Re: Lịch Sá» Pháºt Giáo
7.5 Tây Tạng
Tây Tạng là quốc gia mà trÆ°á»›c khi bị Trung Quốc chiếm (1951) có hÆ¡n 99% dân số theo Pháºt giáo mà đa số là Máºt tông. Thủ đô Tây Tạng là Lhasa và cÅ©ng là trung tâm Pháºt giáo quan trá»?ng. Sau khi bị chiếm đóng, hà ng chục ngà n chùa chiá»?n bị tiêu huá»· và rất nhiá»?u di sản quý liên quan tá»›i Pháºt giáo ở đây bị cÆ°á»›p phá nghiêm trá»?ng, và khoảng hÆ¡n 87,000 Pháºt tá» Tây Tạng bị giết. Số di tÃch còn sót lại hiện nay thuá»™c vá»? thà nh phố Lhasa
http://proxy.f3.ymdb.yahoofs.jp/user...c08MEBYGI2mA0x
Ä?iện Potala, Lhasa Tây Tạng
Lhasa Thà nh phố ở Ä‘á»™ cao gần 3700 mét nà y có từ thế ká»· thứ 7 và ngay từ khi thà nh láºp nó đã dung nạp Pháºt giáo. Hai địa danh còn giữ lại và được chÃnh quyá»?n Trung Quốc trùng tu cho mụch tiêu du lịch là đá»?n Jokhan và điện Potala
Chùa Jokhan (hay Ä?ại Chiêu) ngà y trÆ°á»›c là trung tâm của bá»™ phái Shakya (ThÃch Ca) thuá»™c Máºt tông. Trên đỉnh chùa có hình tượng bánh xe Pháp Luân. Ngôi chùa là má»™t công trình kiến trúc khổng lồ vá»›i 3 tầng bên trong phủ đầy bởi các tượng Pháºt. Ä?áng kể nhất là tượng Jowo Shakya (ThÃch Ca khi 12 tuổi). NÆ¡i nà y là trung tâm cho hà ng trăm ngà n ngÆ°á»?i Tây Tạng đến hà nh hÆ°Æ¡ng.
Ä?iện Potala, nghÄ©a là "thánh địa Pháºt giáo", là nÆ¡i mà các Dalai Lama trú ngụ. Ä?ây là má»™t biểu tượng của Pháºt giáo Tây Tạng. Ä?iện nà y được xây cất từ thế kỉ thứ 7. Dáng hiện tại của nó là kiến trúc đã trùng tu và o thá»?i gian của Dalai Lama thứ 5. Ä?iện nà y có 13 tầng cao 117 mét gồm gần 1000 phòng là nÆ¡i là m việc ngà y xÆ°a của chÃnh quyá»?n Tây Tạng.
7.6 Miến Ä?iện
Miến Ä?iện, nay là Myanma, là má»™t quốc gia mà Pháºt giáo đã truyá»?n đến rất sá»›m. Pháºt giáo là quốc giáo của xứ nà y. Truyá»?n thuyết cho rằng Pháºt giáo đã du nháºp xứ nà y từ khi Pháºt ThÃch Ca còn sống, hai đệ tá» là Tapussa and Bhallika đã mang được 8 sợi tóc của Pháºt vá»? và hiện các di tÃch vẩn còn giữ tại các chùa tháp. Dữ liệu được xác minh chắc chắn là các Ä‘oà n truyá»?n giáo thá»?i vua Asoka đã đến Miến Ä?iện và o thế kỉ thứ 3 TCN. Hiện tại Ä‘a số Pháºt tá» theo Thevarada.
http://proxy.f3.ymdb.yahoofs.jp/user...c08MEBYjEAdR4T
Tháp Shwedagon tại Yangon Myanma, toà n thân tháp được dát và ng ước lượng lên đến 30 tấn
Yangon (hay Rangoon) và vùng phụ cáºn. Ä?ây là trung tâm Pháºt giáo lá»›n còn giữ lại rất nhiá»?u Ä‘á»?n Ä‘Ã i trong số nà y có:
Tháp Shwedagon: Ngôi Ä‘á»?n lá»›n nhất tại đây toà n bá»™ được dát và ng và trang trà rất nhiá»?u gá»—, đá quÃ. Chu vi của ngôi tháp là 1.420 feet và cao 326 feet. Xung quanh có 64 Ä‘á»?n nhá»?. Truyá»?n thuyết cho rằng Ä‘á»?n nà y có hÆ¡n 2500 năm được xây từ thá»?i ThÃch Ca còn tại thế. Ä?á»™ cao nguyên thuá»· của ngôi Ä‘á»?n là 66 feet nhÆ°ng sau nhiá»?u lần trùng tu nó đã đạt được Ä‘á»™ cao hiện tại.
