-
Bạc đẻ
Bạc đẻ
- Tác Giả : Nguyễn Công Hoan
..."Nhân ông Cá»u Ä‘i vắng, ông Trưởng bèn má»™t mình lẳng lặng và o buồng dò xét... Ông soi kỹ má»?i nÆ¡i, bá»—ng giáºt nẩy mình, ông thấy có má»™t viên gạch giữa gáºm phản bị cáºy lên. Ông nhấc gạch lên, bá»›i đất ra, thì lạ quá, má»™t cá»?c bạc mÆ°á»?i đồng, buá»™c chằng dây Ä‘á»? chữ tháºp nằm nghiêng ở đó. Ông cởi dây, xem kỹ từng đồng, thì quả là đồng bạc ta vẫn tiêu, gõ kêu rất ròn tiếng. Ông bèn buá»™c cẩn tháºn lại, để trả và o chá»— cÅ©, lấp đất lên, chặn lại hòn gạch, nhÆ°ng nhất định rồi sẽ há»?i ông Cá»u cho ra việc lạ nà y. Nếu có Ä‘iá»?u gì ám muá»™i ở trong, tất ông không tha, thế nà o cÅ©ng trình quan vá»? bắt..."
Má»™t hôm ông Trưởng Sắc Ä‘Æ°Æ¡ng ngồi dÆ°á»›i già n thiên lý để lau từng cái lá lan má»™t, thì có ngÆ°á»?i em há»? ông là Ba Tuần buôn bán ở táºn ngoà i Cẩm Phả vá»? chÆ¡i. Ông Ba Tuần Ä‘i vá»›i má»™t ngÆ°á»?i lạ mặt.
Ngư�i lạ mặt trạc độ ngót bốn mươi tuổi, khăn áo chỉnh t�, mặt mũi đầy đặn, tay xách cái va-ly da, ra dáng nặng n� lắm.
- Ông nà y là bạn thân tôi, ông Ba Tuần giá»›i thiệu, bạn thân tôi là ông Cá»u ấu, muốn nhá»? bác má»™t gian buồng dÆ°á»›i nhà ngang để ở trá»? trong Ãt bữa.
Ông Cá»u ấu đỡ lá»?i:
- Tôi nghe ông Ba nói chuyện ngà i là ngÆ°á»?i dá»… dãi, cẩn tháºn, nên tôi má»›i dám phiá»?n ngà i.
Thấy ông Trưởng ra ý phân vân, ông Ba nói:
- Xin bác chá»› ná»? hà , rồi sau đâu sẽ có đó. Ông Cá»u đây là ngÆ°á»?i hà o hiệp, rá»™ng rãi, xin bác chá»› báºn lòng. Bác cứ tin ở tôi.
- Không phải nhÆ° thế, tôi rất tin chú, nhÆ°ng tôi e nhà tôi cháºt hẹp quá chăng, chú ạ.
- Bác đừng ngại, công việc của ông Cá»u là phải Ä‘i vắng luôn, rồi ông ấy thế nà o, bác sẽ biết, tôi không cần khoe trÆ°á»›c.
- Nếu ngà i không sợ phiá»?n, ông Cá»u dõng dạc nói, thì sau nà y dù thế nà o tôi cÅ©ng không dám quên Æ¡n.
Dứt l�i ấy, ông Ba bấm ông Trưởng ra đằng sau và thì thầm:
- Rồi hắn là m nên, anh em ta cÅ©ng có pháºn nhá»?. NgÆ°á»?i nà y chỉ Ä‘i là m Ä‘iá»?u hay cho ngÆ°á»?i khác và hay cứu kẻ nghèo. Tôi không muốn nói rõ vá»™i. Chẳng nhẽ chá»— anh em thân, tôi lại không rủ hắn đến ở đằng bác, e rồi bác lại trách tôi là đem mối lợi cho ngÆ°á»?i ngoà i.
Ông Cá»u trố mắt lên để nghe, thấy nói tiếng lợi, tuy chÆ°a rõ là lợi thế nà o, nhÆ°ng đã hÃp mắt lại, gáºt lấy gáºt để.
Ngay từ hôm đầu ngÆ°á»?i khách trá»? đã là m ông chủ nhà bằng lòng quá: Ông Cá»u ấu mở va-ly ra, lấy má»™t đồng bạc, Ä‘Æ°a ông Trưởng.
- TÃnh tôi thÃch vui, nhá»? ông cho là m má»™t bữa chén; anh em ta trÆ°á»›c lạ sau quen, khi tôi ở lâu, ông má»›i biết tôi được.
