Huyền nhiệm đời sống đạo: Thánh giá

HUYỀN NHIỆM ĐỜI SỐNG ĐẠO: Thánh giá (2)

“... vác thập giá ...” (Mt 10, 38; 16, 24; Mc 8, 34; Lc 14, 1; 14, 27)

1. Tình yêu Thập giá

Thập giá của Đức Kitô là một sự điên rồ khó hiểu nhất trong các sự điên rồ: “Phải, trong khi người Do thái đòi hỏi những điềm thiêng dấu lạ, còn người Hy lạp tìm kiếm lẽ khôn ngoan, thì chúng tôi lại rao giảng một Đấng Kitô bị đóng đinh, điều mà người Dothái coi là ô nhục không thể chấp nhận, và dân ngoại cho là điên rồ.” (1Cor 1, 22).

Khi chết trên Thập giá, Chúa Giêsu cho thấy hai sự kiện tâm lý: một đàng kinh nghiệm bản thân về cái độc ác và sự yếu đuối của con người; đàng khác chấp nhận không chút phản loạn gánh nặng sự dữ, bởi vì Ngài biết mình đang thi hành một sứ mạng. Ngài thành thật tùy thuộc những điều kiện sinh sống của con người, và như thế Ngài tùng phục thánh ý Chúa Cha, để hoàn thành kế hoạch cứu rỗi trong đau khổ. Không phải đau khổ cứu rỗi, nhưng tình yêu cứu rỗi. Đau khổ tự nó không là gì hết, chỉ có tình yêu mới có thể phát sinh sự sống từ đau khổ.

Thập giá gắn liền với Đức Ki-tô, vì ngay cả khi Ngài sống lại vinh quang thì các dấu vết thương tích từ cuộc khổ nạn vẫn không bị xóa nhòa, vì nó là dấu chứng vĩnh cửu của một tình yêu Thiên Chúa không phai nhòa qua muôn thế hệ. Vì thế, “…Thập giá là một sự điên rồ đối với những kẻ đang trên đà hư mất, nhưng đối với chúng ta…thì đó lại là sức mạnh của Thiên Chúa.” (1Cr 1, 18).

2. Linh đạo Thập giá

“Ai không vác thập giá mình mà đi theo tôi, thì không thể làm môn đệ tôi được.” (Lc 14, 27). Việc đào luyện tu đức nào cũng phải cắm rễ sâu vào Thập giá. Chỉ có một con đường theo Đức Ki-tô là con đường Thập giá mà thôi (x. Mt 16, 24). Vì thế, mọi tránh né cũng như tìm cách che chắn cho bản thân mình khỏi việc đón nhận Thập giá đều là muốn phủ nhận Đức Kitô trong cuộc đời mình. Tất cả những gì gọi là con đường tắt, cuối cùng chỉ là ngụy biện, trống rỗng và tự lừa dối mình. Bởi vì đích điểm của cuộc đời theo Chúa là đỉnh núi Canvê, nơi Chúa Cha đang chờ đợi ta như đã chờ đợi chính Con yêu dấu của Ngài.

Thập giá có nghĩa là bỏ mình và trần trụi. Bởi vậy không lạ gì, người đón nhận thập giá cảm thấy mình bơ vơ trơ trọi, như bị tước đoạt tất cả những gì mình đã từng cậy dựa vào đó để làm nên cuộc đời mình. Thập giá được đón nhận làm rơi xuống cái ảo tưởng và cho thấy sự thật về chính mình; cho mình thấy mình là ai giữa những tạm bợ của cuộc đời này và đồng thời nhận ra lẽ sống chân thật.

Thập giá gắn liền với hy sinh và giũ bỏ ý riêng để ý Chúa được hình thành và tác tạo nên cuộc sống mới cho mình, không còn quay quắt với những nỗi đau thương và những toan tính phàm tục của một cuộc sống dày đặc những vô minh và lầm lạc.

