TrÃch Ä‘oaÌ£n: Những Ä‘iều chưa nói hết về
Ä?oÌ? laÌ€ một cuôÌ?n saÌ?ch râÌ?t mỏng vÆ¡Ì?i nội dung liên quan cuộc chiêÌ?n Việt Nam, chưa đầy 50 trang giâÌ?y.
TaÌ?c giả cuôÌ?n saÌ?ch không phải laÌ€ người ở phiÌ?a bên kia, maÌ€ Ä‘ã từng tham gia phong traÌ€o đâÌ?u tranh sinh viên ở SaÌ€i GoÌ€n, ở laÌ£i Việt Nam cho đêÌ?n năm 1990. Ông vẫn giữ quan hệ vÆ¡Ì?i người ở trong nươÌ?c vaÌ€ thường viêÌ?t baÌ€i cho caÌ?c baÌ?o ở Việt Nam.
Tuy vậy, khi gửi về Việt Nam để in, bản thảo chỉ nhận sự im lặng vaÌ€ theo taÌ?c giả, cuôÌ?n saÌ?ch ‘hÆ¡i têÌ? nhiÌ£ vaÌ€ nhaÌ£y cảm trong giai Ä‘oaÌ£n naÌ€y’ viÌ€ không Ä‘uÌ?ng vÆ¡Ì?i một sôÌ? văn bản chiÌ?nh thưÌ?c trong nươÌ?c.
TaÌ?c giả, ông Nguyễn Hữu ThaÌ?i, noÌ?i vÆ¡Ì?i Ä‘aÌ€i BBC rằng trong saÌ?ch, ông mô tả laÌ£i từ goÌ?c độ nhân chưÌ?ng về diễn biêÌ?n của ngaÌ€y 30-4-1975 ở SaÌ€i GoÌ€n.
Ông noÌ?i vÆ¡Ì?i Ä‘aÌ€i BBC rằng ông vẫn để daÌ€nh bản thảo để chờ một ngaÌ€y in trong nươÌ?c viÌ€ đôÌ?i tượng độc giả ông nhăÌ?m đêÌ?n laÌ€ người ở Việt Nam vaÌ€ viÌ€ trong thời chiêÌ?n, ông laÌ€ người coÌ? cảm tiÌ€nh vaÌ€ hoaÌ£t động trong phong traÌ€o caÌ?ch maÌ£ng chưÌ? không phải đưÌ?ng ở bên ngoaÌ€i.
DươÌ?i đây laÌ€ triÌ?ch Ä‘oaÌ£n một phần trong tập saÌ?ch chưa xuâÌ?t bản naÌ€y:
Và o khoảng trên 9 giá»? có ngưá»?i báo tướng Dương Văn Minh đã tuyên bố lệnh ngưng bắn nhưng các đơn vị VNCH có vẻ như không nghe lệnh và tiếp tục phản kÃch. Thá»±c tế, lệnh ‘bà n giao chÃnh quyá»?n’ cá»§a ‘tổng thống’ và ‘nháºt lệnh’ hạ vÅ© khà cá»§a ‘tổng tham mưu trưởng’ không có hiệu lá»±c !
Ä?ại đội 4 được lệnh vượt cầu. Xe Ä‘i đầu mang số 387 do Nguyá»…n Văn Hùng chỉ huy, tiếp theo là xe 390 cá»§a chÃnh trị viên VÅ© Ä?ăng Toà n, kế đến là xe 843 cá»§a đại đội trưởng Bùi Quang Tháºn. Ä?ến cầu Thị Nghè lại bị cản, xe 390 bắn cháy 2 chiếc M113, Nguyá»…n Văn Hùng bị thương. Xe 390 vượt lên dẫn đầu đội hình, theo sau là chiếc 843.
Nhà báo Nguyá»…n Vạn Hồng thuáºt lại : "Sau khi đưa các anh Thái và Tòng và o dinh Ä?á»™c láºp, tôi lái xe ra hướng cầu Sà i Gòn xem tình hình thế nà o. Khi tôi vừa đến cầu Thị Nghè thì gặp Ä‘oà n xe tăng giải phóng tiến và o. Tôi nép xe bên lá»? định quay lại thì các anh bá»™ đội trên xe tăng há»?i tôi chỉ đưá»?ng đến dinh Ä?á»™c láºp. Tôi quay xe, chạy trước và cứ thế cùng Ä‘oà n xe tăng hướng dinh Ä?á»™c láºp. Tôi quẹo xe rẽ đưá»?ng Công Lý (nay là đưá»?ng Nam kỳ Khởi nghÄ©a) trong lúc xe tăng húc thẳng và o cánh cổng sắt trước dinh. Tôi chạy sang đưá»?ng Nguyá»…n Du để và o cá»a hông cá»§a dinh. Lúc đó khoảng trên 11 giá»?".