Rồi ông đếm mÆ°á»?i đồng nữa, dà và o tay ông Cá»u mà rằng:
- G�i là có món ti�n m�n, tôi đưa ông để đỡ ông sự phà tổn vì tôi phi�n ông trong tháng đầu.
Ông Trưởng cầm cá»?c bạc, vui sÆ°á»›ng quá. Nhất là khi ông liếc trá»™m và o cái va-ly của ông Cá»u thấy đến năm sáu cá»?c tròn mà dà i, gói giấy cẩn tháºn thì bụng bảo dạ: Tay nà y cÅ©ng sù đây, được lắm. Ông Cá»u xếp lại đồ đạc trong va-ly, ông Trưởng thấy những gói ấy nặng trÄ©u, lấy là m thÃch lắm. Xếp xong, ông Cá»u nhìn ông Trưởng nhếch mép cÆ°á»?i, rồi đóng va-ly, khóa lại.
Ông Cá»u ở dÆ°á»›i nhà ngang, nhÆ°ng thÆ°á»?ng Ä‘i vắng luôn. Song há»… ở nhà , thì ông tay hay mượn chiếc cháºu thau đồng lên buồng là m gì, để hà ng hai ba tiếng đồng hồ, rồi khi dùng xong thì tá»± tay mang ra ao, lấy trấu và cát đánh cho thá»±c sáng, má»›i Ä‘em trả. Ông ta có má»™t tÃnh khác ngÆ°á»?i thÆ°á»?ng, là há»… ở nhà , thì không thÃch cho ai lên buồng riêng của mình, có má»™t lần ông đã mắng thằng đầy tá»› vô ý trÆ°á»›c khi mở cá»a và o, không đánh tiếng hoặc gõ cá»a, nhÆ°ng mà khi ông Ä‘i vắng thì tha hồ, ai và o cÅ©ng được, tuy đồ đạc, quần áo, ông để bừa bãi, mà có má»™t lần ông Trưởng sợ quá, cái va-ly của ông Cá»u, trong để rặt những bạc đồng, mà ông ấy quên không khóa. ấy là lần đầu, mà cÅ©ng là nhân tiện, nên ông Trưởng má»›i mở va-ly ra thì biết thế, chứ ông không có tÃnh tò mò, việc ai mặc ngÆ°á»?i ấy, ông không muốn để mắt và o cách hà nh Ä‘á»™ng của ông khách trá»? là m gì.
Ông Cá»u ấu là má»™t ngÆ°á»?i vui chuyện, thÃch đánh chén, cho nên há»… Ä‘á»™ng ở nhà thì y nhÆ° ông Ä‘Æ°a tiá»?n mượn ông Trưởng là m rượu. Ông Trưởng lấy là m hả vá»? chá»— ấy lắm. Nay thịt gà , mai thịt chó, thôi thì tha hồ mà đánh ngã từng chai bố; không mất tiá»?n, ông uống vô tá»™i vạ.
Má»™t hôm, trong lúc say sÆ°a, ông Cá»u nghiêng ngả nói:
- Chẳng giấu gì ông. Tôi thì ti�n bạc chẳng thiếu, duy chỉ thèm thuồng...
Ông Cá»u ghé và o táºn tai ông Trưởng mà nói.
NhÆ°ng nói xong, ông Cá»u giáºt mình, có ý hối háºn vì đã quá lỡ mồm trong khi vui chuyện, bèn dặn thầm:
- Chết chá»a! NhÆ°ng tôi xin ông giữ kÃn cho việc ấy, chá»› nói vá»›i ai mà lá»™ chuyện của tôi.
Song việc Ä‘á»?i nó Ä‘i nhÆ° váºy: cái gì đã cố giữ kÃn tức là cố để hở, cho nên muốn để hở má»™t cách kÃn đáo, không gì bằng ta bịt kÃn nó má»™t cách há»› hênh. Bà già thấp thoáng sau bức rèm, còn khiến bá»?n thiếu niên công tá» sái cổ lệch mắt bằng mấy cô thiếu nữ đứng lá»™ ngay ra ngoà i cá»a. Cho nên từ hôm đó ông Trưởng phải chú ý đến cách là m việc của ông Cá»u, mà cÅ©ng từ hôm đó nhà ông Trưởng có nhiá»?u khách ra và o hÆ¡n trÆ°á»›c mà khi qua nÆ¡i ông Cá»u ở, ông khách nà o cÅ©ng cố lách và o má»™t Ä‘uôi con mắt tò mò. Há»? đến chÆ¡i, mục Ä‘Ãch chỉ có thế.
