M - Một tấm bánh, một trái tim
MỘT TẤM BÁNH, MỘT TRÁI TIM
Chẳng hiểu sao, khi đề cập đến vấn đề hiệp thông, hiệp nhất, tôi cứ muốn viết mãi, nói mãi, dù vẫn biết khả năng còn hạn chế, và chắc chắn sẽ được nghe từ nhiều phía :
Hiệp thông là sự liên kết chặt chẽ với nhau, lưu chuyển và chan hoà cùng một tính chất giữa các phần tử riêng lẻ trong một tổng thể duy nhất, sống động (Hiệp là gom lại, tập hợp lại nhiều phần tử cá biệt thành một tổng thể duy nhất ; Thông là suốt, là liên tục, là luôn luôn không ngừng). Phạm trù hiệp thông rất rộng, khởi đi từ mầu nhiệm hiệp thông Thiên Chúa Ba Ngôi (“Cầu chúc toàn thể anh chị em được tràn đầy ân sủng của Đức Giê-su Ki-tô, tình yêu của Thiên Chúa Cha, và ơn thông hiệp của Chúa Thánh Thần” – 2 Cr 13, 13), sự hiệp thông giữa Thiên Chúa với loài người, giữa thế giới hữu hình với thế giới vô hình, rồi đến sự hiệp thông giữa loài người với nhau, sự hiệp thông trong Giáo Hội, trong mỗi đoàn thể, trong mỗi gia đình Ki-tô hữu ….
Chính ĐTC Phaolô VI trong “Bài nói chuyện ngày 8-6-1966” sau khi bế mạc CĐ Vaticanô II, đã giải thích : "Giáo-hộì-học về hiệp thông là tư tưởng trung tâm căn bản của các văn kiện Công Đồng. Giáo Hội Hiệp Thông (koinonia - Communion) dựa trên Thánh Kinh, đã được tôn trọng trong Giáo Hội thời sơ khởi, và trong Giáo Hội Đông phương cho tới ngày nay. Công Đồng Vaticanô II đã nỗ lực làm việc, khảo sát để Giáo Hội được hiểu một cách rõ ràng như là một sự hiệp thông và để khái mệm này được thực thi một cách cụ thể trong đời sống. "Thông Hiệp", tiếng phức tạp này có nghĩa gì ? Từ nguồn gốc nó có nghĩa là sự hiệp thông với Thiên Chúa nhờ Đức Giêsu Kitô trong Chúa Thánh Thần. Sự hiệp thông này chúng ta. nhận được nhờ Lời Chúa và các phép Bí Tích. Phép Rửa Tội là cánh cửa và cũng là nền tảng của sự hiệp thông trong Giáo Hội. Phép Thánh Thể là nguồn và đỉnh cao của sự sống người Kitô hữu. Sự hiệp thông với Mình Thánh Chúa Kitô là dấu chỉ và phát sinh, hay nói cách khác, xây dựng sự hiệp thông mật thiết của mọi tín hữu trong Thân Xác của Chúa Kitô là Giáo Hội".
Đức Giêsu Kitô thường cầu nguyện : “Xin cho tất cả nên một, lạy Cha, như Cha ở trong Con và Con ở trong Cha, xin cho họ cũng được ở trong Chúng Ta, để thế gian tin rằng Cha đã sai Con” (Ga 17, 21). ĐTC Gioan Phaolô II cũng nói trong Tông Huấn Kitô Hữu Giáo Dân : “Sự hiệp thông này là chính mầu nhiệm Giáo Hội như Công Đồng nhắc lại, qua từ ngữ nổi tiếng của Thánh Cypriano : Giáo Hội phổ quát xuất hiện như một dân tộc được hiệp nhất nhờ sự hiệp nhất giữa Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần….. Các hình ảnh Kinh Thánh được Công Đồng Vaticanô II sử dụng nhằm giúp chúng ta chiêm ngắm mầu nhiệm Giáo Hội, đã làm nổi bật thực tại Giáo Hội hiệp thông, trong chiều kích là sự hiệp thông của các Kitô hữu với Đức Kitô liên kết chặt chẽ với sự hiệp thông giữa các Kitô hữu với nhau. Các hình ảnh đó là : chuồng chiên, đàn chiên, cây nho, toà nhà thiêng liêng, đền thánh…” (TH/KTHGD II, 18 -20). Vậy hiệp thông, tự căn bản, đó là sự nối kết mật thiết với Thiên Chúa, qua trung gian của Đức Giêsu Kitô, và trong Chúa Thánh Thần. Con người đạt được sự hiệp thông nhờ Lời Chúa và các Bí tích : Bí tích Thánh Tẩy là cửa ngõ và là nền tảng của việc hiệp thông trong Giáo Hội. Bí tích Thánh Thể là nguồn mạch và là cao điểm của đời sống Kitô Giáo. Đó chính là sự tháp nhập các Kitô hữu vào đời sống của Đức Kitô, và lưu chuyển cùng một Đức Ái trong toàn thể cộng đoàn tín hữu, là hiệp nhất với Đức Kitô và trong Đức Kitô, và hiệp nhất giữa các Kitô hữu trong Giáo Hội (“Giáo Hội ở trong Chúa Kitô như Bí tích hoặc dấu chỉ về khí cụ của sự kết hiệp mật thiết với Thiên Chúa và của sự hiệp nhất toàn thể nhân loại” – CĐ VAT. II – Hc ÁNH SÁNG MUÔN DÂN, 6).