Tháp Sule: Theo truyá»?n thuyết thì đây là nÆ¡i chứa tóc Pháºt do hai đệ tá» của ThÃch Ca Mâu Ni nên số tuổi của nó được cho là hÆ¡n 2000 năm. Tháp có tiết diện dạng bát giác, nhìn xa gần giống nhÆ° má»™t cái chuông đặt úp, cao 152 feet, lần cuối cùng nó được trùng tu và o tháºp niên 1880.
Ä?á»?n Botataung (nghÄ©a là "má»™t ngà n sÄ© quan") được xây dá»±ng gần nhÆ° cùng lúc vá»›i Ä‘á»?n Shwedagon. Ä?á»?n cao 132 feet dùng thá»? tóc Pháºt.
Thà nh phố Bago, 80 km bắc Yangon là nÆ¡i đóng đô của 42 vị vua triá»?u đại Bago. NÆ¡i nà y có những di tÃch quan trá»?ng là :
Tượng Ä‘Ã i Kyaik Pun là sá»± ghép của 4 hình tạc Pháºt khổng lồ nhìn vá»? 4 hÆ°á»›ng. Nằm gần dÆ°á»?ng nối Yangon-Bago. Tượng Ä‘Ã i được xây bởi vua Zedi năm 1467 chÆ°a bị huá»· hoại.
Chùa Shwemawdaw, đây là chùa cổ nhất Bago có hÆ¡n 1000 năm tuổi, cao 114 mét và có thá»? hai cá»?ng tóc Pháºt trong bảo tháp.
Trung Tâm Pháºt giáo Bagan, hay Pagan. Thà nh phố cổ nà y thuá»™c vùng Trung Miến nằm vá»? phiá tả ngạn sông Irrawaddy. Ä?ây là nÆ¡i được các nhà khảo cổ cho là có nhiá»?u di chỉ nhất thế giá»›i mà chÃnh yếu là di chỉ Pháºt giáo. Các vua ở nÆ¡i dây từ thế kỉ 11 tá»›i thế kỉ 13 đã cho xây hà ng ngà n chùa tháp. Anawrahta (1044-1077), vị vua đầu tiên, trở thà nh má»™t Pháºt tá» phái Thevarada sau khi hà nh hÆ°Æ¡ng đến Sri Lanka và ông đã chuyển xứ Bagan theo Pháºt giáo. Ä?ến năm 1287 thì triá»?u đại nà y sụp đổ bởi quân Mông Cổ và thà nh phố Bagan bị xoá sổ.
Nhiá»?u Ä‘á»?n Ä‘Ã i ở đây đặc trÆ°ng cho các kiến trúc Pháºt giáo. Tháp Shwezigon là tháp duy nhất phủ và ng trở thà nh kiểu mẫu cho nhiá»?u Ä‘á»?n tháp sau nà y.
Ä?á»?n Ananda, đây là má»™t trong những ngôi Ä‘á»?n còn nguyên vẹn nhất được xây bởi Kyansittha trong năm 1090. Nó là biểu tượng cho năng lá»±c trà huệ vô biên của Pháºt. Ngôi tháp ở trung tâm khu Ä‘á»?n có mặt cắt ngang hình vuông, Ä‘á»™ cao 175 feet. Trong trung tâm của khối là 4 ảnh Pháºt cao 31 feet quay vá»? bốn hÆ°á»›ng chÃnh: Kakusanda (Pháºt Ca La Tôn Ä?ại) hÆ°á»›ng bắc, Konagamana (Pháºt Kim Tịch) hÆ°á»›ng đông, Kassapa (Pháºt Ca Diếp) hÆ°á»›ng nam và Gotama (Pháºt Cồ Ä?à m) hÆ°á»›ng tây.