Thập giá đòi phải sẵn sàng uống cạn chén đắng đến giọt cuối cùng, có nghĩa là vâng phục đến chết, một sự vâng phục đưa đến tự do chân thật để hoàn thành một cách cao đẹp nhất cuộc đời mình trong Đức Ki-tô.

3. Cám dỗ khỏi Thập giá

Văn minh hưởng thụ và chủ nghĩa thực dụng của xã hội hôm nay làm cho con người đặt nặng tính chất hiệu năng. Điều này tạo nên mối nguy cơ cho đời sống tâm linh là muốn được “dễ dãi” “thoải mái”, chẳng phải hy sinh gì mà kết quả thì rộng lớn trong mọi hoạt động và trong chính lối sống của mình. Đó cũng là một thứ “tinh thần hảo ngọt” mà kết quả là ta tìm kiếm chính mình nơi Thiên Chúa chứ không phải tìm kiếm Thiên Chúa nơi chính mình.

Đó cũng là mục tiêu chính yếu của ma quỉ trong việc cám dỗ Chúa Giêsu (x. Mc 1:12-13; Lc 4:1-13). Nó không ngăn chặn công việc cứu độ của Ngài cho nhân loại, nhưng nó cho Ngài thấy không cần phải chịu đau khổ, không cần phải vác Thập giá và chết cách ô nhục nặng nề như vậy làm gì. Rồi bằng một loạt những toan tính sâu độc, nó hướng Ngài đến những phương cách cứu độ “dễ dãi” bằng quyền năng và sức mạnh có sẵn, bằng thái độ thỏa hiệp để đôi bên cùng có lợi.

Xem ra phương sách cứu độ đó có tác dụng rất hữu hiệu và thực tiễn, nhưng rất tiếc đó lại là đường lối của ma quỉ, chứ không phải đường lối của Thiên Chúa (x. Mt 16, 21-23). Đừng quên rằng, việc cứu độ không nhằm vào một sự toan tính cách thế hay hiệu năng nhất thời, nhưng nhằm vào việc mạc khải tình yêu sâu thẳm của Thiên Chúa trước tình trạng vong thân cực độ của con người do tội lỗi gây ra, và nhằm vào tính cách toàn diện qua muôn thế hệ như một chân lý sống duy nhất cho nhân loại.

Cơn cám dỗ thường xuyên đối với chúng ta hôm nay, là tìm kiếm một Đức Giêsu không có Thập giá, là muốn một ‘thứ Ki-tô giáo’ dễ dãi và hợp thời hơn, là khát khao một ‘thứ Tin Mừng’ không nhuốm nước mắt. Cũng giống như Phêrô, ta muốn kéo Chúa Giêsu ra ngoài và can ngăn về chuyện Ngài muốn tuyên bố quá rõ ràng về Thập giá. Nhưng rồi cần phải nhận ra rằng, Tin Mừng của Chúa Giêsu là một Tin Mừng khổ lụy, nghĩa là không phải chỉ có rao giảng mà chủ yếu là thực thi, làm chứng (tử đạo), nghĩa là chết đi cho bản thân mình để Chân lý và Tình yêu được tỏ hiện. Nếu không như thế, thì Tin Mừng trở nên mơ hồ, Thập giá trở thành món đồ trang sức, và đạo lý cứu độ biến thành mớ lý thuyết để che chắn và làm bình phong cho một số hạng người nào đó được yên thân an vị.

Nếu ta cố tìm một Đức Giêsu không có Thập giá, ta sẽ gặp Thập giá mà không có Đức Giêsu. Sự khôn ngoan và sức mạnh của Thập giá chỉ được hiểu khi người ta đảm nhận và trực tiếp kinh nghiệm nó một cách sâu xa, để từ đó không còn nhìn Thập giá như một chướng ngại, nhưng là một cơ hội và cách thức thể hiện chính mình một cách cao độ nhất trong Đức Kitô, tạo nên sự say mê và niềm thâm tín như thánh Phaolô:

.“Tôi đã không muốn biết đến chuyện gì khác ngoài Đức Giêsu Kitô, mà là Đức Giêsu Kitô chịu đóng đinh vào thập giá.”(1Cor 2,2).