Hiệp thông là sự toàn vẹn của một thực tại kết nối tình cảm, hay nói đúng hơn, thực tại ấy diễn tả nội dung cốt yếu của Mầu nhiệm Tình Yêu, tức là của chương trình Thiên Chúa cứu độ nhân loại. Chính vì thế, sự hiệp thông trong Giáo Hội không được thể hiện cách trọn vẹn, nếu người ta chỉ nhìn nhận sự hiệp thông này như một thực tại có tính xã hội học và tâm lý học. Mối dây liên kết các thành phần trong Giáo Hội với nhau – trước tiên là với Đức Kitô – không phải là liên hệ theo xác thịt hay máu huyết, nhưng là liên hệ theo tinh thần, đúng hơn là trong Chúa Thánh Thần, mà mọi người đã được rửa tội đều lãnh nhận. Sự hiệp thông trong Giáo Hội là sự hiệp thông hữu cơ, tương tự như sự hiệp thông của một thân thể sống và hoạt động, bao hàm sự khác biệt và bổ túc cho nhau giữa các ơn gọi và hoàn cảnh sống, các tác vụ, các đặc sủng và trách nhiệm. Nhờ sự khác biệt và bổ túc cho nhau đó, mỗi người giáo dân nhận thấy mình có tương quan với toàn thân thể, và đóng góp phần riêng của mình vào thân thể đó (xc Dụ ngôn “Cây nho” – Ga 15, 1-6). Như vậy, sự hiệp thông trong Giáo Hội, tự bản chất là một Mầu nhiệm khởi từ Mầu nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi, là một ân sủng của Chúa Thánh Thần.
Nơi Chương III của Tông thư “Mane Nobiscum Domine” (Lạy Chúa, xin ở lại với chúng con !), Đức Giáo Hoàng Gioan Phaolô II đã dậy : “Tiếp rước Thánh Thể là đi sâu vào tâm tình hiệp nhất với Chúa Giêsu – ‘Các con hãy ở lại trong Thầy, cũng như Thầy ở trong các con’ (Ga 15, 4) – Mối giao hảo này liên kết chúng ta lại với Chúa một cách sâu xa và hỗ tương, khiến chúng ta có thể nếm cảm được hạnh phúc Thiên đàng ngay tại thế”. Thực vậy, khi thiết lập Bí tích Thánh Thể, Chúa Giêsu đã lấy chính thịt và máu của Người để nuôi dưỡng Giáo Hội qua lời phán : “Này là Mình Thầy, các con hãy cầm lấy mà ăn … Này là chén Máu Thầy, các con hãy nhận lấy mà uống …”. Như vậy, khi đón nhận Bí tích Thánh Thể, phải chăng chúng ta đã trở nên một với Chúa Giêsu, trong cùng một tấm bánh, một thân thể, hay nói khác hơn, chúng ta đã sống trọn vẹn, sống đích thực với Mầu nhiệm Giáo Hội Hiệp Thông ?
Từ lời nguyện hiến tế của Đức Kitô : “Xin cho tất cả nên một, lạy Cha, như Cha ở trong Con và Con ở trong Cha, xin cho họ cũng được ở trong Chúng Ta, để thế gian tin rằng Cha đã sai Con” (Ga 17, 21), Thánh Phaolô đã xác quyết : “Bởi vì chỉ có một tấm bánh, và tất cả chúng ta chia sẻ cùng một tấm bánh ấy, nên tuy nhiều người, chúng ta cũng chỉ là một thân thể” (1Cr 10, 17). Chúa Giêsu là Đầu, Giáo Hội là Mình (tức là chúng ta – tất cả mọi Kitô hữu – đều là các chi thể, các bộ phận của một thân thể duy nhất là Đức Kitô). Chính vì thế, Thánh Thể là nguồn sự hiệp nhất cho Giáo Hội và là biểu tượng vĩ đại nhất của Giáo Hội – Thánh Thể là một biểu tỏ hiệp thông không những giữa Giáo Hội với Thiên Chúa Ba Ngôi mà còn là sự hiệp thông trong Giáo Hội với nhau. Đây là sự hiệp thông huynh đệ được rộng mở để yêu thương, cảm thông và tha thứ cho nhau, hỗ trợ nhau cùng được đón nhận Ơn Cứu Độ từ nơi Đầu của Thân Thể là Đức Giêsu Kitô.
