Quá khứ giày vò các cựu du kích Khmer......

Khi tiến vào Phnom Penh cách đây tròn 30 năm, Nai Oeurn có lý do để ăn mừng, cuộc nội chiến ở Campuchia đã chấm dứt. Là một du kích Khmer �?�? 14 tuổi, Oeurn thực sự tin rằng những ngư�?i dân nghèo của đất nước này đã chiến thắng.

3 thập kỷ sau, sau những cánh đồng chết và cái chết của khoảng 1,7 triệu ngư�?i chiếm gần 1/3 dân số Campuchia khi đó, giấc mơ của Oeurn hóa ra là: đi nhặt phân bò để kiếm sống. Ông kiếm được hơn 3.000 riel (14.000 VND) trong 5 ngày sau khi bán một đống phân cao khoảng 1m.

�?ối với Oeurn cũng như nhi�?u ngư�?i Campuchia khác, lễ kỷ niệm 30 năm ngày Phnom Penh rơi vào tay Khmer �?�? 17/4/2005 là dịp để nhớ lại chiến thắng của h�? và sự hủy diệt sau đó.

"Chúng tôi đã được nhồi nhét vào đầu tư tưởng là phải quét sạch b�?n nhà giàu và tham nhũng, những kẻ cưỡi xe hơi và coi thư�?ng nông dân, đẩy b�?n chúng ra đồng lúa", Oeurn cho biết.

Pol Pot, thủ lĩnh của Khmer �?�? đã tuyên bố năm 1975 là năm zero và đặt mục tiêu xóa b�? tư hữu, ti�?n và cấu trúc gia đình hay bất cứ đi�?u gì liên quan đến xã hội Campuchia cũ. Nhưng những cách thức mà lực lượng này áp dụng đã không mang lại kết quả mà h�? mong đợi để rồi cuối cùng dân Campuchia trở thành những ngư�?i bất hạnh.

Các du kích của Khmer �?�? chính là những ngư�?i thất bại đau đớn nhất, trong đó có Nai Oeurn. Nhi�?u ngư�?i trở v�? làng quê nghèo đói của h�? và chịu ánh mắt nghi ng�? của láng gi�?ng, những ngư�?i còn nhớ v�? th�?i Khmer �?�?.

Khorn Prak cho biết ông trúng 27 vết thương trong chiến tranh. Khi Khmer �?�? bị quân đội Việt Nam lật đổ năm 1979, ông trở v�? nhà và hay tin mẹ ông đã chết vì bệnh tật trong những năm ông vắng nhà. Gi�? đây ở tuổi 53, ông làm ruộng và chữa xe đạp tại tỉnh Kampong Thom, cách Phnom Penh 110 km v�? phía bắc.

Cuộc chiến đó, Prak nói, chẳng mang lại gì cho ông ngoài những vết thương. "Thật đẫm máu và vô ích".

Trước khi Khmer �?�? tiến vào Phnom Penh, Campuchia đã bị kéo vào cuộc chiến ở Việt Nam và bị máy bay Mỹ ném bom. Các vụ giao tranh bao vây lấy Phnom Penh trong nhi�?u tháng li�?n và thành phố này đầy ngư�?i tản cư, thiếu lương thực và thuốc men. Song đối với những du kích từ nông thôn ra như Chhaing Tek Ngorn, khi đó 20 tuổi, thì Phnom Penh giàu có không thể tưởng tượng nổi.

�?ầy kinh ngạc, h�? đã dừng lại tại một quán bên đư�?ng, ăn mì và dùng răng để mở những chai Pepsi-Cola.

Gi�? đây, Chhaing Tek Ngorn, 50 tuổi, vẫn nhớ v�? những khuôn mặt tươi cư�?i của ngư�?i dân khi chào đón các đoàn du kích. Tuy nhiên, gần như ngay sau đó, Khmer �?�? bắt đầu đuổi ngư�?i dân v�? vùng nông thôn. Các quan chức quân sự và cả quan chức dân sự cấp cao bắt đầu bị hành quyết. Khorn Prak cho hay chỉ chưa đầy một tuần sau, Phnom Penh đã bị biến thành "thành phố ma". Cũng như Nai Oeurn, ông đã tin tưởng vào cuộc cách mạng được cho là nhằm xóa b�? sự phân biệt giàu nghèo.

"Tôi đã chẳng có cảm giác gì cả, chẳng thương tiếc gì cả. Tôi cũng không mong muốn được sở hữu bất kỳ cái gì", Prak nhớ lại. Oeurn kể rằng chỉ huy của ông đã ra lệnh quét sạch Phnom Penh và bắn bất kỳ ngư�?i nào chống lại.

Tại Chamkar Ta Nget, ngôi làng cách Phnom Penh khoảng 30 km v�? phía tây nơi Oeurn từng gia nhập Khmer �?�?, ông cùng vợ và 4 ngư�?i con sống trong túp l�?u tồi tàn. Nửa ngư�?i bên phải của ông vẫn cứng đ�? vì một vết thương sâu. Oeurn cho biết ông không gặp lại cha mẹ và 3 ngư�?i anh em ruột kể từ năm 1972. Bố ông từng là quan chức quân sự và có thể đã bị Khmer �?�? giết hại.

Trong cuộc truy tìm đối phương, Khmer �?�? không tránh kh�?i việc tàn sát chính các thành viên của h�?. Những ngư�?i bị nghi ng�? ở cấp cao bị thủ tiêu trước và sau đó là đến những ngư�?i cấp thấp hơn. Trước khi bị truy tố, nhi�?u ngư�?i phải trải qua các đòn tra tấn tại nhà tù S-21 ở Phnom Penh, nơi Pen Heng từng là ngư�?i gác cổng.

Khi một trong số những thành viên trong phiên gác của ông ngủ gật và để các tù nhân cướp lấy súng và tự tử, Pen Heng bị nghi ng�? và bị đưa ra làm ruộng ở ngoại ô Phnom Penh.

"Dưới th�?i Pol Pot, tôi đã cố cầm cự ngày qua ngày. Mỗi sáng mai thức dậy, bạn mới biết là sống thêm được một ngày nữa", Heng cho biết.Ở tuổi 47, gi�? Heng nuôi bò và sống khá dư dả cùng vợ và 3 đứa con tại một nơi từng là căn cứ tiếp tế của Khmer �?�?. "Tôi đã được tái sinh".

Pol Pot qua đ�?i năm 1998 và những quan chức hàng đầu của Khmer �?�? đang ch�? ra trước một phiên tòa do Liên Hợp Quốc hỗ trợ. Tuy nhiên, những du kích của lực lượng này tiếp tục phải đối mặt với quá khứ.

Dù h�? được phép tái hòa nhập với cộng đồng thì rào cản v�? tâm lý vẫn ngăn cách những cựu thành viên Khmer �?�? và ngư�?i dân bình thư�?ng khác, Youk Chhang, giám đốc trung tâm nghiên cứu v�? tội ác của Khmer �?�?, cho hay.

"Các cựu thành viên của Khmer �?�? và các nạn nhân không hoàn toàn hòa hợp vì Khmer �?�? vẫn là biểu tượng sống của sự tàn ác trong xã hội chúng tôi", Chhang nói.

Cho dù h�? có vẻ thoải mái khi nói v�? quá khứ nhưng nhi�?u cựu du kích vẫn cảm thấy tội lỗi hoặc bị láng gi�?ng xa lánh dù h�? không trực tiếp giết ngư�?i, Chhang cho biết.