đỡ những tài năng VN, và suốt 8 năm tr�?i mình đã có dịp kiểm chứng l�?i bà ấy nói. Mỗi khi mình làm hết sức mà chưa được như ý thì bà vò đầu, bứt tai cảm thấy như chính bà chưa làm tròn bổn phận�?, Thành kể lại. H�?c với ngư�?i gi�?i phải luôn ở tư thế “hừng hực lửa�? và đừng bao gi�? nghĩ đến việc gặp ngư�?i đàn bà Thụy Sĩ này với cái đầu trống không. Bà ấy bảo: “Hãy suy nghĩ và ch�?n ra giải pháp rồi đến nói chuyện với tôi sau�?.

Trong môi trư�?ng như vậy, Thành đã bước vào thử thách đầu tiên bằng cách “chinh phục�? con dấu "cầu chứng" (dấu kiểm nghiệm y tế) cho nhãn hiệu Lifebuoy. �?ó là th�?i điểm mà nhãn hiệu này đang bị hai đối thủ khác cạnh tranh dữ dội. Cuối cùng chàng trai trẻ đã giành chiến thắng ngoạn mục với con dấu “cầu chứng�? của Viện Pasteur với cam kết 10 triệu bánh xà phòng phát không cho hệ thống y tế hạ tầng trong 3 năm.

�?ể có được thành công đó, trong suốt 3 năm tr�?i Thành phải đi thuy�?n vào tận những vùng sâu nhất của �?BSCL hay lặn lội lên những bản làng tít tận Cao Bằng để đi�?u tra, nghiên cứu nhãn hiệu của mình làm có tác dụng ra sao đối với cộng đồng. �?ó cũng là một giá trị quan tr�?ng trong việc quảng bá thương hiệu: giá trị mà sản phẩm mang lại cho cộng đồng - cái chân của hoạt động marketing chuyên nghiệp là đây.

Năm 1999, nhãn hiệu Lifebuoy được giải thưởng Unilever toàn cầu bởi liên tục tăng trưởng trong vòng 3 năm. Phần thưởng dành cho “công trạng�? này là một suất du h�?c cao h�?c quản trị kinh doanh tại Australia.

V�? nước, Thành vấp phải một khủng hoảng trong 6 tháng đầu tiên, sản phẩm nhuộm tóc Sunsilk vốn thành công rực rỡ ở Thái Lan lại thất bại nặng n�? tại thị trư�?ng TP HCM. Hóa ra, sai lầm lại nằm ở điểm cơ bản trong nghiên cứu thị trư�?ng do nôn nóng và chủ quan khi nghĩ rằng: Ở Thái Lan thành công thì ở VN chuyện chiếm lĩnh thị trư�?ng là việc... đương nhiên.

Chỉ trong 3 tuần thử nghiệm đã có ngay kết quả đắng cay: lỗ 3 triệu USD. Có hai thái độ phải lựa ch�?n của ngư�?i lãnh đạo chương trình khi bị thất bại nặng n�?: một là đổ thừa “không phải lỗi tại tôi�?; hai, cắn răng nhận trách nhiệm và quyết tâm làm lại. Thành đã ch�?n cách thứ hai khi anh đến gõ cửa phòng tổng giám đốc và đ�? nghị: “Hãy cho tôi thêm 6 tháng nữa để làm lại m�?i việc. Nếu không làm được, tôi chấp nhận bị đuổi việc�?.

Những cái nhìn tỉnh táo hơn, những cuộc đi�?u tra khoa h�?c hơn, mẫu mã được thay đổi, chỉ sau 6 tháng doanh số tăng gấp đôi, sản phẩm dần lấy lại được thị trư�?ng. Sếp gật gù khen ngợi, còn với Thành đó là một bài h�?c xương máu trên con đư�?ng chinh phục thị trư�?ng.

Thất bại cũng như khả năng chuyển bại thành thắng của Thành không l�?t qua được mắt của những tập đoàn, công ty đa quốc gia. Tổng giám đốc Pepsi VN, ông Phạm Phú Ng�?c Trai, nói đơn giản nhưng đầy đủ khi m�?i Thành v�? làm việc với cương vị phó tổng giám đốc phụ trách toàn bộ mảng marketing: “�?ó là một con ngư�?i làm việc đầy say mê và có sự sáng tạo mãnh liệt�?.

Con đư�?ng chinh phục thị trư�?ng của Lê Trung Thành vẫn còn là con đư�?ng dài phía trước, nhưng với riêng anh vẫn không thôi ấp ủ một hoài bão: �?ưa Trư�?ng dạy ngh�? marketing IAM trở thành một trung tâm đào tạo chuyên gia markerting hàng đầu của VN.

(Theo Tuổi Trẻ)