Nhiá»?u loạt đạn từ các cao ốc trên đưá»?ng Thống Nhất còn lẻ tẻ bắn ra. Xe tăng phải nổ súng thị uy, nhưng không bắn và o nhà cá»a dân cư, công trình, súng má»›i im.
Trong thá»±c tế, xe tăng 390 lạc đưá»?ng, chạy thẳng má»™t Ä‘oạn, sau phát hiện sai đưá»?ng má»›i quay trở lại. Xe 843 chạy trước đến dinh Ä?á»™c Láºp húc và o cổng phụ bên trái, cổng không sáºp và xe chết máy. Chiếc 390 tăng tốc húc sáºp cổng chÃnh, Bùi Quang Tháºn từ trên chiếc 843 nhảy xuống giáºt lá cá»? giải phóng xanh Ä‘á»? hình tam giác tả tÆ¡i, nhuốm mà u lá»a đạn và bụi đưá»?ng gắn trên cần ăng ten xe tăng chạy lúp xúp sau xe 390 tiến và o thá»?m dinh Ä?á»™c Láºp.
Nguyá»…n Hữu Thái và Lý Quý Chung Ä‘ang loay hoay ở thá»?m dinh Ä?á»™c Láºp thì bá»—ng má»?i ngưá»?i cùng hướng nhìn vá»? đại lá»™ Thống Nhất. Má»™t cảnh tượng hùng tráng diá»…n ra : má»™t Ä‘oà n xe tăng rầm rá»™ tiến vá»? hướng dinh. Bổng chốc cá»a dinh bị húc đổ, Ä‘oà n tăng cà y lên thảm cá»?, tiến thẳng đến thá»?m dinh.
Một sôÌ? tập saÌ?ch Ä‘ã in của Nguyễn Hữu ThaÌ?i
-Xu hướng má»›i trong kiến trúc - đô thị thế giá»›i & Việt Nam thá»?i há»™i nháºp, Nxb Xây dá»±ng, Hà Ná»™i, 2003
-Những vấn đ� kiến trúc đương đại Việt Nam, Nxb Xây dựng, Hà Nội, 2002
-Hà nh trang bước và o thiên niên kỷ, Nxb Trẻ, Tp Hồ Chà Minh, 2001
-Kiến trúc Sà i Gòn-Tp Hồ Chà Minh, Ä?ịa chà Văn hóa Tp HCM, Nxb Tp HCM, 1990/98
Có lẽ nhìn thấy Thái và Tòng Ä‘eo băng xanh Ä‘á»? cá»§a lá»±c lượng quần chúng nổi dáºy, nên khi Thái Ä‘á»? nghị dẫn đưá»?ng thì Tháºn liá»?n Ä‘i theo. Không ai rà nh bố cục bên trong dinh và cÅ©ng chưa biết dùng thang máy nà o để lên nóc dinh. Có má»™t ngưá»?i mặc thưá»?ng phục Ä‘i qua (sau nà y biết là đại tá Nguyá»…n Văn Chiêm cá»§a lá»±c lượng phòng vệ phá»§ tổng thống), Thái yêu cầu Chiêm dẫn há»? đến thang máy phụ. Thái giúp Tháºn bẻ gáºp chiếc cần ăng ten, má»›i và o lá»?t được bên trong chiếc thang máy loại nhá»? nà y.
Ä?ến nóc, há»? còn phải leo thêm chiếc thang gá»— má»›i đến được chân cá»™t cá»?. Phải hạ lá cá»? Sà i Gòn xuống, cá»? quá lá»›n lại cá»™t giây ny lông. Phải mất cả mấy phút má»›i giáºt ná»—i nó xuống và kéo lá cá»? Giải phóng lên trong tiếng reo hò lẫn tiếng súng chỉ thiên chà o mừng vang trá»?i.