Tháp Maha Bodhi, đây là ngôi tháp ráºp lại theo khuôn mẫu của tháp Bodhgaya và đã được đặt cùng tên "Bồ Ä?á»? Ä?ạo Trà ng" được xây trong triá»?u vua Nadaungmya (1211-1234). TÆ°Æ¡ng truyá»?n, chÃnh những ngÆ°á»?i thợ xây tháp nà y đã được gá»i sang Ấn Ä?á»™ để phục hồi lại ngôi bảo tháp nguyên thuá»· Bodh Gaya.
Ngoà i ra nơi đây còn có các tháp như là Bupaya (850), Nathlaung Kyaung (931), Nga-kywe-na-daung (khoảng thế kỷ thứ 9), Shwezigon Paya (cuối thế kỷ 11), Pahtothamya...
Re: Lịch Sá» Pháºt Giáo
7.7 Trung Hoa
Pháºt giáo phát triển rất sá»›m ở Trung Hoa. Do địa bà n rá»™ng lá»›n nên có nhiá»?u di tÃch liên quan đến lịch sá» Pháºt giáo. Ä?áng kể là :
http://proxy.f3.ymdb.yahoofs.jp/user...c08MEB1SMqpU2L
Tượng Pháºt lá»›n nhất thế giá»›i cao 71m được tạc trong núi đá từ 713, công trình mất 90 năm má»›i xong
Chùa Thiếu Lâm (Shaolin), được xây khoảng năm 540. NÆ¡i đây, sÆ¡ tổ phái Thiá»?n tông Trung Hoa là Bồ Ä?á»? Ä?ạt Ma (Bodhidharma) đã trụ trì và truyá»?n đạo cho Huệ Khả cÅ©ng nhÆ° dạy võ tăng cÆ°á»?ng sức khoẻ cho những ngÆ°á»?i phụ việc dịch kinh Pháºt trong chùa. Chùa xây trên má»™t phần rừng còn lại sau khi cánh rừng nà y đã bị cháy (Thiếu Lâm có nghÄ©a là rừng non) trên núi Tung sÆ¡n (Songshan) tỉnh Hà Nam. Ngôi chùa sau nà y đã không còn giữ được tinh thần Pháºt giáo ban đầu bởi ảnh hưởng của Lão giáo. Ngôi chùa nguyên thuá»· đã hoà n toà n bị phá huá»· trong thá»?i gian ná»™i chiến giữa quân Ä‘á»™i Tưởng Giá»›i Thạch và Mao Trạch Ä?ông. TrÆ°á»›c đó nó đã bị đốt cháy nhiá»?u lần do chiến tranh.
Nga Mi SÆ¡n (Emei) ở phÃa nam tỉnh Tứ Xuyên, dãy núi nà y có đến hà ng trăm ngôi chùa và chùa lá»›n nhất kiến trúc bằng gá»— là Baoguo được xây và o thế ká»· 16. Pháºt giáo truyá»?n tá»›i Tứ Xuyên từ thế kỉ thứ 1. Truyá»?n thuyết cho rằng núi Nga Mi là nÆ¡i tu luyện của Phổ Hiá»?n Bồ Tát. Pho tượng Pháºt lá»›n nhất thế giá»›i cÅ©ng ở tại đây, nó được đục và o trong núi LÆ° sÆ¡n (Leshan) cao 71 mét được bắt đầu khởi công năm 713 và xong năm 803 (90 năm).
NgÅ© Ä?à i SÆ¡n (Wutai), tỉnh SÆ¡n Tây. NÆ¡i đây từ Ä‘á»?i nhà Hán (25-220), có nhiá»?u ngôi chùa được đục và o trong núi. NÆ¡i nà y được tin là chá»— mà Văn Thù Bồ Tát hóa thân. Hiện nay vẫn còn khoảng 47 ngôi chùa còn nguyên vẹn. Tổng cá»™ng có đến hà ng trăm ngà n tượng và hình vẽ Pháºt lá»›n nhá»?. Hai ngôi chùa cổ quan trá»?ng nhất ở đây là Nanchan (1200 tuổi) và Foguang (được bắt đầu xây từ thế kỉ thứ 7).
Cá»u Hoa SÆ¡n (Jiuhua) -- chữ Jinhua nghÄ©a là "9 toà sen" -- tỉnh An Huy, nÆ¡i nà y theo truyá»?n thuyết là chá»— mà Ã?ịa Tạng VÆ°Æ¡ng Bồ Tát hóa thân. Chùa cổ nhất nÆ¡i đây là Huacheng.
