Việt Nam gần đội sổ về hệ thống luật

Việt Nam đư�?ng gần cuô�?i trong bảng xê�?p hạng ca�?c nươ�?c A�? châu trong lĩnh vực pha�?p luật mà Tổ chư�?c Tư vâ�?n về Rủi ro chi�?nh trị và Kinh tê�? (PERC) mơ�?i đưa ra.
�?iều này co�? nghĩa hệ thô�?ng luật pha�?p của Việt Nam bị coi là yê�?u ke�?m gần như nhâ�?t châu A�?.

Trung Quô�?c đư�?ng thư�? ba từ dươ�?i lên, trươ�?c VN và Indonesia. Hong Kong và Singapore đư�?ng đầu bảng.

�?ây là một trong ca�?c khảo cư�?u được PERC công bô�? hàng năm, dựa trên phản hồi của giơ�?i kinh doanh nươ�?c ngoài hoạt động tại khu vực.

Ông Robert Broadfoot, gia�?m đô�?c điều hành PERC, cho đài BBC biê�?t:

Việt Nam là một trong ca�?c nươ�?c cuô�?i bảng, chỉ trên co�? Indonesia. Trên Việt Nam là Trung Quô�?c. Chu�?ng tôi khảo sa�?t tổng cộng là 12 quô�?c gia châu A�?.

BBC: Việc thực hiện khảo sa�?t ở Việt Nam co�? gặp kho�? khăn gì không thưa ông?

Chu�?ng tôi không nhận được nhiều phản hồi từ phi�?a ca�?c nhà kinh doanh ngoại quô�?c ở VN so vơ�?i ca�?c nươ�?c kha�?c, ly�? do đơn giản là vì cộng đồng doanh nhân nươ�?c ngoài ở VN không lơ�?n lă�?m. Toàn VN chỉ co�? độ 75-80 công ty nươ�?c ngoài tham gia khảo sa�?t.

Trong hệ thô�?ng cộng sản chủ nghĩa, đảng cộng sản được coi là đư�?ng trên pha�?p luật. �?iều này dẫn tơ�?i những mâu thuẫn trong lĩnh vực luật pha�?p

Robert Broadfoot, PERC

Do vậy, năm nay chu�?ng tôi a�?p dụng thêm một khảo sa�?t nữa, đo�? là trong giơ�?i quản ly�? khu vực của ca�?c công ty và tập đoàn. Những người này chịu tra�?ch nhiệm về nhiều quô�?c gia, nhiều thị trường tại A�? châu và họ co�? thể đưa ra một bư�?c tranh đa chiều.

Năm nay, vơ�?i đo�?ng go�?p của ca�?c doanh nhân khu vực và quô�?c tê�?, chu�?ng tôi hy vọng đưa ra được ca�?c y�? kiê�?n co�? ti�?nh so sa�?nh. Do vậy, tôi nghĩ kê�?t quả điều tra năm nay chi�?nh xa�?c hơn ca�?c năm trươ�?c vì no�? không chỉ dựa vào ca�?c nhà đầu tư và kinh doanh tại ca�?c nươ�?c riêng biệt.

BBC: So vơ�?i năm ngoa�?i VN đã co�? tiê�?n bộ hay ke�?m đi?

No�?i vă�?n tă�?t thì so vơ�?i năm ngoa�?i, châ�?t lượng hoạt động của ngành công an bị đa�?nh gia�? là ke�?m đi nhưng châ�?t lượng của hệ thô�?ng tòa a�?n thì không đổi. Thực ra co�? thay đổi chu�?t i�?t, nhưng không đa�?ng kể.

BBC: Bản phu�?c trình của PERC co�? đề cập tơ�?i vâ�?n đề tham nhũng không?

Riêng về tham nhũng thì chu�?ng tôi co�? một bản điều tra hàng năm kha�?c mà chu�?ng tôi sẽ đưa ra trong tương lai. Chu�?ng tôi mơ�?i kê�?t thu�?c qua�? trình thu thập sô�? liệu. Tuy nhiên, ba�?o ca�?o này chu�?ng tôi chỉ cung câ�?p cho ca�?c tổ chư�?c hành pha�?p và ca�?c chi�?nh phủ.

BBC: No�?i về ca�?c vâ�?n đề trong lĩnh vực luật pha�?p thì điều mà ca�?c nhà kinh doanh và đầu tư ngoại quô�?c than phiền nhâ�?t ở VN là gì?

Khi no�?i tơ�?i VN thì chu�?ng ta phải chu�? y�? tơ�?i một điều là, trong hệ thô�?ng cộng sản chủ nghĩa, đảng cộng sản được coi là đư�?ng trên pha�?p luật. �?iều này dẫn tơ�?i những mâu thuẫn trong lĩnh vực luật pha�?p. Ngành tư pha�?p ở VN còn non trẻ. Thi�? dụ luật thương mại mơ�?i chỉ được đưa vào từ năm 1998 và luật doanh nghiệp thì năm 2000.

