-
Truyện ngắn online
Năm tháng đi qua
Anh Hải tuyên bố cưới vợ. Cả nhà giáºt mình. Chưa hết, vợ anh không ai khác chÃnh là chị Hoan, ngưá»?i đà n bà vừa già vừa xấu, hÆ¡n anh má»™t tuổi. Vấn Ä‘á»? gì, con trai sá»± nghiệp má»›i là hà ng đầu, cưới vợ mà có cÆ¡ há»™i thăng tiến thì cưới, đó cÅ©ng là má»™t cách, anh thá»§ng thẳng váºy. Xe hoa tiến thẳng từ khách sạn Kim Liên vá»? NghÄ©a Ä?ô sau bữa tiệc. Ngôi nhà ba tầng rưỡi lá»™ng lẫy đã đợi anh.
Ngưá»?i thì mừng cho mẹ tôi, đẻ con trai mà chẳng phải lo gì nhà cá»a, tương lai lại xán lạn, bố vợ anh là ngưá»?i có quyá»?n lá»±c, sau khi chÃnh thức trở thà nh con rể anh sẽ chuyển sang công ty ông, đảm nháºn chân trợ lý giám đốc. HÆ¡n cả trúng xổ số. Ngưá»?i lại cho thế là nhục. Có má»—i thằng con mà cÅ©ng không lo được cho đến nÆ¡i đến chốn. Chẳng biết mẹ nghÄ© gì, chỉ thấy rầu rầu.
Anh Hải vừa chuyển Ä‘i thì chị Nam vá»?, mang theo cái bụng to tướng. Ở bên đó thêm ngà y nà o thì con cháºm đẻ ngà y đó. Nhà có con dâu chá»a mà suốt ngà y khói than tổ ong sặc sụa, Ä‘i tắm phải bê từng cháºu nước, không cẩn tháºn ngã sóng soà i khi nà o không biết, được cái phòng khách thì bà chị gái lại mượn là m nhà trẻ tư, suốt ngà y tiếng trẻ con khóc léo nhéo. Thôi thì má»—i ngưá»?i nhịn má»™t tÃ, tôi chuyển lên gác xép cùng cái Thá»§y, nhưá»?ng hai mẹ con chị má»™t góc phòng khách, cÅ©ng là phòng ăn, phòng ngá»§ cho cả nhà . Dụ mãi vợ vẫn không chịu vá»?, anh Cách và i tối lại sang thăm nom hai mẹ con, có khi ngá»§ lại. Chồng gì mà “kém tắmâ€?, vợ đẻ đến nÆ¡i rồi cÅ©ng chẳng biết lo, cùng lắm thì ra thuê nhà trá»?, ngồi trên gác xép cái Thá»§y là u bà u. Mà y thì biết gì, tiá»?n thuê nhà trá»? đó dà nh bổ dưỡng cho hai mẹ con chẳng hÆ¡n sao, nhà mẹ đẻ chứ xa ngái gì mà ngại, lo ôn bà i Ä‘i, tuần tá»›i thi rồi đấy, sợ con bé phân tâm, tôi gạt... Trùm chăn kÃn mặt rồi, con bé còn kéo tôi dáºy, chị Nam may có ngưá»?i rước, cÅ©ng còn hÆ¡n cái thân chị.
Thầy bói phán tình duyên tôi láºn Ä‘áºn, phải yêu đến ngưá»?i thứ ba má»›i cưới được. Hững há»? nghe rồi bá»? đấy nhưng vẫn mỉm cưá»?i vá»›i mình, nghÄ©a là chưa dừng lại ở Quân. Ngưá»?i con trai lướt nhẹ là n môi lên má tôi lần đầu tiên không phải là Quân. Ä?ó là má»™t ká»· niệm mãi mãi trong sâu thẳm tâm hồn tôi. Vá»? má»™t đêm Hà Ná»™i lang thang khi ngà y mai Châu đã sang táºn trá»?i Âu cùng bố mẹ. Khi đó tôi sắp thi tốt nghiệp còn "mối tình đầu" má»›i cháºp chững và o cấp ba. Sau nà y thỉnh thoảng tôi lại mÆ¡ thấy Châu, những hình ảnh cháºp chá»?n không rõ rà ng. Rồi, sau má»™t đêm mÆ¡ như thế, tôi biết tin Châu bị tai nạn, mất sau khi đưa và o viện được hai tiếng. Sáng hôm sau đến trưá»?ng tôi nháºn được thư Châu, má»™t chiếc lá xanh ép trong đó vá»›i lá»?i Ä‘á»? tặng "Em đã tìm thấy lá diêu bông". Sau nà y má»—i lần chạm và o má Quân tôi lại rùng mình vì là n môi lướt nhẹ và ánh mắt không phải là má»™t cáºu bé con nữa: "Chá»? Châu vá»?... có được không". Châu có biết rằng khi đó tôi cÅ©ng run rẩy trong má»™t trạng thái đầy xao xuyến. Châu có biết rằng Châu đã luôn có mặt trong suy nghÄ© cá»§a tôi, trước đó, và cả những ngà y không được gặp sau nà y... và đến táºn cả bây giá»?... Quân là dân kinh tế, anh tÃnh niá»?m vui, ná»—i buồn bằng những con số. Không để ý những tiếng thở dà i hay những reo vui trong tôi khi những cánh hoa rã rá»?i vá»? chiá»?u, khi tia nắng mặt trá»?i nhảy nhót trong má»™t sá»›m mùa đông nhưng lại ầm Ä© lên khi tôi thông báo chị Nam định vá»? nhà mẹ sinh con. CÅ©ng phải, vì đó là chuyện lá»›n. Cái Thá»§y sắp thi đại há»?c, tôi Ä‘ang con gái, có bà đẻ trong nhà không "gai" sao; bà ấy mà nằm vạ đó thì khổ em chứ còn ai nữa. CÅ©ng phải, mẹ tôi không thể chạy ra chạy và o để lo việc nà y việc kia nhanh nhẹn như những ngưá»?i đà n bà khác ở tuổi gần sáu mươi được nữa, công việc cá»§a tôi thì lại chá»§ yếu là m ở nhà . Nhưng cái sá»± phải cá»§a Quân cứ gá»?n gợn lên trong tôi má»™t cảm giác gì đó.
Há»?p gia đình. Chị Hoan viện lý do công việc không đến được. Mà cô ta thì biết gì vá»? cái nhà nà y mà tham gia. Kéo cả thằng Quân đến nữa, sá»›m muá»™n gì nó chẳng là con rể nhà nà y, để xem tao nói đúng không, ai Ä‘á»?i nhà chồng không ở vá»? đây là m khổ cả nhà , anh Hải Ä‘á»? mặt. Chị Nam quay sang anh rể chì chiết, chỉ cần bà chị nhà anh đừng tha mấy đứa con nÃt đó vá»? nhà nữa mà cÅ©ng không xong, xem có chá»— nà o để thở nữa không mượn nốt luôn. Anh rể đưa cái nhìn cầu cứu sang mẹ. Mẹ vẫn cái vẻ lặng lẽ ấy. Mà cái nhà anh cÅ©ng hÆ¡n gì nhà nà y, sao coi thưá»?ng nhau váºy, con dâu sang đây cả tuần cÅ©ng không đến thưa lấy má»™t lá»?i, hay khinh nhà tôi không có bố. Không biết nói gì hÆ¡n nữa anh Hải quay sang cáºu em rể. Nhắc đến bố ai nấy sa sầm mặt, tôi đưa mắt nhìn anh Hải. Có lẽ anh đã quá kÃch động không kiá»?m lá»?i được. Cái Thá»§y kéo ri-đô lại cho mẹ nằm yên tÄ©nh. Anh Hải bá»? vá»?, khó chịu vì vẫn chưa đẩy được cô em ra khá»?i nhà . Tôi leo lên gác dịch nốt đống tà i liệu, nhưng không thể nà o táºp trung. Hai phần ba phòng khách chỉ còn vợ chồng chị Nam, lặng thinh.
Hình ảnh bố đã má»? nhạt, má»? nhạt dần trong tâm trà chị em chúng tôi. Ngưá»?i ta bảo bố tôi Ä‘i đâu rồi mất tÃch luôn. Bà ngoại tôi lại nói rằng bố và o Ä?ồng Nai, bị ngưá»?i ta mua chuá»™c rồi ở lại không vá»? được, nghe đâu cÅ©ng có ba đứa con trong đó. Mẹ tôi chỉ biết khóc cho số pháºn. Chúng tôi tá»± nhiên mà lá»›n dần trong căn phòng hăm hai mét vuông trên tầng 5 cá»§a khu táºp thể ẩm thấp nà y, và coi việc không có bố như má»™t tất yếu. Nếu nhìn mẹ bây giá»? ngưá»?i ta không sao giải thÃch nổi má»™t ngưá»?i đà n bà thế nà y lại nuôi nổi bốn đứa con. Ä?ứa nà o cÅ©ng được ăn há»?c tá» tế. Tôi không thể nà o nhá»› hết những công việc mẹ từng mang vá»? nhà là m má»—i tối suốt hà ng chục năm trá»?i đó. Giá»?i như mẹ mà y không ai bằng, khổ mấy cÅ©ng sống được, cả mấy đứa con nữa, tôi quen vá»›i những lá»?i ngưá»?i ta nói như thế, và thừa nháºn... Cho đến ngà y mẹ ngất Ä‘i và mê man trong phân xưởng nhà máy. Không còn nữa ngưá»?i phụ nữ lanh lẹn, xốc vác mà thay và o đó là má»™t ngưá»?i đà n bà xa lạ, sau gần má»™t tháng nằm viện trở vá»?. Nhà máy cho mẹ nghỉ chế độ mất sức. Mà chúng tôi thì vẫn cứ phải lá»›n lên. Mẹ trông coi má»™t cá»a hà ng đồ khô ngoà i chợ.
Tôi nhìn Quân thảng thốt. Vừa nãy, Quân còn rối rÃt lần từng khuy áo trong bóng tối cá»§a quán cà phê, nÆ¡i má»—i khi tâm lý căng thẳng anh lại đưa tôi đến. Chuyện gì đã xảy ra... Mẹ anh, mẹ anh coi em như má»™t ngưá»?i con gái trong gia đình nhưng không chấp nháºn em như má»™t ngưá»?i con dâu... Anh không há»? muốn Ä‘iá»?u đó xảy ra... Em đừng háºn... Anh cÅ©ng khổ lắm... Vấn Ä‘á»? bố em anh đã thuyết phục được mẹ rồi. Nhưng còn... căn bệnh cá»§a mẹ em, ngưá»?i ta bảo, nếu sinh con thế nà o ngưá»?i mẹ cÅ©ng... CÅ©ng Ä‘iên, anh muốn nói thế chứ gì. Không nghe thêm được lá»?i nà o nữa, tôi hét lên và lao ra đưá»?ng.
Quân đã nói gì ngà y ngá»? lá»?i tôi, nhá»› không. Anh yêu em hÆ¡n, thương em hÆ¡n chÃnh vì cuá»™c sống cá»§a em không được như ngưá»?i ta. Anh sẽ bù đắp cho em. Tình yêu cá»§a anh vá»›i em má»›i là quan trá»?ng, má»›i là quyết định, không ai có thể ngăn cản. Rồi má»?i ngưá»?i sẽ hiểu và thông cảm... Tôi biết cả khi ấy và lúc nà y những lá»?i đó Ä‘á»?u là những lá»?i gan ruá»™t cá»§a anh.
Bà ngoại tôi mất trong má»™t lần lao ra đưá»?ng như tôi hôm nay, khi con tà u không hãm kịp. Tất cả má»?i ngưá»?i trong đám tang Ä‘á»?u cho rằng lúc đó bà đang lên cÆ¡n. Căn bệnh đó đã truyá»?n sang mẹ tôi sau khi sinh cái Thá»§y. Và cÅ©ng vì lẽ đó mà bố tôi đã bá»? Ä‘i. Tôi không biết tất cả đó có phải là sá»± tháºt. Vẻ mặt nhiá»?u khi như bất động cá»§a mẹ, sá»± lặng lẽ đôi lúc đáng sợ cá»§a mẹ, và những cÆ¡n mê man... là tÃch tụ cá»§a chuá»—i ngà y Ä‘au đớn hay... tôi vẫn chưa hiểu hết vá»? mẹ. Và có lẽ cả mấy đứa con cá»§a mẹ không bao giá»? hiểu hết.
Sao không có cái xe nà o lao và o tôi. Vá»? đến nhà , leo lên gác xép đổ váºt ngưá»?i xuống đống chăn tôi má»›i biết mình vẫn còn sống. Những giá»?t nước mắt giá»? má»›i trà o tuôn. Và tôi thiếp Ä‘i. Tôi mÆ¡ thấy khuôn mặt như thiên thần cá»§a Châu Ä‘ang nheo mắt nhìn tôi vá»›i nụ cưá»?i tháºt rạng rỡ. Rồi Châu nắm tay tôi kéo Ä‘i..., nÆ¡i dừng lại là má»™t chốn chưa bao giá»? tôi thấy nhưng có gì đó rất đỗi thân thiết: má»™t là ng quê yên tÄ©nh và những khuôn mặt không quen biết, hai đứa reo vui dá»?c con sông là ng... Tôi tỉnh dáºy bởi tiếng khóc và rên la cá»§a chị Nam, cái Thá»§y ra hiệu, yên tâm, không phải Ä‘au đẻ đâu. Ä?ã gần mưá»?i giá»? đêm, nghÄ©a là tôi đã thiếp Ä‘i hÆ¡n sáu tiếng đồng hồ. Anh Quân đến tìm chị nhưng chị sốt quá, mua mấy bịch sữa vá»? rồi dặn Ä‘i dặn lại em nhá»› chăm sóc chị há»™ anh như thể em không phải là em gái chị váºy, hình như anh ấy sắp Ä‘i công tác hả chị.
Giấc mơ vừa rồi... Cứ mỗi khi tinh thần bị chấn động là tôi lại mơ thấy Châu và những ngà y cấp ba của mình. Vì tâm hồn thơ thới chưa nghĩ gì xa hơn và biết đang được một tâm hồn nữa nâng niu, vuốt ve hay chỉ là một ngẫu nhiên. Trên đ�i nà y chỉ có em là hiểu chị nhi�u nhất, em sẽ bảo vệ chị, có phải một lần Châu đã nói thế. Sao tôi không cất giữ những l�i tưởng như là vu vơ đó.
Tôi có yêu Quân? Tôi cÅ©ng không biết nữa nhưng má»™t Ä‘iá»?u rất rõ là tôi cần lắm má»™t chá»— nương tá»±a nÆ¡i anh trong hiện tại nà y. Quan trá»?ng là ngưá»?i ta yêu mình, tình cảm sẽ nảy sinh trong sá»± gần gÅ©i hà ng ngà y, tôi tin như váºy khi cái Thá»§y không hiểu sao tôi lại chá»?n anh mà không là ai khác... Tại tình yêu anh dà nh cho tôi chưa đủ lá»›n để vượt quá cái thá» thách đầu tiên hay cuá»™c sống là váºy! Tôi cắn răng, nuốt ná»—i nghẹn táºn đáy lòng.
Tìm má»™t chốn nà o nghỉ ngÆ¡i cho lòng yên tÄ©nh, có phải Châu đã nhìn thấy và muốn nói váºy.
Tôi muốn Ä‘i đâu đó tháºt xa. Thoát khá»?i căn phòng luôn thiếu ánh sáng nà y.
Nhưng tôi chưa kịp chuẩn bị cho cuộc đi xa.
Ngư�i ta g�i điện v� nhà , mẹ tôi ngã ngoà i đư�ng, không nặng lắm nhưng phải có ngư�i ra đưa v�. Từ hôm đó thần sắc mẹ khác hẳn. Mắt cứ nhìn theo một hướng vô định. Nếu không có ai trông chừng, mẹ lại ra đư�ng lang thang, nhi�u đêm không v�, tôi và cái Thủy lại nháo nhác đi tìm.
Hay đưa mẹ và o viện? Anh Hải dè dặt Ä‘á»? nghị. Nhưng mà y bảo thằng Quân cưới phắt cho xong Ä‘i đã, anh hướng cái nhìn vá»? phÃa tôi.
Tôi tìm đâu ra bình yên, tĩnh trà ?
- Truyện ngắn của Phan Thúy Hà -
-
Th�i xưa gió thổi v�
Má»™t chiá»?u bá»—ng dưng tôi nảy ra ý định trèo lên NgÅ© Hà nh SÆ¡n. Con đưá»?ng dốc quanh co hÆ¡n má»™t trăm năm mươi báºc đá. Tôi đã từng đến bao lần, từng tá»±a và o vách núi bên Vá»?ng Hải đà i nhìn ra ngoà i kia biển cả mênh mông vô hồi những con sóng, vô hồi những tháng ngà y.
Ä?ứng bên Vá»?ng Hải đà i, tuồng như chỉ má»—i cái cá»a đá nà y là gió thổi tung bay rõ tiếng nhất. Gió chen nhau từng luồng, từng ngá»?n, dà o dạt thổi qua, ném tung những chiếc lá lượn lá»? mất hút vá»? phÃa vô biên. Chá»— nà y đây, hÆ¡n ná»a thế ká»· trước thi sÄ© Phạm Hầu đã từng Ä‘i qua. Rồi không hiểu ông nghe từ gió, từ cây lá kia nói những gì mà thÆ¡ ông nhuốm má»™t ná»—i buồn há»?n trách núi: "Cái cây thi sÄ© vô tình đã. RÆ¡i những tá»? thư lá bẽ bà ng". Trá»?i đất ! Cây cối mà còn là m thi sÄ©, huống là ngưá»?i, ngưá»?i đứng trước mênh mông biển, trước chon von núi lõa xõa mây bay thoắt ẩn thoắt hiện như muốn xóa bá»? Ä‘i cái thá»±c tại để được tan và o hư không.
Tiếng vá»?ng cá»§a gió chừng như Ä‘ang mÆ¡ hồ bà i thÆ¡ cá»§a Phạm thi sÄ©. Bắt chước ngưá»?i xưa tôi cÅ©ng thá»: "Ä?ưa tay ta vẫy ngoà i vô táºn. Chẳng biết xa lòng có những ai". Há»?i má»™t câu há»?i hư vô cho ngà n gió thổi, cho núi non cà ng thêm chót vót ná»—i cô đơn, cho biển mênh mông, cà ng thêm ná»—i nghìn trùng. Ä?ứng trên NgÅ© Hà nh SÆ¡n nghe gió vá»?ng qua chưa bao giá»? cạn tiếng, dư ba ấy liệu có tiếng ngưá»?i xưa bay vá»? ?
Không biết tá»± bao giá»? má»?c ra lắm lắm những câu thÆ¡, nà o chữ Hán, chữ Nôm, chữ Quốc ngữ. CÅ©ng có thể ngưá»?i lãng du tức cảnh sinh tình, cÅ©ng có thể là lá»?i tá»? tình muốn nhá»? núi ngà n năm là m nhân chứng. Tôi chợt nhá»› đến vùng Quảng Ninh đất Bắc, nÆ¡i vách núi Truyá»?n Ä?ăng còn lưu lại bút tÃch bà i thÆ¡ chữ Hán bất há»§ cá»§a vua Lê Thánh Tông. Từ bà i thÆ¡ huyá»?n thoại đó, núi được thay tên đổi há»? thà nh núi Bà i ThÆ¡. Rồi trên đưá»?ng mở đất phương Nam hÆ¡n năm trăm năm vá»? trước, cÅ©ng chÃnh ông vua thi sÄ© ấy, trong má»™t lần dừng chân phÃa nam đèo Hải Vân, hướng đôi mắt vá»? phÃa vịnh Ä?ồng Long (ngà y nay là Ä?à Nẵng), đã ngẫu hứng cất lên:
"Tam canh dạ tÄ©nh Ä?ồng Long nguyệt
Ngũ cố phong canh Lộ Hạc thuy�n
(Ä?êm khuya trăng rá»?i Ä?ồng Long
Thuyá»?n buôn Lá»™ Hạc cháºp chừng gió khua)"
Không hiểu tên gá»?i Ä?ồng Long trong bà i thÆ¡ cá»§a vua Lê có tương quan nà o đến truyá»?n thuyết vá»? con rồng biển ở xứ sở NgÅ© Hà nh SÆ¡n nà y không ? Có Ä‘iá»?u chắc chắn rằng, đây là bà i thÆ¡ xưa nhất viết vá»? vùng đất Ä?à Nẵng, rá»™ng ra là cả vùng đất Quảng mênh mông trải dà i tÃt tắp phương Nam. Từ cái Ä?ồng Long xa xưa mịt mù lau lách, lưa thưa đôi chiếc thuyá»?n buôn Lá»™ Hạc cho đến bây giá»? ai nhá»› ai quên. Dưá»?ng như khi đối diện vá»›i sá»± lặng lẽ thâm nghiêm cá»§a núi non đất trá»?i, ta dá»… chừng nghe được lao xao gió mang hồn nước thổi vá»?. Cái thá»?i khắc uy linh trầm hùng đó, huyết quản bùng lên má»™t cảm xúc vừa mạnh mẽ, vừa sâu lắng má»™t tình yêu đất nước quê hương.
