Lúc anh xin, có lẽ vào thập niên ’60. Vào lúc, mà cả nước đang rộn lên với tình hình chính trị/thời sự/văn hoá có thay đổi. Có sự hiện diện của người Mỹ, khắp thị thành. Lúc đó, là lúc bản thân bần đạo cũng thấy có cái gì đó nôn nao thúc đẩy, với những sinh hoạt văn hoá rất mới. Chừng như, bạn bè người thân khi ấy, đã có giòng chảy âm nhạc, chuyển từ suy tư thầm lặng sang qua ý lời/nhịp điệu nhanh nhanh, giựt giựt, rất Phương Tây. Và đó cũng là lúc, nhạc bản “Cho anh xin số nhà” đã nhanh chóng xuất hiện, rất dí dỏm. Rất linh tinh. Thân tình. Của người bạn.
Nhạc bản do ca sĩ Nhật Trường viết, đã có thêm vài đoạn vui tươi, ý nhị, như sau:
“ Cho anh biết tên đưòng
ngoại ô, hay con phố gần
để lòng anh cũng như mùa xuân, mới đến.
Em ơi, anh rất nghèo, tiền tiêu anh không có nhiều
Mà tình yêu, anh không bao giờ thiếu… (Trần Thiện Thanh – bđd)
Tiền tiêu không có nhiều, quả là một trần tình kha khá đúng. Đúng, vì lời ấy chẳng mảy may hàm ngụ một xin xỏ. Nhưng, vẫn cứ bảo: “tình yêu, anh không bao giờ thiếu!” Phải chăng, trần tình này cũng cần xét lại. Xét lại, để xem tình yêu anh đem đến, có là tình người nghệ sĩ. Hay vẫn là, “tình mình bây giờ” hoặc “tình chỉ đẹp khi còn dang dở…”, vv... và vv.. Hệt như thế, có thứ tình luôn kêu gọi mọi người vốn xuất phát từ thời đã lâu, luôn là chuyện có thật. Và là sự thật. Sự thật ấy như thế này:
“Không có tình nào
cao cả hơn tình thương
của người đã hy sinh mạng sống
vì bạn hữu của mình.”
(Yn 15: 13)
Vấn đề ở đây, chẳng phải là: ta nên so sánh thứ tình nào với tình nào. Tình nào hay, tình nào dở. Tình này hay hơn, hoặc kém hơn. Nhưng, nói chữ “tình” là nói về gì? Về, tình dục ư? Hay tình yêu, tình đời rất nhiều thứ?
Trước hết, ta cứ thử bàn về những tình có dục, có tình thân thương được đề cập rất lâu, nơi hiến chế mang tên “Humanae Vitae”, hồi Đức Phao-lô VI còn trị vì. Thử bàn ở đây, tức là: bà con ta chỉ nên giới hạn bàn và thảo trong khuôn khổ “nghe”, chứ không “nói”. Bởi, nói thì nhiều người cũng đã từng nói. Nói nhiều. Nói lâu. Và nói dài dài. Nhưng không bàn. Tốt hơn, nay ta vẫn nên nghe. Vâng, nghe có thể là ta nghe cũng khá nhiều. Nhưng, nay hãy nghe từ một đấng bậc không thuộc hệ cấp giáo triều, rất chính quy. Hoặc, cũng không phải là người chủ trương đưa ra một phán quyết, cho mọi người hiểu biết lẫn thực thi. Nay, cứ thử nghe giáo chức thần học có tên là Paulinus I Odozor, chuyên phụ trách môn luân lý; và ông cũng từng dạy bộ môn hội-thánh-học tại khoa thần, thuộc Đại Học Notre Dame, Indiana xứ Hoa kỳ. Nghe, cũng là điều hay. Nên làm lắm chứ nhỉ, hỡi bạn và tôi.