NhÆ°ng ông khách nà o đã được là m quen vá»›i ông Cá»u, thì tất nhiên là được ông Cá»u chèo kéo ở lại đánh chén: vì váºy không mấy chốc, mà tiếng hà o hiệp, nhã nhặn của ông Cá»u đã đồn dáºy khắp là ng trên là ng dÆ°á»›i, cho nên bá»?n sâu rượu sợ vợ, nhất định không chịu bá»? phà dịp mà không đến gạ gẫm tá»? tình thân ái vá»›i cái hÅ© nhà ông khách quý, mà há»? cho là trá»?i đánh rÆ¡i!
Ông Trưởng nháºn thấy việc ông Cá»u là m, rất có vẻ bà máºt. Có khi ông ta Ä‘i vắng từ sáng sá»›m, đến ná»a đêm thì vá»?; có báºn ông Ä‘i vắng từ ná»a đêm, đến gà gáy hôm sau nữa thì vá»?; cÅ©ng có lúc trá»?i mÆ°a gió đùng đùng, ông cÅ©ng xách ô ra Ä‘i, rồi giữa trÆ°a hôm sau thì vá»?. Sá»± Ä‘i vá»? rất thất thÆ°á»?ng, không bao giá»? giống nhau cả. Ngà y Ä‘i ông ta không nói trÆ°á»›c, nhÆ°ng ngà y và giá»? vá»? rất đúng hẹn. Má»™t lần ông Cá»u dặn 2 giá»? sáng hôm sau thì vá»?, thế mà ngay từ ná»a đêm, trá»?i nổi má»™t cÆ¡n phong ba bão táp, váºy mà khi đồng hồ vừa Ä‘iểm xong hai tiếng, thì ở cá»a đã có tiếng ông ta gá»?i, chó tứ phÃa sủa vang.
Thấy ông Cá»u có lắm cách hà nh Ä‘á»™ng khác thÆ°á»?ng, nên ông Trưởng cà ng tò mò dữ. Má»™t hôm, thằng đầy tá»› chạy lên nhà trên trợn mắt, trợn mÅ©i, thì thà o vá»›i ông rằng:
- Con thấy cái cháºu thau Ä‘en quá, ông ạ. Con không biết ông ấy là m gì mà bắt con đánh mãi không sạch.
- Thế à ? Ông Trưởng cÅ©ng trợn mắt to không kém mắt đầy tá»›, đâu! Ã?âu? Cháºu đâu?
- Con đánh sạch rồi.
- Báºn sau ấy nhé, mà y Ä‘em lên cho tao xem nhé.
- NhÆ°ng má»›i báºn nà y ông ấy má»›i bảo con đánh, má»?i báºn ông ấy vẫn là m lấy.
- Thế à ? Báºn sau, thấy ông ấy sắp đánh, mà y nói vá»›i ông ấy rằng để mà y đánh há»™ nhé.
- Vâng, nhưng con sợ ông ấy mắng. Vì ông ấy dặn con đừng nói với ông.
- Thế à ? Quái nhỉ.
Rồi tối hôm ấy, ông Trưởng luẩn quẩn cả đêm, đâm lo, không biết ngÆ°á»?i nà y là máºt thám thá»±c hay chÃnh là tay há»™i kÃn. NhÆ°ng chẳng có lẽ ông Ba Tuần là em há»? rất thân, rất đáng tin không khi lại nỡ lừa dối, để là m tai là m vạ cho ông nhÆ° thế. Hay là ông Cá»u sẽ là m lợi cho ông những gì mà ông chÆ°a biết chăng? Ông cà ng cần phải dò xét ông Cá»u từng bÆ°á»›c.
Má»™t hôm, lẳng lặng, ông thân hà nh Ä‘i theo ông Cá»u, thì quả nhiên ông thấy ông ta xuống dÆ°á»›i cuối tổng và o hà ng nÆ°á»›c nhà bà Tổng Ãch ngồi từ sáng đến trÆ°a, rồi đứng ở gốc Ä‘a đầu là ng vÆ¡ vẩn đến tối mịt thì vá»?. Ông há»?i bà Tổng Ãch, thì bà ấy cÅ©ng bảo đã đến hÆ¡n tháng nay, vẫn thấy ngÆ°á»?i nà y và o nghỉ chân ở hà ng ấy, có khi ngồi cả ngà y, nhÆ°ng không nói chuyện vá»›i ai, hoặc há»?i han dò la gì cả.
Hôm sau, lúc đương uống rượu với chả cá, ông Trưởng đánh li�u, h�i:
- Thế nà o? Việc ông là m sắp có hiệu quả chưa?
Ông Cá»u ra dáng sợ hãi, vá»™i bịt miệng bạn, xua tay nói:
- Chớ! Bất khả lộ ngôn! Tối bất khả!