Phổ Ä?à SÆ¡n (Putuo) nằm trên đảo nhá»? gần Thượng Hải thuá»™c tỉnh Triết Giang, là nÆ¡i Quán Thế Âm Bồ Tát thị hiện. Hai chùa lá»›n là Pháp VÅ© Thiá»?n Tá»± và Phổ Tế Thiá»?n Tá»±
Ä?á»™ng Ã?ôn Hoà ng (Dunhuang) tại tỉnh Cam Túc nằm trên con Ä‘Æ°á»?ng tÆ¡ lụa. Tại đây có và i chục thạch Ä‘á»™ng mà bên trong được tạc tượng, vẽ tranh hay kinh văn Pháºt giáo bằng nghiá»?u thứ tiếng mà đa phần là tiếng Hán có từ thá»?i Wei đến Ä‘á»?i Song.
Tên của má»™t hang Ä‘á»™ng chÃnh là Mogao (Mạc Cao) được Le Zun tìm thấy và khởi đầu việc tạc tượng Pháºt nhằm ghi nhá»› lại sá»± việc ông ta thấy ánh hà o quang nhÆ° của nghìn vị pháºt phát ra tại đó.
Ngoà i ra còn có Ä‘á»™ng Long Môn (Lung-men) tại tỉnh Hồ Nam và động Vân CÆ°Æ¡ng (Yungang hay Yun-Kang) tại tỉnh SÆ¡n Tây (Datong) cÅ©ng có các kiến trúc hay nghệ thuáºt Pháºt giáo nổi tiếng.
7.8 Việt Nam
Có nhiá»?u bằng chứng cho thấy Pháºt giáo du nháºp và o Việt Nam và o thế kỉ thứ 1, sá»›m hÆ¡n cả Trung Hoa. Tuy nhiên, Việt Nam cÅ©ng nhÆ° các nÆ°á»›c lân bang khó tránh khá»?i nhiá»?u ảnh hưởng vá»? văn hoá và truyá»?n thống tôn giáo của Trung Hoa. Việt Nam đã trải qua rất nhiá»?u cuá»™c chiến tranh vá»›i ngoại bang và những lần ná»™i chiến đã có hệ quả tất yếu là hầu hết các công trình kiến trúc đặc sắc nói chung và Pháºt giáo nói riêng bị huá»· hoại phần lá»›n. ChÆ°a kể ngay cả trong thá»?i bình các phù Ä‘iêu tượng khắc hay nghệ thuáºt cổ Pháºt giáo Việt Nam cÅ©ng đã bị thất thoát ra nÆ°á»›c ngoà i. Hiện tại các vùng còn lại những di chỉ quan trá»?ng là :
http://proxy.f3.ymdb.yahoofs.jp/user...MH9MEBt5lxjQuy
Chùa Dâu tỉnh Bắc Ninh xây khoảng thế kỉ thứ 3, tại trung tâm Pháºt giáo Luy Lâu Việt Nam
Bắc Ninh vá»›i trung tâm Pháºt giáo Luy Lâu (hay Liên Lâu). Ä?ây là trung tâm Pháºt giáo lá»›n của quáºn Giao Chỉ và o thế kỉ thứ 1. Còn sót lại tại đây có:
Chùa Dâu, còn có tên là Diên Ứng, ở là ng Dâu. Ngôi chùa cổ nhất Việt Nam hiện nay, được xây và o đầu thế ká»· thứ 3. Cuối thế ká»· thứ 4, Thiá»?n sÆ° Tỳ-ni-Ä‘a-lÆ°u-chi đã thuyết pháp tại chùa nà y, láºp nên thiá»?n phái đầu tiên ở Việt Nam. Chùa được ông Mạc Ã?Ä©nh Chi dá»±ng lại vá»›i qui mô lá»›n và o thế ká»· 14, và trùng tu nhiá»?u lần ở các thế ká»· sau.
Chùa Bút Tháp, có từ Ä‘á»?i vua Trần Thánh Tông (1258-1278), xây lại và o năm 1646-1647 tức là thá»?i nhà Háºu Lê - thế ká»· 17. Chùa có tên nguyên thuá»· ghi trên bia dá»±ng và o năm 1646 là "Ninh Phúc Tá»±". Theo Pháºt sá» Việt Nam thì thiá»?n sÆ° Chuyết Chuyết, ngÆ°á»?i để lại nhục thân không bị thối rữa cho đến ngà y nay, đã trụ trì tại chùa nà y (viên tịch năm 1644).