Xin đi từ đơn vị nhỏ nhất, cơ bản nhất của xã hội, của Giáo Hội, đó là gia đình. Muốn cho gia đình được hiệp thông, thì tiên vàn mỗi cá nhân, mỗi thành viên trong gia đình phải biết dẹp bỏ những tự ái riêng tư, phải biết quên đi “cái tôi” để sống với nhau bằng một Tình Yêu đích thực. Cứ tự hỏi khi Thiên Chúa dựng nên loài người, thì tại sao Người không dựng nên chỉ một giống (nam hoặc nữ) cho đỡ phiền toái, mà lại là “có nam có nữ” ? Tại sao sự đối kháng giới tính không nhằm để tiêu diệt lẫn nhau mà là bổ sung cho nhau, hoà hợp cùng nhau nên một tổng thể toàn bích, hoàn thiện ? Rõ ràng cái gia đình đầu tiên của loài người được khai sinh từ Tình Yêu, nên sẽ triển nở và tồn tại mãi trên nền tảng Tình Yêu đó. Và khi không còn Tình Yêu trên trái đất này, loài người sẽ bị huỷ diệt, đó là hệ quả tất yếu. Phải chăng những dục vọng thấp hèn không xuất phát từ Tình Yêu đã làm nảy sinh những ghen ghét tị hiềm, những đố kỵ nhỏ nhen, những oán giận thù hằn, để đi tới những khủng bố đẫm máu, những chiến tranh tương tàn ? Cho nên, câu cách ngôn “Tu thân –> Tề gia –> Trị quốc –> Bình thiên hạ” vẫn luôn luôn đúng với con người, đặc biệt là với con-người-Kitô-hữu muốn “nên thánh giữa đời”. Muốn “tu thân” để nên thánh, để thành “những người lớn nhất Nước Trời”, điều kiện ắt có và đủ là phải “trở nên như những trẻ nhỏ” (Mt 18, 1-4), hay nói khác hơn là phải quay về với đời sống “nhân bản”, quay về với “cái gốc của con người” (“Nhân chi sơ, tính bản thiện”, với chính sự thánh thiện ban đầu mà Thiên Chúa đã trao ban. Mà cái gốc của con người – nền tảng của nhân sinh quan Thiên Chúa Giáo – lại chính là Tình Yêu, vì thế nên xin hãy sống và làm việc bởi Tình Yêu, vì Tình Yêu, cho Tình Yêu đích thực là chính Thiên-Chúa-Tình-Yêu. Khi trong gia đình đã thực sự sống trong bầu khí hiệp thông, nhiên hậu mới có thể nói tới sự hiệp thông trong Giáo xứ, trong Giáo phận -> Giáo hội. Và cũng từ đó – từ sự hiệp thông cơ bản ấy – vấn đề hiệp nhất các Giáo hội ly khai (vấn đề đại kết) trên toàn cầu mới gặt hái được thành công mỹ mãn như mong ước và hy vọng của toàn thể Giáo Hội (“Khi bảo toàn sự hiệp nhất trong những điều thiết yếu, hết mọi người trong Giáo Hội, tùy theo chức vụ được giao phó, cần giữ sự tự do phải có trong những hình thức khác nhau về đời sống thiêng liêng và kỷ luật trong các lễ nghi phụng tự và ngay cả trong việc khảo cứu thần học về các chân lý mạc khải : nhưng trong mọi việc, hãy thực hành đức bác ái. hành động như thế, chính họ sẽ biểu hiện càng ngày càng đầy đủ hơn tính cách công giáo và tông truyền chính danh của Giáo Hội” – “SL về Hiệp Nhất”, số 4).