Tôi lại hình dung chiếc thuyá»?n mong manh chở Chu Thần - Cao Bá Quát trên đưá»?ng hiệu lá»±c đăng trình đã dừng lại vùng biển nà y. Ä?ó là và o năm 1841, từ bến bá»? nà y, ông viết bà i thÆ¡: "Phái vãng dương trình chu hà nh phó Ä?à Nẵng tẩu bút lưu biệt thân thúc" (Hà nh trình trên biển Ä?à Nẵng, viết mấy lá»?i từ biệt ngưá»?i thân). Và vẫn tiếng gió lẫn và o vách đá ấy lại vang vang: "Ä?à dương dao vá»?ng nháºt đông biên…". Câu thÆ¡ đầu trong bà i thÆ¡, rất có thể, chỉ là má»™t sá»± phối ngẫu, và o má»™t sá»›m mai nà o đó trên bá»? biển Ä?à Nẵng, thi sÄ© đứng ngắm nhìn vá»? biển Ä?ông rồi tức cảnh sinh tình hoặc muốn gá»i lá»?i lại cho những ngưá»?i thân. Nhưng sao tôi muốn tin có má»™t tương quan nà o đó giữa thế giá»›i và con ngưá»?i, giữa tiếng nói cá»§a sá»± váºt mách bảo cùng trái tim thi sÄ©. Thế giá»›i, cảnh quan, sá»± váºt quanh ta có là tha thể hay không mà dáºy trong ta lắm ná»—i niá»?m, hay ngưá»?i xưa, ngưá»?i có trở vá»? ?
Bước chân xuống núi rồi mà tiếng oai linh lẫn trong l�i gió lá cứ g�n gợn trong tôi một nỗi u hoà i trước ngà n cơn gió thổi.
Nguyễn Nhã Tiên
-
Sứ Reo
Những ngư�i con trai là ng gốm lớn lên, muốn mắt mình nhìn xa hơn, chân mình chạm đến những nơi bà n chân cha mình, anh mình chưa h� biết tới. Những ngư�i con gái là ng gốm lớn lên, gặp những cơn gió lạ, gặp những con ngư�i đến từ nơi gió lạ thổi v�, lòng cũng muốn bay theo hướng gió. Là ng gốm thưa dần...
Má»™t ngưá»?i con trai trở vá»? là ng, môi anh nói những Ä‘iá»?u là m mắt ngưá»?i là ng gốm phải mở to ra. Những thiếu nữ tháºp thò sau lưng anh như trẻ con tháºp thò sau lưng quan trạng. Má»™t ngưá»?i con gái trở vá»? là ng, chị ngồi trong chiếc ô tô. Dưá»?ng như đằng sau vệt bánh xe lăn có cả hà o quang tá»?a rạng. Hà o quang là m lu má»? cả lá»›p sứ ánh ngá»?i vừa má»›i tráng. Rồi ngưá»?i con trai, ngưá»?i con gái lại ra Ä‘i. Giẫm lên dấu chân há»? là dấu chân cá»§a những ngưá»?i già , những ngưá»?i trẻ tiếp bước. Là ng gốm thưa dần…
***
Tranh không biết mình đã được nghe kể đến lần thứ bao nhiêu câu chuyện ly kỳ cá»§a là ng gốm, chỉ biết rằng Tranh nhá»› câu chuyện ấy như nhá»› tên nhá»› tuổi cá»§a mình. Không có thá»?i gian bắt đầu cá»§a câu chuyện, chỉ biết câu chuyện đã xảy ra từ lúc ngưá»?i già nhất cá»§a là ng gốm bây giá»? vẫn chưa được tá»±u hình trong lòng mẹ. Ngà y ấy, sứ reo trong là ng gốm, lanh canh, lanh canh. Nhà nà o cÅ©ng là m bạn cùng men sứ, từ ngưá»?i to béo mÅ©m mÄ©m đến ngưá»?i khẳng khiu gầy ốm, từ ngưá»?i tóc bạc da mồi đến ngưá»?i mắt sáng tay nhanh, ai ai cÅ©ng sống cùng vá»›i sứ. Kể cả má»™t ngưá»?i lưng còng, mắt toét, mÅ©i khoằm, cái miệng được đặt không ngay ngắn và chân kháºp khiá»…ng. Ông ta lầm lÅ©i và kỳ dị như những nhân váºt phù thá»§y trong truyện cổ tÃch thoắt ẩn thoắt hiện. Ngưá»?i là ng gốm thấy ông ta sao mà bẩn thỉu đến váºy, tuổi cà ng cao, râu tóc cà ng lòa xòa, trông ông ta cà ng bẩn. Dưá»?ng như bà n tay bẩn thỉu cá»§a ông ta sẽ là m hoen ố cái ánh ngá»?i cá»§a sứ. Có những mẩu chuyện được truyá»?n cho nhau phÃa sau ông. Rằng đêm đêm, ông ta thưá»?ng Ä‘i dá»?c những con đưá»?ng đất và thỉnh thoảng ngước mặt lên trá»?i gà o tru như sói. Mắt ông ta trong đêm sẽ rá»±c lên má»™t mà u Ä‘á»? ma quái. Vá»? những mẩu chuyện kiểu như vầy, Tranh nghÄ© nó rất có Ãch trong việc nhát ma con nÃt. Nhưng ông ta thì tháºt sá»± là m cho ngưá»?i là ng gốm chú ý. Có những đêm liên tiếp ngưá»?i là ng gốm nghe những tiếng cưá»?i thÃch thú cá»§a ông lanh lảnh vang lên. Tiếng cưá»?i như gom hết tất cả niá»?m vui trên cõi Ä‘á»?i nà y. Ä?iá»?u gì đã khiến má»™t con ngưá»?i lầm lÅ©i như ông trở nên thá»?a mãn đến váºy? Những cái tai nghe được tiếng cưá»?i ấy động Ä‘áºy mãi không thôi. Má»™t ngưá»?i, rồi hai ngưá»?i len lén đưa mắt nhìn qua khe cá»a nhà ông. Chao ôi! Má»™t bức tượng mỹ nhân tuyệt vá»?i bằng sứ. Bà n tay thô vụng kia Ä‘ang vuốt ve thân thể ngá»?c ngà cá»§a ngưá»?i con gái sứ. Trong khi ông lão lại cưá»?i vang thì có hai ngưá»?i đứng chết trân bên cá»a. Má»™t ngưá»?i sau cùng đã có thể cất tiếng:
- Ä?i thôi, vá»? báo cho ngưá»?i là ng biết, phải đánh thức cả là ng nà y dáºy!
Hai ngưá»?i chạy Ä‘i, vừa thán phục, vừa hồ nghi, vừa kinh hãi. Há»? Ä‘áºp cá»a từng nhà và hô lên:
- Tr�i ơi, tượng mỹ nhân! Tượng mỹ nhân bằng sứ!
- Dáºy Ä‘i nà o, dáºy xem thằng quá»· kia sẽ là m gì vá»›i báu váºt.
Ngưá»?i nà y gá»?i ngưá»?i kia, bà n chân nà y nghe tiếng bà n chân kia bước, váºy là không thể nằm yên. Cái đám đông ồn à o náo loạn ấy kéo nhau sang nhà ông cụ. Phút chốc, má»?i tiếng động bặt im. Bức tượng ngưá»?i con gái nằm nghiêng ngưá»?i, má»™t tay đỡ lấy khuôn mặt, má»™t tay buông nhẹ trên nếp lụa. Sứ đẹp đến thanh khiết và trang nghiêm. Má»™t ngưá»?i có uy tÃn trong là ng chợt nghÄ© ra đây không thể là bức tượng do con ngưá»?i là m nên được, đây là báu váºt cá»§a trá»?i. Có lẽ trăng đã tặng bá»›t ánh sáng cá»§a mình cho lá»›p men thuần khiết. Và cây cá»? lá hoa, và đất và nắng và mưa đã là m nên ánh mắt, nụ cưá»?i, dáng nằm, nếp áo. Ông ta, cái con ngưá»?i quái dị nà y đã ăn cắp báu váºt cá»§a trá»?i, bà n tay dÆ¡ bẩn cá»§a ông ta đã chạm đến nà ng tiên sứ. Ông ta có tá»™i! Khi những lá»?i nói ấy được vang lên, đám đông hùng hổ:
- Bắt nó đi! Nó đã phạm đến tr�i!
Ông lão gầm gừ:
- Ä?ây là con gái cá»§a tao, tao đã sinh ra nó.
- Ô hô! Mà y nghĩ mà y là m được những chuyện của tr�i à ? Hãy nói đi�u đó với những sợi dây trói đi, đồ báng bổ thần thánh!
H� xô và o ông lão, nhi�u con ngư�i cùng tranh nhau bắt một mình lão. Lão gà o lên:
- Nà y, cứ lại đây mà trói tao đi, đứa nà o là m vỡ con gái tao, tao giết!
Ông lão bị trói chặt cứng, những sợi dây bám riệt lấy ngưá»?i. Nhưng đôi mắt ông cụ cứ nhong nhóng nhìn vá»? phÃa sau, lúc thÃch chÃ:
- Ha... ha... Phải cõng con tao thế đó!
Lúc lại gắt g�ng:
- Chúng mà y đi thì nhìn dưới chân kìa, con tao trên vai chúng mà y chứ không phải mấy con vợ bẩn thỉu của chúng mà y đâu!
Ông lão bị trói trong má»™t gian phòng cháºt hẹp, kÃn bưng, chỉ độc má»™t cái lá»— be bé phÃa trên vách. Cái lá»— ấy có lúc mà u trắng sáng, có lúc mà u xanh biếc, có lúc Ä‘en kịt. Từ cái lá»— nhá»? tà ấy, ông lão thấy được cả bầu trá»?i. Bầu trá»?i lúc chan hòa nắng, lúc êm Ä‘á»?m xanh và lúc nhấp nhánh những vì tinh tú. Má»™t lần, ông lão hét lên vá»›i những chà ng trai canh gác bên ngoà i:
- Chúng mà y thả tao ra!
Má»™t ngưá»?i trong bá»?n há»? dá»ng dưng trả lá»?i:
- Thong thả đi ông già ơi, rồi ông sẽ được chết để tế bức tượng nữ thần mà !
- Mà y nói cái gì? Có phải nói v� con gái tao không?
- Ai dư hơi nói v� con gái lão! Lão lo cho mình đi, lão sắp chết rồi!
- Tao không thể chết được!
- Nhưng ngư�i là ng muốn thế. Lão sợ rồi à ?
- Tao phải sá»a lại những ngón tay đặt trên nếp áo, thả tao ra!
- Lão già điên! Bức tượng đã được hoà n tất rồi, là m sao lão sá»a được?
- Ä?ó là chuyện cá»§a đôi bà n tay tao, không đáng để lá»— tai chúng mà y được biết. Thả tao ra!
Tất nhiên ông lão còn gà o thét thêm nhiá»?u nữa, nhưng gian phòng vẫn kÃn bưng và những dây trói thì không biết nghe lá»?i. Những giá»? khắc nặng ná»? trôi qua. Ông lão biết có lẽ rồi đôi mắt cá»§a mình sẽ không còn được nhìn thấy cảnh váºt nữa. Mà u xanh cá»§a những chồi non, mà u hồng cá»§a những nụ hoa chúm chÃm, những giá»?t mưa trong suốt và cái lung linh cá»§a nắng và ng... không còn Ä‘áºu và o đôi mắt lão. Tiếng vá»— cánh cá»§a má»™t chú chim, tiếng lá và ng lìa cà nh, tiếng những bát sứ chạm nhau... tất cả âm thanh rồi sẽ ngá»§ quên trong đôi tai lão. Lão không thể trả lá»?i tiếng gá»?i cá»§a những loà i hoa, không thể trả lá»?i cái hương thÆ¡m bồng bá»?nh trong đất. Giả như có những giá»?t nước mắt cá»§a ai đó rÆ¡i trên bá»? môi lão, lão cÅ©ng không thể nà o biết được rằng chúng mặn đến đâu. Gió mÆ¡n man thổi qua ngưá»?i, lão cÅ©ng không há»? biết, và cÅ©ng chẳng thể biết rằng ánh trăng thân thương Ä‘ang chạm đến mình. Mai nà y, mai nà y, lão sẽ rÆ¡i tuá»™t và o má»™t khoảng Ä‘en, ở đó không có cả má»™t tiếng thở dà i... Lão muốn ngay bây giá»? mắt lão được đã đầy những đồng xanh sưá»?n núi, tai được trong ngần trong tiếng nhạc suối và chim hát tiá»…n đưa. Nhưng tất cả ở bên ngoà i. Trước mặt lão chỉ là má»™t cái khe bé xÃu lòa nhòa, tai tái. Ä?ôi tay lão nóng bừng và cá»±a quáºy. Ä?ôi tay muốn thoát ra ngay bây giá»?, ngay lúc nà y. Lão hình dung đến những ngón tay khép lên nếp áo tháºt duyên dáng, tháºt ý tứ. Bên ngoà i có gì đó xôn xao cả lên. Hình như có khói. Chuyện gì thế? Lão không biết, mà có lẽ cÅ©ng không cần biết. Bà n tay lão lại cá»±a quáºy…
Lão chạy băng băng trên những con đưá»?ng rừng rá»±c lá»a, lố nhố những bóng ngưá»?i. Má»™t cuá»™c loạn lạc thì phải. Nhanh lên, gấp lắm rồi, con gái cá»§a lão! Lão đâu còn thá»?i gian cho những suy nghÄ© khác. Lão chạy đến khắp nÆ¡i trong đình là ng. Bát hương cúng tế còn đây, còn bức tượng thì biến mất. Ngưá»?i lão bá»§n rá»§n. Loạn lạc, lá»a khói, con gái lão sẽ ra sao? Trá»?i Æ¡i! Liệu có tên quái váºt nà o phá vỡ bức tượng ấy không? Hình như những tiếng động đã lắng lại. Má»™t đêm khá»§ng khiếp sắp qua Ä‘i? Lão thấy những ngưá»?i trong là ng Ä‘ang tiến lại gần, Ä‘i đầu là những ngưá»?i có uy tÃn nhất. Tất cả Ä‘á»?u thiểu não.
- Bức tượng đâu? - Gi�ng lão run như trong ngư�i đang sốt nặng.
�nh mắt của một ngư�i sáng quắc lên, nhìn và o cái chỗ trống trước đây đặt tượng.
- A! Thằng kia, mà y đem tượng nữ thần đi đâu rồi? Mà y cấu kết với b�n cướp đấy ph�ng? - Dư�ng như trong mắt h�, một ngư�i như ông lão chỉ có thể chứa trong đầu những ý nghĩ nhuốc nhơ. H� gầm gừ:
- Mà y đã phạm đến lòng Tr�i, quỷ thần đ�u căm tức, chỉ có cái chết mới gột sạch tội của mà y!
Những chà ng thanh niên lên tiếng:
- B�n cướp đã lấy bức tượng đi, ông lão không thể là m chuyện đó được!
Nhưng những ngưá»?i có uy tÃn nhất vẫn nhất quyết ông lão đã phạm tá»™i tà y đình, chỉ riêng cái tá»™i nháºn mình đã là m ra bức tượng đã là má»™t tá»™i đáng lên già n há»?a. Má»™t và i ngưá»?i đứng đầu có do dá»±, nhưng cuối cùng lá»a vẫn nổi lên. Ông lão bị trói nghiến và o cá»™t. Tiếng gà o vang lên giữa báºp bùng lá»a Ä‘á»?:
- Tao không thể chết lúc nà y, tao phải tìm ra con gái tao, tao phải sá»a lại những ngón tay trên nếp áo.
Ông lão bị trói cứng và o thân cá»™t. Há»? muốn giết ông lão như giết má»™t thằng ăn cắp hèn hạ. Trước mặt là lá»a, là những lá»?i nhiếc móc. Lá»a vẫn cháy, khói mù mịt, khói xá»™c và o đôi mắt lão. Ông lão không gà o nữa, chỉ cố mở to đôi mắt ra để nhìn lần cuối mảnh đất nà y, bầu trá»?i nà y, để rồi chốc nữa đây, ông sẽ ngá»§ má»™t giấc ngá»§ tháºt sâu, sẽ Ä‘i vá»? má»™t nÆ¡i tháºt xa, mà nÆ¡i đó có thể ông sẽ chẳng còn nhìn thấy được bầu trá»?i và mảnh đất yêu thương. Có tiếng kêu yếu á»›t cất lên: "Chúng ta đã giết lầm ngưá»?i rồi, chúng ta sẽ bị trừng phạt". Ä?ám lá»a nguá»™i dần, linh hồn ông lão đã cởi bá»? cái xác thân táºt nguyá»?n gá»›m ghiếc. Trá»?i lặng gió, bá»—ng đâu có tiếng những bình sứ, những bát sứ rÆ¡i từ trên cao xuống và vỡ tan. Những đồ sứ cá»§a là ng cùng rÆ¡i xuống như tuân lá»?i má»™t ai đó. Ä?êm tháºt kinh hoà ng. Sứ vẫn không ngừng vỡ. Tiếng vỡ nghe như tiếng khóc đưa ma. Có má»™t ngưá»?i vừa má»›i chết, má»™t cái chết không má»™t giá»?t nước mắt, không má»™t ngưá»?i thân ở gần để tiá»…n đưa.
***
Toán cướp xuôi theo dòng sông. Một tên thì thầm:
- Hay ta quẳng bức tượng nà y xuống sông, phi�n quá!
Một gi�ng nói khác vang lên, chắc kh�e và có uy lực:
- Ä?ừng có dại, báu váºt đấy!
Toán cướp phải khó khăn lắm để che mắt má»?i ngưá»?i vá»? bức tượng. Má»™t tên trong bá»?n xuống thuyá»?n mua lương thá»±c, khi vá»?, hắn mang theo những tin tức vá»? cái chết cá»§a ông lão và tiếng khóc cá»§a sứ. Có thể ông lão đã là m nên bức tượng nà y. Ä?êm hôm đó, toán cướp nghỉ ngÆ¡i trên bá»? sông. Trăng sáng long lanh, trắng nõn nà và sáng bóng như được tráng lên má»™t lá»›p men sứ thuần khiết nhất. Ä?êm êm ái ru ngưá»?i và o giấc ngá»§ sâu. Má»™t cái gì đó phất qua trên ngưá»?i, má»™t là n hương má»?ng nhẹ mà đằm thắm tá»?a lan là m má»™t tên trong bá»?n choà ng mắt dáºy. Má»™t dáng ngưá»?i thanh thoát Ä‘i như lướt chân trên mặt đất. Vị tiểu thư nà o lại thÆ¡ thẩn ở đây giữa đêm hôm khuya khoắt thế nà y? Hay là hồn ma bóng quá»·? Hắn mon men Ä‘i sau lưng nà ng. Ã?o lụa phÆ¡ phất, thân hình uyển chuyển, nà ng bước Ä‘i như cái chuyển động khẽ khà ng cá»§a những là n sóng gợn trên mặt hồ êm. Hắn giáºt mình nháºn ra tay chân mình Ä‘ang lẩy bẩy và những bước chân thô vụng cá»§a hắn phát ra tiếng động. Ngưá»?i con gái quay lại, gương mặt nghiêm trang và thanh khiết. Tên cướp sượng trân ngưá»?i. Chao ôi! Gương mặt ấy... Phải chăng là ... Ngưá»?i hắn lạnh toát, hắn hốt hoảng quay vá»? phÃa bức tượng. Ở đó chỉ còn lại tấm vải che. Hắn ngã phịch ngưá»?i xuống đất. Cô gái Ä‘i vá»? phÃa hắn, từng bước má»™t. Hắn kêu lên:
- Cô tha cho tôi, tôi không muốn hại ông cụ, tha cho tôi!
Gương mặt cô gái không một nét xúc động, chỉ lạnh lùng bước tới, thân hình lúc ẩn lúc hiện.
- Cứu tôi với!