Chùa Pháºt TÃch, nằm trên sÆ°á»?n nam núi Pháºt TÃch, được khởi công và o năm 1057. Qua các cuá»™c chiến tranh chùa nà y đã bị hÆ° hại nhiá»?u lần và được nhiá»?u lần trùng tu. Theo các tin tức gần đây (năm 2004-2005) thì nhục thân của thiá»?n sÆ° Chuyết Chuyết được đặt tại chùa nà y.
Hà Ná»™i: (Tên cÅ© Thăng Long) Là thủ đô lâu Ä‘á»?i của nÆ°á»›c Việt, Pháºt giáo đã từng là quốc giáo nên nÆ¡i nà y má»™t thá»?i lâu dà i là trung tâm Pháºt giáo lá»›n. Các di chỉ Pháºt giáo còn lại đáng kể là :
Chùa Trấn Quốc, đây là ngôi chùa cổ nhất Hà Ná»™i. TÆ°Æ¡ng truyá»?n chùa được xây và o Ä‘á»?i Lý Nam Ã?ế (544-548) vá»›i tên gá»?i "Khai Quốc". Sau nà y, tên chùa thay đổi nhiá»?u lần nhÆ° "An Quốc" thá»?i Lê Thánh Tông (1434-1442), "Trấn Quốc" năm 1628, "Trấn Bắc" năm 1844 và nay chùa Trấn Quốc. Chùa cÅ©ng đã có nhiá»?u đợt trùng tu. Kiến trúc còn giữ được đến nay là từ cuá»™c trùng tu của vua Gia Long năm 1815, chùa chiếm diện tÃch hÆ¡n 3000 mét vuông.
Chùa Báo Ân, xây thá»?i nhà Trần, là má»™t trong những trung tâm lá»›n nhất của Thiá»?n phái Trúc Lâm, nÆ¡i vua Trần Nhân Tông, các thiá»?n sÆ° Pháp Loa và Huyá»?n Quang Ä‘á»?u đã từng trụ trì. Ngôi chùa từng tồn tại trong má»™t thá»?i gian dà i, từ thế ká»· 8 đến thế ká»· 15. Ä?ến nay Chùa Báo Ân ở Gia Lâm hiện chỉ còn trong quy mô rất nhá»?.
Chùa Má»™t Cá»™t, tức chùa Diên Há»±u nằm giữa Hà Ná»™i. Theo truyá»?n thuyết, vua Lý Thái Tông (1028-1054) nằm má»™ng thấy Pháºt Quan Thế Âm dắt vua lên tòa sen. Sau đó, SÆ° Thiá»?n Tuệ khuyên vua xây chùa, dá»±ng cá»™t đá giữa ao, đặt tòa sen của Pháºt trên cá»™t nhÆ° đã thấy trong chiêm bao. Ä?ó là và o năm 1049. Chùa Má»™t Cá»™t đã bị phá huá»· và được trùng tu nhiá»?u lần trong lịch sá». Ä?à i hình vuông, chiá»?u dà i má»—i cạnh 3 mét, mái cong, dá»±ng trên má»™t cá»™t cao 4 mét, Ä‘Æ°á»?ng kÃnh 1,20 mét gồm 2 trụ đá ghép chồng lên nhau liá»?n thà nh má»™t khối.
Quảng Ninh: Núi Yên tá» thuá»™c tỉnh nà y đã là nÆ¡i Phát xuất của phái thiá»?n Yên Tá». NÆ¡i đây là má»™t quần thể nhiá»?u chùa trong đó có chùa Hoa Yên (tên cÅ© là Vân Yên - thế kỉ 13) nÆ¡i mà các tổ phái Yên Tá» trụ trì. Ngôi tháp nổi trá»™i nhất là Tháp Tổ, bằng đá, 6 tầng. Còn lại là các chùa Quỳnh Lâm, Long Ã?á»™ng, Giải Oan, Bảo Sái, Má»™t Mái và chùa Ã?ồng là chùa cuối nằm trên đỉnh Yên Tá».
