S - Suy tư về sinh nhật của Mẹ Maria đồng trinh

SUY TƯ VỀ SINH NHẬT CỦA MẸ MARIA ĐỒNG TRINH

Tác giả: Cha Johann G. Roten, S.M.

Dịch: Jos. Tú Nạc, NMS.

Lịch sử nghi thức tế lễ kỷ niệm sự khai sinh của Mẹ Maria

Những Giáo hội của Constantinople (old name – A.D. 330-1930 of Istanbul) ở Đông phương và Rome ở Tây phương kỷ niệm những nghi thức tế lễ tôn kính sự khai sinh của Mẹ Maria từ thế kỷ thứ sáu và thứ bảy . Nguồn gốc của việc tế lễ được truy tìm tới sự tôn vinh của giáo hội ở Jerusalem vào thế kỷ thứ sáu đã được biết đến một cách truyền thống như Nhà thờ Thánh Ann. Nhà thờ khởi thủy xây dựng vào thế kỷ thứ năm là nhà thờ Maria đã tọa lạc trên một vị trí được biết đến như cánh đồng của người chăn cừu và với ý niệm là nhà của cha mẹ Maria. Sau sự tàn phá của nó và được tái thiết vào thế kỷ thứ sáu, ngôi nhà thờ này đã được đặt tên trong sự tôn vinh Thánh Ann.

Vào thế kỷ thứ bảy nghi thức tế lễ cũng đã được cử hành ở Rome nơi mà nó đã được giới thiệu bởi những tu sỹ đến từ Đông phương. Từ đó, nó đã lan rộng khắp Tây phương, vào khoảng thế kỷ thứ mười ba nghi thức tế lễ đã phát triển tới sự trang trọng với tuần bát nhật và một đêm canh thức cầu nguyện trang nghiêm mà đã qui định một ngày ăn chay. DGH Sergius I (687-701) đã tổ chức một đám rước (a litania) từ Roman forum tới St. Mary Major để mừng lễ.

Trong thời gian cải cách của Thánh Pius X, tuần bát nhật đã được đơn giản hóa, và vào năm 1955 Đức Pius XII đã bãi bỏ. Nghi thức hành lễ đã nhận được địa vị đón mừng.
Ngày tháng, 8 tháng Chín, được chọn là ngày thứ tám (an octave) sau Năm Mới Byzantine (Byzantium or Eastern Roman Empire) thời xưa. Mặc dù sự khai sinh của Maria đã được kỷ niệm vào những ngày tháng khác nhau suốt nhiều thế kỷ, ngày 8 tháng Chín đã chiếm ưu thế chi phối. Lễ kỷ niệm Ý Niệm Tuyệt Hảo của Mẹ Maria, 8 tháng Chín, (một nghi thức tế lễ đã thành lập sau đó) đã được đưa ra tương hợp với chín tháng trước sự ra đời của Maia.

Ở Đông phương, sinh nhật của Mẹ Maria được kỷ niệm như một trong mười hai ngày lễ trọng. Chủ đề cho ngày lễ này ở Đông phương: “Sự khai sinh Nữ Vương Cao Cả của chúng ta, Mẹ Thiên Chúa và Maria Đồng Trinh mãi mãi.” Khoảng năm 560, bằng tiếng Latin nhà soan nhạc đã viết một Kontakion (a form of hymn performed in the Eastern Orthedox Church) để tôn vinh. Bài thuyết giảng còn tồn tại cho nghi thức tế lễ được viết bởi Thánh Andrew của Crete:
Lễ mừng hiện tại tạo sự nối kết giữa Tân Ước và Cựu Ước. Nó chỉ ra rằng Chân Lý tiếp tục những dấu hiệu và biểu tượng và rằng Giao Ước Mới thay thế Giao Ước Cũ. Từ đây, mọi sáng tạo hát ca với niềm hân hoan, ngợi khen, và tham gia vào sự hoan hỷ của ngày này… .Thực tế, đây là ngày mà Đấng Sáng Tạo của thế giới xây dựng Đền Thờ của Người; hôm nay là ngày mà, bởi một dự án kinh ngạc, một con người trở nên nơi trú ngụ được tiến cử của Đấng Sáng Tạo.

Sự hưởng ứng cho hình thức tế lễ tuyên xưng:

Sự khai sinh của Mẹ, Mẹ của Thiên Chúa, đã loan báo tin vui đến toàn thế giới. Từ Mẹ đã xuất hiện Mặt Trời Công chính, Đức Ki-tô Chúa chúng con. Người đã giải thoát tai họa và ban ơn phúc.

Niềm kính trọng truyền thống tôn giáo sự về ra đời của Mẹ Maria
Thánh Thư không ghi chép ngày khai sinh của Mẹ Maria. Bài viết được xem như sớm nhất về sự khai sinh của Mẹ Maria được tìm thấy trong Tin Mừng của James (5: 2), là một bài viết không hợp với qui tắc Giáo Hội từ cuối thế kỷ thứ hai. Những vấn đề mà không phải tính chất lịch sử về tầm quan trọng, nhưng tầm quan trọng sự khai sinh của Maria và sự khai sinh của mỗi người. Đối với trường hợp của Maria, giáo Hội ban sơ trưởng thành ngày càng chú ý đến hoàn cảnh xung quanh về nguồn gốc của Đức Ki-tô. Sự thảo luận về Mẹ Maria đưa ra ánh sáng đồng nhất hóa cuộc thảo luận về Đức Giê-su Ki-tô.