Những tiếng kêu ấy đánh thức bá»?n cướp. Dưới ánh trăng huyá»?n hoặc, cái ánh trăng chứa trong lòng mình những câu chuyện liêu trai, hình ảnh ngưá»?i con gái cháºp chá»?n hiện ra. Mấy chục cặp mắt Ä‘á»?u nhìn thấy, chúng không thể lầm được. HÆ¡i lạnh lan trà n khiến chúng liên tưởng đến những cái chết khá»§ng khiếp, chúng vùng chạy vá»? phÃa thuyá»?n, phải trốn thôi. Thuyá»?n ra chưa đến giữa sông, sóng dáºy lên dữ dá»™i, chiếc thuyá»?n chao đảo, mong manh như chiếc lá. Má»™t tên cướp mặt mà y non choẹt khóc ròng:
- Lạy ông, lạy bà tha cho con.
Sóng vẫn lồng lên như con chiến mã bị kÃch động, chổng vó tung bá»?m đòi hất ngưá»?i cưỡi xuống. Chiếc thuyá»?n trôi Ä‘i ngà y cà ng xa trong sá»± giáºn dữ cá»§a dòng sông, để lại tên cướp đã đánh thức cả bá»?n. Hắn trưá»?n tá»›i bá»? sông và tuyệt vá»?ng gá»?i theo chiếc thuyá»?n dần mất hút. Sau cùng, hắn gục đầu trên đất và lịm ngưá»?i Ä‘i trong sợ hãi.
Gà gáy lần thứ ba thì tên cướp tỉnh dáºy. Cái chạm mắt hắn đầu tiên khiến hắn giáºt nảy mình là bức tượng. Ngưá»?i con gái hôm qua giá»? lại ẩn mình trong lá»›p sứ, như chưa từng có Ä‘iá»?u gì xảy ra. Hắn chá»›p mắt mấy cái, tất cả những chuyện kỳ lạ vừa qua phải chăng chỉ là má»™t giấc mÆ¡. Hắn nhìn trên mặt đất, những dấu già y chồng chéo lên nhau nhắc vá»? má»™t cuá»™c tháo chạy và chiếc thuyá»?n đã không còn ở chá»— cÅ©. Hắn xì xụp lạy bức tượng. Hắn biết là m gì vá»›i bức tượng nà y đây? Bán Ä‘i thì tất nhiên không thể, còn mang theo thì có khác gì Ä‘eo gông và o cổ. Hắn suy tÃnh và quyết định Ä‘em bức tượng tiến cung. Ở đó sẽ có ngưá»?i nâng niu linh váºt nà y.
Năm đêm sáu ngà y thì tên cướp tá»›i hoà ng cung. Ngưá»?i gác cổng phải đến khi trông thấy bức tượng má»›i đồng ý để lÃnh và o xin cho hắn gặp vua. Ä?ức vua nghe kể vá»? ông cụ, ngá»a mặt lên trá»?i nói rằng:
- Ông lão ơi ông lão, ông tạo ra bức tượng tuyệt mỹ là m gì, để rồi ông phải chết?
Ä?ức vua thưởng và ng cho tên cướp, nhưng hắn từ chối, sợ hãi cáo từ, bước vá»™i vã trên những báºc tam cấp. Ä?i được má»™t Ä‘oạn, hắn dừng lại, nhìn hoà ng cung lần sau cùng, rồi lên đưá»?ng bằng những bước nhẹ tênh.
Ngà y nà y qua ngà y khác, bức tượng được đặt trên nệm gấm của nhà vua. Vua say đắm gương mặt đoan trang ki�u diễm và cốt cách thanh nhã trong dáng nằm. Có lần tri�u thần tâu vua hãy cống nạp cho hoà ng đế Trung Hoa bức tượng. Vua phán bảo:
- Nếu cần, trẫm sẽ lấy tất cả báu váºt, tà i sản trong hoà ng cung mà cống nạp, còn nà ng thì hãy để lại cho ta, hãy để nà ng ở lại vá»›i nÆ¡i mà nà ng được sinh ra.
Vua mặc kệ những cung tần mỹ nữ, là n da nõn nà cá»§a há»? không là m vua ngây ngất bằng lá»›p men sứ ánh ngá»?i. Ä?êm đêm vua chỉ khép mắt khi đã quá mệt má»?i vì chá»? đợi bức tượng biến hình. Có những lúc vua chạm và o lá»›p men sứ, giáºt mình nháºn ra không phải cái lạnh giá vô tri mà dưá»?ng như có sá»± pháºp phồng cá»§a má»™t là n hÆ¡i ấm áp. Là n hÆ¡i ấy cà ng là m lòng dạ vua nao nao. Nhưng đêm nà o cÅ©ng váºy, giai nhân vẫn không chịu biến hình. Vua nhìn sóng mắt nà ng, thấy lòng sôi lên tức tối, vua nhìn đôi môi nà ng mỉm cưá»?i tình tứ mà giáºn dữ. Vua nghiến răng:
- Nà ng nghe đây, nà ng là của ta, nếu nà ng không trở thà nh thiếp yêu của ta, ta cũng không cho bất cứ ai trên đ�i nà y được chiêm ngưỡng dung nhan nà ng, nà ng hiểu ta nói gì không?
Dưá»?ng như giai nhân muốn chứng tá»? sá»± kiêu kỳ cá»§a mình, nà ng vẫn thản nhiên ẩn mình trong lá»›p sứ, toà n thân nà ng lạnh toát. Những tức tối, giáºn dữ tÃch tụ trong lòng vua cÅ©ng đến ngà y không thể ká»?m giữ. Vua quát lên vá»›i thị vệ cá»§a mình:
- Ä?áºp nát bức tượng nà y cho ta!
Rồi ngưá»?i bước như chạy ra ngá»± hoa viên. Nhà vua gục đầu và o lòng bà n tay, ngưá»?i lả Ä‘i như vừa qua má»™t tráºn ốm kiệt ngưá»?i. Sóng mắt, là n môi, bà n tay, dáng nằm, nếp áo cá»§a ngưá»?i con gái sứ cứ cháºp chá»?n trước mắt nhà vua. Tai nhà vua như nghe thấy tiếng vỡ cá»§a sứ và lá»›p sứ mong manh đổ xuống. Không còn sóng mắt, nụ cưá»?i, không còn cả là n da tươi sáng. Nhà vua bất giác rùng mình. Má»™t cái gì đó tháºt khá»§ng khiếp, tháºt ngu xuẩn trong mệnh lệnh vừa ban hà nh. Nhà vua tất tả chạy Ä‘i, ngưá»?i nóng bừng như chÃnh mình Ä‘ang đứng trên già n há»?a. Sứ nát vụn dưới chân ngưá»?i. Ä?ất trá»?i như ngả nghiêng. Ngưá»?i không dám bước dù chỉ má»™t bước, sợ vô tình giẫm lên những mảnh sứ, những mảnh sứ xưa kia tạo nên cái vóc dáng hình hà i mà đêm ngà y nhà vua ôm ấp nâng niu. Ngưá»?i nấc lên má»™t tiếng "Nà ng Æ¡i" rồi ngã lăn ra đất. Tỉnh dáºy, nhà vua lúc khóc lúc cưá»?i, lẩm bẩm mãi má»™t câu:
- Trẫm là vua vì váºy không ai bắt tá»™i, trẫm là vua vì váºy trẫm không có tá»™i.
Hoà ng háºu túc trá»±c bên long sà ng, còn mắt nhà vua thì đẫm lệ, cứ thì thầm hai chữ "Nà ng Æ¡i".
Không biết đã bao nhiêu mùa trăng Ä‘i qua trên mái cung đình, bao nhiêu đêm rồi hoà ng háºu và những cung tần thấm ướt gối chăn bằng nước mắt. Hoà ng thượng vẫn vẩn vÆ¡: "Nà ng Æ¡i".
Má»™t đêm trăng sáng, đức vua má»™t mình dạo gót vưá»?n hoa. Chợt, có bóng ngưá»?i thanh nữ phất qua. Ã?o lụa nà ng thướt tha, nà ng bước Ä‘i, như có như không, như khói sương đã tạo vóc hình, như sứ trắng rạng ngá»?i mà mong manh, dá»… vỡ. Ä?ức vua còn Ä‘ang kinh ngạc thì nà ng đã tiến đến gần.
- Nà ng là ai? - Ä?ức vua thảng thốt há»?i khi nháºn ra gương mặt ngưá»?i thiếu nữ sao mà thân quen quá.
- Thiếp là vợ cá»§a chà ng đây. Thiếp trở vá»? để thăm chà ng. Cha sinh ra thiếp trong lá»›p sứ, thiếp sống cùng sứ, sứ chết rồi, hồn phách thiếp đâu còn nÆ¡i nương tá»±a. Thiếp không thể giống như những cung tần mỹ nữ cá»§a chà ng, thiếp ra Ä‘á»?i trong kiếp sứ. Sao chà ng nỡ phÅ© phà ng chi váºy?
Nói rồi, nà ng vá»™i vã Ä‘i ngay. Ä?ức vua gá»?i vá»›i theo:
- Nà ng ơi, ta là chồng nà ng, đây là nhà của nà ng, nà ng đi đâu thế?
- Em vá»? vá»›i cha em.
Nhà vua run gi�ng khi chân nà ng đã thoăn thoắt bước:
- Nà ng ơi, bao gi� thì nà ng lại đến?
Nà ng chỉ khẽ nghiêng ngư�i lại, trả l�i:
- Một ngà n năm sau thì thiếp sẽ trở v�.
Kể từ đó, cứ đêm đêm, hoà ng thượng lại ngẩn ngÆ¡ chá»?, cuá»™c chá»? đợi dà i gấp hÆ¡n chục lần Ä‘á»?i ngưá»?i, bá»? lại sau lưng những cuá»™c Ä‘á»?i son trẻ cá»§a hoà ng háºu, cung tần trong cung cấm.
***
Vá»? tÃnh chân thá»±c cá»§a câu chuyện nà y tá»›i đâu, cần phải nói thêm má»™t chi tiết nữa. Trong gia phả cá»§a má»™t trưởng lão là ng gốm, rất bất ngá»?, có dòng ghi vá»›i đầy đủ ngà y tháng rằng: "Là ng giết oan má»™t ông lão, bức tượng nữ thần lạc mất". Hai vế cá»§a câu nà y, theo ý ngưá»?i viết, chẳng biết có liên hệ vá»›i nhau hay không, nhưng đó cÅ©ng là má»™t cÆ¡ sở để bao Ä‘á»?i nay ngưá»?i là ng gốm tin và o huyá»?n thoại. Gần đây, ngưá»?i là ng gốm kháo nhau vá»? sá»± trở vá»? cá»§a nà ng tiên sứ. Những thanh niên cưá»?i khẩy, nhưng đêm đến cÅ©ng pháºp phồng lắng nghe tiếng những bước chân. Thiếu nữ vá»? như không để ý, nhưng đôi mắt mÆ¡ mà ng, như hồi tưởng lại câu chuyện cÅ©. Ngưá»?i già thì cho đó là những Ä‘iá»?u linh thiêng, ai nghi ngá»? sẽ không thể là m ra lá»›p men sáng bóng. Tranh không tin và o chuyện biến hình. Nhưng Tranh giả thuyết rằng ông cụ đã dá»±a và o má»™t mẫu ngưá»?i có tháºt để tạo nên những đưá»?ng nét quyến rÅ© lòng ngưá»?i cá»§a nà ng con gái sứ. Nếu quả thế tháºt, thì anh hồn ngưá»?i con gái ấy, sau khi chết Ä‘i nhất định sẽ quay vá»?. Biết đâu cả ông cụ cÅ©ng nương theo những cÆ¡n gió ngả mình trên cá»? rối, trở vá»? nÆ¡i đây, cái nÆ¡i mà ông đã mải miết trong má»™t cuá»™c kiếm tìm... Tranh mÆ¡ đến ngà y trên bình sứ là hình ảnh huyá»?n thoại cá»§a nà ng tiên sứ, cái đẹp ngà n năm cá»§a là ng gốm sẽ hiện lên qua dáng nằm thanh nhã cá»§a nà ng. Ã? nghÄ© giục chân Tranh bước.
Ä?êm nay cÅ©ng là má»™t đêm trăng sáng, gợi nhắc đến cái đêm nà ng trở lại tìm vua. Bốn bá»? yên ả quá. Gió là nh lạnh thổi buốt ngưá»?i. Tranh thÆ¡ thẩn bước, chợt lồng ngá»±c khẽ nảy lên. Hình như có bóng ngưá»?i vừa lướt qua. Nà ng tiên sứ? Cổ há»?ng Tranh nghèn nghẹn, đôi tay run run như má»™t báu váºt Ä‘ang rá»? rỡ hiện ra trước mắt. Tranh bước Ä‘i vá»? hướng có tiếng động má»?ng nhẹ, hình như là bước chân. Nhìn Tranh lúc nà y như kẻ bị thôi miên. Má»™t ngưá»?i con gái! Mái tóc dà i nhẹ bay trong gió. Tranh nÃn thở đến núp sau má»™t lùm cây. Ngưá»?i con gái thấy động liá»?n quay lại. Gương mặt sáng lên dưới ánh trăng dịu dà ng, mang má»™t vẻ đẹp khiết ngần, trong trẻo. Chị Yên! Những mây khói huyá»?n thoại tan Ä‘i, rõ rà ng trước mặt Tranh là chị Yên. Bảy năm rồi, ngưá»?i yêu cá»§a chị rá»?i là ng gốm, không má»™t lá thư, không má»™t lá»?i nhắn gá»i. Mà đá»?i hoa thì ngắn ngá»§i vô cùng…
Ä?ã bao lần, Tranh bắt gặp chị đứng má»™t mình, dáng đợi chá»? má»?i mòn và bất lá»±c. Dưá»?ng như chị đứng đó cho má»™t lá»?i hứa hẹn xót xa: "Má»™t ngà n năm sau thì anh sẽ quay vá»?". Tranh ngẫm nghÄ© đến má»™t bình sứ vá»›i dáng hình chị Yên, vá»›i đôi mắt đợi chá»?, biểu tượng lòng thá»§y chung cá»§a ngưá»?i con gái là ng gốm. Tranh không rá»?i chá»— nấp vá»™i mà lặng im nhìn chị. Sao mà chị khổ thế? Có biết bao chà ng trai Ä‘ang dà nh chân tình cho chị. Váºy mà bóng chị vẫn đổ đơn độc trên những đưá»?ng là ng. Æ hay! Có má»™t ngưá»?i má»›i đến. Tranh suýt kêu lên khi nháºn ra má»™t anh trong là ng. Chị Yên đến đây không phải để thương tiếc quá khứ mà để hẹn hò! Hai ngưá»?i ngồi sát bên nhau, vai ká»? nhau và trao nhau những nụ cưá»?i yên bình, âu yếm. Tranh vuốt mặt liá»?n mấy cái rồi lặng lẽ rá»?i chá»— nấp.
Trên đưá»?ng vá»?, Tranh thấy mình như Ä‘ang lá»ng lÆ¡ trong má»™t giấc mÆ¡. Tranh nghÄ© đến cái bình sứ vá»›i hình ảnh chị Yên và đứa con bế trên tay, vá»›i nụ cưá»?i viên mãn. Rồi má»?i ngưá»?i sẽ nghÄ© gì vá»? chị, hiện thân cho lòng chung thá»§y cá»§a ngưá»?i con gái là ng gốm?
Chuyện tình cá»§a chị Yên đã không còn là điá»?u bà máºt nữa. Những đôi mắt cá»§a các cụ già trợn tròn như hay tin ngưá»?i chết sống lại. Mẹ ngưá»?i yêu chị ứa nước mắt tạ Æ¡n trá»?i. Những thiếu nữ cưá»?i vá»›i chị Yên, khi chị mỉm cưá»?i sau bảy năm vùi mình trong chá»? đợi. Là ng gốm sẽ không có má»™t "hòn vá»?ng phu" huyá»?n thoại, nhưng có thêm những con ngưá»?i hạnh phúc giữa Ä‘á»?i.
Ä?ổi má»™t huyá»?n thoại ngà n năm lấy má»™t cuá»™c Ä‘á»?i hạnh phúc ngắn ngá»§i, thế cÅ©ng đã quá nhiá»?u. Biết đâu, ở phương trá»?i xa xôi nà o đó, anh ấy đã có má»™t mái ấm cá»§a riêng mình? Ä?ể rồi khi há»? gặp lại nhau, sẽ không có những giá»?t nước mắt trái ngang, dằn vặt, mà trao nhau những nụ cưá»?i bình dị, bao dung.
Là ng gốm thưa dần, nhưng một ngà y là m việc mới vẫn bắt đầu, lanh canh tiếng những bình sứ chạm nhau. Tiếng reo sao mà trong trẻo quá!
- Truyện ngắn của Nguyễn Trinh Như -
-
Gá»i Nà ng Elise
Chiếc xe buýt du lịch cao ngất ngưởng, mà u sÆ¡n sặc sỡ cháºm chạp chạy theo những tuyến đưá»?ng rải nhá»±a ngoằn ngoèo trong công viên - vưá»?n thú Safari ở ngoại ô Băng Cốc.
Nếu phóng tầm mắt xa chút nữa, ngưá»?i ta sẽ có cảm giác như Ä‘ang Ä‘i trong các vưá»?n quốc gia châu Phi. Thỉnh thoảng, chiếc xe dừng lại nhưá»?ng đưá»?ng cho má»™t đà n hươu cao cổ. Những con váºt vụng vá»? tuyệt đẹp vá»›i chiếc cổ cao lêu đêu ngáºt ngưỡng Ä‘i sát ngay bên xe. Có con dừng lại, chạm chiếc đầu bé má»™t cách mất cân đối và o lá»›p kÃnh thà nh xe như tò mò muốn biết bên trong cái há»™p biết Ä‘i kỳ cục nà y có gì. Xa hÆ¡n chút Ãt là bầy tê giác, má»™t hoặc hai sừng, con nằm con đứng, con trÆ¡ trẽn hÃt mông con khác. Mấy con hổ hoặc sư tá», gấu nằm phÆ¡i nắng trên ô đất cao bên khe nước. Hình như má»—i loà i có má»™t khu riêng, nhưng không thấy có gì ngăn cách. Lạ má»™t Ä‘iá»?u là các loà i hiá»?n là nh như nai, dê sống cạnh những loà i ăn thịt mà chẳng thấy cảnh săn Ä‘uổi giết chóc.
Trên xe, khoảng bốn chục khách du lịch ngưá»?i Việt, phần lá»›n gồm các ông, các bà có tuổi má»›i ra nước ngoà i lần đầu, được cÆ¡ quan bao trá»?n gói cả tua. CÅ©ng có gia đình bá»? tiá»?n túi Ä‘i riêng, hầu hết đến đây má»›i gặp nhau lần đầu. Hướng dẫn Ä‘oà n suốt tua là má»™t Việt kiá»?u sang đây đã hai mươi năm, bốn mươi tuổi nhưng chưa vợ, ngưá»?i gầy Ä‘en, hóm hỉnh và hay pha trò, dù đôi khi không đúng chá»—. Còn má»™t cô ngưá»?i Thái trẻ đẹp nói tiếng Anh rất sõi, nhưng Ãt ngưá»?i biết tiếng Anh, nên cô luôn im lặng vá»›i nụ cưá»?i trên môi.
Xe qua một khu rất nhi�u chim. Anh hướng dẫn ngư�i Việt bỗng ngừng l�i quảng cáo các trò giải trà ở Băng Cốc, sôi nổi:
- Các vị hãy nhìn kia! Ä?ây là loà i nổi tiếng chung thá»§y nhất trong các loà i chim. Ä?iá»?u ấy có đáng biểu dương hay không là chuyện khác, nhưng chúng bao giá»? cÅ©ng sống có đôi. Và khi má»™t con chết, con kia sẽ bay tÃt lên cao để lao đầu xuống chết theo!
- Tuyệt nhỉ! - Một bà thốt lên. Bà mặc chiếc váy s�c to, ngư�i đẫy đà , mặt đ� lự vì hay xúc động.
- Ngớ ngẩn. Thế là ngu! - Ông ngồi bên đáp. Ông nà y nh� con, mái tóc bạc gần hết, có vẻ phong trần nhưng gi�ng nh� nhẹ, chẳng tương xứng chút nà o với câu thô lỗ vừa nói.
Bà kia cụt hứng, nhăn trán khó chịu nhưng không đáp lại.
Má»?i ngưá»?i nhìn theo hướng được chỉ. Trên má»™t cà nh cây cụt có đôi chim gì đó to lá»›n Ä‘ang Ä‘áºu, mà u sặc sỡ và đuôi dà i như chim công.
- Tôi dám chắc chỉ con cái lao xuống chết chứ con đực thì không - Một ông khác lên tiếng.