. “Tôi mang trong thân mình tôi cuộc tử nạn của Chúa Giêsu, ngõ hầu sự sống của Chúa Giêsu cũng được tỏ hiện nơi thân xác chết dở của tôi.” (2Cor 4, 10).

. “Tôi thông phần vào các sự thống khổ của Chúa Giêsu, để được đồng hình đồng dạng với sự chết của Ngài, để làm sao đạt tới ơn Phục sinh từ cõi chết.” (Pl 3, 10-11).

4. Sống Hy lễ Thập giá

Thập giá không phải là kết điểm của một con đường, mà là cổng dẫn vào sự sống siêu vượt: thất bại chuyển hóa thành chiến thắng; chính chỗ mà sự sống bị tước đoạt lại trở thành nơi mà sự sống được phục hồi. Đời sống Kitô hữu chỉ được sắc nét khi tựa vào Thập giá. Đời sống tu sĩ, linh mục càng trổ sinh hoa trái khi càng cắm rễ sâu trong Thập giá, vì cuộc đời họ là một của lễ hy tế, phát xuất từ Đức Kitô, Đấng “đã tự thể hiện mình là tư tế, là bàn thờ, và là con chiên bị sát tế”.

Chính bằng cách nhận làm của lễ hy tế mà Đức Kitô đã chiến thắng khải hoàn. Cuộc chiến thắng này được trao ban cho tất cả những ai đồng chịu cùng một số phận như Ngài. Bởi vậy mọi ân sủng lãnh nhận trong Giáo hội đều ẩn chứa một năng lực “Kitô hóa”. Thánh Phaolô đã giải thích điểm này qua việc dùng các động từ cùng-đau-khổ, cùng-vinh-hiển (Rm 8, 17), cùng-sống, cùng-chết, cùng-chịu-đóng-đinh (Gl 2, 19), cùng-được-mai-táng (Rm 6, 4), cùng ngự trị (Ep 2, 6), cùng-hiển-trị (2Tm 2, 11-12). Công đồng Vat. II cũng đã xác định:

“Mọi chi thể phải nên giống Chúa Kitô cho đến khi Ngài hình thành trong họ (x. Gl 4, 19). Vì thế, chúng ta được kết nạp vào mầu nhiệm sự sống của Ngài, trở nên giống Ngài, cùng chết và cùng sống lại với Ngài, cho đến khi cùng cai trị với Ngài. Đang khi còn là lữ hành trên mặt đất, bước theo vết chân Ngài trong đau thương và bách hại, chúng ta cùng thông hiệp với những đau khổ của Ngài như thân thể kết hiệp với đầu, hiệp với sự thương khó của Ngài để được cùng vinh hiển với Ngài” (LG 7c).

Như thế có nghĩa là bao giờ Giáo hội cũng sẽ phải sống và hoạt động trong những điều kiện khó khăn, đòi hỏi sự thanh luyện, bởi vì công cuộc cứu độ bao giờ cũng tiến hành dưới dấu chỉ của khó nghèo và bách hại. Đó là con đường mà Giáo hội phải dấn thân để dõi bước theo Đức Giêsu, vị Thầy của mình (x. LG 8c).

Đó là giáo thuyết soi sáng và là nền tảng cho sự khổ hạnh Kitô giáo (x. Mt 16, 24). Mang trên mình cuộc khổ nạn của Đức Kitô (x. 2Cor 4, 10) không phải là chuyện đi tìm khoái lạc trong đau khổ, nhưng là kết quả của sự khôn ngoan (mà thế gian coi là điên dại) của Thiên Chúa: phải chết cho chính mình thì mới có thể sống lại với Đức Kitô: “Ai không vác thập giá mình mà theo Thầy, thì không xứng với Thầy. Ai giữ lấy mạng sống mình, thì sẽ mất; còn ai liều mất mạng sống mình vì Thầy, thì sẽ tìm thấy được.” (Mt 10, 38-39).