Ngành luật pha�?p VN hiện vẫn chỉ trong qua�? trình học hỏi, bổ sung và điều này thể hiện râ�?t rõ trong y�? kiê�?n phản hồi từ cuộc điều tra của chu�?ng tôi.

BBC: Ông co�? nghĩ rằng thiê�?u minh bạch là một vâ�?n đề trong nền luật pha�?p VN hay không?

Theo định nghĩa của chu�?ng tôi thì việc thiê�?u minh bạch nằm trong qua�? trình thực hiện luật pha�?p hay tại tòa a�?n. Thê�? nhưng trong trường hợp của VN thì toàn bộ hệ thô�?ng còn qua�? mơ�?i mẻ vì thê�? không thể đa�?nh gia�? giô�?ng như đa�?nh gia�? ca�?c nền pha�?p luật lâu đời hơn, thi�? dụ như tại Hong Kong hay Singapore chẳng hạn. VN cũng chưa phải là thành viên Tổ chư�?c thương mại quô�?c tê�? nên không thể no�?i VN đã co�? ca�?c chuẩn mực quô�?c tê�?, tuy phải nhìn nhận là VN đang hươ�?ng về điều này.

VN cần phải huâ�?n luyện, đào tạo cho đội ngũ ca�?c luật sư, những người thi hành pha�?p luật vv... và điều này cần co�? nhiều thời gian hơn là chu�?ng ta nghĩ. Không phải một vài năm, mà lâu hơn thê�?.

BBC: Chu�?ng tôi muô�?n hỏi ông về trường hợp của Indonesia, nươ�?c mà theo PERC đang nằm cuô�?i bảng về mặt hệ thô�?ng pha�?p luật. Ông co�? thể giải thi�?ch ca�?c vâ�?n đề của Indonesia là như thê�? nào?

Indonesia gặp ca�?c vâ�?n đề trầm trọng hơn nhiều. Hệ thô�?ng tòa a�?n của Indonesia bị tham nhũng nặng nề. Tham nhũng ảnh hưởng mạnh tơ�?i quyê�?t định của tòa a�?n. Indonesia kha�?c hẳn vơ�?i VN. Tại VN, người ta chưa hiểu rõ về luật pha�?p và co�? nhiều lỗ hổng trong hệ thô�?ng. Thê�? nhưng tại Indonesia thì độ tin cậy của ngành luật pha�?p lại râ�?t yê�?u.

Cả ngành cảnh sa�?t tại Indonesia cũng vậy. Ở đo�? cảnh sa�?t không được người dân tin trong việc điều tra ca�?c vụ a�?n. Vậy cho nên vâ�?n đề của Indonesia là độ tin cậy của cả hệ thô�?ng. Tuy nhiên vơ�?i ca�?c cam kê�?t của tổng thô�?ng mơ�?i Susilo Yudhoyono trong chô�?ng tham nhũng, tôi hy vọng tình hình sẽ được cải thiện.

BBC: Trung Quô�?c trong bảng đa�?nh gia�? của PERC đư�?ng trên VN và Indonesia. �?o�? là dựa trên ca�?c điểm nào?

�?ầu tiên tôi phải no�?i là chỉ sô�? của Trung Quô�?c không lâ�?y gì làm tô�?t lă�?m. Cả ba nươ�?c TQ, VN và Indo đều co�? chỉ sô�? trên 8 điểm và chênh lệch giữa ca�?c nươ�?c không nhiều. Vả lại nê�?u một nươ�?c nhận chỉ sô�? dươ�?i 5 là tình hình ở đo�? đã tồi tệ rồi.

TQ chỉ kha�?c VN ở một điểm là ca�?c công ty nươ�?c ngoài co�? mặt ở TQ lâu hơn ở VN nhiều và co�? nhiều kinh nghiệm hơn trong việc đô�?i pho�? vơ�?i ngành pha�?p luật sở tại. Luật thương mại của TQ cũng được đưa ra trươ�?c VN nhiều năm. TQ lại đã là thành viên của WTO rồi. Thê�? cho nên co�? thể đo�? là ly�? do tại sao TQ lại được coi là kha�? hơn.

Tuy nhiên tôi muô�?n nhă�?c lại rằng điều đo�? không co�? nghĩa là TQ không co�? nhiều yê�?u ke�?m trầm trọng, nhâ�?t là trong vi phạm bản quyền sở hữu tri�? tuệ. Chu�?ng tôi từng làm một khảo sa�?t riêng về vi phạm sở hữu tri�? tuệ và TQ đư�?ng cuô�?i bảng. �?ây là một vâ�?n đề co�? thể no�?i là vô cùng nghiêm trọng đô�?i vơ�?i Trung Quô�?c.