Hà Tây:
Chùa Ä?áºu. TÆ°Æ¡ng truyá»?n chùa có từ đầu công nguyên, nhÆ°ng theo văn bia ở chùa thì chùa được dá»±ng từ Ä‘á»?i nhà Lý, theo kiểu "Ná»™i công ngoại quốc". Chùa còn lÆ°u lại nhiá»?u di váºt và đồ thá»? cổ có giá trị nhÆ° đôi rồng đá, khánh, chuông... Ã?ặc biệt, trong chùa có hai pho tượng là nhục thân của hai vị thiá»?n sÆ° VÅ© Khắc Minh và VÅ© Khắc TrÆ°á»?ng đã trụ trì chùa và o khoảng thế ká»· 17.
Chùa Thầy, còn được gá»?i là chùa Cả, tá»?a lạc ở chân núi Sà i SÆ¡n. Chùa được dá»±ng từ Ä‘á»?i vua Lý Nhân Tông (1072-1128). Lúc đầu chùa chỉ là má»™t thảo am nhá»? của thiá»?n sÆ° Từ Ã?ạo Hạnh. Sau đó, được mở rá»™ng ra. Chùa xây theo hình chữ "Tam" có ba lá»›p: Chùa Hạ, chùa Giữa, chùa Thượng. Lá»›p ngoà i cùng là nÆ¡i tế lá»…, lá»›p giữa thá»? pháºt, lá»›p trong cùng thá»? sÆ° Từ Ã?ạo Hạnh.
Di chỉ văn hoá Óc-eo: Khu vá»±c văn hoá Óc-eo trải rá»™ng nhiá»?u tỉnh miá»?n Tây và Ä?ông Nam bá»™, các di chỉ khai quáºt được xác định là từ thế kỉ thứ 1 đến thế kỉ thứ 7. Trong số các di váºt tìm thấy có nhiá»?u tượng Pháºt gá»— chứng tá»? Pháºt giáo đã du nháºp và o khu vá»±c nà y từ rất sá»›m bằng đưòng biển.
7.9 Tri�u Tiên
Ä?ạo Pháºt được truyá»?n sang Triá»?u Tiên khoảng cuối thế ká»· thứ 4 (năm 372). Do lịch sá» phát triển đặc thù, tại đây có mặt đủ các tông phái lá»›n Thevarada, Mahayana (kể cả Zen) và Vajrayana. Hiện nay, có đến 90% dân chúng theo Pháºt giáo. Các di tÃch ở đây rất nhiá»?u nhÆ°ng cÅ©ng bị tà n phá do chiến tranh hay do sá»± cấm Ä‘oán hoạt Ä‘á»™ng nhÆ° là dÆ°á»›i triá»?u Joseon (1395-1910). HÆ¡n nữa từ đầu thế ká»· 20 ở Bắc Hà n, do chÃnh sách tiêu diệt tôn giáo, các công trình Pháºt giáo ở nÆ¡i nà y đã hoà n toà n bị huá»· hoại. Nam Hà n ngà y nay có khoảng 90% dân theo Phât giáo và có đến hà ng chục ngà n chùa chiá»?n. Do đó, rất khó để liệt kê hay đánh giá hết các công trình quan trá»?ng ra. Ở đây chỉ hạn chế và i kiến trúc Pháºt giáo tiêu biểu.
Nhóm chùa Tam Bảo bao gồm
Tongdosa: nằm trên Ä‘Æ°á»?ng nối hai thà nh phố Ulsan và Busan có từ giữa thế ká»· thứ 7 (năm 646). Ä?ây là ngôi chùa quan trá»?ng nhất ở bán đảo Triá»?u Tiên được sÆ° Jajang-yulsa khởi công. Chữ "Tongdosa" theo tiếng Triá»?u Tiên có nghÄ©a là "vuợt qua để giác ngá»™". Chùa có lÆ°u giữ má»™t số mảnh xÆ°Æ¡ng Pháºt (Xá Lợi Pháºt) trong ngôi tháp chÃnh. TrÆ°á»›c đây, nó đã từng có đến hà ng trăm công trình xây dá»±ng nhá»? và hà ng ngà n sÆ° cÆ° ngụ. Sau đó, bá»™ pháºn lá»›n của chùa đã bị huá»· hoại do quân Nháºt trong thế chiến thứ 2, ngoại trừ toà tháp Daeungjeon. Lần cuối chùa được tu sá»a là và o đầu thế ká»· 17. NgÆ°á»?i ta thÆ°á»?ng gá»?i đây là "chùa không Pháºt" vì nó không có bất kì tượng Pháºt nà o ở các cá»a ra trong tầng trệt. Ä?ối vá»›i ngÆ°á»?i Triá»?u Tiên thì đây là "Bảo tá»± thứ nhất của Hà n Quốc" (Korea's first Jewel Temple) hay Pháºt Bảo tá»±.