Vị giảng sư trên, đã hơn một lần từng nhận định:
“Đọc đi đọc lại nhiều lần hiến chế Humanae Vitae 40 năm sau, ngày được công bố, dưới nhãn quan của người chuyên chú về thần học xứ Châu Phi, tôi tin rằng Hiến Chế này càng làm gia tăng sự phong phú của công việc mà chúng ta đang làm chứng cho Chúa ở lục địa này ít nhất là về 5 phương diện: hôn nhân, tình phụ mẫu có trách nhiệm, đối xử với các nữ phụ và thiếu nữ, về HIA/SIDA, và nhất là về kiểm soát sinh đẻ.(Paulinus Ikechukwu Odozor, Healthy Vision for Africa, Tablet Special 26/07/08 tr. 25)
Với một thế giới khá chú trọng về tình dục/vật chất và chịu sự đe doạ từ nhiều phía, thì hôn nhân dứt khoát không phải “hậu quả của một rủi may” hoặc kết quả một tiến trình mù quáng từ mãnh lực tự nhiên, nhưng chính thực là thể chế rất tinh khôn, có được quan phòng của Chúa, Đấng kiến tạo mọi sự. Hôn nhân đây, không chỉ là thực thể ở thế trần, nhưng luôn nằm trong kế hoạch và ý định của Thiên Chúa. Ý định của Ngài, đã kết hợp nhiều lối sống và cách thế xử sự trong thế giới phàm trần. Nhưng, lại bác bỏ nhiều phương thức khác.
Với thế giới luôn xào xáo giữa những chuyện Đạo-đời, thì việc sống thực/sống đúng tinh thần mà Chúa dạy khuyên, vẫn không phải là “chuyện nhỏ”, rất dễ làm. Càng không là chuyện be bé, khi lời dạy của Chúa, xưa nay không chỉ phổ biến với thế giới văn minh có nhiều năm kinh nghiệm về chuyện phức hợp, có dục có tình. Nhưng, đã trải rộng ra với thế giới bình thường của các bậc hôn nhân chưa một lần biết đến văn minh tiên tiến của Âu Mỹ, rất hiến chế. Đa phần, đó là các nước châu Phi, châu Á còn rất nghèo. Thiếu nhận thức sâu sắc về phương pháp, cũng như phương tiện để sống có tình có dục. Chí ít, là ở các dân nước/sắc tộc vốn quen với thói tục đa thê.
Đa thê hay lắm bạn, nhiều khi chỉ là tiến trình của thế giới thân thương, trong đó có tình tự như:
“Anh sẽ đến thăm em dù nắng hay dù mưa
anh sẽ dắt em đi dạo phố em chịu chưa?
Rồi anh nói em nghe chuyện má ba ngày xưa
bằng vô số câu ca dao tình yêu thật dễ thương.” (Trần Thiện Thanh – bđd)
Với hiến chế Humanae Vitae, không đơn giản là như thế. Chí ít, là ngày hôm nay, thế giới quanh ta đã nhiễm nhập rất nhiều não trạng ngừa chống bào thai. Não trạng, tệ đến độ đưa con người về với thất trung, qua phối ngẫu. Dẫn đưa về với bầu khí, mà người nữ phụ vẫn bị xử ép như đồ vật của những vui chơi, đầy dục tính.
Quả là, thế giới hôm nay, đang có nguy cơ nghiêm trọng về đạo đức. Trên thế giới, nay xuất hiện ngày càng nhiều, các tệ trạng dâm thư, phim/truyện/hình ảnh đầy dâm dục. Tệ trạng phá thai vẫn luôn tràn bờ. Lại còn, tình trạng buôn bán phụ nữ làm thân nô lệ dưới nhiều hình thức, như: buôn cô dâu, xuất cảng lao động, người làm công/ở đợ, trên khắp hang cùng ngõ hẻm, không chỉ ở xứ Đài hoặc vùng cực lạnh, gọi tên nước Hàn. Chính vì thế, tác giả Paul Odozor, có đề nghị rất thực tế, như:
“Có hai điểm, cần mang trong đầu vào ngày ta mừng kỷ niệm 40 năm ngày ban hành hiến chế nói trên, thứ nhất là: việc lĩnh hội các văn bản quan trọng về thần học như hiến chế Humanae Vitae cần thực thi trong khuôn khổ đầy khiêm tốn. Dù, ở nhiều trường hợp, bản văn hiến chế có nhiều chỗ nhiều đoạn không làm ta hài lòng cho lắm. Phải tin tưởng mà coi đây như lời dạy đích thực mà Thánh Thần Chúa đang dẫn dắt Hội thánh biết cảm kích chấp nhận sự thật, mà có lẽ ngôn ngữ chuyển tải còn nghèo. Điểm cần nhấn mạnh ở đây, là: không nên vùi dập bác bỏ nhu cầu cần bình phẩm, cho dù đó có là bản văn của Giáo quyền. Và, vấn đề cần bàn, là: dù cần thiết phải có những phẩm bình như thế, vẫn không nên tấn kích vào lời lẽ của bản văn hoặc, vào uy quyền, nguồn gốc của văn bản ấy. Đó cũng là trường hợp từng xảy đến với hiến chế nói trên. Bởi như thế, sẽ có nguy cơ là ta dễ để mất sự thật sâu sắc mà bản văn nói trên từng dạy dỗ.