Anh hướng dẫn do dự một chốc rồi đáp:
- Rất tiếc rằng quả đúng như thế. Chỉ con cái. Chỉ phái yếu má»›i biết hy sinh vì tình yêu. Do váºy, trong vấn Ä‘á»? nà y há»? cao hÆ¡n hẳn đà n ông chúng ta.
- Và ngay cả khi con cái của mình còn sống - Ông đầu bạc nói - Con đực vẫn thư�ng xuyên lăng nhăng với các con cái khác...
- Tôi không chắc lắm, nhưng có lẽ đi�u ấy cũng có.
- Váºy tôi nói ngu không đúng ư? Ấy là tôi nói vá»? những con chim cái kia, tất nhiên, chứ không phải các bà . Ä?Æ¡n giản vì nhiá»?u bà chưa được như thế.
Bà váy s�c quay sang nhìn ông, mặt đã đ� cà ng đ� hơn:
- Ông là ngư�i thô lỗ hiếm thấy!
Xe dừng, vì lại có con rắn lá»›n nằm chắn đưá»?ng. Nhân dịp nà y anh Việt kiá»?u chuyển Ä‘á»? tà i, nói rằng có loà i rắn thá»?i gian giao cấu kéo dà i những ba mươi tư tiếng. Má»?i ngưá»?i có vẻ ngạc nhiên nhưng không nói gì. Chỉ má»™t bà khẽ thốt lên "Khiếp", rồi không hiểu sao cưá»?i khúc khÃch má»™t mình.
Buổi trưa ăn xong, khi ngồi nghỉ bên suối nước đầy những con cá to bằng bắp chân đủ mà u, chá»? buổi biểu diá»…n mô phá»?ng má»™t số cảnh trong phim Ä?iệp viên 007, ông đầu bạc quay sang nói vá»›i bà váy sá»?c:
- Bà đừng giáºn nữa. Tôi nói là nói cho vui thế thôi. Nhưng chắc bà cÅ©ng đồng ý rằng trong tình yêu quả có nhiá»?u Ä‘iá»?u kỳ cục không giải thÃch nổi.
Bà kia im lặng. Một ngư�i xen và o:
- Có thế mới là tình yêu. Chứ không thì chán chết.
- Năm ngoái ở phố tôi có ngư�i vợ chết, buồn quá mà tự tỠđấy. Ông bảo thế cũng ngớ ngẩn sao? - Một ngư�i h�i.
- Ä?úng. Ngá»› ngẩn! Chết chưa phải là bằng chứng má»™t tình yêu lá»›n.
- Thế theo ông thì là gì?
- Chỉ những ngưá»?i yếu Ä‘uối má»›i chết vì tình. Sống để yêu má»›i khó! - Ai đó bình luáºn.
- Tôi thì cho là ngược lại.
Thế là ngưá»?i ta bắt đầu tranh luáºn vá»? tình yêu. Không mấy hăng hái. Có ngưá»?i ngá»§ gáºt. Cuối cùng ông đầu bạc lên tiếng:
- Ä?ể tôi kể các vị nghe chuyện nà y. Sau đó ai muốn kết luáºn thế nà o thì tùy.
Ông ng� ngoạy trên ghế, khẽ hắng gi�ng rồi bắt đầu.
***
Trong tình yêu quả có nhiá»?u sá»± lạ, mà chá»§ yếu từ phÃa phụ nữ. Tôi biết má»™t ngưá»?i, có thể nói tuyệt vá»?i vá»? má»?i mặt. Xinh đẹp, có há»?c, gia đình êm ấm, vá»›i má»™t ông chồng trà thức và hai đứa con rất ngoan. Ấy là tôi nói trước đây, khi câu chuyện chưa xảy ra, mấy chục năm trước. Thế mà con ngưá»?i có há»?c, thông minh và đang hạnh phúc ấy bá»—ng dưng bá»? chồng con chạy theo má»™t gã trai chẳng ra gì. Lúc ấy bà ta đã hÆ¡n ba mươi, còn thằng kia má»›i hăm lăm, chưa vợ nhưng nổi tiếng chim gái nhất nhì thà nh phố. Các vị muốn biết vì sao? Ä?Æ¡n giản vì má»™t hôm ngẫu nhiên gặp nhau ở đâu đó bà ta đã được hắn, lúc ấy má»›i tốt nghiệp khoa piano, chÆ¡i cho nghe má»™t bản nhạc ngắn. Váºy mà trá»?i xui đất khiến thế nà o, bà ta Ä‘em lòng si mê hắn, rồi ba hôm sau bá»? nhà theo hắn cả má»™t tuần. Lúc vá»? thì cương quyết đòi ly dị chồng, không được, liá»?n khăn gói bá»? sang ở hẳn vá»›i ngưá»?i tình má»›i.
Chắc có vị bảo tôi phịa, vì những chuyện như thế chỉ bên Tây má»›i có chứ không thể ở ta, nhất là và o thá»?i đói khổ ấy. Bản thân tôi cÅ©ng không hiểu, nhưng sá»± tháºt nó xảy ra đúng như thế. Thì đã bảo sá»± lạ mà . Tôi nghÄ© trong bá»™ não con ngưá»?i, hay nói trái tim cÅ©ng được, có má»™t chá»— nà o đấy rất má»?m, rất nhạy cảm và dá»… bị tổn thương bởi những xúc động mạnh, sau đó thì không sao là nh lại được. Có thể trưá»?ng hợp cái bà tôi Ä‘ang kể cÅ©ng váºy. Bản nhạc kia đã là m bà ta mất trÃ. Nếu không, chẳng sao giải thÃch nổi những việc bà ta là m sau nà y. Ở xóm tôi có má»™t ông nhá»? Ä‘á»?c Luáºn Ngữ cá»§a Khổng Tá» và Ä?ạo Ä?ức Kinh cá»§a Lão Tá» mà trở thà nh ngưá»?i khác hẳn đấy. Theo hướng tốt hÆ¡n, tất nhiên. Tôi cÅ©ng Ä‘á»?c nhưng chẳng thay đổi gì. NghÄ©a là tùy ngưá»?i, tùy hoà n cảnh.
Bản nhạc thằng cha kia chÆ¡i là bản Fur Elise cổ Ä‘iển, Gá»i Elise, cá»§a ông nhạc sÄ© ngưá»?i Ä?ức Beethoven. Nó ngắn thôi, lại đơn giản, nhưng phải nói rất hay, dá»… gây xúc động, nhất là khi ngưá»?i nghe được kể rằng ông nhạc sÄ© thiên tà i già và điếc nà y đã gá»i nó thay thư, cho má»™t nà ng Elise nà o đó ông lặng lẽ yêu say đắm mà không được yêu lại. Chắc thằng kia vừa đà n vừa phịa thêm cho câu chuyện tình lãng mạn đó nhiá»?u chi tiết lâm ly để gây ảnh hưởng vá»›i ngưá»?i hắn định tán. Và hắn đã thà nh công.
Tôi chẳng hiểu chuyện gì xảy ra trong cái đầu thông minh mà ngu ngốc cá»§a bà ta. Bản nhạc là m bà mụ ngưá»?i, đến mức có thể yêu, yêu si mê má»™t ngưá»?i như hắn - mặt lưỡi cà y, mắt ti hÃ, gầy nhom như thằng nghiện, bản tÃnh lại thô lá»—, lưá»?i nhác và Ãch ká»· nhất hạng. Sau ba tháng sống vá»›i nhau như vợ chồng, hắn đã chán nên thẳng tay Ä‘uổi ngưá»?i tình khá»?i nhà . Trong ba tháng ấy, bà kiếm tiá»?n nuôi hắn, cung phụng, tôn thá»? hắn như má»™t nô lệ, tất cả chỉ để thỉnh thoảng được nghe hắn chÆ¡i bản nhạc Gá»i Elise kia! May bố mẹ già u, mua cho ngôi nhà nhá»? trong ngõ chợ nên bà không phải quay lại vá»›i chồng, dù ông nà y tha thứ và cố thuyết phục nhưng bà nhất định không nghe. Có thể vì tình yêu vá»›i hắn, cÅ©ng có thể bà xấu hổ vá»›i chồng con nên quyết định đâm lao thì theo lao.
Và i tuần sau, đã quen được cung phụng, thằng kia mò đến tìm. Bà vá»™i vã Ä‘i theo hắn, không má»™t lá»?i căn vặn, trách móc. Có Ä‘iá»?u lần nà y hắn trở nên quá quắt, thô lá»— hÆ¡n, và tất nhiên không thèm giữ ý tứ, tán tỉnh như trước. Hắn ngang nhiên dẫn gái vá»? nhà , cả khi bà có mặt. Tháºt kỳ lạ, bà nhẫn nhục chịu đựng tất cả. Vì hắn. Vì cái bà i Gá»i Elise cá»§a hắn! Tôi không là bác sÄ©, không biết gì vá»? thuyết phân tâm cá»§a Freud, nhưng tôi cho rằng có thể đây là má»™t dạng bệnh tâm thần. Ä?ại khái như tâm thần tình yêu chẳng hạn.
Rồi cuối cùng bố mẹ thằng kia cũng bắt hắn lấy vợ. Bà ta lủi thủi quay v� ngôi nhà trong ngõ chợ, lủi thủi héo hon ch� đợi mỗi tháng đôi lần hắn đến xin ti�n. Bà nhịn ăn, ky cóp từng xu, có khi phải đi vay để đưa cho hắn. Những lúc ấy, mặt bà rạng rỡ hạnh phúc, nói năng ấp úng vì xúc động. Có thể từ lâu bà nghĩ mình là nà ng Elise và là ngư�i tình của Beethoven chăng? Hắn thì không h� thất tình đau khổ mà luôn khinh khỉnh với bà , và hễ có được ti�n là tìm cách chuồn ngay.
Cứ thế kéo dà i hai mươi năm. Các vị ngạc nhiên phải không? Thế tôi má»›i nói là ngu, là ngá»› ngẩn. Trong hai mươi năm ấy, bà có thể quay lại vá»›i chồng con bất kỳ lúc nà o, nhưng bà đã không là m thế. Ông chồng Ä‘á»?u đặn hà ng tháng gá»i tiá»?n cho ngưá»?i vợ chưa ly dị cá»§a mình - chẳng hiểu vì tình yêu hay lòng thương. Sau nà y anh con lá»›n lên, Ä‘i là m, thỉnh thoảng cÅ©ng cho thêm. Tất nhiên bà đưa hết số tiá»?n đó cho Beethoven cá»§a mình. Vì hắn, bà đã bị Ä‘uổi việc do tá»± ý nghỉ quá nhiá»?u.
Suốt thá»?i gian ấy bà sống lặng lẽ, váºt vá»? như cái bóng, không sá»± cố gì đặc biệt, trừ hai lần bị đẩy đến tá»™t đỉnh cá»§a hạnh phúc và sợ hãi. ChÃnh xác là má»™t hôm và o cuối năm 1978, để bà chạy kiếm cho má»™t khoản tiá»?n không nhá»?, hắn đã chiếu cố đưa bà đến Nhà hát Lá»›n nghe buổi hòa nhạc cá»§a má»™t nghệ sÄ© dương cầm ngưá»?i Nga. Trong chương trình có bản Fur Elise. Bà đã dà nh trá»?n ba ngà y chuẩn bị trang phục, phong thái cho sá»± kiện vô cùng trá»?ng đại đó. Sá»± kiện thứ hai xảy ra khoảng mấy năm sau. Bà bị vợ hắn tạt a-xit do ghen tuông. May không trúng mặt. Chỉ bị bá»?ng nhẹ ở bà n tay phải. Sau đấy vì sợ hãi, bà ốm mất cả tháng.
Bây giá»? bà đã là má»™t mụ già . Má»™t mụ già khốn khổ nhưng mãn nguyện vì đã mưá»?i năm nay được sống vá»›i ngưá»?i mình yêu. Số là vợ thằng kia không chịu nổi, cuối cùng đã bá»? Ä‘i, để lại hắn má»™t mình không việc là m, không đồng xu dÃnh túi, hÆ¡n thế lại mắc bệnh hen suyá»…n và xÆ¡ gan nặng vì rượu. Thá»?i gian gần đây, hắn hầu như chỉ nằm má»™t chá»—, tháºm chà có muốn cÅ©ng không chÆ¡i nổi bà i Fur Elise để gá»?i là trả công cho má»?i lo toan vất vả cá»§a mụ. Vì yếu và bất động, hắn không thể thô lá»— trâng tráo như trước, nhưng thỉnh thoảng vẫn quát mụ bằng cái giá»?ng khò khè khi cần cái gì đó. Những lúc ấy, ngưá»?i đà n bà tá»™i nghiệp chạy cuống lên để thá»?a mãn yêu cầu cá»§a hắn, miệng xuýt xoa đầy cảm động...
***
- Ä?úng là má»™t mụ Ä‘iên! - Ai đó lên tiếng khi ngưá»?i kể chuyện dừng lá»?i.
- Dẫu sao cÅ©ng là má»™t tình yêu lá»›n. Ngưá»?i yêu được như thế Ãt lắm - Má»™t ngưá»?i khác nói, không hiểu sao lại thở dà i rõ to.
Bà váy s�c quay sang ông đầu bạc, thái độ lúc nà y có vẻ thân thiện hơn:
- Ông không là nhà văn đấy chứ? Ông phịa gi�i lắm. Phi lý nhưng nghe mùi mẫn. Hay ông đ�c được ở đâu đó ?
- Tin hay không hoặc nghÄ© thế nà o tùy bà . Tôi đã nói trước rồi mà . Nhưng chuyện có tháºt đấy. Trăm phần trăm, dù đúng là ngá»› ngẩn và phi lý như bà nói. Mà suy cho cùng, ở ngưá»?i đà n bà nà o cÅ©ng có chút Ãt chất ngá»› ngẩn và phi lý ấy, đặc biệt khi chuyện liên quan đến tình yêu. Vấn Ä‘á»? là mức độ. Nếu bà vẫn không tin, hôm nà o vá»? Hà Ná»™i tôi sẽ dẫn đến gặp ngưá»?i đà n bà ấy. Bà ta có quán nước trà ở Ngã năm Lò Ä?úc. Ä?ể có tiá»?n, bà ta còn là m bao nhiêu việc, từ giặt thuê, trông trẻ cho đến trông xe. Không Ãt khi còn giở trò láu lỉnh tÃnh gian tiá»?n cá»§a khách. Vất vả lắm, nhưng mãn nguyện ra mặt. Bà cứ đến rồi khắc thấy. Mà bà ta đã bắt đầu phát phì ra rồi.
- Thế còn ông chồng cũ? - Một ngư�i h�i.
- Chẳng sao cả. Ông ấy không ly dị vợ, cÅ©ng chẳng lấy vợ khác. Má»™t ngưá»?i tốt như tôi nói. Ä?ến giá»? vẫn Ä‘á»?u Ä‘á»?u hà ng tháng gá»i tiá»?n cho bà . Nghe nói ông còn tá»± há»?c piano để chÆ¡i bà i Gá»i Elise cho bà ta nghe. Nhưng tiếc là tiếng đà n cá»§a ông không đủ là m bà xúc động mà quay lại.
- Cũng lại một thằng ngốc nốt !
- Có thể. Tình yêu cũng biến đà n ông chúng ta thà nh những thằng ngốc. Hơn thế, chúng ta còn lấy là m hạnh phúc vì sự ngu ngốc ấy.
- Tôi nghi không khéo ông chÃnh là chồng cá»§a bà ta...
Bà mặc váy sá»?c cưá»?i khúc khÃch sau câu nói. Ông đầu bạc không đáp, chỉ quay mặt sang hướng khác.
Ä?ến giá»? Ä‘i tham quan tiếp. Không khà chẳng còn mấy hứng khởi, phần vì bữa ăn no Ä‘ang gá»?i cÆ¡n buồn ngá»§, có lẽ phần cả vì câu chuyện vừa rồi. Không ai nhắc tá»›i nó, nhưng còn vương vấn trong suy nghÄ©, chuyện ngưá»?i khác và chuyện cá»§a mình.
***
Buổi tối ở khách sạn, trước khi Ä‘i dạo phố, ông đầu bạc ngồi xuống trước chiếc đà n piano loại lá»›n, mà u Ä‘en bóng loáng tại phòng ăn. Những ngón tay lóng ngóng cá»§a ông rón rén dạo trên các phÃm đà n. Bản Fur Elise cá»§a Beethoven! Ông đà n hai lần, Ä‘á»?u lưu loát, trừ má»™t chá»— vấp ở Ä‘oạn giữa. Tiếng đà n còn vụng vá»? nhưng diá»…n cảm và đúng nhịp.
Má»?i ngưá»?i quay sang nhìn. Ä?à n xong, ông đặt tay lên đầu gối, nói vá»›i mấy bà đang đứng cạnh:
- Không ai si mê tôi à ?
- Truyện ngắn của Thái Bá Tân -
-
Ä?iá»?u không đơn giản
Má»™t ngà y như má»?i ngà y. Nói đúng hÆ¡n là má»™t ngà y chá»§ nháºt như má»?i ngà y chá»§ nháºt. Ngưá»?i con trai dừng xe trước cái cổng xanh xanh, đẩy lại gá»?ng kiếng, ngước lên ban công. NÆ¡i đó có má»™t ngưá»?i con gái. Ngưá»?i con gái nhìn ngưá»?i con trai, thầm nghÄ©: "Chắc anh ấy Ä‘ang xúc động, vì mình mặc cái áo lần đầu tiên hai đứa gặp nhau". Trước cánh cá»a xanh xanh, ngưá»?i con trai nghÄ©: "Không biết đến bao giá»? T. má»›i biết Ä‘i xe máy. Bảo táºp nhiá»?u lần rồi mà không nghe!".
Ngưá»?i con gái bước xuống nhà , mở cá»a và chà o anh. Anh nói như má»™t ngưá»?i cha nói vá»›i con gái:
- Tối nay táºp xe Ä‘i. Sau nà y em ra trưá»?ng, công việc đòi há»?i em phải biết Ä‘i xe máy, không thể cứ xách xe đạp mà lá»?c cá»?c Ä‘i là m việc được !
Cô gái nói:
- Anh nhìn cái áo em đi!
Chà ng trai nói bằng gi�ng một ngư�i ông nói với cháu:
- Hình thức phải Ä‘i đôi vá»›i ná»™i dung. Không nên trá»?ng hình thức quá, cÅ©ng không nên trá»?ng ná»™i dung quá. Cái hình thức là cÆ¡ sở để ngưá»?i ta đánh giá ná»™i dung. Giản dị cÅ©ng có nhiá»?u cách mà giản dị. Ä?i chÆ¡i thì không ai mặc áo sÆ¡ mi trắng cả, má»™t cái áo thun thÃch hợp hÆ¡n!
Ngư�i con gái trợn tròn mắt, há hốc mồm:
- Trá»?i Æ¡i, anh Ä‘ang nói cái gì váºy ?
Ngưá»?i con trai cÅ©ng ngạc nhiên không kém, nhưng anh nghÄ© ngưá»?i con trai cao thượng là ngưá»?i con trai Ãt lá»?i, chỉ nói những lá»?i tháºt sá»± có trá»?ng lượng, nên "Hừ" má»™t cái. Tiếng hừ đó cô gái không nghe thấy, vì ngưá»?i con trai lịch sá»± là ngưá»?i con trai chỉ "Hừ" trong lòng. CÅ©ng tốt thôi. Nhá»? thế mà cuá»™c Ä‘i chÆ¡i cuối cùng cÅ©ng bắt đầu ! Sân tròn bóng lá. Những bà n tay nhá»? mà u xanh lắc lắc, như cái lắc đầu phụng phịu cá»§a má»™t đứa trẻ, khi bắt hụt má»™t giá»?t nắng, khiến nó rÆ¡i xuống sân, tròn xoe như cái nút áo bằng và ng. Má»™t chú mèo con nghiêng đầu thò má»™t chân ra khá»?u khá»?u bóng nắng. Ngưá»?i con gái reo lên:
- Anh ơi, anh nhìn nè, con mèo đang giỡn với miếng phô mai và ng ươm của nó!
- Ä?âu ? Miếng phô mai đâu ? - Ngưá»?i con trai sá»a lại cặp kÃnh trà thức, ngÆ¡ ngác há»?i.
- Anh không nhìn thấy miếng phô mai và ng óng à ? Váºy anh có nhìn thấy cái chuông và ng có lẽ đã Ä‘eo lên cổ chú mèo con, giá»? rÆ¡i trên mặt sân không ?
- Chuông rơi từ bao gi�, sao anh không nghe thấy tiếng động ?