Trong mỗi Thánh Lễ – một cuộc tái hiện Hy tế Thập Giá của Chúa Giêsu Kitô – thì việc cử hành Bí tích Thánh Thể là trung tâm điểm, là trọng điểm. Cùng với nghi thức Truyền Phép Thánh Thể, vị chủ tế nhắc lại chính Lời của Đấng Cứu Độ : “Đây là Mình Thầy sẽ bị nộp vì anh em” và “Đây là chén Máu Thầy, Máu Giao ước mới, Giao ước vĩnh cửu”. Mình của Đức Giêsu Kitô bầm giập, nát bấy vì đòn roi, gai góc, Máu từ Trái Tim Người bị đòng, giáo, gươm, đao tội lỗi loài người đâm thâu, không chỉ ở trên Golgotha năm xưa, mà cho đến tận ngày nay vẫn còn tiếp diễn. Tất cả là tấm bánh huyền diệu nằm trong một trái tim ngút ngàn Máu và Nước (Máu Dưỡng Nuôi + Nước Thanh Tẩy) của suối nguồn Tình Yêu. Mầu nhiệm Thánh Thể cũng là trung tâm của đời sống Giáo Hội. Mà Giáo Hội là một cộng đồng hiệp thông với nhau và với Thiên Chúa Ba Ngôi. Toàn thể Giáo Hội đều cùng uống chung một chén, cùng ăn chung một tấm bánh, để cùng thi hành chung một sứ mạng Rao giảng Tin Mừng Cứu Độ (“Người đã thiết lập trong Giáo Hội của Người nhiệm tích Thánh Thể kỳ diệu, vừa là dấu chỉ vừa thể hiện sự hiệp nhất của Giáo Hội. Người ban cho các môn đệ Người một giới răn mới là tình yêu thương nhau, và hứa ban Thánh Thần an ủi, Ðấng vừa là Chúa vừa ban sự sống để ở với họ mãi mãi” – SL về Hiệp Nhất”, số 2).
MỘT TẤM BÁNH, MỘT TRÁI TIM
Biểu tượng tuyệt vời của tính hiệp thông trong Hội Thánh Chúa là hình ảnh một tấm bánh trên bàn tiệc cộng đồng dân Chúa, một cây nho sum suê cành lá, hoa quả tốt tươi. Mỗi Kitô hữu là một chi thể đều được hút nhựa từ thân cây nho, đều được chia phần từ tấm bánh Giêsu Kitô. Vậy hãy làm sao cho mọi người – cả trong và ngoài Giáo Hội – đều cùng được chung hưởng như chính bản thân mình. Đó không những là trách vụ, mà còn là quyền lợi của mỗi thành phần Dân Chúa. Và đó cũng chính là một phương thế thi hành sứ vụ truyền giáo cách cụ thể và đắc lực nhất, đáp trả hồng ân của Chúa Thánh Linh (“Ý nghĩa sống động của việc thông hiệp trong Giáo Hội là ơn của Chúa Thánh Thần, đòi hỏi ta một sự đáp ứng tự do. Nó sẽ làm nẩy sinh hoa trái quí giá, tức là việc phôí hơp nhịp nhàng, trong Giáo Hội "duy nhất và Công Giáo", tính cách khác biệt phong phú của các ơn gọi và các hoàn cảnh sống, các đoàn sủng, các thừa tác vụ, các công tác và trách nhiệm; hoa trái đó cũng là việc hợp tác đầy xác tín và quyết tâm hơn nơi các nhóm, các hiệp hội và các phong trào của các tín hữu giáo dân trong việc liên đới chu toàn sứ mạng cứu độ chung của chính Giáo Hội” – TH/KTHGD, 64).
Xin được thắp sáng NIỀM TIN VÀ HY VỌNG vào truyền thống HIỆP THÔNG và mục đích HIỆP NHẤT của Giáo Hội Duy Nhất, Thánh Thiện, Công Giáo và Tông Truyền : “Thánh Công Ðồng cũng tuyên bố là mình luôn ý thức rằng ý nguyện thánh thiện giao hòa toàn thể Kitô hữu trong sự hiệp nhất của Giáo Hội duy nhất và độc nhất của Chúa Kitô vượt quá sức lực và khả năng loài người. Vì thế, Thánh Công Ðồng đặt hết hy vọng vào lời Chúa Kitô nguyện cầu cho Giáo Hội, vào tình thương của Chúa Cha đối với chúng ta và vào quyền lực của Chúa Thánh Thần."Hy vọng không bị hổ thẹn : vì tình yêu của Thiên Chúa giãi khắp lòng ta nhờ Chúa Thánh Thần, Ðấng đã được ban cho ta – Rm 5, 5" (“SL về Hiệp Nhất”, số 4). Và, một lần nữa xin được chắp tay nguyện cầu cho sự hiệp thông, hiệp nhất của Giáo Hội Kitô Giáo “Nhân danh Chúa Cha, và Chúa Con, và Chúa Thánh Thần, Amen”
.
JM. LamThy ĐVD, OP.
