N - Năm Chiếc Bánh Và Hai Con Cá

Suy niệm Chúa Nhật XVII thường niên - Năm A


NĂM CHIẾC BÁNH VÀ HAI CON CÁ

Mt 14,13-21

"Mọi người đều ăn no".

Khi ấy Chúa Giêsu nghe tin Gioan Tẩy Giả đã chết, thì Người rời bỏ nơi đó, xuống thuyền đi đến nơi hoang địa vắng vẻ. Dân chúng nghe biết, thì từ các thành phố đi bộ theo Người. Ra khỏi thuyền, Người thấy dân chúng đông đảo, thì thương xót họ, và chữa những người bệnh tật trong họ.

Chiều tới, các môn đệ đến gần thưa Người rằng: "Ðây là nơi hoang địa, mà giờ đã chiều rồi, xin Thầy giải tán dân chúng, để họ vào các làng mạc mà mua thức ăn". Nhưng Chúa Giêsu nói với các ông rằng: "Họ chẳng cần phải đi, các con hãy cho họ ăn". Các ông thưa lại rằng: "Ở đây chúng con chỉ có năm chiếc bánh và hai con cá". Người bảo các ông rằng: "Hãy đem lại cho Thầy".

Khi Người đã truyền cho dân chúng ngồi trên cỏ, Người cầm lấy năm chiếc bánh và hai con cá, ngước mắt lên trời, đọc lời chúc tụng, bẻ ra và trao cho các môn đệ, các ông này phân phát cho dân chúng. Mọi người đều ăn no. Và người ta thu lượm được mười hai thúng đầy những miếng bánh vụn. Số người ăn là năm ngàn người đàn ông, không kể đàn bà và con trẻ.

Suy Niệm:

Chúng ta hết thảy đều thuộc lòng câu truyện Chúa Yêsu hóa bánh ra nhiều. Câu truyện ấy hôm nay lại được bài sách Isaia báo trước, vì ngay từ thời bấy giờ khoảng 600 năm trước Chúa Yêsu giáng sinh nhà tiên tri đã thay mặt Chúa hứa cho người ta bánh rượu no đầy. Ðứng trước lòng rộng rãi bao la và quyền năng của Thiên Chúa, người ta có thể kêu lên như thánh Phaolô trong đoạn thư hôm nay: dù sự chết hay sự sống dù hiện tại hay tương lai... hay bất cứ tạo vật nào khác, không gì sẽ có thể tách chúng ta ra khỏi lòng mến của Thiên Chúa trong Ðức Yêsu Kitô.

Như vậy những bài Kinh Thánh hôm nay đã rõ nghĩa và chúng ta không thấy khó khăn gì khi muốn liên kết cả ba lại thành một để có một giáo huấn duy nhất. Chúng ta chỉ còn cần đọc lại để có một nhận thức sâu xa hơn về lòng tốt của Thiên Chúa đối với chúng ta, hầu chúng ta được khích lệ hơn muốn đáp trả và gắn bó với Người.

A. Lòng Thương Cứu Ðộ Của Thiên Chúa

Bài sách Isaia rất đơn sơ. Nó ghi lại Lời sấm của Thiên Chúa nói với Dân vào khoảng cuối thời Lưu đày. Ðã sắp hết thời gian khổ sở. Dân Chúa sắp được đoái thương. Thiên Chúa sai ngôn sứ của Người đến báo tin vui mừng này. Chúng ta hãy tưởng tượng ông đang đi đến với đám dân trong giai đoạn cuối của cuộc Lưu đày. Ðó cũng là giai đoạn cực khổ, rã rời. Sức chịu đựng hầu như không còn nữa. Niềm hy vọng dường như cũng gần tắt. Thân phận của những con người khổ sở lúc ấy có khác gì cảnh tượng những con người đói khát trong sa mạc sau nhiều ngày không nước uống và cơm ăn. Tiếng kẻ bán nước rao lên lúc đó sẽ là tiếng cứu độ. Thế nên nhà tiên tri đã mượn giọng kẻ bán nước:

"Ai khát nước, hãy đến mà uống!"

Và ông làm cho mọi người phấn khởi hồi sinh, khi nói tiếp ông có cả bánh ăn và có rượu có sữa nữa. Nhất là ai đến lấy ăn cũng được, chẳng phải mua bán gì cả.

Ðó không phải là ơn cứu độ nhưng không sao? Ðó mới là tình yêu của Thiên Chúa hiểu rõ thân phận loài người. Bởi vì Dân Chúa hiện nay đã kiệt quệ. Không còn sức lực nào nữa. Không thể tự cứu ra khỏi cảnh lưu đày này. Chỉ còn biết trông cậy vào ơn Chúa mà thôi. Nhà tiên tri thay mặt Chúa phải bảo đảm sẽ có ơn cứu độ nhưng không như thế thì dân mới có thể tin. Và ông có dùng những hình ảnh về nước uống, bánh ăn với sữa rượu mới hợp với tâm lý những người đã từng kinh nghiệm thế nào là đói khát giữa sa mạc.