Haeinsa: ở Ä?ông Nam Daegu, xây năm 802, được gá»?i là Pháp Bảo tá»± (Dharma). NÆ¡i nà y có chứa các bá»™ kinh Ä‘iển Ä?ại thừa (Mahayana ) gá»?i là "Triá»?u Tiên Tam Bảo Kinh" (Tripitaka Koreana) nguyên vẹn nhất thế giá»›i bao gồm 52 triệu Hán tá»± (chữ cái Trung Hoa) được khắc và o trong 81.258 khối gá»— và được là m và o thế ká»· thứ 13. Chùa là trung tâm chÃnh của "Hoa Nghiêm Tông" (Avatamsaka hay Garland Sutra).
Songgwangsa: nằm vá»? phÃa Ä?ông Gwangju, ban đầu chỉ là má»™t chùa nhá»? thá»?i Silla. Ä?ến cuối thế ká»· 12 thì được sÆ° Chinul mở rá»™ng ra thà nh trung tâm thiá»?n và được ngÆ°á»?i Triá»?u Tiên mệnh danh là Tăng Bảo Tá»±. Chữ Songgwangsa có nghÄ©a là "thiá»?n". Chùa có hÆ¡n 50 thiá»?n Ä‘Æ°á»?ng cho tăng và 30 cho ni. Ä?ây cÅ©ng là Trung Tâm thiá»?n quốc tế đầu tiên của Triá»?u Tiên do thiá»?n sÆ° Kusan sáng láºp.
Bulguksa: Ä?ược xây và o năm 535 vá»›i tên gá»?i cÅ© là Hwaeombeomnyusa. Ngôi chùa nằm phiá Ä?ông Daegu trên núi Doham gồm hÆ¡n 80 toà nhà cùng vá»›i hai ngôi Ä‘á»?n lá»›n là Shakyamuni và Tabotap. Tại đây có chứa bản in cổ nhất thế giá»›i là Tịnh Quang Ä?à La Ni kinh (Pure Light Dharani Sutra). Chữ Bulguksa có nghÄ©a là "đất Pháºt". Ngoà i ra ở đây cÅ©ng có pho tượng pháºt thiá»?n Seokguram có khoảng 1250 năm lịch sá». Chùa bị đốt năm 1592 bởi quân Ä‘á»™i Hideyoshi Toyotomi. Ngôi chùa hiện tại trùng tu trên ná»?n móng ngôi chùa cÅ© và o tháºp niên 1970.
http://proxy.f3.ymdb.yahoofs.jp/user...MH9MEBHlGIVp9v
Tượng Pháºt Dược SÆ° nằm trên đỉnh núi Gwanbong
Ngoà i các công trình Pháºt giáo kể trên, ở Triá»?u Tiên còn có các kiến trúc Pháºt giáo khác không phải là các ngôi chùa nhÆ°:
Sinse-dong: tháp 7 tầng (xây và o khoảng thế ká»· thứ 7 đến thế ká»· thứ 10), nằm ở ngoại ô Andong, là ngôi tháp bằng đá lá»›n nhất của Triá»?u tiên. Tháp cao 7,75 mét Ä‘Æ°uợc trang trà theo cung cách 8 ngÆ°á»?i bảo vệ của Pháºt giáo. Thân tháp là m bằng những viên đá xám cỡ 24x14x6 cm chiếm 7,75 mét vuông.
Tượng Pháºt Dược SÆ° (Gatbawi Buddha): được tạc và o thế ká»· thứ 9, nằm trên đỉnh núi Palgongsan (hay Gwanbong) ở Daegu. Ä?iểm đặc biệt là tượng Pháºt có Ä‘á»™i nón dạng bất thÆ°á»?ng dầy khoảng 15 cm và trên tay có cầm má»™t siêu thuốc chữa bệnh tượng trÆ°ng cho việc đẩy lui ma đạo. Pho tượng ngồi, cao khoảng 4 mét. Ä?ây là má»™t trung Ä‘iểm du lịch vì cảnh trà đẹp. Ä?ể đến nÆ¡i du khách phải mất Ãt nhất 1 giá»? leo bá»™.