Điểm kế tiếp, là: cũng nên học các bài học lịch sử trong tiếp nhận hiến chế Humanae Vitae. Nghĩa là, ta nay đã thực sự có chân trong Hội thánh toàn cầu rồi, thì các thần học gia hay thành phần nào khác của Hội thánh không nên xử sự hoặc coi bản văn của Giáo quyền được gửi đến với toàn bộ Hội thánh, chỉ như tài sản tư riêng của Hội thánh. Nhưng, luôn để ý thích hợp với các ưu tư quan ngại và thị kiến của thực tại.
Suy tư thần học về các văn bản như thế không nên tìm cách áp đặt một thái độ tiêu cực đồng bộ đối với lời dạy/giáo huấn hoặc bản văn đang thành vấn đề. Thánh Thần Chúa không là đặc sản đặc quyền của các Giáo hội quyền thế/rất giàu hoặc của một vài nhà thần học có uy tín, gây ảnh hưởng.” (Paulinus Odozor, bđd)
Nói cho cùng, đụng đến thần học hoặc vản bản của giới có thẩm quyền, như Giáo quyền, tưởng cũng chưa bao giờ là chuyện nhỏ. Càng không là chuyện nho nhỏ, cho các bé em nhỏ bé, rất thấp cổ. Bé em có thấp cổ, bé họng vẫn có thể ca hát và kể truyện để minh hoạ. Minh và hoạ, để mọi người sẽ cảm thông và cảm kích với khó khăn của bậc cao/to, rất ở trên. Cho nên, hãy cứ vui đi mà đọc những truyện kể, khá vui như sau:
“ Một nữ phụ vốn rất ưu tư bức xúc về chuyện thai nghén, với sinh con, bèn quyết định đi tìm vị y sĩ khoa nhi, để vấn kế. Trong hỏi han vấn kế, chị nêu vấn đề như sau:
-Thưa bác sĩ, em hiện đang có vấn đề khá nặng. Hôm nay, chạy đến bác sĩ là để tìm lời khuyên nào thực tế, hầu thực thi. Thưa bác sĩ chuyện thì dài dòng lắm, nhưng tóm tắt là thế này: em đang có đứa con xinh xắn chưa đầy một tuổi, và bây giờ lại tấp tểnh có thai, được vài tháng. Thật tình, thì em chẳng muốn sanh thêm chút nào, cả con còn nhỏ mà cứ dồn dập thế này, chắc em chết.
-Tôi hiểu hoàn cảnh của chị. Nhưng, cứ cho biết tôi có thể giúp chị được gì chăng.
-Dạ cảm ơn bác sĩ, em chỉ muốn dứt điểm cái thai trong bụng. Em chán nó lắm rồi, bác sĩ ơi. Có cách gì, bác sĩ giúp em không?