Con đường tám mối phúc thật không là gì khác ngoài con đường Thập giá. Đức Kitô không ngừng hấp hối ở trong Giáo hội, mãi cho tới ngày cánh chung. Chính vì vậy mà Giáo hội không ngừng cộng tác vào việc cứu độ thế gian bằng cách “hoàn tất những gì còn thiếu nơi các nỗi quẫn bách Đức Kitô phải chịu...” (Cl 1, 24).

Quả thật, chúng ta có một khoa học tuyệt vời hơn mọi thứ khoa học, đó là khoa học Thánh giá. Thánh giá là tiêu chuẩn để chọn lựa và quyết định trong mọi trường hợp. Chính trong tâm thái này mà tâm hồn ta vẫn luôn được bình an và thanh thoát cả trong những nỗi ngặt nghèo. Nhưng rồi trong thực tế, cuộc sống nhiều khi cũng làm ta giằng co và nhức nhối không nguôi do những nổi loạn từ chính tâm hồn mình giữa cái muốn mà không muốn, giữa cái làm mà không làm, giữa cái cho đi và khước từ, giữa cái dấn thân và đòi hỏi, giữa cái sống và cái chết... Bởi vậy, Thomas Kempis trong sách “Gương Chúa Giêsu” có viết như sau :

• Có rất nhiều kẻ muốn lên thiên đàng với Chúa Giêsu, nhưng rất ít kẻ muốn vác Thánh giá với Người.
• Nhiều kẻ ước ao được ơn an ủi của Người, nhưng ít kẻ muốn chịu thử thách với Người.
• Nhiều kẻ muốn dự tiệc với Người, nhưng ít kẻ muốn chịu thiếu thốn với Người.
• Nhiều kẻ muốn vui hưởng với Người, nhưng ít kẻ sẵn sàng chịu sự gì khó với Người.
• Nhiều kẻ muốn theo Chúa Giêsu đến bàn tiệc bẻ bánh, nhưng ít kẻ dám uống chén đắng với Người.
• Nhiều kẻ tôn sùng các phép lạ của Người, nhưng ít kẻ muốn chịu xỉ nhục với Người

.
Chẳng ai vô tội trước cái chết của Con Thiên Chúa. Hãy đi với Chúa Giêsu qua từng chặng đường Thập giá của cuộc đời mình. Đừng theo Chúa như một người bàng quan, bởi lẽ Ngài gánh chịu mọi sự khổ đau vì ta và cho ta. Sau khi đã thấm nhuần cuộc Khổ Nạn, ta sẽ thấy mình yêu thánh giá của Chúa hơn, mến thánh giá của mình hơn, và kính trọng thánh giá của người khác hơn.

Lạy Chúa, phải được ơn sâu nhiệm biết bao để có thể hiểu thấu, cảm mến và đón nhận trọn vẹn Thập giá Chúa trong cuộc đời con, để con có thể tự hào như một ân ban mà không xót xa cắn đắng như một số phận.

Nhìn ngắm Thập giá Chúa, con hiểu được một cách thâm thúy những nỗi khổ nhục và đau đớn trong cuộc đời con:

• Thập giá cần thiết biết bao để thanh tẩy tâm hồn con khỏi mọi vết nhơ.
• Thập giá cao cả biết mấy để kéo con lên khỏi những thấp hèn.
• Thập giá yêu thương và khiêm hạ dường nào để giải thoát con khỏi những oán ghét và kiêu căng ích kỷ.
• Thập giá tín trung và nhân hiền vô lượng để con biết xa rời những đam mê và ảo tưởng.
• Thập giá rạng ngời và nhân ái vô song để con vượt thoát những tối tăm cạm bẫy và gian trá chia lìa.
• Thập giá Phục sinh và vinh hiển vô biên để con hy vọng, tin tưởng và được yêu mến Chúa đến vô cùng.

Xin cho mọi người được hưởng ơn cứu độ nhờ Thập giá của Chúa đã chuyển hóa thành Thập giá của cuộc đời mình. Amen.

Lm. Thái Nguyên