Ngư�i con gái kéo tay anh lại gần, chỉ và o bóng nắng. Hai ngư�i cùng chú mèo lúc nãy như ba chú mèo con đứng xếp hà ng.
- Ä?ây nè, anh có thấy bông hoa lấp lánh nà y không, chú mèo muốn hái nó, chắc mèo ta sẽ để bông hoa nà y lên cái mÅ©i mà u hồng dá»… thương cá»§a mình, rồi mang vá»? tặng cho mẹ !
Ngư�i con trai kêu lên:
- Trá»?i Æ¡i, em Ä‘ang nói cái gì váºy ? Bóng nắng là m sao có thể so sánh được vá»›i hoa. So sánh như váºy là không toà n diện ! Bóng nắng không có cánh. Hoa nở ra từ đất, bóng nắng rÆ¡i xuống từ lá cây. Hai cái nà y hoà n toà n khác nhau ! Con mèo không thể nâng bóng nắng đặt lên mÅ©i được. Bóng nắng vô hình mà . Nó cÅ©ng không biết tặng mẹ nó đâu. Bóng nắng không thể là phô mai. Ai lại Ä‘i và nắng vá»›i thức ăn bao giá»? ! Phô mai béo ngáºy, nhưng con ngưá»?i không thể nếm được vị cá»§a nắng. Bóng nắng không phải là cái chuông. Chuông có âm thanh, còn nắng lại vô thanh. CÅ©ng chẳng có phép thuáºt nà o có thể Ä‘eo cái chuông - nắng và o cổ má»™t con mèo cả !
Cô gái im lặng. Má»›i đầu cô gái nhìn anh. Nhưng sau cùng cô gái không nhìn anh nữa, mà nhìn con mèo, nhìn bóng nắng, nhìn cây lá, nhìn bà n tay mình... Nói lại cho gá»?n là cô gái nhìn tất cả, chỉ trừ gương mặt cá»§a "ngưá»?i thầy" Ä‘ang thuyết giảng. Ngưá»?i con trai đã nói tất cả những Ä‘iá»?u đó bằng má»™t giá»?ng nói rất vá»— vá»?. Anh thấy ngưá»?i con gái im lặng, anh tin rằng cô đã nháºn ra cái sai cá»§a mình và ngoan ngoãn nghe lá»?i. Anh nghÄ© cái tốt đẹp nhất ở cô là biết nháºn lá»—i và biết nghe lá»?i ! CÅ©ng tốt thôi. Nhá»? váºy mà cuá»™c Ä‘i chÆ¡i cuối cùng cÅ©ng kết thúc !
Hôm đó, ngưá»?i con trai trở vá»? nhà , vắt tay lên trán suy nghÄ© rằng phải là m sao để cô gái có cái nhìn sâu sắc hÆ¡n vá»? má»?i vấn Ä‘á»?. Anh không thể lúc nà o cÅ©ng ở bên mà dạy bảo cô gái được. Ä?iá»?u đó là m anh rất băn khoăn. Con ngưá»?i không hiểu biết là con ngưá»?i phải chịu thiệt thòi. Hiểu biết cho ngưá»?i ta thêm sức mạnh. Anh nghÄ© đến Ä‘iá»?u đó và thấy cô gái rất đáng thương, anh mong sao mình có thể bảo bá»?c má»™t cách trá»?n vẹn nhất cho sá»± non ná»›t ấy.
Ngưá»?i con gái vá»? nhà , chầm cháºm bước lên phòng mình. Cô khép cá»a lại và buông mình và o nước mắt. Cô cảm thấy mệt má»?i và hụt hẫng. Trong căn phòng nhá»? bé ấy, những quyển sách, những quyển táºp lo lắng nhìn cô, con gấu bông nhá»? xÃu, cÅ© kỹ giương đôi mắt Ä‘en cá»§a nó tha thiết nhìn cô. Những vuông gạch đón từng giá»?t nước mắt rÆ¡i và o mình, ước có thể má»?m ra như má»™t tấm khăn để có thể choà ng ôm, ấp á»§ những ná»—i niá»?m. Nhưng những quyển táºp, quyển sách, con gấu bông, vuông gạch... Tất cả Ä‘á»?u không thể nói cùng cô dù chỉ má»™t lá»?i, không thể trao cô dù chỉ má»™t bà n tay vuốt ve. Ngưá»?i con gái má»™t mình, và khóc.
Chi�u công viên. Lá hát và bướm bay. Trong rất nhi�u ghế đá có hai ngư�i ngồi, xin mượn một ghế đá đặt và o câu chuyện nà y. Cái ghế đá dà nh cho ngư�i con trai và ngư�i con gái của chúng ta. Ngư�i con gái kêu lên (ngư�i con gái lúc nà o cũng kêu lên):
- Anh ơi, anh nhìn kìa, con bướm cũng không chơi với đứa bé !
Má»™t ngưá»?i con trai lịch sá»± là má»™t ngưá»?i con trai ngước lên khi bạn gái mình kêu. Và vì ngước lên, anh thấy má»™t con bé mặt mà y lem luốc, bị má»™t ngưá»?i đà n ông lôi Ä‘i xá»?nh xệch. Cảnh trước cá»§a cảnh nà y như sau: Nhân váºt cá»§a chúng ta, tức con bé, cần phải nói thêm: lem luốc, trông thấy má»™t nhân váºt thứ hai: con bướm. Con bé thò tay ra, bướm bay. Hết cảnh. Bướm bay vì nó có cánh. Vì có cánh nên nó phải bay. "Con bé thò tay ra, bướm bay". Thì bướm bay, tất nhiên rồi ! E hèm, váºy thì tại sao có tiếng kêu ? Và vì có tiếng kêu, chà ng trai lịch sá»± nhìn bạn gái mình chăm chăm. Ngưá»?i con gái Ä‘ang rất xúc động.
- Anh ơi, con bé ăn xin ấy không có cái gì để chơi, nó muốn chơi với bướm, nhưng đôi cánh đã đem con bướm đi rồi ! Con bướm rực rỡ và đẹp đẽ đã vỗ cánh bay đi. Còn tuổi thơ đẹp đẽ, rực rỡ của bé thì sao? Những cái sặc sỡ khác thì sao ? Ba nó kéo nó đi, và rồi nó sẽ quên con bướm phải không anh ? Nó sẽ quên rằng từng có lúc nó cần một con bướm... Con bé phải đi xin, nhưng chẳng bao gi� ngư�i ta cho nó một con bướm, cả bầu tr�i nà y không cho nó một con bướm, dù nó đã đưa tay ra. Anh ơi, khi em đưa tay ra, bướm cũng bay...
- Bướm bay vì nó có cánh ! Em đã bao gi� thấy một con bướm mà không bay chưa ? Tại sao em không có được cái lòng tốt mạnh mẽ, tại sao em không mua cho con bé một món đồ chơi chẳng hạn ? Tại sao em lại tự là m khổ mình vì mỗi chuyện bướm bay ? Bướm tất nhiên là phải bay ! Sao em không nhìn kỹ hơn bà n tay của ngư�i đà n ông, mà lại đổ tội cho đôi cánh?
Trong vư�n cánh bướm
Chú bé bò theo, bướm bay
Chú bé bò theo, bướm bay
ISSA (Nháºt Bản)
(Nháºt Chiêu dịch)
- Anh ơi, khi anh đưa tay ra, bướm cũng sẽ bay...
Ngư�i con trai vuốt ngược mái tóc, thở ra hơi nằng nặng, lặp lại cái câu nhà m tai suốt từ đầu truyện cho đến gi�:
- Trá»?i Æ¡i, em Ä‘ang nói cái gì váºy ?
Hai ngư�i cùng ngồi trên một cái ghế, lưu ý, không ngồi sát nhau. Xin mượn một đại dương đặt và o khoảng cách đó. H� ra v�. Chi�u công viên vẫn thế, lá hát và bướm bay. Cô gái nắm lấy tay chà ng trai và chà ng trai lịch sự không phản đối đi�u đó. Khi bà n tay chạm nhau, hơi ấm lại chạm nhau. H� để quên một đại dương trên ghế. Nhưng đại dương có đi theo h� không ? Ừ nhỉ, đại dương có đi theo h� không ?
Hôm ấy, cô gái trở vá»? nhà , ngồi bên khung cá»a sổ mở toang. Anh Æ¡i, rồi cuá»™c tình chúng mình sẽ Ä‘i vá»? đâu ? Cuá»™c tình có cánh không, có bay không ? Ngưá»?i ta đến giữa Ä‘á»?i nà y để đứng, để Ä‘i, để nhảy múa giữa Ä‘á»?i trên hai chân chạm đất. Còn em, em nhảy múa giữa Ä‘á»?i chỉ trên má»™t chân. Anh Æ¡i, em biết chắc rằng rồi em sẽ té, té nhiá»?u lần. Nhưng biết là m sao được! Vì em sinh ra giữa cuá»™c Ä‘á»?i nà y là để nhảy múa trên má»™t chân, và té, và khóc, và nhảy múa. Ngưá»?i yêu cá»§a em ! Ä?ối vá»›i em, anh là chà ng trai tốt nhất trên Ä‘á»?i ! Cuá»™c Ä‘á»?i em, cuá»™c Ä‘á»?i nà y, đẹp hÆ¡n khi có anh. Có thể sẽ không bao giá»? em gặp được má»™t ngưá»?i nà o tốt như anh. Nếu như em phải cô đơn trong suốt cuá»™c Ä‘á»?i nà y, thì đó không phải lá»—i ở anh, không phải lá»—i ở cuá»™c Ä‘á»?i. Mà là lá»—i ở em. Lá»—i ở đôi mắt em nhìn giá»?t nắng ra phô mai, cái chuông, đóa hoa, lá»—i ở đôi mắt em nhìn theo má»™t cánh bướm bay. Lá»—i ở trái tim em đắm say vì má»™t bóng nắng, run rẩy vì má»™t bà n tay không vá»›i được cánh bướm...
Anh ơi, nếu như em có phải cô đơn trong suốt cuộc đ�i nà y, thì đó không phải lỗi ở anh, không phải lỗi ở cuộc đ�i nà y ! Mà là lỗi ở em !
Em sinh ra để nhảy múa, để ngã và để khóc.
Ngư�i con gái thì thầm với những nụ hoa còn mặc áo xanh:
- Em ơi, ngà y mai em hãy nở cho chị nhé. Nếu ngà y mai em không nở, chị sẽ ch� ngà y mốt. Nếu ngà y mốt em không nở, chị sẽ ch� trong những ngà y tới nữa.
Ngưá»?i con gái khép cá»a, buông rèm. Cá»a sổ khép và o nhau như những cánh tay Ä‘ang nắm chặt lại, là m nên má»™t vòng ôm. Tấm rèm dịu má»?m chắn gió.
Hết cảnh. Ngưá»?i con gái báºt công tắc đèn ngá»§, như ánh đèn sân khấu báºt lên.
19/12/2003
- Truyện ngắn của Trịnh Lan Thương -
-
Mỹ nhân ngư
Chị Sương nhảy lầu tá»± tỠđúng ngà y Pháºt sinh. Ä?ám trẻ con xóm chợ, trong đó có tôi, Ä‘ang hà há»ng chen chúc nhau trong sân chùa xem các nhà sư tưng bừng tụng kinh gõ mõ, thà nh kÃnh Ä‘i Ä‘i lại lại vòng quanh pho tượng má»™t ngưá»?i nhá»? bé có hà o quang tá»?a sáng quanh đầu, chá»? đến lúc được phát xôi chè oản chuối. Nghe tiếng ngưá»?i ta la hét ồn à o cả lÅ© rùng rùng ù té chạy Ä‘i xem.
Ngà y mẹ ẵm tôi vá»? nhà , chị Sương là ngưá»?i đầu tiên hé mở tấm chăn để nhìn mặt tôi. Chúng tôi yên lặng nhìn nhau má»™t lúc lâu, mắt ngưá»?i nà y xuyên suốt ngưá»?i kia. Ä?ó là cái nhìn nháºn diện và đồng cảm thân pháºn. Chị Sương kêu lên “ô, em béâ€? và tôi đã mỉm cưá»?i khi nghe thấy tiếng reo mừng ấy.
Bố Ãt khi có mặt ở nhà . Mẹ không thưá»?ng xuyên bế ẵm tôi. Cái cá»a hà ng tạp hóa chiếm hết thá»?i giá»? cá»§a mẹ, lúc nà o cÅ©ng loay hoay tất báºt. Tôi luôn phải nằm má»™t mình trên giưá»?ng, nÆ¡i góc nhà tối tăm, u Æ¡ vá»›i đám thằn lằn đông đúc thưá»?ng hay trố những con mắt Ä‘en nháy chằm chằm nhìn tôi, như không hiểu sao trên Ä‘á»?i lại có má»™t giống loà i kỳ khôi đến váºy? Khi chiá»?u xuống, việc mua bán đã ngá»›t tôi má»›i được mẹ ẵm lên Ä‘i tắm. Và o lúc nà y, chị Sương hay chạy sang để nhìn ngắm thân thể trần truồng phá»§ trắng phấn rôm cá»§a tôi. Chị hÃt hà vuốt ve da thịt tôi má»?m mại thanh khiết, thÆ¡m tho non ná»›t. Mẹ giấu tôi Ä‘i, hắt há»§i: “Xê ra, mà y toà n mùi cá!â€?.
Chị Sương toà n mùi cá vì là chủ nhân của cá.
Những lúc hiếm hoi được rảnh rá»—i mẹ tranh thá»§ bế tôi ra cá»a đón nắng. Tôi rất thÃch những giây phút nà y, vừa được mẹ ẵm vừa được thấy những con ngưá»?i giống tôi Ä‘i lại nói năng, là m đủ chuyện chứ không phải lÅ© bò sát ở trên cao chỉ biết uốn Ä‘uôi cà rỡn, đớp ruồi, giao phối và tặc lưỡi. Má»?i ngưá»?i Ä‘á»?u hân hoan khi trông thấy tôi, trầm trồ nịnh tôi “em bé xinh quáâ€?, “mắt nó trong quáâ€?, “sao tai nó má»?ng manh quá, như hai mảnh gốm sứâ€?. Ä?ôi mắt trong như thá»§y tinh cá»§a tôi nháºn ra chị Sương bé bá»?ng Ä‘ang ngồi dạng hai chân bên cạnh cái thùng to tròn bằng tôn kẽm, bên trên Ä‘áºy má»™t cái bÆ¡. Từ trong cái thùng không ngá»›t phát ra những tiếng kêu rÃt kinh hoà ng, tiếng đùng đùng giẫy giụa cá»±c kỳ tuyệt vá»?ng cá»§a những con cá. Chị Sương như ngưá»?i bị Ä‘iếc chẳng nghe thấy gì, lẳng lặng thản nhiên thỉnh thoảng thò tay và o bắt ra má»™t con, đặt nó lên tấm thá»›t, dùng cái chà y gá»— to giáng xuống đầu nó. Tiếng chà y gá»— nện trúng đầu con cá nghe cóc cóc.
Những con cá luôn luôn giẫy giụa rất dữ, tháºm chà có con tuá»™t khá»?i tay chị Sương, nhảy báºt lên, phóng ra ngoà i. Nhưng luôn luôn chẳng có con nà o thoát được. Chị Sương nện chà y liên tục lên đầu con cá đến khi nó chịu nằm yên. Chỉ khi cái đầu bị tróc mất lá»›p da và vảy, lá»™ ra má»™t mảng xương trắng, những con cá má»›i chịu nằm yên. Chị Sương thảy con cá sang bên cạnh cho mẹ cá»§a chị. Bà Tư nhanh nhẹn chá»™p lấy con cá, tiếp tục thoăn thoắt là m nốt công Ä‘oạn đưa lưỡi dao bén chặt hết vây Ä‘uôi, róc hết lá»›p vảy Ä‘en bá»?c ngoà i cho đến khi lá»™ ra là n da mà u trắng xám vá»›i những vết gợn mảnh như những đưá»?ng chỉ Ä‘en chạy ngang dá»?c. Ä?ến lúc nà y, những con cá má»›i được yên thân thanh thản nằm cạnh nhau trên mặt bÆ¡. Những con cá trắng trẻo tinh tươm chỉ hÆ¡i vấy chút máu ứa ra nÆ¡i cái mõm đã bị vạt đứt.
Sau nà y lá»›n lên, khi đã má»?c đủ răng, được dịp thưởng thức những món ngon từ cá, tôi nháºn ra lắm khi chá»— ngon nhất cá»§a con cá lại là lá»›p vảy.
Dưới nắng tr�i rực rỡ, xóm chợ của tôi mới náo nhiệt là m sao. Sinh ra và lớn lên từ một xóm chợ, liệu có ai được chứng kiến nhi�u cảnh đ�i náo nhiệt hơn tôi?
Như chị Sương, tôi lá»›n lên, nhanh chóng trở thà nh trợ thá»§ đắc lá»±c cá»§a mẹ. Mẹ sai bảo tôi là m đủ thứ việc. Tôi sung sướng chạy như cá»? lông công khắp chợ. Sáng sá»›m, tôi rảo má»™t vòng giao túi nylon, há»™p nhá»±a, giấy báo, dây thun cá»™t hà ng cho bạn hà ng. Xong việc tôi không vá»? ngay mà la cà các ngõ ngách hóng đủ chuyện, nghe đủ giá»?ng ngưá»?i. Chỉ những ai sinh ra và lá»›n lên trong má»™t cái chợ má»›i rà nh rẽ giá»?ng ngưá»?i thay đổi, biến hóa tinh vi khôn lưá»?ng như thế nà o. Ngá»?t xá»›t là giá»?ng rao má»?i, sắc Ä‘anh là đang mặc cả, lạnh lùng là ngã giá. Giá»?ng the thé chanh chua là lúc già nh giáºt chá»— bà y hà ng hay Ä‘anh đá chá»i bá»›i là vì bị tranh mất khách. Ngưá»?i ta thi nhau gà o thét, ngưá»?i sau át giá»?ng ngưá»?i trước, như má»™t dà n đồng ca toà n những âm Ä‘iệu chói lói, lá»?i lẽ thô tục. Ngay cả bà câm bán hà nh gừng tá»?i á»›t bị trá»?i bắt tá»™i không nói được tiếng ngưá»?i cÅ©ng chẳng chịu thua thiệt, vừa nhảy như choi choi vừa há»™c lên những tiếng ú á»› khà n khà n không biết là má»?i chà o hay rá»§a xả. Hai mảnh gốm sứ mong manh trong suốt cá»§a tôi hân hoan mở rá»™ng hứng trá»?n thác âm thanh sống động lên bổng xuống trầm không sót má»™t nốt.
Ngưá»?i ta tranh thá»§ góp tiếng góp lá»?i, già nh giáºt nhau, chèn ép nhau bởi vì không ai biết lúc nà o mình buá»™c phải biến khá»?i thế giá»›i tươi đẹp nà y. Như hôm ná»?, thấy bạn hà ng xúm lại chụm đầu bà n tán, tôi cÅ©ng tò mò chen và o nghe ngóng rồi há»›t hải chạy vá»? gá»?i mẹ ầm Ä©. Mẹ Ä‘ang lúi húi bên trong, vá»™i và ng nhà o ra há»?i: “Cái gì thế? Cháy chợ à ?â€?. Tôi vừa hà o hển thở vừa kể cho mẹ nghe chuyện bà bán dây dù, võng vải, dao lam đã thắt cổ tá»± vẫn vì mắc nợ nhiá»?u quá không trả nổi. Chưa nghe hết chuyện mẹ đã nhăn mặt bảo: “Có thế thôi mà mà y là m tao Ä‘iếng cả hồnâ€?. Tôi chưng há»ng thấy mẹ không hoảng hốt như mình tưởng, ấm ức chạy qua kể cho chị Sương nghe, ai ngá»? chị cÅ©ng chẳng há»? sợ hãi thất thần lại mỉm cưá»?i bảo: “Có gì đâu nhóc, chuyện bình thưá»?ngâ€?.