Suy nghĩ cũng khá lâu, nhưng vị y sĩ nổi tiếng là hiền lành, chẳng nói chẳng rằng, đợi đến khi thân chủ mình hối thúc, mới đạp lại:
-Tôi đang nghĩ, giải pháp hay nhất và ít nguy hiểm hơn cả, cho cả bà mẹ lẫn thai nhi, vẫn là… là…
-Là gì hả bác sĩ? Em biết ngay là những người học rộng tài cao như bác sĩ, thế nào cũng nghĩ ra điều gì đó tốt đẹp mọi bề…
-Chị cũng thừa hiểu, cách hay nhất để không còn bận tâm đến con nhỏ, thì chỉ còn một cách là… Và như thế, chị sẽ có nhiều thì giờ rảnh rỗi hoặc nghỉ ngơi trước khi cháu thứ hai chào đời.
-Làm thế nào bây giờ, xin bác sĩ cứ cho biết, em sẽ nghe theo?
-Chỉ còn một cách là trừ khử đi một cháu, là xong ngay. Chẳng cần biết đứa nào nên giữ đứa nào, cần trừ khử. Nhưng, muốn cho mọi chuyện êm đẹp lại không làm gì hại đến cơ thể của mình đang có thai, thì chỉ có cách là trừ khử đứa bé chị đang ẵm bế.
-Không được đâu bác sĩ. Làm thế tội chết. Như thế là giết người. Tội này có chết cũng không được giải, cũng không ai tha.
Đúng thế. Tôi hoàn toàn đồng ý với chị. Nhưng xem ra, chị vẫn muốn bỏ đi một cháu. Nên, tôi nghĩ cách hay nhất và không có gì rắc rối cho cơ thể chị, là chọn đứa lớn, mà giết quách…là xong.
-Không! Nhất định là không. Em chẳng thể nào nghe lời xúi dại của bác sĩ đâu.
Vị y sĩ mỉm cười. Cuối cùng thì, người mẹ trẻ nay cũng biết, là: giết con trẻ dù là đứa đã lọt lòng hay còn nằm trong bụng mẹ, vẫn là hành động giết người. Không hơn không kém. Vẫn cùng tội phạm. Rất đáng sợ. Khác chăng chỉ là có sự hỗ trợ của luật pháp ngoài đời hay không, mà thôi.
Truyện kể ở trên, vẫn giống như sự thật thường xảy ra ở nhiều nơi. Cả bên tây , cũng như quê nhà. Tại bảo sanh viện hay nhà thương. Phòng mạch bác sĩ tư. Chừng như, người ta vẫn quên đi mất một bổn phận. Bổn phận ấy là: yêu thương và nhận lãnh. Chứ không phải, chỉ biết lánh nặng tìm nhẹ. Thích vui chơi. Sung sướng lấy một mình. Hơn là, kiện toàn trách nhiệm của tình thương yêu. Thứ tình, có hoa trái kết quả của hạnh phúc, lẫn yêu thương. Của, tình yêu chân chính. Đích thực. Hoà hợp. Thứ tình bắt đầu bằng câu thơ, bài hát của người nghệ sĩ rất thân quen, hồi trước:
“Cho anh xin số nhà, này cô em sinh xắn nét hiền hoà
Này cô em xinh, áo xanh em xinh
Cho anh xin số nhà, này cô em má xinh hồng hồng.
Này cô em xinh màu da rám nắng
Tuy xe anh chẳng đẹp đừng chê anh không bắt kịp
Nhiều chàng trai đang rong chơi trên đường phố” (Trần Thiện Thanh –bđd)
Chàng trai rong chơi ấy, vẫn thấy dẫy đầy ở khắp nơi. Có từ thời Đức Giáo Tông ban hành Hiến Chế Humanae Vitae. Có cả vào lúc lưỡng viện Tây Tầu bỏ phiếu ủng hộ việc ngừa/phá thai, có hợp pháp. Có cả ơn bên Tây lẫn bên ta. Bên Mỹ lẫn bên Tầu. Những bên, vẫn còn có các chàng trai rong chơi, hưởng thụ. Vô trách nhiệm. Cứ phủi tay. Khi đụng chuyện.
Trần Ngọc Mười Hai
Suy tư nhiều
Về hiến chế
Cuộc sống con người
Rất Humanae Vitae.