Tháºt ngẫu nhiên, và o thá»?i Ä‘iểm lịch sỠấy trên nóc dinh Ä?á»™c Láºp, trước kia là dinh Toà n quyá»?n Pháp, có 3 chà ng trai cá»§a 3 miá»?n đất nước : anh bá»™ đội Tháºn từ đồng bằng sông Hồng, chà ng giáo sư Tòng quê Tây Ninh và sinh viên Thái gốc ở má»™t thà nh phố cảng miá»?n Trung.
Phải chăng khoảnh khắc lịch sỠấy đánh dấu sá»± cáo chung cá»§a 117 năm thống trị thá»±c dân đế quốc phương Tây và mở ra má»™t thá»?i kỳ má»›i độc láºp thống nhất đất nước Việt Nam. Anh em xúc động không cầm được nước mắt, vừa sung sướng vừa hãnh diện. Và o giây phút nà y chắc nhân dân cả nước Ä‘ang reo mừng. Sà i Gòn đã được giải phóng, hòa bình được láºp lại, dân tá»™c nà y từ nay trở lại thống nhất là m má»™t, không gì còn thể chia cắt được.
Sau nà y, lá c� lệnh xe tăng nh� được thay thế bằng lá c� lớn hơn. Nguyễn Vạn Hồng kể với nụ cư�i đắc ý : « Tôi thấy anh bộ đội cầm lá c� lệnh lịch sỠđó, li�n nảy ý định xin là m kỷ niệm… ».
Lá c� đã ngả mà u vì khói đạn, bụi đư�ng hà nh quân và th�i gian phôi pha. Lá c� « mà u đ� của đất, mà u xanh của tr�i, ngôi sao chân lý trên đ�i » (thơ Tố Hữu) – một th�i oanh liệt.
Tiếng nói Cách mạng đầu tiên trên đà i phát thanh Sà i Gòn
Sáng sá»›m 30-4, Hà Thúc Huy và Nguyá»…n Tân cùng nhóm sinh viên táºp trung ở đại há»?c Vạn Hạnh. Há»? đã gặp giáo sư Huỳnh Văn Tòng và Nguyá»…n Hữu Thái, má»™t lãnh tụ sinh viên tranh đấu và được phân công xuống trưá»?ng đại há»?c Nông lâm súc đối diện đà i truyá»?n hình Sà i Gòn để tiếp thu đà i.
Thấy nhiá»?u ngưá»?i hôi cá»§a lục lá»?i phá phách, há»? phân công má»™t ná»a số sinh viên ở lại canh giữ. Huy dẫn nhóm còn lại ra cổng Hồng tháºp tá»± (nay là Nguyá»…n Thị Minh Khai) để chuẩn bị sang tiếp thu đà i phát thanh.
Ä?ang lúc đó thì xe tăng giải phóng ầm ầm kéo và o, theo đưá»?ng Hồng Tháºp Tá»± tiến và o dinh Ä?á»™c Láºp. Há»? mừng rỡ chạy theo xe tăng để hoan hô. Ä?ến ngã tư Ä?inh Tiên Hoà ng-Hồng Tháºp Tá»± thì gặp má»™t xe tải quân sá»± chở đầy bá»™ đội dừng lại há»?i đưá»?ng đến đà i phát thanh. Há»? nhảy lên xe quân sá»± nà y để dẫn đưá»?ng.
Khi đến nÆ¡i, đà i bá»? trống. Ä?Æ¡n vị bá»™ đội triển khai canh giữ chung quanh. Há»? ùa và o đà i để tìm cách mở máy nhưng thất bại vì không ai rà nh kỹ thuáºt. Và không ai biết mình sẽ phát Ä‘i lá»?i gì.
Tại dinh Ä?á»™c Láºp, má»™t số bá»™ binh, công binh và đơn vị đặc công phối thuá»™c đã án ngữ các cá»a lá»›n. Các chiến sÄ© Toà n, Nguyên, Ä?ô đã canh giữ phòng ná»™i các. Ban chỉ huy lữ Ä‘oà n xe tăng cÅ©ng kịp đến. Chỉ huy Nguyá»…n Tất Tà i lệnh cho các chiếc tăng còn lại vây quanh dinh phòng địch phản kÃch. ChÃnh á»§y Bùi Văn Tùng và chá»§ nhiệm chÃnh trị Lê Minh xuống xe thiết giáp bước vá»™i và o sảnh dinh. Ä?ại đội trưởng đơn vị đặc công Phạm Duy Ä?ô chạy đến : « Báo cáo, anh em Ä‘ang giữ Dương Văn Minh và cả ná»™i các ngụy ngồi trong đó. Má»?i thá»§ trưởng đến giải quyết ».