Tôi thÃch được mẹ sai bảo, thÃch được long rong ngoà i chợ cả ngà y nhưng đôi khi cÅ©ng gặp chuyện không vui. Tan chợ là lúc Ä‘i đòi tiá»?n thiếu. Bán hà ng không ai tránh được khách hà ng mua thiếu, nhưng sợ nhất là những ngưá»?i hay nợ dai. Ông chá»§ tiệm và ng Kim Sáng là ngưá»?i đáng sợ như thế. Là chá»§ tiệm và ng nhưng ông ta hay đến sạp cá»§a mẹ mua khi thì Ãt muối khi Ãt đưá»?ng. Chẳng bao nhiêu nhưng luôn luôn mua chịu. Mẹ bá»±c lắm, há»… ông ta vừa quay lưng Ä‘i là lầm bầm chá»i trong miệng nhưng chẳng bao giá»? từ chối không bán. Chiá»?u hôm ấy, mẹ sai tôi Ä‘i đòi nợ ông ta. Tôi nói vá»›i mẹ: “Con không Ä‘i đâu!â€?. Mẹ ngạc nhiên: “Sao thế?â€?. Tôi ngáºp ngừng: “Ông ấy... hay sá»?... bụng conâ€?. Tôi không biết nói là m sao cho mẹ hiểu cảm giác nhá»?n nhợn khó chịu má»—i khi tôi phải gặp ngưá»?i đà n ông có mái tóc hoa râm, luôn Ä‘eo kÃnh trắng, nói giá»?ng ngá»?t ngà o, chân tay sạch sẽ thÆ¡m mùi nước hoa, hay cho tôi cả nắm kẹo rồi kéo tôi và o lòng hôn hÃt. Tôi không dám nói ra vị trà chÃnh xác mà ngưá»?i đà n ông đó hay tìm cách luồn tay và o. Cho nên mẹ tôi nhÃu mà y rồi cau có: “Vá»› vẩn, chỉ lưá»?i... Ä?i lấy tiá»?n vá»? cho tao!â€?. Tôi chỉ còn cách đứng trước cá»a nhà ông ta, gà o lên: “Trả tiá»?n đây!â€?. Từ trong tá»§ kÃnh sáng trưng, bà vợ tròn trÄ©nh và bóng lá»™n cá»§a ông ta lăn ra, xỉa xói và o mặt tôi mắng: “Tao nợ nần gì mà y mà mà y gà o tướng lên trước cá»a nhà tao thế, con mất dạy?â€?.
Ông chá»§ tiệm và ng không đến mua đưá»?ng muối cá»§a mẹ nữa, xem như mẹ tôi mất má»™t mối hà ng. Nhưng chẳng bao lâu sau, mẹ đáng thương còn mất nhiá»?u hÆ¡n nữa. CÅ©ng chỉ tại tôi. Như má»?i khi, mẹ giao nhà cho tôi để Ä‘i lấy thêm hà ng vá»? bán. Như má»?i khi, bà chá»§ hụi đến thu tiá»?n hụi. Tôi vui vẻ mở tá»§ lấy tiá»?n giao cho bà ta. Bà dịu dà ng vuốt tóc rồi vuốt má tôi khen tôi ngoan. Ä?ến chiá»?u mẹ vá»? tá há»?a nghe tôi nói số tiá»?n quá lá»›n. Mẹ vung tay tát tôi liên tiếp mấy cái rồi ứa nước mắt, rÃt lên: “Giá»?i Æ¡i, vốn liếng cá»§a taoâ€?.
Thái độ hung dữ bất ng� của mẹ khiến tôi hoảng sợ. Tôi ôm hai cái má sưng đ� b� chạy, đi tìm chị Sương. Chị Sương bé b�ng đã thoa dầu lên má cho tôi. Những ngón tay chai run run gượng nhẹ di di những gi�t dầu lên hai cái má b�ng rát.
Thế mà bây gi� chị lại nằm đây, sóng soải, im lặng và lạnh ngắt như những con cá nằm trên mặt bơ. Từ khóe miệng của chị cũng rỉ ra chút máu y như lũ cá bị vạt mõm. Sao chị chẳng nói gì với tôi? Như đã thổ lộ rất nhi�u đi�u ấp ủ và o buổi chi�u hôm đó ?
Chiá»?u hôm đó cả hai đã ngồi thừ ra bên cái thùng rá»™ng cá. Những con cá Ä‘en đủi sầu muá»™n ngước mắt nhìn chúng tôi. Tá»™i nghiệp chúng, cái thùng cháºt chá»™i quá. Chị Sương bé bá»?ng thở dà i nói ước gì tao có cái thùng rá»™ng hÆ¡n, để lÅ© cá không phải chen lấn nhau quằn quại, vùng vẫy đùng đùng như thế nà y, tiếng cá quẫy nghe sợ là m sao. Tôi cãi tiếng cóc cóc khi cái chà y nện xuống đầu chúng má»›i dá»… sợ hÆ¡n chứ. Chị Sương ao ước mai mốt lá»›n lên sẽ xây má»™t cái hồ tháºt to cho lÅ© cá, cho chúng nó ăn, cho chúng nó đẻ, tha hồ tá»± do bÆ¡i lặn, sinh sôi nảy nở hà ng đà n hà ng lÅ©. Hóa ra chị không thÃch chút nà o cái việc ngà y ngà y phải nện chà y xuống đầu những con cá.
Tao nghe nói có má»™t giống cá rất đẹp tên là mỹ nhân ngư, ngưá»?i ta bảo nó đẹp hÆ¡n cả mấy con hồng long, kim long ở tiệm và ng Kim Sáng nữa đấy. Em chưa từng thấy con cá ấy bao giá»?. Chị Sương sá»? sá»? cái chà y thì thầm tao cÅ©ng chưa, may cho con cá, không thì... Nhưng chị Æ¡i, chỉ những ngưá»?i già u có sang trá»?ng như chá»§ tiệm và ng Kim Sáng má»›i đủ tiá»?n nuôi cá cảnh, nhất là những con cá đẹp như con mỹ nhân ngư. Không phải, chÃnh những con cá đẹp mang lại sá»± già u có sung túc cho ngưá»?i nuôi nó. Chị Sương cả quyết tao dám chắc mỹ nhân ngư là giống cá linh, nó đẹp nhất trong các loà i cá mà , ai mà có nó trong nhà chắc chắn sẽ được may mắn và hạnh phúc. Tôi cÅ©ng hy vá»?ng Ä‘iá»?u chị Sương tin là đúng.
Bà chá»§ tiệm và ng Kim Sáng đẻ em bé, rao khắp chợ tìm thuê ngưá»?i giặt tã, dá»?n dẹp cứt đái. Chị Sương xin được công việc nà y. Buổi sáng chị ngồi ngoà i chợ phụ mẹ bán cá. Buổi chiá»?u chị và o tiệm và ng cho ngưá»?i ta sai bảo đổ bô, pha sữa, cá»? rá»a, lau chùi... Có khi chị phải ở lại đêm để bồng ẵm dá»— dà nh em bé những hôm nó khó ở quấy khóc khiến bà chá»§ không ngá»§ được. Chị Sương bé bá»?ng cần cù thức khuya dáºy sá»›m, chăm chỉ là m việc để kiếm tiá»?n xây cái hồ rá»™ng nuôi đà n cá đẹp mỹ nhân ngư. Nhưng chị là m không được bao lâu thì bị Ä‘uổi. Bà chá»§ béo tròn trắng bong như quả trứng vừa xô vừa đẩy chị Sương bé bá»?ng xanh xao ra đưá»?ng, cái miệng Ä‘á»? chót như ma cà rồng hút máu the thé hú lên: “Mà y xéo ngay ra khá»?i nhà tao, con đĩ!â€?.
Mấy tháng sau, tôi Ä‘i đến đâu cÅ©ng trông thấy ngưá»?i ta chụm đầu bà n tán. Mấy bà khách mua cá cứ chần chừ chuyện vãn, đứng ì trước sạp lõ mắt lom lom nhìn chị Sương. Ngưá»?i ta xì xà o hình như chị Sương có chá»a. Tất nhiên là chá»a hoang không biết cá»§a ai. Ä?à n bà thì bÄ©u môi nói cái con bé coi hiá»?n là nh Ãt nói váºy mà hư thân mất nết tá»± bao giá»?. Ä?à n ông thì cưá»?i cợt đúng là con nhà hà ng tôm hà ng cá, ná»?n nếp gì đâu, ranh con nứt mắt má»›i tà tuổi đầu đã lẳng lÆ¡ dâm tặc, bé như cái kẹo chẳng biết má»—i lần “điâ€? được bao nhiêu tiá»?n. Những cái nhìn lom lom, những tiếng huýt sáo, những lá»?i xì xà o đồn đại xa gần bóng gió đã nhấc chị Sương từ chá»— ngồi bên cạnh thùng cá thảy lên cao cao táºn nóc nhà mái tôn rồi từ đấy, vứt thẳng xuống đất. Như ngưá»?i ta vẫn thưá»?ng thản nhiên vứt má»™t bá»?c rác thối ra đưá»?ng.
Thế là chị Sương bá»? dở giấc mÆ¡ tá»± tay thả những con cá mỹ nhân ngư đẹp đẽ cho chúng nó bÆ¡i trong cái hồ rá»™ng. Ä?ến bây giá»? tôi vẫn không hiểu vì sao cùng là những con ngưá»?i nhá»? bé, nhưng chú bé con vua khoác tấm áo và ng thì được đứng trong sân chùa tá»?a hà o quang lá»™ng lẫy, thân thể sá»±c nức hương trầm trong âm thanh rá»™n rã khúc tụng ca, còn chị Sương bé bá»?ng cá»§a tôi, Ä‘ang thu mình lặng lẽ ngồi im đâu đó chìm khuất trong bóng đêm á»§ rÅ© trước quan tà i cá»§a mình.
Tôi vẫn tiếp tục công việc giao hà ng má»—i sáng sá»›m. Len qua những tấm lưng lạnh lùng chèn ép, né tránh những gót chân nặng ná»? luôn chá»? chá»±c đạp lên chân mình, tôi lầm lÅ©i Ä‘i qua những ngõ chợ xôn xao, buồn rầu tá»± nhá»§ mình cô đơn biết chừng nà o. Nhà ở chợ ken két mở cá»a. Ngưá»?i chạy chợ xình xịch Ä‘áºu xe. Những sạp hà ng lá»™c cá»™c ngả xuống, những cái dù bá»±t bá»±t bung lên, những tấm vải nylon kêu roà n roạt trước khi xoải ra trên ná»?n đất, những túi hà ng rà o rà o xổ tung, từng món má»™t bắt đầu được cẩn tháºn bà y biện. Má»?i việc vẫn diá»…n tiến bình thưá»?ng không há»? đứt Ä‘oạn. Xóm chợ ồn à o kẻ đến ngưá»?i Ä‘i không có gì Ä‘au đớn, chẳng có ai nhung nhá»› buồn thương.
Trong không gian náo động cá»§a buổi bình minh chất chứa bao âm thanh và hình ảnh ấy, tôi bá»—ng thấy thấp thoáng má»™t hình hà i bé nhá»? quen thuá»™c. Má»? má»? như sương. Mừng rỡ, tôi rối rÃt chạy theo kêu: “Ủa, chị Sương, chị Ä‘i đâu thế?â€?. Chị Sương dừng lại nhìn tôi như thể chị vừa rá»?i khá»?i cái chá»— ngồi khuất sau thùng cá, đứng dáºy Ä‘i đâu đó má»™t lát cho đỡ má»?i ngưá»?i và tình cá»? gặp tôi. Chúng tôi đứng lặng nhìn nhau. Ä?ó là cái nhìn thấu hiểu và đồng cảm. “Chị vá»? trá»?iâ€?. Giá»?ng chị nghe tháºt lạ lùng, khẽ khà ng và nuối tiếc. Tôi thương xót há»?i: “Chị vá»? trá»?i ư? Thế còn... mỹ nhân ngư thì sao?â€?. Như bị má»?i tay, chị Sương đưa cái chà y nhuốm máu cho tôi cầm giúp: “Là cá»§a em. Tất cả mỹ nhân ngư trên Ä‘á»?i nà y là cá»§a em, chị tặng em đấy, em muốn là m gì chúng thì là mâ€?.
Từ đó, tôi phải tá»± mình ròng rã Ä‘i khắp nhân gian để tìm cho được những con cá đẹp mang tên mỹ nhân ngư, thu tháºp chúng vá»? và đem phân phát cho những trẻ con khác.
Còn ông chá»§ tiệm và ng Kim Sáng, má»™t hôm ngưá»?i ta phát hiện thấy ông ấy tắt thở trên giưá»?ng, hai con mắt mở to bất động như mắt cá chết, lá»›p da trên trán tá»± nhiên bị bong tróc rách toác, lá»™ ra má»™t mảng xương trắng. Lạ nhất là xung quanh ngưá»?i đà n ông lúc nà o cÅ©ng thÆ¡m tho ấy lại Ä‘áºm đặc mùi cá.
-Truyện ngắn của Liêm Trinh-
-
Mưa sao băng
Ngưá»?i ta bảo, nếu thức chá»? qua đêm thì sẽ nhìn thấy má»™t tráºn mưa sao băng trên bầu trá»?i. Ngưá»?i nói tin đó cho tôi là bà Ninh, bà hà ng xóm mù. Bà rá»§ tôi cùng lên sân thượng xem, nói mưa sao có thể là những linh hồn yêu đương chưa trá»?n trở vá»? lần cuối.
Tôi không có ti vi, bởi vì sau ngà y ly hôn rồi dá»?n đến đây tôi rất hay nằm mÆ¡ và nghÄ© Ä‘á»?i mình chỉ thú vị trong những giấc má»™ng. Bà Ninh thì có hẳn má»™t chiếc 21 inch. Chuyện mưa sao đối vá»›i tôi chỉ là má»™t trò chÆ¡i chữ xa xỉ. Nhưng bà Ninh thì nôn nóng. Trưa nay tắm xong, bà gá»?i tôi sang, nhá»? tôi đỡ chiếc va-ly giả da trên xÃch-đông xuống rồi nói: "Em lấy há»™ chị cuốn anbum". Bà láºt đúng má»™t trang trong cuốn ảnh, chỉ và o tấm Ä‘en trắng: "Em thấy anh ấy có đẹp trai không ? Anh chị chụp tấm nà y hồi má»›i cưới. Sau đó, cả hai cùng Ä‘i Nga". Tôi nói anh ấy rất đẹp trai. "Chị cÅ©ng đẹp", tôi nói thêm, tháºt không thể nháºn ra cô gái đẹp và ná»?n nã trong ảnh lại là ngưá»?i hà ng xóm mù hôm nay. Bà kể, sau giải phóng miá»?n Nam chồng bà và o Ä?à Lạt công tác, tÃnh sẽ đưa bà và o sau. Bà chưa thu xếp được thì ông đã lòng thòng vá»›i má»™t cô bán cà phê góa chồng. Bà biết là do tình cá»?, lần bà và o chÆ¡i, ông dắt bà đi uống ở ngay cái quán đó. Khi Ä‘i và o toa-lét, liếc nhìn qua má»™t cánh cá»a, bà thấy chiếc áo sÆ¡ mi do chÃnh tay bà mua cho ông treo trong buồng ngá»§ cá»§a bà chá»§ quán. Ông mất sau đó. Ngưá»?i chá»§ quán di tản sang Mỹ. Và thế là hết, tình yêu lẫn háºn thù. "Cái chết tháºt là kỳ diệu phải không em ?". Bà kết thúc câu chuyện vá»›i má»™t nụ cưá»?i buồn.
Giá»? thì tôi Ä‘ang ngồi lên đống gá»— cốp-pha bị bá»? quên trên sân thượng, khoanh tay nhìn vá»? phương Ä?ông. Không hiểu sao bà Ninh rá»§ mình cùng lên xem mưa sao rồi bá»? Ä‘i ngá»§. Bầu trá»?i phÆ¡n phá»›t má»™t là n sương má»?ng. Những ngôi sao lùi xa, mong manh. VÅ© trụ không há»? hay biết có má»™t cái bóng nhá»? thó là tôi, Ä‘ang co rúm lại vì lạnh, ngồi chá»? đợi cuá»™c viếng thăm cá»§a những ngôi sao kém may mắn bị cuốn và o Ä‘uôi sao chổi. Có đúng như bà Ninh nói, đó là những linh hồn yêu đương chưa trá»?n lang thang Ä‘ang trở vá»? ? Cái đầu bạc cá»§a bà Ninh nhô lên nhìn quanh. Tôi bước lại giúp bà . Chúng tôi ngồi bên đống gá»— ướt sương.
"Ngưá»?i ta nói ba mươi năm trước cÅ©ng có má»™t tráºn mưa sao" - bà Ninh nói.
"Thì lúc nà o mà chẳng có sao vỡ".
Ba mươi năm trước, mẹ tôi má»›i cưới. Dãy lán sinh viên nằm dưới tán rừng. Ä?ám cưới chỉ có mấy chục bạn bè. Sau nà y tình cá»? Ä‘á»?c cuốn nháºt ký cá»§a mẹ tôi má»›i biết bố mẹ phải cưới nếu không muốn bị Ä‘uổi vá»? quê. Bởi vì... mẹ đã có tôi trong bụng khi Ä‘ang há»?c năm thứ tư và mẹ viết "không biết Ä‘i là m "cái đó" ở đâu ?". Chuyện ấy đâu có dá»… dà ng. tôi không buồn, thấy thương mẹ. Bà Ninh đặt tay lên đầu tôi.
"Sao ?� - Bà lần bà n tay trên b� vai, bà n tay bà m�m, ấm. Tôi nhớ đến mẹ, mẹ cũng có một bà n tay như thế - “Em định ở đây đến bao gi� ? Từ ngà y tôi bị mù, không còn nhìn thấy ai, nhưng tôi biết là em vẫn đẹp phải không ?".
Bà lại lần s�. Những ngón tay run run vuốt d�c mái tóc: "Tóc em để thế nà y hợp, trông nghịch mà hay phải không ?". Bà s� s� mũi tôi rồi nói: "Hồi chưa mù tôi vẫn ngắm vụng em khi em đi qua phòng là m việc, em có cái mũi hếch dễ thương quá phải không ?". Bà nâng bà n tay tôi lên: "Còn bà n tay nữa, tay em thì phải chơi đà n dương cầm mới xứng phải không ? Em đẹp lắm phải không ?".
Tôi chống chế:
"Em có bao gi� đẹp đâu !".
Bà Ninh nói:
"Ä?ừng tá»± bỉ mình như thế. Cái khốn nạn nhất cá»§a con ngưá»?i ta là thiếu tin tưởng và o sá»± tháºt. Nhưng em định ở váºy đến bao giá»? ?", bà nhắc lại câu há»?i.
ChÃnh tôi cÅ©ng không biết mình sẽ ở váºy đến bao giá»?. Tôi Ä‘i là m, vá»? nhà đá»?c sách và ngá»§. Thỉnh thoảng, má»›i nấu ăn còn thì Ä‘i ăn cÆ¡m bình dân. Thỉnh thoảng, là m má»™t bữa bún chả, không có đứa bạn gái nà o đến thì ăn má»™t mình. Thỉnh thoảng, có má»™t anh chà ng bị vợ bắt "ly thân má»™t tối" tìm đến tán tỉnh, có anh cả gan thá»? thốt, quỳ trên hai đầu gối hẳn hoi đòi ngá»§ lại, phải ngồi nghe má»™t cách lịch sá»±, phải tống khéo khách ra má»™t cách lịch sá»±, toà n những thứ nuốt không trôi.
"Em quả tháºt không nghÄ© tá»›i", tôi nói.
Bà Ninh đưa cả hai tay vuốt và o mặt tôi nói tiếp: "Em còn khóc được, thế cũng là hay. Nhưng khóc thì được cái gì ? Như chị đây, ngư�i ta bảo chị không biết khóc".
Trong bóng tối mặt mũi mình ra sao ? Tôi lấy mu bà n tay quệt mắt, hạt bụi vô hình nà y là m sao quên được đây ?
"Ä?á»?i chị bị ngưá»?i khác phá tan, còn em thì do chÃnh em...", tôi nói "Em không biết vì sao có lúc mình lại thế".
"Một phút bất cẩn và nhẹ dạ".