Giáo Hội luôn kỷ niệm về sự qua đời của một người, đó là, sự trở về cõi vĩnh hằng của người đó. Bên cạnh sự khai sinh của Chúa Giê-su, nghi lễ Ki-tô giáo chỉ kỷ niệm hai ngày sinh nhật khác: đó là của Thánh Gio-an Tẩy giả và của Mẹ Maria, Mẹ Chúa Giê-su. Đó không phải là sự cao trọng cá nhân của các vị thánh này mà Giáo hội kỷ niệm, mà là vai trò của họ trong lịch sử cứu rỗi, một vai trò đã liên kết trực tiếp tới việc nhập thế của bản thân Đấng Cứu Chuộc.
Sự khai sinh của Mẹ Maria nằm tại giao điểm của hai Giao Ước – mang đến sự kết thúc giai đoạn của chờ mong và những hứa hẹn và khai mạc thời đại mới của ân sủng và cứu rỗi trong Chúa Giê-su Ki-tô. Maria, con Gái của Zion (a Canaanite fortress in Jerusalem captured by David and called in the Bible “City of David”) và là hiện thân lý tưởng của Do Thái, là người cuối cùng và giá trị nhất tiêu biểu của dân chúng thời Cựu Ước, nhưng đồng thời cũng là “nguồn hy vọng và bình minh của toàn thế giới.” Với Mẹ, người Con Gái cao trọng của Zion, sau thời gian chờ mong đằng đẵng của những hứa hẹn, thời đại được hoàn tất và một cơ cấu rổ chức mới được thiết lập. (Lumen Gentium 15)

Những thể hiện sự khai sinh của Maria trong nghệ thuật

Sự ra đời của Maria luôn được tựu trung vì một nhóm người tham gia trong một chuỗi nghệ thuật về chuyện đời của Mẹ; tuy nhiên, nó cũng chỉ là một đề tài thể hiện dưới hình thức đường nét và màu sắc bởi chính nó. Sự diễn đạt được biết đến xưa nhất là bức họa bộ đôi(diptych) vào thế kỷ thứ sáu ở Leningrad. Từ lúc sơ khai, những bức họa đã được tạo dáng về mẫu dùng cho sự ra đời của chúa Ki-tô, nơi mà người mẹ ở tư thế không đúng. Thay vì phong cảnh, một cái hang hoặc một cái chuồng như sự chào đời của Chúa Ki- tô, những mẫu khác về những bố cục thiết kế được miêu tả mà nó thể hiện phía bên trong chỗ ở. Ann, mẹ của Maria, đang nằm trên một chiếc trường kỷ hay chiếc giường. Những đầy tớ đang bận rộn tắm cho đứa trẻ. Bắt đầu vào khoảng năm 980 những sáng tác miêu tả ba phụ nữ. Một bức họa rất mộc mạc, được gọi là bức họa bộ đôi Berlin từ đầu thế kỷ thứ mười hai, trình bày một người tớ mang đến cho Ann một cái bát trong khi đứa trẻ nằm quấn chăn trong một chiếc giường nhỏ. Những biểu đạt này chứng tỏ sự kiện vui mừng và tự nhiên về sự ra đời của Maria.

Những tác phẩm khác đặt trọng tâm đến số phận của đứa trẻ và những lời giáo huấn về đức tin. Pietro Lorenzetti (1342, Siena, Museum dell’ Opera del Duomo) sắp xếp sự khai sinh trong một phòng bên cạnh của một ngôi nhà thờ trên bàn thờ Church Field của Golf Huber, các thiên thần cùng tham gia trong sự ra đời qua một cửa mở nước trời. Albrecht Altdorfer đặt vị trí khai sinh của Maria trong một nhà thờ với những cây cột bởi những thiên thần (1525, Munich, Alte Pinakothek). Trong những giai đoạn của phong cách “baroque” và trường phái “rococo”, thiên đàng và thế gian liên kết trong những bức họa tràn trề vui sướng lúc khi sinh Maria.

Trong những giai đoạn sau đó, đặc biệt sau thế kỷ mười lăm, những biểu đạt về sự khai sinh của Maria nổi bật định mệnh của Mẹ vì sự đồng trinh tuyệt hảo, hài nhi này đã tiên đoán bởi sự chọn lựa của Thiên Chúa để thai sinh người của Chúa, Đức Giê-su Ki-tô. Những lời của người thần bí, Mary của Agreda (1602-1665) miêu tả tài tình phương thức nghê thuật để phô diễn sự khai sinh này. Mary của Agreda đã viết, “Không chỉ là Ngôi Lời đã suy tưởng trước tất cả những điều này bởi thế hệ vĩnh hằng từ Chúa Cha, mà thế hệ trần tục của Người từ Mẹ Đồng Trinh đấy ơn phúc, đã được lệnh và đã suy tưởng trong trí tuệ thiêng liêng. Bởi vì không mệnh lệnh nào hoàn toàn và hiệu nghiệm về thế hệ trần tục này có thể tồn tại mà không cùng lúc bao gồm cả mẹ của mình, vì một người Mẹ, Maria linh thiêng khôn ví, thế rồi và ở đó đã được suy tưởng trong mênh mông diễm lệ, và tiền sự vĩnh hằng của Mẹ đã được ghi trong long của Thần Thánh, để tất cả mọi thời đại nó không bao giờ bị phôi phai. Mẹ đã được in dấu và phác họa chân dung trong tâm trí của Người Thợ muôn đời và chiếm lĩnh những ấp ủ không rời của tình yêu ấy.”

Nguồn: Christopher O’ Donnel, At Worship with Mary; E. Sebald, “Kunstgeschichte,” and L. Heiser, “Liturgie Ost,” and Th. Mass-Ewerd, “Liturgie West,” in Marienlexikon 2; A. Valentini, Dictionary of Mary; Jean Guitton, The Madonna.

Jos. Tú Nạc, NMS.