7.10 Thái Lan
Nhiá»?u ngÆ°á»?i tin là Pháºt giáo đã truyá»?n tá»›i Thái Lan trong thá»?i gian vua Asoka ở Ấn Ä‘Æ°a ngÆ°á»?i Ä‘i truyá»?n giáo và o thế ká»· thứ 3 TCN. Má»™t cách chắc chắn thì Pháºt giáo và Ấn Ä?á»™ giáo đã đến đây qua các ngõ giao thÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°á»?ng biển hay qua các nÆ°á»›c lân bang nhÆ° Miến Ä?iện và Campuchia và o thế ká»· thứ 6. Ngà y nay, có đến 94% dân Thái theo Pháºt giáo. Các di tÃch ở đây rất nhiá»?u nhÆ°ng Ä‘a số được xây sau thế kỉ 14. Những công trình hay trung tâm có giá trị lịch sá» lá»›n bao gồm:
http://proxy.f3.ymdb.yahoofs.jp/user...ss9MEBYZpGnGGU
Tháp Pháºt giáo lá»›n nhất Phra Pathom, Nakhon Pathom, Thái Lan
Phra Pathom Chedi thuá»™c tỉnh Nakhon Pathom, 56 km tây Bangkok. (Chữ chedi có nghÄ©a là "tháp"). Nakhon Pathon được xem là nÆ¡i xuất phát đạo Pháºt đầu tiên ở Thái. Ngôi tháp Phra Pathom cao 120 m vá»›i đáy tròn bán kÃnh 233,5 m. Tháp hiện nay là được khởi công trong thá»?i vua Mongkut Rama IV (1804-1868) trong vòng 17 năm nhằm bao bá»?c cho má»™t tháp nhá»? hÆ¡n được cho là có từ hÆ¡n 2000 năm tuổi. Ä?ây là tháp lá»›n nhất thế giá»›i.
Wat Mahathat (chữ wat có nghÄ©a là "Ä‘á»?n" hay "chùa"). Ä?ây là công trình kiến trúc tiêu biểu cho ảnh hưởng của văn hoá Khmer (giai Ä‘oạn nghệ thuáºt TÃch Lan). Khu Ä‘á»?n nằm ở trung tâm thà nh phố Sukhothai thuá»™c vá»? Ayutthaya có tổng cá»™ng hÆ¡n 200 ngôi tháp. Cứ má»—i ngôi tháp lá»›n dạng Ä‘Ã i sen sẽ được vây quanh bởi 8 tháp nhá»? hÆ¡n. Ä?á»?n nà y có lẽ xây và o năm 1374, nÆ¡i đây ngà y trÆ°á»›c được dùng để thá»? mảnh xÆ°ong Pháºt. Ngà y nay thì tháp trung tâm đã bị đổ nát do thá»?i gian.
Ngoà i ra, tại Ayuttaya còn có các Ä‘á»?n Pháºt nổi tiếng là Phra Si Sanphet (xây năm 1448 vá»›i 3 ngôi tháp hình chuông úp là biểu tượng cho Ayuttaya), Ratchaburana (xây và o thế kỉ 15), và Lokaya Sutha (chÆ°a xác định chÃnh xác niên đại).
Trung tâm Pháºt giáo Haripuchai, ngà y nay thuá»™c vá»? thà nh phố Chiang Mai. Ä?ây là trung Pháºt giáo lá»›n của Thái khoảng 1000 năm trÆ°á»›c. Hiện tại còn lại rất nhiá»?u chùa tháp. Trong số đó, có tháp Wat Chiang Man dá»±ng năm 1306. Bên trong Ä‘á»?n đặc biệt có má»™t bức tranh Pháºt được cho là mang vá»? từ TÃch Lan 2000 năm trÆ°á»›c đây và má»™t tượng Pháºt bằng tinh thể (crystal) lấy vá»? từ Lopburi có khoảng 1800 năm tuổi.
Ngoà i ra, trung tâm Haripuchai còn các các Ä‘á»?n Pháºt khác nhÆ° là : Chedi Luang (xây năm 1391), Chet Yot (xây cuối thế ká»· 15), Doi Suthep (xây năm 1386), Phra Sing (xây năm 1345) và Wat Suan Dok (xây và o thế ká»· 16).