Không phải, tôi không bất cẩn chút nà o. Hắn vá»? Viện như má»™t kẻ lang thang tìm được nhà tế bần, ở căn phòng xép cạnh nÆ¡i là m việc. Thỉnh thoảng, vợ chồng tôi má»?i hắn đến nhà ăn bún chả ngà y chá»§ nháºt. Tôi nhìn hắn ăn, nghÄ© nếu sau nà y có con trai Ä‘i bụi, nó đói ghé qua nhà , tôi dá»?n cho nó ăn và chắc cÅ©ng nhìn nó như Ä‘ang nhìn hắn ăn hôm nay. Hắn thèm thuồng má»™t cuá»™c sống gia đình. Ä‚n xong, được má»?i ở lại nghỉ chá»§ nháºt, hắn sung sướng lắm, tá»± bà y việc ra là m: sá»a Ä‘iện, chỉnh lại cái ti vi, đóng Ä‘inh cái chân ghế hay tìm cách lau tấm gương bà n trang Ä‘iểm cá»§a tôi là m nó trong veo như hồi má»›i mua. Hắn là kẻ khát khao được là m việc nhà . Chồng tôi tiếp thu ngôi nhà mênh mông cá»§a ông ná»™i để lại vá»›i má»™t rừng đồ đạc cần phải sá»a sang, phải lau chùi. Nhưng anh ấy chẳng đụng tay và o cái gì, anh là mẫu ngưá»?i cá»§a tÃnh thá»? Æ¡. Hình như tất cả thá»?i gian anh dà nh để “dạy dá»—â€? tôi, như anh nói. Má»™t việc đơn giản như thay cái cầu chì anh ấy cÅ©ng không biết xoay sở là m sao. Hắn kể, hắn mồ côi, theo ông cáºu lên Sà i Gòn há»?c, bà mợ cay nghiệt, chỉ thoát được tay bà ấy khi thi đại há»?c hai chÃn Ä‘iểm rưỡi trên ba mươi, được sang Nga du há»?c. Hắn háºn Ä‘á»?i nên cố há»?c, được má»?i ở lại là m phó tiến sÄ© rồi là m luôn tiến sÄ©. Việc há»?c hà nh là m nhỡ mất thá»?i cÆ¡ yêu đương, lấy vợ, cả việc kiếm cho mình má»™t má»› vốn liếng để sinh sống sau khi vá»? nước như nhiá»?u sinh viên du há»?c khác. Những bữa bún chả chá»§ nháºt dà y thêm. Chồng tôi lấy tư cách đà n anh mà sai bảo thằng em ngoan ngoãn, muốn hắn đến nhà để là m há»™ anh những việc vặt vãnh đáng lẽ anh phải là m. Anh ấy vốn thÃch sai bảo ngay cả trên giưá»?ng. Còn tôi thì bắt đầu thấy thiếu hắn. Hắn có tất cả những gì chồng tôi không có, trừ tÃnh thá»? Æ¡. Tôi phụ giúp hắn má»™t tay, có nhiá»?u lúc "hai chị em" lúi húi trong gian nhà kho vá»›i bụi bặm và những món đồ gá»— cá»§a thế ká»· trước. Cho đến má»™t hôm, hắn phát biểu trong má»™t há»™i thảo khoa há»?c, bẽn lẽn trước những trà ng vá»— tay như sấm cá»§a cánh trẻ và những đôi mắt kinh ngạc đến sợ hãi cá»§a các ông già .
Bây giá»?, tôi không chỉ thấy thiếu hắn trong những ngà y chá»§ nháºt mà còn biết rõ hắn đã là m má»? nhạt Ä‘i hẳn ngưá»?i chồng lâu nay vẫn sống bên cạnh mình, vẫn yêu mình như má»™t ông giáo yêu cô há»?c trò ngốn ngấu những lá»?i giáo huấn em phải thế nà y, em phải thế kia; ngưá»?i chồng chưa từng là m tôi say đắm, chỉ được tôi thương như má»™t ngưá»?i anh khinh suất không há»? hiểu được những gì Ä‘ang xảy ra trong lòng cô em gái.
Hắn đã Ä‘i thẳng và o tim tôi, ngoan cố, lì lợm không chịu ra nữa. Và chÃnh trong gian nhà kho cháºt chá»™i và bụi bặm đầy đồ gá»— cần phải sá»a sang lại đó, hắn cùng tôi khiêng má»™t chiếc độc bình ra để đánh bóng lại cái đế bạc. Tay hắn đặt lên tay tôi, tôi run bắn lên nhưng vẫn để nguyên bà n tay trong tay hắn. Chiếc độc bình từng được vua Khải Ä?ịnh ban cho ông ná»™i chồng tôi bà y trong phòng khách rÆ¡i xuống đất vỡ tan. Như chỉ chá»? có thế, hắn hôn tôi. Tôi không liếc nhìn chiếc độc bình vỡ má»™t giây, ngã và o tay hắn, đón nháºn cái hôn đã được chuẩn bị ngay từ lần đầu tiên hắn bước và o nhà nà y. Tôi sung sướng vì Ä‘ang yêu, được yêu, như kẻ lữ hà nh thoát khá»?i biển cát cá»§a sa mạc. "Chỉ đến khi gặp hắn em má»›i biết là mình không thể sống vá»›i chồng nữa, tại sao thế hả chị ?". "Vì em yêu hắn. Và chị chắc là hắn cÅ©ng yêu em".
Tôi thở dà i:
"Em đã có má»™t tuần vá»›i hắn nhân chuyến Ä‘i công tác chung ở Ä?à Lạt. Ä?ến lúc nà y thì cả hai chúng em đã sang má»™t thế giá»›i khác mất rồi. Vá»? nhà , em vẫn phải là m vợ, nhưng em chỉ nhìn thấy hắn, chỉ nghÄ© đến hắn. Hở ra là em đến vá»›i hắn liá»?n. Cuá»™c sống vợ chồng em đã đến lúc không thể nà o chịu nổi. Cho đến má»™t hôm, quấn cái chăn chiên quanh mình như con nhá»™ng trong kén, em đã nói vá»›i chồng...".
"Em nói sao?".
"Tất cả, chị ạ, trừ tên hắn. Anh ấy gầm lên, h�i thằng nà o. Em khai ngay. Chồng em không nói gì nữa. Như là anh ấy hiểu, nếu em yêu ai chứ yêu hắn thì em có lý. Em nói ra là đúng, phải không chị ?".
"Rạch ròi như thế là hơn".
Sau đêm ấy, tôi chạy đến vá»›i hắn, vá»›i cả linh hồn đầy ắp hy vá»?ng và yêu thương, chỉ chưa mang theo đồ đạc tư trang nữa thôi. Hắn lặng Ä‘i, nói: "Sao em lại là m thế? Anh Khang là bạn cá»§a anh!". Những ngà y sau đó, hắn có những câu nói, những cá» chỉ khác thưá»?ng. Má»™t số ngưá»?i trong Viện nói hắn bị tâm thần hay ung thư khởi phát. Có ngưá»?i bảo tà i năng bao giá»? cÅ©ng Ä‘iên má»™t ná»a. Không có cách gì gặp hắn được, tôi muốn phát Ä‘iên phát khùng lên. Rồi hắn Ä‘i khám bệnh và mang đâu vá»? má»™t tá»? giấy bác sÄ© bảo phải nghỉ ngÆ¡i và i tháng. Hắn Ä‘i rồi tôi má»›i hay tin: hắn xin chuyển hẳn ra Hà Ná»™i. Suốt thá»?i gian ấy vợ chồng tôi ngáºm miệng, không ai biết gì vá»? cái đêm kinh hoà ng khi tôi thú nháºn vá»›i chồng. Cuá»™c ly hôn tháºt bất ngá»? và nhanh chóng đối vá»›i má»?i ngưá»?i. Hắn không má»™t lá»?i nhắn tin, không gá»i lại thư từ. Hắn tránh mặt tôi vì mặc cảm tá»™i lá»—i. Nhưng còn tình yêu vá»›i tôi thì sao ? Hắn bá»? chạy như má»™t thằng ăn cắp sau khi móc túi được cả cuá»™c Ä‘á»?i.
"Mưa sao". Bà Ninh kéo tôi ra kh�i phút trầm tư. Tôi nhìn v� hướng đông. Một luồng sao băng vút ngang vòng cung chân tr�i. Những chấm sáng nhấp nháy tưởng như không dứt nữa.
"Ä?ẹp quá phải không ? Chị nhìn thấy hết, chị nhìn thấy anh ấy...", bà Ninh nói. Tôi vâng. Chúng tôi im lặng cho đến khi ngưá»?i đà n bà mù nháºn ra tráºn mưa sao đã chấm dứt. "Há»? Ä‘i xa rồi !". Tôi vẫn không hiểu nổi bà Ninh nhìn thấy mưa sao như thế nà o. Nhưng đúng là bà đã nhìn thấy. Tôi dìu bà lại cái lá»— chui cầu thang.
Dãy hà ng lang tối vì bóng đèn đã bị ai lấy mất. Tôi đưa bà Ninh vá»? phòng rồi mở cá»a, mệt má»?i nằm xuống giưá»?ng. Nhưng má»™t cái gì đó Ä‘ang cá»±a quáºy trong hồn tôi. Như là những mảnh sao vỡ Ä‘ang áºp và o, phá tan cái thế giá»›i an pháºn, tÄ©nh lặng lâu nay cá»§a tôi. Cái cảm giác đòi há»?i quen thuá»™c tưởng đã quên từ lâu trở lại dà y vò tôi là m đảo lá»™n sá»± bình yên thưá»?ng ngà y. "Em định ở váºy đến bao giá»??". Ä?ó là câu há»?i bà Ninh hay cá»§a chÃnh tôi ? Tôi không biết nữa. Có tiếng gõ gấp gáp. Tôi ra mở cá»a. Hắn Ä‘ang đứng đó. Trong bá»™ quần áo Ä‘i đưá»?ng dãi dầu, chiếc cặp Ä‘en trong tay, hắn hiện ra, y nguyên như trước đây lần đầu tiên hắn đến nhà tôi. Thằng con trai Ä‘i bụi cá»§a tôi đã trở vá»?. Tôi giáºn lắm, nhưng đó chỉ là cÆ¡n giáºn cá»§a ngưá»?i mẹ.
Hắn không nói gì cả, như hắn vẫn thế, đặt chiếc cặp xuống mặt bà n viết cá»§a tôi, ngồi lên ghế rồi rụt rè tháo tất. Tôi ngá»i thấy mùi hôi chân khi hắn cởi già y. Tá»± nhiên, tôi không còn giáºn như má»—i lần nghÄ© tá»›i hắn trước đây. Tôi muốn quỳ xuống cạnh, tháo tất giúp hắn. Nhưng tại sao hắn lại tháo tất ? Tôi không muốn bất cẩn nữa mặc dù lòng tôi chao đảo như váng đầu hay lên cÆ¡n sốt. Tôi cố đứng vững, tá»± nói thầm: “Không được nhẹ dạ!â€?.
"Em !� - Hắn nói theo kiểu của hắn - “Anh đã được ân xá". Chỉ thế. Tôi hiểu, hắn đã tự ân xá cho mình. Còn tôi ? Tôi chợt nhớ từ ngà y hắn đi Hà Nội đến nay chỉ mới được sáu tháng.
-Truyện ngắn của Trần Ng�c Hoà ng-
-
Ã?nh sao xa
Hồi đó ông là anh chà ng ba gác Ä‘áºu xe ở góc đưá»?ng. Ä?êm, các cô ngồi rải quanh ba cái bà n há»™t vịt lá»™n cháºp chá»?n ngá»?n đèn dầu tà xÃu. Ngưá»?i không biết tưởng đó là khách ăn cái trứng trước giá»? ngá»§. Ngưá»?i biết thì ngồi xuống bên cạnh, lá»?i rá»§ rê thì thầm trong tiếng Ä‘áºp trứng lách tách. Rồi dắt nhau Ä‘i.
Ông chú ý đến Cúc vì ông bị gán ghép vá»›i cô trong má»™t tối mà cả ba gác lẫn há»™t vịt lá»™n Ä‘á»?u ế ẩm, cả các cô cÅ©ng váºy. Chẳng biết là m gì ngoà i ngáp vặt và than thở cuá»™c sống ngà y cà ng khó khăn, chợt bà Năm Máºp xòe tay đếm quanh:
- Năm đứa mà y, năm thằng ba gác, váºy là thà nh năm cặp rồi. Chá»? ai chi nữa cho mất công.
Tiếng cưá»?i ồ lên phá tan cÆ¡n buồn ngá»§. Tiếng cưá»?i rất vui vẻ vì quá biết nhau nên chẳng ai mắc cỡ. Thằng Tiến bẻm mép nhất ngay láºp tức búng ngón tay "tách" má»™t cái tháºt kêu:
- Ờ, nếu không chê ba gác cực nh�c thì...
Tiến xỉa ngón trá»? cá»§a bà n tay phải và o ngá»±c mình còn ngón trá»? bà n tay trái chỉ và o Lan, cô có dáng ngưá»?i tròn trịa nhất. Và lần lượt như váºy, hai ngón trá»? chia những ngưá»?i còn lại thà nh bốn cặp.
Phần ông là Cúc. Khi ngón tay Tiến xỉa tới, cô ngước mắt nhìn ông với nụ cư�i trên môi. �nh đèn dầu leo lét vẫn rõ hà m răng cô đ�u đặn và ánh mắt cô bẽn lẽn. Bẽn lẽn như chưa bao gi� vướng thân và o chốn lênh đênh.
Ä?ùa váºy mà hóa ra tháºt. Những tối sau, có lần Tiến vắng thì Lan cÅ©ng vắng. Ba cặp kia cÅ©ng có lần váºy.
- Mà y tu hả? - Bà Năm Máºp há»?i vặn.
Ông chỉ cưá»?i, chẳng nói năng gì. Chuyện trăng hoa đà n ông... Nhưng ông thì không. Tháºt lòng ông có mến Cúc. Cô xinh xắn hiá»?n là nh, nhìn cô ông thấy tiếc. Mến là váºy, nhưng chỉ váºy thôi.
- Sao không tìm việc gì khác mà là m? - Có lần ông buột miệng h�i.
- Cũng muốn lắm nhưng biết là m gì bây gi�?
Câu trả l�i như một phân trần. Ông thở dà i. Hồi đó ông còn trẻ nên muốn thốt một l�i khuyên cũng thấy khó. Ông chỉ biết lắng nghe. Gi�ng cô buồn mênh mang:
- Hồi đó cứ tưởng là ... đâu ngá»?... Hồi đó lên đây là để há»?c may. Chá»§ nói há»?c thà công không tốn tiá»?n lại được nuôi cÆ¡m, sau hai năm thì ra nghá»?. Mà hai năm rồi hai năm rưỡi cÅ©ng chỉ cứ cÆ¡m nước vá»›i quét dá»?n giặt giÅ©... Ngưá»?i ta Ä‘i ở còn được trả công. Váºy nên má»›i bá»? qua há»?c uốn tóc...
- Sao không h�c uốn tóc cho tới nơi tới chốn rồi mở tiệm?...
Ông đợi nghe má»™t lý do vì sao lỡ bước sa chân nhưng chuyện kể bá»? lá»ng ná»a chừng hoà i vẫn không nối lại.
Lỡ thì lỡ. Cuá»™c Ä‘á»?i còn dà i... Ông muốn nói vá»›i cô váºy nhưng rồi cÅ©ng không nói được. Có lần ông ăn trứng chưa trả tiá»?n. Hôm sau lúc trả, bà Năm Máºp kéo tay ngồi xuống: "Tiá»?n nà y tÃnh bữa nay còn nợ bữa trước con Cúc trả rồi".
Tiến cưá»?i hinh hÃch:
- Ä?ược gái bao là nhất mà y đó nghe.
Ông nóng mặt chống chế và i câu. Chợt nhớ đôi lần ánh mắt cô là lạ. Rồi nghĩ tới đồng ti�n cô kiếm được ông thấy áy náy trong lòng...
***
Từ ba gác ông lên đ�i xe thồ. Từ cô gái quanh quẩn hà ng hột vịt lộn Cúc thay đổi bộ dạng trở thà nh tiếp viên nhà hà ng. Tên Cúc gi� có đệm thêm chữ Thu. Cuốc xe cuối ngà y của ông là chở Thu Cúc đi khách, tất nhiên trừ những lúc khách tự đưa đón.
Gi� thì ông và cô chuyện trò thoải mái. Chiếc xe chạy dưới thấp thoáng ánh sao xa. Những ngôi nhà cao tầng lùi lại. Những ngõ hẻm tối tăm lùi lại. Gi�ng cô ngòn ng�t vang sau lưng:
- Ä?áng lẽ Cúc có tiá»?n mua xe rồi đó nghe. Chỉ tại tụi nó cứ rá»§ ngồi sòng.
- Tại cô thôi. Mình đã quyết tâm thì...
- Tr�i ơi, cũng tại quyết tâm nên Cúc mới đánh bà i. Cũng định là nếu số mình đ� thì mua xe hơi luôn.
Cô cưá»?i vang. Ông cÅ©ng báºt cưá»?i. Tá»›i nÆ¡i, cô bước xuống nhét và o tay ông tá»? giấy bạc mà u xanh rồi láºp tức lách mình qua cá»a ông không kịp thối tiá»?n lại. "Cuốc xe nà y cô đừng đưa nữa, mấy lần trước còn dư nhiá»?u", lần nà o ông cÅ©ng nói váºy nhưng rồi lần nà o cô cÅ©ng vẫn cứ nhét tiá»?n và o tay ông.
- Cô là m váºy tôi mắc nợ.
- Nợ nần gì - Cô cư�i vui vẻ.
Có lần cô rá»§ ông Ä‘i ăn cháo khuya. "Tối nay cô không có khách sao?" - Ông ngạc nhiên há»?i, Ä‘ang còn xinh đẹp thế kia mà rảnh rang sao được. Câu há»?i cá»§a ông là m cô phá ra cưá»?i. "Ä‚n cháo thì dÃnh dáng gì tá»›i khách".
Nhưng rồi chẳng lâu sau những tá»? giấy bạc nhét và o tay ông không còn Ä‘á»?u đặn. Cô bắt đầu xuống dốc. Từ trong nhà hà ng Ä‘i ra dáng cô không còn kiêu hãnh rạng rỡ nữa. Lá»›p phấn son tháºt dà y không giấu nổi vẻ tà n phai.
- Cô sao váºy Cúc?
- Bịnh - Cô buông thõng.
Ông rùng mình. Cô cư�i nụ:
- Ngồi chung xe không lây đâu mà sợ.
- Cô còn cưá»?i được sao? Tôi thấy cô xấu Ä‘i tháºt mà .
Cô nhìn ông bằng ánh mắt xúc động. Ông quay đi, thấy lòng mình xót xa quá đỗi.
Một tối, xe ngừng lại nhưng cô không xuống như thư�ng lệ. Ông không nói gì, chỉ im lặng ch� đợi, biết rằng cô sẽ kể cho ông nghe một chuyện gì đó.
- Em có bầu rồi.
Không phải lần đầu tiên ông nghe cô nói câu nà y.
- Cô định chừng nà o đi bác sĩ?
- Không.
Ông ngạc nhiên. Gi�ng cô cương quyết:
- Lần nà y em giữ nó lại.
Gi�ng điệu cương quyết khiến ông cảm thấy cô có lý.
- Cha nó là ai?
Cô cưá»?i khúc khÃch.
- Cô định nuôi nó cách nà o?
- Thì em gởi nó cho bà Thoa.
Ông thấy gai gai sau gáy. Ừ thì Cúc cũng như bất kỳ ai cũng muốn có một đứa con...
Cúc biến mất suốt năm trá»?i. Ä?ôi khi quả tháºt là ông cÅ©ng thấy nhÆ¡ nhá»›.
Rồi má»™t buổi chiá»?u Cúc đột ngá»™t xuất hiện, tóc tai phá»? phạc áo quần xốc xếch, má»™t đứa bé nhá»? xÃu lùng nhùng khăn quấn trên tay.
- Anh cho em gởi đứa con... - Cô chìa hai tay vá»? phÃa ông, toà n thân run lẩy bẩy.
Ông sững s� không nói được gì. Cô nghẹn ngà o:
- Thuốc phiện... Em định liá»?u má»™t lần thôi để kiếm chút tiá»?n rồi hai mẹ con Ä‘i tháºt xa... không ai biết.
- ...
- Bị lộ, công an bắt mấy ngư�i kia rồi. Mình em chạy trốn được nhưng thế nà o h� cũng tìm ra nay mai. Em lạy anh. Em biết anh là ngư�i tốt. Xin anh nuôi giùm con em - Thu Cúc quỳ sụp xuống - Suốt đ�i mẹ con em không quên ơn anh.
Ông còn Ä‘ang ngá»› ra thì Thu Cúc đặt đứa nhá»? xuống đất rồi quay lưng bá»? chạy, dáng xiêu xiêu ngay láºp tức mất hút trong dòng ngưá»?i ngược xuôi vá»™i và ng.
***
Căn nhà cá»§a ông như có tang. Con cái cúi gằm mặt, vợ sưng húp mắt. Khóc. Mà không thể không chăm sóc con bé! Ä?i là m vá»?, nhìn thấy con bé no nê sạch sẽ ngá»§ ngon trong nôi còn vợ thì lẳng lặng giặt giÅ©, ông thấy mình có lá»—i ghê gá»›m. Nhưng lá»—i gì đây? Ông hiểu vợ mình, chỉ cần rõ rà ng đây không phải là cá»§a ông thì sao cÅ©ng được. Nhưng biết là m sao cho bà tin? Có lần ông nghe vợ trả lá»?i ngưá»?i hà ng xóm, giá»?ng nhẹ như không: "Ông nhà tôi là nh tÃnh lắm, chị đừng nghÄ© oan mang tá»™i". Nói váºy mà khi quay và o nhà , mắt bà đá»? má»?ng.