Suốt má»™t Ä‘á»?i tráºn mạc tưởng đã quen vá»›i má»?i đổi thay, những biến cố to tát, váºy mà lúc đó chÃnh á»§y Tùng đã sững sá»?. Chân Ä‘i dép cao su Ä‘ang bước lên ná»?n dinh lát đá cẩm thạch bóng loáng, ông bá»—ng sững lại giây lát, hÆ¡i choáng váng. Rồi những lá»?i dặn dò cá»§a tư lệnh quân Ä‘oà n Nguyá»…n Hữu An khi còn ở Rừng Lá giúp ông bình tâm lại. Tướng An giao má»?i việc trong dinh Ä?á»™c Láºp phải do ông trách nhiệm giải quyết. Ong đưá»?ng hoà ng bước và o phòng lá»›n, nhìn thấy má»™t nhóm ngưá»?i có vẻ buồn bã, cam chịu Ä‘ang ngồi im lặng ở giữa căn phòng bà i trà cá»±c kỳ sang trá»?ng. Thấy các cấp chỉ huy bá»™ đội và o, má»™t ngưá»?i cao lá»›n, mang kÃnh trắng đứng lên :
-Thưa ông, chúng tôi đang ch� các ông và o để bà n giao.
ChÃnh á»§y Tùng cố gắng nén sá»± khó chịu trước hai tiếng ‘bà n giao ’ , cố không to tiếng :
-Các anh chẳng còn gì để mà giao.
-Thưa ông…
-Các ông chỉ có đầu hà ng vô đi�u kiện.
ChÃnh á»§y Tùng nghÄ© ngay đến việc phải buá»™c há»? tuyên bố đầu hà ng sá»›m để đỡ đổ máu. Sà i Gòn vẫn còn vang tiếng súng, miá»?n Tây Nam Bá»™ và các hải đảo vẫn chưa được giải phóng. Ong quay sang há»?i chuẩn tướng Nguyá»…n Hữu Hạnh (Ä‘ang đảm nhiệm chức vụ ‘quyá»?n tổng tham mưu tưởng quân lá»±c VNCH’ và cÅ©ng là má»™t cÆ¡ sở cách mạng) há»?i : « Ä?ưá»?ng dây đến đà i phát thanh còn hoạt động không ? ». Ong ta nói không sá» dụng được nữa. ChÃnh á»§y Tùng nói :
-Ngay bây gi�, yêu cầu ông Minh đến đà i phát thanh công bố đi�u đó trước nhân dân, trước thế giới.
Tướng Minh nhẫn nhục im lặng. Sau đó, ông quay sang trao đổi nho nhá»? vá»›i ngưá»?i đứng cạnh là tướng Hạnh. Ngưá»?i nà y hướng vá»? chÃnh á»§y Tùng :
-Thưa ông, Ä?ại tướng ra ngoà i lúc nà y sợ phe đối láºp ám hại, vì há»? biết ông Minh Ä‘i tuyên bố đầu hà ng.
ChÃnh á»§y Tùng nói ngay :
-Ä?i vá»›i tôi, ông Minh khá»?i lo. Quân giải phóng đã hoà n toà n chiếm lÄ©nh thà nh phố, chúng tôi bảo đảm an toà n.
Ong Minh đồng ý.
Phạm Xuân Thệ, đại úy trung Ä‘oà n phó trung Ä‘oà n 66 há»™ tống tổng thống Dương Văn Minh, thá»§ tướng VÅ© Văn Mẫu, tổng trưởng thông tin Lý Quý Chung lên xe jeep thứ nhất. Nhà báo Tây Ä?ức Von Borries Gallasch vá»›i nà o các máy ảnh, ghi hình, ghi âm Ä‘eo lỉnh kỉnh quanh ngưá»?i có mặt ở đó, xin chÃnh á»§y Tùng cho Ä‘i theo và hứa sẽ viết bà i có lợi cho cách mạng. Ong há»?i xin nói tiếng Pháp có được không vì chắc rằng những ngưá»?i ở lá»›p tuổi chÃnh á»§y Tùng (năm đó ông Tùng 45 tuổi) còn nói được tiếng Pháp. ChÃnh á»§y Tùng trả lá»?i : « Peut-être (có thể)… ». Như váºy là cả Nguyá»…n Hữu Thái, Huỳnh Văn Tòng cùng các nhà báo Gallasch, Hà Huy Ä?Ä©nh tháp tùng theo xe chÃnh á»§y Tùng ra đà i phát thanh.