Nhưng đó chỉ là những hình ảnh thôi. Ơn cứu độ sẽ đến cho dân Lưu đày như nước đến trong sa mạc, như bánh rượu được phân phát trong thời kỳ đói kém. Tuy nhiên ơn cứu độ là gì? Những hình ảnh kia trình bày thời đại cứu độ như thời đại cứu sống và bổ dưỡng. Nhưng cái gì có thể cứu sống và bổ dưỡng Dân Chúa đang bị bỏ rơi?

Ðó chính là Giao ước, một giao ước mới và vĩnh cửu. Bởi vì Dân Chúa đã được hình thành từ Giao ước và định luật chi phối lịch sử thịnh suy của Dân này là câu: "Nếu các ngươi giữ giao ước của Ta thì các ngươi sẽ được chúc phúc; bằng không, các ngươi sẽ trở nên như đồ vứt bỏ". Và Dân đã xóa bỏ giao ước. Và họ đã đi đến tình trạng này. Giờ đây sẽ chỉ có ơn cứu độ đến, khi chính Chúa lại giao ước mới với Dân. Và ước gì, Giao ước ấy sẽ được như giao ước với nhà Ðavít, bởi vì Chúa đã tỏ lòng nhân hậu với Ðavít một cách quá đặc biệt. Và Người đã thề hứa sẽ cho nhà Ðavít tồn tại muôn đời.

Hôm nay Chúa sai ngôn sứ của Người đến tuyên bố những điều ấy. Người sẽ ký kết với Dân một giao ước vĩnh cửu như đã hứa cho nhà Ðavít. Chắc chắn không lời nào làm phấn khởi Dân Lưu đày hơn những Lời sấm này. Và ở bất cứ thời đại nào, những lời ấy vẫn còn biểu lộ tình thương mênh mông của Thiên Chúa muốn cứu độ loài người. Có thể nói, Người không muốn cứu chúng ta ra khỏi cơn bĩ cực này hay hoàn cảnh bi đát khác. Như vậy còn là quá ít, chưa xứng đáng với tình yêu và quyền năng của Người. Người muốn ký kết với chúng ta một giao ước vĩnh cửu, một mối tình bất diệt, là căn bản duy nhất và sâu xa hơn cả xây lên hạnh phúc của loài người chúng ta.

Ước gì hôm nay chúng ta hiểu như vậy. Và chúng ta xin với Thiên Chúa một cơ sở hạnh phúc vững vàng như thế. Chúng ta liệu sao giữa Thiên Chúa và chúng ta có được mối quan hệ tình nghĩa mặn mà, thắm thiết. Chúng ta sẽ thấy đó là nguồn hạnh phúc bất diệt cho con người. Và cho được như vậy, chúng ta đã phải đọc bài sách Isaia từ bình diện khả giác sang bình diện tâm linh, từ hình thức bánh rượu sang thực tại giao ước. Chúng ta càng phải làm như vậy hơn nữa khi đọc bài Tin Mừng hôm nay vì muốn thấu đạt một bản văn Tân Ước, chúng ta phải giữ lấy tất cả những tinh hoa của Cựu Ước. Và bây giờ chúng ta đề cập đến bài Tin Mừng.

B. Sứ Mạng Và Khả Năng Cứu Thế Của Hội Thánh

Câu truyện Chúa Yêsu hóa bánh ra nhiều lại càng quen thuộc. Câu truyện ấy xảy ra vào hồi Chúa còn tại thế, nhưng soạn giả các sách Tin Mừng đã thuật lại câu truyện cho con cái của mình nghe, không phải chỉ để họ biết truyện về Chúa, nhưng nhất là để câu truyện ấy hướng dẫn và thánh hóa cuộc đời của họ. Không phải Hội Thánh đã thêm thắt ý tưởng riêng của mình vào mạc khải của Chúa; nhưng nhờ ánh sáng Phục sinh và ơn Thánh Thần Hiện xuống, Hội Thánh đọc thấy trong câu truyện Chúa hóa bánh ra nhiều những chân lý phong phú có thể nuôi dưỡng đời sống đức tin của các tín hữu.