Hai tháng, con bé máºp tròn ra còn bà thì tiá»?u tụy hẳn. "Tên khai sinh cá»§a con nhá»? là gì váºy?", câu há»?i cá»§a bà hà ng xóm tá»?c mạch giáng má»™t đòn chà tá». Vợ ông không chịu đựng được nữa:
- Ông định khai tên mẹ nó sao đây?
Là m Æ¡n thì là m cho trót, ông muốn trả lá»?i vợ như váºy nhưng không thể nà o mở miệng. Mắt bà nhìn ông là mắt cá»§a con thú bị thương tÃch nặng ná»?. Lòng tốt trở thà nh gánh nặng đè lên ông, lên tất cả. Không chỉ bà mất ngá»§ mà cả ông cÅ©ng váºy, và cả những đứa con. Ä?êm, cả nhà vang tiếng trằn trá»?c như bầy tắc kè chắc lưỡi.
Khuya, mở cá»a bước ra sân nhìn lên trá»?i. Thoáng ánh sao xa như những cuốc xe đêm ông chở Thu Cúc Ä‘i. Ông lẩm bẩm "Thu Cúc, tôi có lá»—i vá»›i cô". Nước mắt ông trà o ra, thương vợ bị già y vò, thương mình bất lá»±c, thương con bé sá»›m kiếp khổ, thương Thu Cúc Ä‘ang lưu lạc phương nà o. Hồi đó cứ tưởng là ... đâu ngá»?... Hồi đó lên đây là để há»?c may. Chá»§ nói há»?c thà công không tốn tiá»?n lại được nuôi cÆ¡m sau hai năm thì ra nghá»?. Mà hai năm rồi hai năm rưỡi cÅ©ng chỉ cứ cÆ¡m nước vá»›i quét dá»?n giặt giÅ©... Ngưá»?i ta Ä‘i ở còn được trả công. Váºy nên má»›i bá»? qua há»?c uốn tóc...
Ä?ưa con bé tá»›i nhà bà Thoa, ngồi đợi nó ngá»§ tháºt say rồi ông má»›i dứt bước Ä‘i. Biết sẽ day dứt lắm nhưng không lưá»?ng trước được là mình lại nhá»› Thu Cúc đến váºy. Cùng vá»›i con bé là hình ảnh Thu Cúc hiện ra, không trách móc, chỉ cam chịu...
Trong giấc ngủ đầy xao động ông không biết là mình đã khóc.
Ba ngà y sau, ông quay lại chá»— bà Thoa. Ä?ịnh là nhìn nó má»™t cái thôi. Rồi ông sững sá»? khi thấy vợ Ä‘ang bế con bé, túi áo quần cá»§a nó gá»?n gà ng kế bên. Bà nói mà không nhìn ông:
- Tôi bế nó v� đây.
Ông xúc động táºn đáy lòng:
- Bà muốn tôi th� độc không?
- Th� bồi gì. Nghĩ cái tên gì hay hay mà là m khai sinh cho nó đi.
Mắt con bé trong veo, ông đặt tên cho nó là Thu Thủy.
Thu Thá»§y biết láºt, rồi biết bò, biết ngồi, biết vịn mép giưá»?ng đứng lên... Má»—i cái biết cá»§a Thu Thá»§y khiến vợ ông gắn bó vá»›i nó nhiá»?u hÆ¡n. Tá»›i khi Thu Thá»§y táºp Ä‘i thì không riêng vợ ông mà là cả nhà cùng dõi theo, cùng vá»— tay reo cổ vÅ© khi nó nhấc bà n chân rướn thêm được má»™t bước nữa và cùng hồi há»™p khi nó liêu xiêu thân hình chá»±c té. Ä?ứa con út cá»§a ông bấy lâu mặt nặng mà y nhẹ vì vị trà được nuông chiá»?u không còn nguyên vẹn như trước nữa mà nay cÅ©ng vá»™i đưa tay ra đỡ khi Thu Thá»§y muốn té. Những bước cháºp chững cá»§a Thu Thá»§y đã là m dáºy lên không khà đầm ấm trong gia đình.Tiếng cưá»?i, tiếng vá»— tay và lá»?i khen khiến bà hà ng xóm tìm cá»› nhìn qua nhà ông. Vợ ông đáp lại bằng cách bế hẳn Thu Thá»§y ra sân. Má»—i bước được thưởng má»™t cái thương vô má. Kết thúc má»—i lần táºp Ä‘i là má»™t tráºn mưa thương. Bà hà ng xóm đà nh phụ há»?a bằng những cây kẹo và chặc lưỡi: "Con nhá»? nà y lá»›n lên đẹp gái lắm à nghen...".
Lá»›p mầm, lá»›p chồi, lá»›p lá... Công việc cuối ngà y cá»§a ông là ghé nhà trẻ đón Thu Thá»§y vá»?, khi ông mắc chở khách thì vợ ông thay. CÅ©ng như ông, bà hãnh diện nhìn Thu Thá»§y xinh xắn bụ bẫm. Ngoà i khuôn mặt trá»?i cho, các con cá»§a ông là m Ä‘á»?m cho Thu Thá»§y bằng vô số kẹp nÆ¡ và ruy băng. Nhà trẻ bình dân, giữa bao đứa nhá»? sà n sà n, Thu Thá»§y nổi báºt như má»™t cô công chúa. Mắt Thu Thá»§y rạng lên khi nhìn thấy bà ở cổng trưá»?ng, tiếng reo mừng vui và vòng tay tin cáºy choà ng qua cổ khiến Thu Thá»§y trở thà nh má»™t phần cá»§a bà , không thể khác được. Bà bế Thu Thá»§y lên, khó chịu khi nhìn thấy vết muá»—i cắn trên ngưá»?i Thu Thá»§y, bà nóng mặt khi Thu Thá»§y mếu máo kể bị đứa nà o trên lá»›p đánh, và giáºn dữ khiếu nại vá»›i cô giáo khi trên mặt Thu Thá»§y có vết móng tay cà o Ä‘á»? tấy...
Có lần ông mưá»?ng tượng nếu ngưá»?i đón Thu Thá»§y là Thu Cúc... Ông thốt giáºt mình và thở dà i, là m sao biết được cô Ä‘ang ở đâu để nói má»™t câu cho cô yên lòng. Rồi ông thấy nao nao khi vợ mình đối mặt vá»›i Thu Cúc! Má»™t cảm giác nao nao rất lạ...
* * *
Ngưá»?i đà n ông dáng dấp bệ vệ xuất hiện và o ngà y Thu Thá»§y chuẩn bị lên lá»›p má»™t. Mặt vợ ông đột nhiên tái ngắt. Linh cảm cá»§a phụ nữ tháºt lạ lùng. Bà đang thêu bảng tên và o ngá»±c áo trắng đồng phục cá»§a Thu Thá»§y, mÅ©i kim đâm và o đầu ngón tay, giá»?t máu Ä‘á»? tươi, bà ngáºm chặt ngón tay như cắn răng lại, cái áo tuá»™t rá»›t xuống ná»?n.
Thu Thủy mở to mắt nhìn ngư�i đà n ông. Ông ta cũng nhìn nó với đôi mắt mở to. Khẽ khà ng, ông ta chìa ra một t� giấy và nói là thư của Thu Cúc. Chưa đ�c thư, không cần nói năng gì ai cũng đã hiểu. Khuôn mặt của ông ta và Thu Thủy... khuôn mặt của cha và con.
Vợ ông trân trối nhìn ngư�i đà n ông rồi nhìn qua Thu Thủy. Chừng đó ngà y tháng, bây gi� bà mới chắc chồng mình thủy chung. Nhưng đi�u đó không còn ý nghĩa nữa! Thu Thủy sẽ đi với cha nó. Ông ta có quy�n! Lá thư của Thu Cúc từ trong tù gởi ra đã trao cho ông ta quy�n là m cha sau bao tháng năm. Và lá thư nà y sẽ tước đi của bà cái quy�n bấy lâu...
- Tôi sẽ gởi cháu và o nội trú ở trư�ng tốt nhất - Ngư�i đà n ông nói.
Bà chụp lấy câu nói:
- Không phải chÃnh tay ông sẽ chăm sóc nó sao?
- Tôi sẽ chăm sóc con tôi trong Ä‘iá»?u kiện cá»§a tôi - Nháºn ra câu nói cá»§a mình phÅ© phà ng vá»›i ngưá»?i Æ¡n, ông ta dịu xuống - Ä?à nh váºy. Vợ tôi rất ghen tuông.
- Váºy thì thay vì gởi...
Ngư�i đà n ông cắt ngang:
- Con bé cần được há»?c hà nh ở má»™t trưá»?ng đà ng hoà ng - Nháºn ra mình lại lỡ lá»?i, giá»?ng nói nhẹ nhà ng hÆ¡n - Nó cần phải quên quá khứ.
Không thể nói gì được nữa.
Ông Ä‘au lòng thấy vợ mình chết Ä‘iếng giống hệt buổi chiá»?u ông đưa Thu Thá»§y trong má»› khăn tã bùng nhùng vá»?. Ông Ä‘au lòng nhìn Thu Thá»§y lạ lẫm trong tay cha nó. Ä?ã nhiá»?u lần ông hình dung Thu Cúc đến đón con và ông tá»± hà o trao lại Thu Thá»§y cho cô.
Nhưng không phải như thế nà y.
- Truyện ngắn của Nguyên Hương -
-
Tro của hoa hồng
Không há»? giống như trong hình dung, tro cá»§a hoa hồng cÅ©ng má»™t mà u Ä‘en kịt, chỉ có những tà n sáng là cá»§a tá»? giấy mồi lá»a. Hai mươi mốt bông hoa hồng Ä‘á»? thẫm, cánh dà y (có thể Ä‘em ra xà o được - bạn cùng phòng ký túc xá nói váºy), cà nh dà i ná»a mét, ráºm rịt lá xanh Ä‘en, gai to tướng. Sở hữu má»™t bó hoa hồng lẫy lừng như thế trong ngà y sinh nháºt tôi đã rất tá»± hà o và kiêu hãnh ôm bó hoa trước bao nhiêu con mắt ngưỡng má»™ cá»§a nhà D4.
Tà n ngà y sinh nháºt, bó hoa được treo ngược lên má»™t cái Ä‘inh trên tưá»?ng bên giưá»?ng tầng hai. Ai và o sau đó cÅ©ng trầm trồ bó hoa treo ngược - mặc dù Ä‘ang héo dần vẫn phô trương vẻ ráºm rịt sung mãn.
Hai mươi mốt bông hoa hồng héo dần tá»?a mùi ngái ngất khiến tôi Ä‘au đầu cả tuần. Mà u Ä‘á»? thẫm cá»§a những cánh hoa biến thà nh mà u thâm Ä‘en, rồi lại trở mà u nâu như gá»— khô. Cả bó hoa khô cong lại nhưng chẳng rụng má»™t chiếc lá, má»™t cánh hoa nà o. Ä?ến lúc nà y tôi vẫn hãnh diện cưá»?i không nói khi bất kỳ ai má»›i bước và o phòng Ä‘á»?u thốt lên khen ngợi bó hoa khô treo trên tưá»?ng. Khô cong rồi.
Má»™t hôm, má»™t đứa trong phòng thốt lên. Vá»›i má»™t ý định ấp á»§ từ rất lâu, tôi tổ chức đốt hai mươi mốt bông hồng khô. Dứt từng cụm cánh hoa khá»?i cà nh khô má»›i phát hiện hóa ra trong cùng bông hoa vẫn còn cánh má»?ng manh Ä‘á»? sót lại, chưa khô mà u nâu gá»—. Những cánh hoa rất khô, rất má»?ng, rất nhẹ, rón rén cháy. Tôi kiên nhẫn khÆ¡i cho những cánh hoa cháy hết và trong lòng trà n ngáºp ná»—i thất vá»?ng.
Tro cá»§a hoa hồng cÅ©ng chỉ là mà u Ä‘en. Trong tưởng tượng cá»§a cô bé mưá»?i lăm tuổi, chiếc áo dạ há»™i "mà u tro cá»§a hoa hồng" cá»§a Mecghi khiến cha RanfÆ¡ bà ng hoà ng phải là má»™t mà u gì đó không nằm trong bảng mà u thông thưá»?ng. Từ đó vang lên trong hình dung cái mà u kiêu hãnh - mà u tro cá»§a hoa hồng. Sá»± thất vá»?ng đầu tiên trong Ä‘á»?i sau sinh nháºt lần thứ hai mươi mốt. Tôi nhốt hai mươi mốt bông hoa hồng cháy thà nh tro Ä‘en và o má»™t há»™p sÆ¡n mà i hình trứng có nắp Ä‘áºy khÃt khịt. Ä?ó là sưu tầm ká»· niệm đầu tiên.
Tiếp theo là những sưu tầm khác - bất cứ thứ gì có thể giữ lại được, cất Ä‘i được. Giấy gói viên kẹo sôcôla ngà y Valentine. Hai chiếc vé bé tÃ, má»?ng dÃnh là vé Ä‘i xem viện bảo tà ng quân sá»±. Hôm đó không nghÄ© ra chá»— nà o để Ä‘i nữa. Vé xem chung kết hoa khôi thể thao. Vé nà y thì dà y và to. Tá»? biên lai thu há»?c phà kỳ cuối cùng. Má»™t chiếc cúc áo bị đứt. Tá»? giấy nháp nhăng cuá»™i linh tinh bá»—ng có dòng "I love you" viết bằng bút chì. Những tá»? lịch tưá»?ng đằng sau có ghi cảm nghÄ©: “Mình rất hạnh phúcâ€?, “Mình rất buồnâ€?... Những bức thư, mở đầu thưá»?ng là "My baby...".
Bó hoa hồng tiếp theo cÅ©ng ráºm rịt sung mãn cà nh dà i ná»a mét chi chÃt gai gồm hai mươi hai bông. Lần nà y hoa hồng được rứt từng cánh vẫn còn Ä‘á»? tươi thắm cho và o má»™t phong bì to tướng.
Khi không còn ở ký túc xá nữa, tôi treo ngược những bó hoa hồng tiếp theo trên bất cứ cái Ä‘inh nà o tìm thấy trên tưá»?ng nhà . Khách đến nhà há»?i nhà nà y treo nhiá»?u hoa thế. Mẹ tôi giải thÃch: má»—i năm má»™t bó. Những bó hoa treo trên tưá»?ng còn nguyên giấy gói. Nhìn và o kiểu giấy gói hoa biết thá»?i gian đã trôi qua rất mau. Bó hoa hai mươi ba bông có giấy gói mà u trắng in hoa đục. Bó hoa hai mươi tư bông bá»?c giấy hồng tá»›i táºn cuống. Bó hoa hai mươi lăm bông bá»?c giấy nến in hoa... Tôi bá»›t hãnh diện vá»? những bó hoa. Tưá»?ng nhà đã hết Ä‘inh treo.
Má»™t năm, không có ngưá»?i tá»›i tặng hoa, chỉ có e-mail má»™t bức tranh hoa hồng nhấp nháy nói rằng anh xin lá»—i không sắp xếp thá»?i gian vá»? dá»± sinh nháºt em được và hôn em. Hey, mùi vị cá»§a nụ hôn Ä‘iện tá». Tôi giáºn dá»—i má»™t thá»?i gian. Khi không thấy động tÄ©nh gì thì bắt đầu thỠđặt mình và o địa vị cá»§a anh ấy xem. Báºn. Xa hà ng nghìn cây số. Sá»± nghiệp. Tôi tha thứ và vui vẻ trở lại, ngà y ngà y Ä‘i vá»? căn phòng có những bó hoa đã rất khô, hết mà u kiêu hãnh nằm vô tri vô giác trên tưá»?ng. Bây giá»?, tôi láºp riêng má»™t folder có tên là Roses để chứa những bức tranh hoa hồng. Má»™t bình hoa trên bà n có và i cánh rụng. Má»™t vưá»?n hoa hồng có bướm bay. Má»™t thiên thần hai cánh trắng muốt Ä‘ang tưới hoa. Rất nhiá»?u bức tranh hoa hồng vá»›i message "To my baby".
My baby thá»±c ra nhiá»?u tuổi rồi. Tôi nháºn ra Ä‘iá»?u nà y má»™t hôm khi thá» má»™t chiếc váy ngắn chui đầu ôm thân. Chiếc váy đẹp và vừa vặn. Nhưng có vẻ gì đó khiến tôi ngần ngại. Tôi há»?i mẹ. Mẹ cÅ©ng ngần ngại. Tôi xoay Ä‘i xoay lại trước gương để tìm nguyên nhân. Má»™t chiếc váy trẻ trung. Ä?ã tìm ra nguyên nhân. Váy vừa vá»›i ngưá»?i nhưng không hợp vá»›i khuôn mặt. Mặt nà y, tuổi nà y thì không thể diện chiếc váy trẻ trung nà y được.
Trong folder tên là Hoa hồng vẫn tiếp tục có những bức tranh mới. Những bức thư điện tỠthì ngắn lại nhưng vẫn đ�u đặn - một thói quen? E-mail của tôi thư�ng kể hôm nay đi ăn đám cưới nà y, hôm sau đi thăm bạn kia đẻ, hôm thì dự tròn tháng em bé của bạn X, bạn Y,... Thư đáp lại thư�ng trách: Em đi dự đám cưới cả thà nh phố?
Tôi bắt đầu hình dung. Nếu mình lấy anh Kha thì sao nhỉ? Không thể. Không bao giá»?. Lấy anh Tiến? Khá»§ng khiếp quá. Hết giai Ä‘oạn hình dung, tôi trở nên vô cảm. Sáng dáºy Ä‘i là m, tối vá»? xem ti vi, Ä‘á»?c sách, lên giưá»?ng ngá»§. Hết mong đợi. Hết hình dung.
Căn nhà cÅ© phải Ä‘áºp Ä‘i để xây lại. Mẹ tôi gỡ những bó hoa khô trên tưá»?ng xếp và o má»™t chá»— chá»? tôi vá»?, bảo cá»§a mà y đấy. Cả nhà đi ở nhá»?, đồ đạc chỉ mang theo những thứ tối cần thiết. Tôi lục tung ngăn kéo, hòm xiểng. Ngồi trước má»™t đống các thứ sưu tầm từ thá»?i xa xưa. Má»™t cái cúc áo, tấm vé xem bảo tà ng giấy Ä‘en má»?ng, vé xem chung kết hoa khôi thể thao, những bức thư viết trên giấy thếp, chữ nghiêng trong sáng trà n ngáºp ná»—i nhá»› và những dá»± định to tát, phong bì to tướng dán kÃn trà n ra những cánh hoa hồng khi tôi xé toạc vá»? bao. Há»™p sÆ¡n mà i nắp quá khÃt khiến tro báºt lên khi tôi cố cạy nắp. Buồn cưá»?i. Những trò ngây dại cá»§a tuổi trẻ. E-mail gá»i Ä‘i nói là em đã "xá» lý" hết những thứ linh tinh ngà y xưa em giữ lại. E-mail gá»i lại nói anh Ä‘ang có má»™t lá»?i má»?i cá»™ng tác cho trung tâm dá»± Ä‘oán diá»…n biến thị trưá»?ng. Cuối cùng là dòng nhắn há»?i "Em có chá»? anh không?". E-mail tiếp theo chưa được gá»i Ä‘i. Máy tÃnh cá»§a tôi bá»—ng nhiên Ä‘en kịt mà n hình khi tôi Ä‘ang download chương trình diệt vi-rút. Má»?i sá»± chữa chạy Ä‘á»?u vô Ãch. Tôi năn nỉ computerman cố cứu những dữ liệu lưu trong máy. Chịu. Mua máy má»›i Ä‘i. Anh ta bà ng quan khuyên nhá»§. Nhà má»›i. Computer má»›i. Tưá»?ng nhà sÆ¡n láng mịn đã khoan sẵn những lá»— vÃt để bố tôi treo lại những bức tranh sÆ¡n mà i theo kÃch cỡ Ä‘o đạc chi li từ khi thiết kế nhà . Không thừa má»™t lá»— vÃt nà o. Tưá»?ng nà y có muốn cÅ©ng không đóng Ä‘inh thêm được. Bố tôi tá»± hà o.
Việc đầu tiên cần phải là m vá»›i chiếc máy tÃnh má»›i là tạo folder đặt tên là Roses. Tôi chá»? bức tranh hoa hồng má»›i.
-Truyện ngắn của Phạm Thị Thanh Mai-