một cách nhìn mới với mi�n trung
Từ xưa, mi�n Trung nước ta đã nổi tiếng vì đẹp và ... nghèo. Thiên nhiên mi�n Trung thì đẹp mà con ngư�i sống giữa thiên nhiên đẹp ấy lại nghèo. Rất nhi�u tác phẩm văn h�c, âm nhạc nổi tiếng đã ca ngợi vẻ đẹp và cái nghèo ấy của mi�n Trung. Nó khiến ta nhi�u lúc thấy xót xa: chẳng lẽ, cứ đẹp thì phải nghèo mãi sao, mi�n Trung?
Hồi xưa, câu trả lá»?i có thể là má»™t cái gáºt đầu cam chịu, nhưng bây giá»? thì không. Há»™i An đã từng cam chịu pháºn má»™t thị xã bị lãng quên trong nhiá»?u năm, nay vụt dáºy thà nh má»™t mẫu hình đáng khâm phục cá»§a má»™t thà nh phố du lịch, má»™t di sản đúng nghÄ©a cả váºt chất (váºt thể) và tinh thần (phi váºt thể). Mỹ SÆ¡n từ má»™t thánh địa phế tÃch đã thà nh má»™t Ä‘iểm du lịch văn hóa tuyệt vá»?i, thu hút khách du lịch khắp thế giá»›i. Trong rất nhiá»?u bãi biển ở miá»?n Trung, dưá»?ng như bất cứ bãi biển nà o cÅ©ng có thể trở thà nh nÆ¡i nghỉ mát và tắm biển lý tưởng nếu được đầu tư đúng cỡ và đầu tư thông minh.
Hôm rồi, có dịp trở vá»? cá»a biển Mỹ Ã? (Ä?ức Phổ -Quảng Ngãi), sau khi nghe kể những chiến tÃch từ hai cuá»™c kháng chiến ở cá»a biển nà y, tôi còn thấy bãi cát phau phau cùng những bức tưá»?ng đá dá»±ng sát chân sóng nÆ¡i đây má»™t vẻ đẹp hoang sÆ¡ khó nÆ¡i nà o có được. Váºy mà Mỹ Ã? vẫn còn lê mê trong giấc "nam kha" mà khi tỉnh dáºy, chắc "nồi cháo kê" vẫn chưa chÃn, cái "nồi cháo" cá»§a má»™t giấc mÆ¡ đổi Ä‘á»?i. Sa Huỳnh cÅ©ng váºy, má»™t cá»a biển, má»™t bãi biển nổi tiếng đến như thế mà bao năm nay vẫn chưa thể trở thà nh má»™t Ä‘iểm du lịch, má»™t khu nghỉ mát có thể thu tiá»?n cho tỉnh Quảng Ngãi và mang vá»? cho ngưá»?i dân ở đó má»™t cuá»™c sống dá»… chịu hÆ¡n nhá»? tham gia dịch vụ du lịch. Miá»?n Trung vẫn đẹp như xưa, còn nghèo hay già u thì lại tùy nÆ¡i tùy chá»—. NÆ¡i biết là m ăn, là m ăn đúng hướng thì khá giả, thì già u. NÆ¡i chưa biết là m ăn hay là m ăn không đúng cách thì vẫn nghèo hay thoát nghèo má»™t cách cháºm chạp. Những năm trước, má»—i khi nhá»› đến vùng quê cát trắng cá»§a má»™t ngưá»?i bạn thÆ¡: nhà thÆ¡ "nông dân" Khổng VÄ©nh Nguyên, trong tôi lại nhói lên hai câu thÆ¡ buồn vô hạn cá»§a anh: "Thương em nhón gót nhìn qua núi-Em đến em Ä‘i rất má»™t mình". Núi đây là núi Bà , và câu thÆ¡ đùa đùa cá»§a ai đó: "Cát nhiá»?u đến ná»—i phải phù lên" là nhắc Ä‘Ãch danh đến vùng quê Phù Cát, quê Khổng VÄ©nh Nguyên. Ở đó, những động cát những con đèo và những ngá»?n núi quây lấy cuá»™c Ä‘á»?i những con ngưá»?i loay hoay chưa biết là m cách nà o để "phá thế ká»?m kẹp" cá»§a má»™t thiên nhiên tuyệt đẹp nhưng cÅ©ng cá»±c kỳ khắc nghiệt. Váºy mà vừa rồi có dịp trở lại vùng quê Phù Cát, Phù Mỹ bằng con đưá»?ng dá»?c biển kéo từ khu kinh tế NhÆ¡n Há»™i sắp thà nh hình ra táºn xứ dừa Tam Quan, tôi đã ngạc nhiên đến sá»ng sốt khi thấy hai bên đưá»?ng vùng quê Khổng thi sÄ© bạn tôi, những ngôi nhà khang trang ngói má»›i má»?c lên san sát. HÆ¡n 80% số há»™ ở vùng quê nghèo nà y đã có xe máy. Ä?iện và nước sạch cÅ©ng đã vá»?. Từ những ruá»™ng đất pha cát chuyên trồng khoai, ngưá»?i dân đã chuyển sang trồng hà nh trồng kiệu cho thu nháºp cao hÆ¡n nhiá»?u. Hóa ra, chỉ má»™t con đưá»?ng trải nhá»±a được là m, dù bá»? ngang còn khiêm tốn 12 mét, đã đổi Ä‘á»?i những vùng quê nghèo dá»?c biển Bình Ä?ịnh như thế nà y đây! Nếu mai đây, má»™t con đưá»?ng dá»?c biển khởi từ Cá»a Tùng (Quảng Trị) qua Thừa Thiên-Huế, qua đèo Hải Vân và o Ä?à Nẵng rồi Há»™i An, vòng suốt bá»? biển Quảng Nam tá»›i Núi Thà nh Chu Lai qua Dung Quất cá»§a Quảng Ngãi và o Sa Huỳnh tá»›i đèo Bình Ä?ê, để chá»? đón con đưá»?ng dá»?c biển từ Nha Trang qua Phú Yên nháºp và o con đưá»?ng Sông Cầu-Quy NhÆ¡n, vắt mình ngang đầm Thị Nại vá»›i cây cầu NhÆ¡n Há»™i, kéo dá»?c theo bá»? biển NhÆ¡n Há»™i qua Phù Cát Phù Mỹ tá»›i Hoà i NhÆ¡n Tam Quan ra Bình Ä?ê, thì lúc ấy, có biết bao vùng quê nghèo cá»§a miá»?n Trung chúng ta bừng thức dáºy trong cuá»™c đổi Ä‘á»?i. Ä?ó là con đưá»?ng du lịch, con đưá»?ng di sản miá»?n Trung và còn hÆ¡n thế, đó là con đưá»?ng thoát nghèo.