Ở đà i phát thanh, sinh viên và bá»™ đội Ä‘ang loay hoay chưa biết là m gì thì bá»—ng dưng có hai chiếc xe jeep chở đầy ngưá»?i chạy và o khuôn viên đà i phát thanh. Rất nhiá»?u bá»™ đội cùng dân sá»± bước xuống và há»? nháºn ra ngay hai ông Dương Văn Minh và VÅ© Văn Mẫu, tổng thống và thá»§ tướng má»›i nháºm chức cá»§a chÃnh quyá»?n Sà i Gòn. Má»™t trong hai ngưá»?i chỉ huy yêu cầu sinh viên tìm cách cho tướng Minh Ä‘á»?c lá»?i đầu hà ng trên đà i phát thanh. Ong nói xong, kéo cả Ä‘oà n ngưá»?i má»›i đến lên lầu má»™t, và o phòng khách theo hướng dẫn cá»§a sinh viên. Trong lúc đó, má»™t sinh viên chạy Ä‘i tìm nhân viên đà i. Tại phòng khách, ngoà i hai ông Minh-Mẫu, hai chỉ huy bá»™ đội (sau nà y há»? má»›i biết là chÃnh á»§y Bùi Văn Tùng và đại úy Phạm Xuân Thệ) và và i anh bá»™ đội còn có hai ngưá»?i dân sá»± nữa là anh Nguyá»…n Hữu Thái và má»™t nhà báo nước ngoà i.
Nhà báo Ä?ức cho mượn chiếc cát xết thu lá»?i đầu hà ng cá»§a tướng Minh và lá»?i chấp nháºn đầu hà ng cá»§a chÃnh á»§y Tùng. Tướng Minh nhìn thấy Nguyá»…n Hữu Thái trong đám ngưá»?i nà y có vẻ cÅ©ng yên lòng. Trông ông mệt mõi và không mấy vui. Thân hình ông vẫn to lá»›n nhưng mặt ông hốc hác.
ChÃnh á»§y Tùng nhá»› lại : "Tôi lúng túng không biết là m sao thảo má»™t văn kiện đầu hà ng. Từ bé Ä‘i há»?c, lá»›n lên là anh bá»™ đội Cụ Hồ đã mấy chục năm, chưa có ai chỉ vẽ cho tôi cách soạn thảo văn bản đầu hà ng cho đối phương cả. Mặt khác tôi cÅ©ng chưa kịp xin ý kiến cấp trên. Viết sao dây ?... A phải rồi, vá»›i cách mạng chỉ có hai vấn Ä‘á»? cÆ¡ bản nhất : chÃnh quyá»?n và quân đội. Khi mất chÃnh quyá»?n thì quân đội không còn. Và ngược lại, không có quân đội thì thì chÃnh quyá»?n không thể tồn tại. Váºy thì…"
Sẵn táºp giấy pÆ¡-luya trên bà n, suy nghÄ© mấy phút, tôi viết lá»?i đầu hà ng cá»§a tướng Minh. Ong Minh Ä‘á»? nghị thay vì ‘tổng thống’ xin dùng chữ ‘đại tướng’, dân chúng có cảm tình hÆ¡n. Tôi nghÄ© rằng tướng Minh phải đầu hà ng ở cương vị tổng thống, vì dẫu sao ông cÅ©ng ở cương vị nà y 3 ngà y rồi, má»›i ra lệnh được cho cả dân sá»± lẫn quân sá»±.
Nghe lá»?i phân tÃch có lý lẽ, tướng Minh gáºt đầu :
-Dạ, tôi xin nghe quý ông.