Dù sao, trước hết Hội Thánh vẫn nhìn thấy trong câu truyện này việc thực hiện Lời Hứa trong các sách Tiên tri. Isaia đã tuyên sấm sắp đến ngày Thiên Chúa ban bánh rượu nhưng không cho dân lưu lạc. Thì nay Chúa Yêsu đang hóa bánh ra nhiều cho người ta ăn nhưng không. Và nếu bánh rượu trong Isaia đã được dùng để hướng về giao ước vĩnh cửu, thì bữa ăn trong sa mạc hôm nay cũng phải chiếu dẫn vào bàn tiệc Thánh Thể, nơi Chúa Yêsu sẽ dùng bánh rượu để đổi thành Thịt Máu hầu ký kết giao ước mới và vĩnh cửu. Thế nên chúng ta không lạ gì khi thấy tác giả bài Tin Mừng mô tả các cử chỉ của Chúa Yêsu khi hóa bánh ra nhiều y hệt cách thức Người sẽ làm trong bàn Tiệc ly là: Người cầm lấy bánh, ngước mắt lên trời, đọc lời chúc tụng, bẻ ra và trao cho các môn đệ...

Như vậy điều Isaia đã tuyên sấm thì nay đang được thực hiện trong việc Chúa Yêsu hóa bánh ra nhiều để nuôi dân một cách nhưng không. Và việc này lại báo trước việc Người sẽ làm trong bàn Tiệc ly để mỗi khi tham dự lễ nghi Thánh Thể, chúng ta phải ý thức tình thương cứu thế mênh mông của Thiên Chúa muốn cứu độ loài người. Tình thương này biểu lộ nơi Chúa Yêsu khi Người nhìn thấy quần chúng đông đảo; Người chữa những kẻ bệnh tật trong họ; Người cho họ ăn chứ không giải tán họ đi vào các làng mạc để tự mua thức ăn như các môn đệ muốn làm. Nhưng nhất là tình thương ấy tỏ ra vô tận khi Chúa Yêsu muốn dùng các môn đệ và Hội Thánh để mãi mãi chăm sóc loài người.

Quả thật, đây còn là một dụng ý của tác giả khi thuật lại việc hóa bánh ra nhiều. Các môn đệ của Chúa Yêsu bây giờ không phải là khách bàng quan, đứng ngoài nhìn vào đám đông với Chúa Yêsu mà không muốn can thiệp vào. Trái lại, thấy trời đã về chiều, các ông đến thưa Người: Xin Thầy giải tán dân chúng để họ vào các làng mạc mà mua thức ăn. Các ông tỏ ra có lòng săn sóc đến quần chúng. Chỉ có điều các ông không ý thức đủ quyền năng của Chúa. Các ông có cái nhìn của những con người tổ chức. Nhiều khi những tông đồ ở trong Hội Thánh cũng làm y như vậy. Họ thương người nhưng mới chỉ có cái nhìn nhân loại. Tuy nhiên phải công nhận hôm ấy các môn đệ của Chúa có lòng thương dân thật sự. Không những thương dân nên có cái nhìn quán xuyến công việc, muốn để họ đi vào làng mạc mà mua thức ăn; mà còn tỏ ra hết lòng thương họ khi sẵn sàng trao tất cả 5 chiếc bánh và 2 con cá cho Chúa Yêsu lúc Người vừa ngỏ ý bảo chính các ông phải cho dân chúng ăn. Các ông không sợ mất hết phần của mình. Nhiều tông đồ trong Hội Thánh ngày nay phải học để có thêm tinh thần xả kỷ như các môn đệ đầu tiên của Chúa Yêsu. Chắc chắn Người đã thỏa mãn về thái độ của các ông. Người nhận lấy gia tài 5 cái bánh và 2 con cá của môn đệ. Qua bàn tay tạ ơn của Người, những của bé mọn này lại được trao lại cho các môn đệ để họ phân phát cho người ta. Lạ lùng thay, 5 cái bánh và 2 con cá đã nuôi no hơn 5,000 người, và còn lượm lại được 12 thúng đầy những mảnh vụn, chắc chắn là để trao lại cho 12 môn đệ, để trong tay những ông này luôn luôn còn có lương thực mà Thiên Chúa muốn dùng để dưỡng nuôi tinh thần của các xã hội loài người.

Như vậy rõ ràng thái độ của Chúa Yêsu đối với các môn đệ trong câu truyện này muốn gieo vào tâm hồn chúng ta lòng tín nhiệm vào các môn đệ và Hội Thánh. Ðó là những người có bản chất yêu thương quần chúng, sẵn sàng trao ban tất cả những gì mình có cho hạnh phúc của loài người. Nhưng điều quý hóa ở nơi họ và trong Hội Thánh bấy giờ, là khả năng mà Thiên Chúa ban để từ nay, Hội Thánh và các Tông đồ có thể nuôi dưỡng người ta bằng tình thương của Chúa. Chúa đã trao quyền biến đổi bánh rượu cho Hội Thánh, để Hội Thánh luôn luôn có thể trao ban chính tình thương cứu độ của Thiên Chúa cho loài người. Chúng ta hãy tin tưởng vào Hội Thánh. Chúng ta hãy đến với Hội Thánh. Nơi Hội Thánh luôn luôn có Chúa đầy tình yêu thương cứu vớt mọi người. Hiểu về Thiên Chúa và Hội Thánh như vậy, chúng ta có thể coi những lời thơ Phaolô hôm nay như của mình.

C. Một Niềm Tin Bất Khuất

Thật vậy, nếu chúng ta đã suy nghĩ về tình yêu của Thiên Chúa qua bài sách Isaia và bài Tin Mừng, chúng ta phải thấy Người yêu thương Dân Người và loài người chúng ta quá chừng! Người không bỏ rơi Dân trong cảnh lầm than tuyệt vọng. Ngược lại hoàn cảnh cơ cực của dân càng làm nổi bật tình yêu lớn lao của Thiên Chúa. Và tình yêu này thật sâu xa, vì ơn cứu độ Người gửi đến cho dân không phải chỉ là sự giải phóng dân khỏi cảnh lưu đày; nhưng còn ký kết với Dân một giao ước mới và vĩnh cửu như Người đã hứa với Ðavít. Người thể hiện việc này khi Ðức Yêsu Kitô ở bàn Tiệc ly đã cầm lấy bánh rượu và nói: Ðây là Chén Máu Ta, Máu Tân Ước vĩnh cửu. Bài Tin Mừng hôm nay đưa chúng ta về bàn tiệc Thánh Thể ấy, để chúng ta thấy tình thương của Thiên Chúa không thể làm gì cho chúng ta hơn nữa khi Người đã sai Con của Người xuống thế và Chúa Con đã trao ban Thịt Máu Người để chịu chết xóa tội cho chúng ta. Chính vì nghĩ đến điều đó mà Thánh Phaolô hôm nay không thể cầm lòng được nữa. Người thốt ra những tâm tình chân thật này trong bài thư hôm nay: Ai sẽ tách chúng ta ra khỏi lòng mến của Ðức Kitô? Không gì sẽ có thể tách chúng ta ra khỏi lòng mến của Thiên Chúa trong Ðức Yêsu Kitô Chúa chúng ta! Bởi vì Chúa đã yêu thương chúng ta đến như thế, thì dù gian truân, bĩ cực, bắt bớ, đói khát, trần truồng, hiểm nguy và cho đến gươm giáo cũng chẳng có thể lay chuyển lòng chúng ta tách khỏi Chúa. Thánh Tông đồ đã chịu tất cả những khổ sở trên, như người đã kể trong nhiều thư về cuộc đời của người. Có thể người đã kể ra hết những điều đó để gợi lên những thử thách lớn lao vào thời sau hết như các tác giả thường nói. Người nhắc lại cả một câu thánh vịnh thường được dùng để nhắc đến hoàn cảnh kinh khủng của thời Epiphane bắt đạo như sách Macabê kể. "Nhưng trên các điều ấy hết thảy, chúng ta toàn thắng nhờ Ðấng đã yêu mến chúng ta". Bởi vì chính tình yêu bất khuất của Người khiến chúng ta không chịu thua; và nhất là bởi vì chính trong những lúc chúng ta yếu đuối như thế, tình yêu của Người mới thi thố sức mạnh phi thường của bản tính Thiên Chúa. Như vậy điều cốt yếu là phải tin vào tình yêu của Thiên Chúa.

Bài sách Isaia và bài Tin Mừng hôm nay khuyến khích chúng ta suy nghĩ về tình yêu này. Và Thánh Thể mà chúng ta cử hành giờ đây là chứng từ hùng hồn. Chúng ta ý thức về ý nghĩa của Thánh Thể bao nhiêu, chúng ta càng thấy Thiên Chúa yêu thương chúng ta một cách chân thực và sâu xa bấy nhiêu. Lên rước lấy Mình Thánh Người, chúng ta sẽ đón nhận lấy tất cả tình yêu của Người đối với chúng ta. Chúng ta phải nói lên như thánh Phaolô: Không có ai và không có gì có thể tách chúng ta ra khỏi tình yêu của Thiên Chúa nữa. Cho nên dù có gì xảy đến cho chúng ta trong những ngày này, vui hay buồn, cám dỗ hay thử thách, chúng ta nhớ đến tình yêu của Chúa và chúng ta cương quyết sẽ bất khuất sống xứng đáng với tình yêu của Người, để đời sống chúng ta không những không tội lỗi mà còn có nhiều đóng góp xây dựng hạnh phúc cho mọi người như các môn đệ, như Hội Thánh và như chính Thiên Chúa và Chúa Yêsu Kitô theo như chúng ta được biết qua các bài Kinh Thánh chúng ta vừa nghe đọc.

ĐGM.Bartôlômêô Nguyễn Sơn Lâm