ChÃnh á»§y Tùng suy nghÄ© tiếp : có ngưá»?i đầu hà ng thì cÅ©ng phải có ngưá»?i chấp nháºn đầu hà ng, nếu không, có thể nhiá»?u ngưá»?i lầm tưởng ông Minh có thiện chÃ. Và ông thảo luôn lá»?i chấp nháºn đầu hà ng.
Pin máy cát xết quá yếu, anh em sinh viên chạy Ä‘i tìm pin thay thế. Há»? cÅ©ng Ä‘i tìm ngay kỹ thuáºt viên cho đà i phát sóng lại. Tất cả Ä‘á»?u nhá»? anh em sinh viên lo liệu. ChÃnh á»§y Tùng xác nháºn : « Không có các cáºu sinh viên giúp phát Ä‘i lá»?i đầu hà ng cá»§a tướng Dương Văn Minh thì tháºt là gay go… ». Há»? tìm được anh Trần Văn Bảng kỹ thuáºt viên phát sóng trú ngụ ngay gần đấy. Anh còn lên tiếng gá»?i thêm mấy ngưá»?i khác đến giúp váºn hà nh đà i.
Thu băng lá»?i tướng Minh phải thá» Ä‘i thá» lại mấy lần má»›i xong. Lá»?i phát biểu cá»§a thá»§ tướng Mẫu thì ông được nói trá»±c tiếp. Ä?à i phát thanh Sà i Gòn phát Ä‘i lá»?i đầu hà ng cá»§a tướng Dương Văn Minh. ChÃnh á»§y Bùi Văn Tùng nhìn đồng hồ, lúc nà y là 1 giá»? 20 phút chiá»?u (giá»? Hà Ná»™i, sá»›m hÆ¡n giá»? Sà i Gòn và o thá»?i đó má»™t giá»?).
Như váºy là loay hoay khá lâu, đà i phát thanh Sà i Gòn má»›i váºn hà nh được và phát Ä‘i tiếng nói Cách mạng đầu tiên, và o lúc trên 2 giá»? chiá»?u, giá»? Sà i Gòn.
Nguyễn Hữu Thái nói l�i mở đầu :
"Chúng tôi là những ngưá»?i đại diện cho Uy ban nhân dân cách mạng Sà i Gòn-Chợ Lá»›n-Gia Ä?ịnh. Chúng tôi là những ngưá»?i đầu tiên tá»›i dinh Ä?á»™c Láºp trước 12 giá»? và đã cùng anh em quân đội giải phóng cắm cá»? trên dinh Ä?á»™c Láºp. Chúng tôi là giáo sư Huỳnh Văn Tòng và cá»±u chá»§ tịch Tổng há»™i sinh viên Sà i Gòn Nguyá»…n Hữu Thái… Ä?á»?i sống bình thưá»?ng đã trở lại Sà i Gòn - Thà nh phố Hồ Chà Minh, thà nh phố mà Bác Hồ đã mong đợi, nay đã được giải phóng… Xin giá»›i thiệu lá»?i kêu gá»?i cá»§a ông Dương Văn Minh và VÅ© Văn Mẫu cá»§a chÃnh quyá»?n Sà i Gòn vá»? vấn Ä‘á»? đầu hà ng ở thà nh phố nà y…"
Tiếp theo là l�i của tướng Dương Văn Minh :
"Tôi, Dương Văn Minh, tổng thống chÃnh quyá»?n Sà i Gòn, kêu gá»?i Quân lá»±c Việt Nam Cá»™ng hòa hạ vÅ© khà đầu hà ng không Ä‘iá»?u kiện quân Giải phóng miá»?n Nam Việt Nam. Tôi tuyên bố chÃnh quyá»?n Sà i Gòn từ trung ương đến địa phương phải giải tán hoà n toà n. Từ trung ương đến địa phương trao lại cho ChÃnh phá»§ cách mạng lâm thá»?i miá»?n Nam Việt Nam".
Giáo sư Vũ Văn Mẫu phát biểu tiếp theo :
"Trong tinh thần hòa giải và hòa hợp dân tá»™c, tôi, giáo sư VÅ© Văn Mẫu, thá»§ tướng, kêu gá»?i tất cả các tầng lá»›p đồng bà o hãy vui vẻ chà o mừng ngà y hòa bình cá»§a dân tá»™c, và trở lại sinh hoạt bình thưá»?ng. Nhân viên cá»§a các cÆ¡ quan hà nh chÃnh quay trở vá»? vị trà cÅ© dưới sá»± hướng dẫn cá»§a chÃnh quyá»?n cách mạng".
Và cuối cùng là lá»?i chấp nháºn đầu hà ng cá»§a chÃnh á»§y Bùi Văn Tùng :
"Chúng tôi đại diện lá»±c lượng quân Giải phóng miá»?n Nam Việt Nam long trá»?ng tuyên bố Thà nh phố Sà i Gòn đã được giải phóng hoà n toà n, chấp nháºn sá»± đầu hà ng không Ä‘iá»?u kiện cá»§a ông Dương Văn Minh, tổng thống chÃnh quyá»?n Sà i Gòn".
Và Thái tiếp tục nói : "…Quân Giải phóng đã tiến và o dinh Ä?á»™c Láºp và đã là m chá»§ hoà n toà n các Ä‘iểm chốt quân sá»± cÅ©ng như dân sá»± cá»§a vùng Sà i Gòn-Chợ Lá»›n-Gia Ä?ịnh…"
Phải chăng những khoảnh khắc, những tuyên bố đó đã chấn động lòng ngưá»?i, là m nước mắt trà o ra từ nhiá»?u đưá»?ng rừng, mặt tráºn và cả ở miá»?n Bắc nước ta. Ngưá»?i ta mừng rỡ, hồi há»™p và lắng nghe từ xa.
Sáng 30/4, trong chiến khu miá»?n Ä?ông, nhà báo Ä?inh Phong không dám rá»?i chiếc radio nhá»? Ä‘eo bên mình. Các anh em đã xuất quân hết và o sáng 29/4. Trước khi Ä‘i anh Hai Khuynh (Nguyá»…n Huy Khánh) trong ban biên táºp báo Giải Phóng nói nhá»? vá»›i anh : "Phải bám chặt đất Sà i Gòn suốt đêm ngà y". Gần trưa đà i phát thanh Sà i Gòn mất sóng. Anh nghÄ© thầm : Chắc là có chuyện rồi. Hồi Tết Máºu Thân năm 1968, mình cÅ©ng chá»? mãi như thế. Thì ra ta đã chiếm được đà i phát thanh Sà i Gòn rồi nhưng không váºn hà nh được !
Gần trưa thì có tiếng rá»?t rẹt. Tất cả anh em Ä‘á»?u bá»? ăn cÆ¡m ngồi bên chiếc radio chá»? đợi. Bá»—ng có tiếng nói, giá»?ng nam còn trẻ : "Chúng tôi là những ngưá»?i đại diện cho Uy ban nhân dân cách mạng Sà i Gòn-Chợ Lá»›n-Gia Ä?ịnh… Chúng tôi là giáo sư Huỳnh Văn Tòng và cá»±u chá»§ tịch Tổng há»™i sinh viên Sà i Gòn Nguyá»…n Hữu Thái…" Tiếp đó là lá»?i đầu hà ng cá»§a tướng Dương Văn Minh.
Cả cơ quan reo hò tung chén dĩa, mũ nón. Biết tôi là ngư�i theo dõi phong trà o đô thị, anh em quây lại h�i :
-Huỳnh Văn Tòng và Nguyễn Hữu Thái là ai ?
Nhà báo Ä?inh Phong chỉ biết tên Nguyá»…n Hữu Thái qua phong trà o há»?c sinh sinh viên Sà i Gòn, biết anh là chá»§ tịch Tổng há»™i sinh viên Sà i Gòn khóa 1963-64. Vì váºy, anh bèn nói vá»›i anh em :
-Nhất định đó là ‘ngư�i của ta’ rồi, ngư�i của ta chiếm đà i phát thanh mới cho đ�c l�i đầu hà ng của Dương Văn Minh…
Xong việc, hai chỉ huy bá»™ đội đưa Ä‘oà n tướng Minh vá»? lại dinh Ä?á»™c láºp. ChÃnh á»§y Bùi Văn Tùng tuy đã thá»±c hiện được má»™t công tác cấp bách và cần thiết phát Ä‘i được lá»?i đầu hà ng cá»§a tướng Minh, nhưng ông vẫn bị cấp trên rầy rà cho đó là má»™t việc là m mạo hiểm. Nếu có mệnh hệ nà o cho tướng Minh thì rất khó ăn nói cho phÃa cách mạng đối vá»›i dư luáºn trong và ngoà i nước.
Thái Ä‘Ãch thân đứng ra Ä‘iá»?u hà nh buổi phát thanh ấy, Ä‘á»?c thêm bảng công bố cá»§a Cách mạng đối vá»›i vùng má»›i giải phóng, mượn cá»§a má»™t chÃnh trị viên.
Thái và Tòng cố tình xưng tên tuổi mình là nhắm tạo tâm lý trấn an nhân dân Sà i Gòn. Gần đây, nhân dân phÃa Nam từng bị guồng máy tâm lý chiến cá»§a Mỹ và Sà i Gòn ra rả tung tin thất thiệt, mô tã nà o cảnh tắm máu khi bá»™ đội đến miá»?n Trung là m dân Sà i Gòn sợ Ä‘iếng hồn. Má»?i ngưá»?i thá»±c sá»± Ä‘ang kinh hoà ng, chỉ mong tìm đưá»?ng tháo chạy thoát thân vá»›i bất cứ giá nà o! Hy vá»?ng khi nghe được tên tuổi Thái, Tòng há»? sẽ nghÄ© : "À, nếu mấy tên tư sản kiểu như Tòng, Thái mà còn đó thì chắc cÅ©ng không đến ná»—i nà o!". Vá»? sau nghe nói có nhiá»?u ngưá»?i lấy tà u chạy ra biển xa đã quay lại và bị bắt Ä‘i há»?c táºp hoặc bị giam giữ đã trách cứ Thái, Tòng lừa gạt há»? !
Nhóm sinh viên chá»§ động tá»± biên tá»± diá»…n chương trình phát thanh, chá»§ yếu là m sao đưa ra được lá»?i tuyên bố đầu hà ng cá»§a tướng Minh, thông báo chÃnh sách cá»§a chÃnh quyá»?n cách mạng lâm thá»?i vá»? vùng má»›i giải phóng và trấn an dư luáºn dân chúng Sà i Gòn, vùng Ä?ồng bằng sông Cữu Long, các hải đảo. Xen kẽ và o các lá»?i ghi âm sẳn phát Ä‘i phát lại nêu trên, há»? tranh thá»§ kêu gá»?i đại diện đồng bà o các giá»›i đến lên tiếng trên là n sóng phát thanh.
Thấy trong đám đông ùa đến đà i có nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, sinh viên Huỳnh Ng�c Chênh đưa anh và o và tất cả cùng anh hát vang bà i "Nối vòng tay lớn".
Bà i hát ra Ä‘á»?i từ năm ’68 nói lên giấc mÆ¡ cá»§a dân tá»™c nay má»›i trở thà nh hiện thá»±c. Ä?ây là bà i hát đầu tiên được phát lên sóng cá»§a đà i phát thanh Sà i Gòn ngà y giải phóng. Váºy là phải 18 năm sau Thái má»›i gặp lại ngưá»?i bạn há»?c cÅ© ở Huế là nhạc sÄ© Trịnh Công SÆ¡n. Gặp lại nhau trong ngà y trá»?ng đại thống nhất đất nước nà y ! Ä?ến chiá»?u tối sinh viên má»›i giao được đà i lại cho bá»™ pháºn phát thanh Giải phóng vừa vá»? đến Sà i Gòn.
Nhóm sứ giả chiá»?u hôm qua tướng Dương Văn Minh gá»i đến gặp đại diện ChÃnh phá»§ Cách mạng Lâm thá»?i Cá»™ng hòa Miá»?n Nam Việt Nam gồm linh mục Chân TÃn, giáo sư Châu Tâm Luân và luáºt sư Trần Ngá»?c Liá»…n núp suốt đêm trong hầm tránh pháo tại trại Davis hân hoan ra khá»?i trại sau má»™t đêm bị pháo kÃch kinh hoà ng và trở vá»? nhà thì đã nhìn thấy bá»™ đội có mặt khắp thà nh phố rồi. Những tiếng súng bắn tỉa lẻ tẻ im bặt và ngưá»?i hôi cá»§a không còn dám chưá»?ng mặt ra đưá»?ng. Sà i Gòn Ä‘ang tưng bừng vui mừng ngà y giải phóng.
( Trich từ trang web bbc.com/vietnamese)