Rồi ông đánh trống lảng ngay ra chuyện khác, khiến cho ông Trưởng cà ng đâm nghi.
Tối hôm ấy, ông Cá»u ấu bảo thằng ngÆ°á»?i nhà lấy cho mượn cái thau đồng, rồi ông đóng chặt cá»a buồng lại.
Ông Trưởng nghe tin, bèn rón rén dòm qua khe vách. Ông thấy ông Cá»u cởi trần ra, mở va-ly, đếm lấy ra mÆ°á»?i đồng bạc, bầy sát nhau trong lòng thau trắng xóa. Ã?oạn ông đứng chắp tay má»™t cách rất cung kÃnh, miệng lẩm bẩm câu gì, rồi vá»›i và o gầm giÆ°á»?ng lấy lên má»™t cái chai lá»›n, đổ nÆ°á»›c Ä‘en Ä‘en và o trong thau. Ông lắc thau đến hà ng năm sáu mÆ°Æ¡i lần, rồi sau đánh cái diêm, châm lá»a và o nÆ°á»›c, thì tá»± nhiên thấy khói um, không trông rõ gì nữa. Ngay lúc ấy, ngá»?n đèn tắt phụt, trong buồng tối um, ông Trưởng không thể nháºn rõ được ông Cá»u là m những gì cả. Má»™t lúc lâu đến ba bốn giá»? đồng hồ sau, trong buồng lại báºt sáng, thì không có gì khác thÆ°á»?ng. Ông Cá»u tá»± mang thau Ä‘i đánh, rồi ngay lúc ấy, dá»… đến mÆ°á»?i hai giá»? đêm rồi, ông ta khăn áo ra Ä‘i, dặn đến bốn giá»? chiá»?u mai thì vá»?.
Nhân ông Cá»u Ä‘i vắng, ông Trưởng bèn má»™t mình lẳng lặng và o buồng dò xét. Ông soi đèn và o gầm lấy cái chai ra xem, thì thấy có má»™t thứ nÆ°á»›c gì Ä‘en kịt nhÆ° má»±c. Ông soi kỹ má»?i nÆ¡i, bá»—ng giáºt nẩy mình, ông thấy có má»™t viên gạch giữa gáºm phản bị cáºy lên. Ông nhấc gạch lên, bá»›i đất ra, thì lạ quá, má»™t cá»?c bạc mÆ°á»?i đồng, buá»™c chằng dây Ä‘á»? chữ tháºp nằm nghiêng ở đó. Ông cởi dây, xem kỹ từng đồng, thì quả là đồng bạc ta vẫn tiêu, gõ kêu rất ròn tiếng. Ông bèn buá»™c cẩn tháºn lại, để trả và o chá»— cÅ©, lấp đất lên, chặn lại hòn gạch, nhÆ°ng nhất định rồi sẽ há»?i ông Cá»u cho ra việc lạ nà y. Nếu có Ä‘iá»?u gì ám muá»™i ở trong, tất ông không tha, thế nà o cÅ©ng trình quan vá»? bắt.
Ã?ã là thân, tôi không giấu giếm ông má»™t mảy may, ông Cá»u nói vá»›i ông Trưởng thế. Ông tÃnh tôi không là m gì mà quanh năm được phong lÆ°u, tức là tôi chỉ nhá»? ở cái phép lạ nà y thôi.
- Phép gì?
- Phép là m cho bạc đẻ.
- Ồ, ông có phép là m cho bạc đẻ? Lạ nhỉ!
Thấy ông Trưởng rất ngạc nhiên, ông Cá»u cÆ°á»?i đáp:
- Phải, cho nên ai biết tôi thì biết, không biết thì thôi, tôi không cần. Rồi tôi cÅ©ng định Ä‘á»?n Æ¡n ông má»™t báºn.
Ông Trưởng vội trợn mắt, nói lấy lòng:
- Chết, ông nên sẽ chứ?
Không cần. Tôi có đúc bạc giả, có đi ăn trộm ăn cướp của ai đâu mà sợ.
Ông Trưởng cÆ°á»?i Ãch ká»·:
- Nhưng ngư�i ngoà i biết ông lắm ti�n thì...
- Tha hồ cho h� cướp! Cướp bao nhiêu, tôi lại là m ra được bấy nhiêu. Tôi vẫn đi giúp ngư�i nghèo khó chả vẻ thay nữa là .
- Ông là m bạc đẻ thế nà o?
- Cứ một đồng thì đẻ ra một đồng; chứ không đẻ ra hơn được. Và dụ tôi muốn có mư�i đồng thì tôi là m phép cho mư�i đồng của tôi ở cữ. Tôi h�c được phép nà y ở trên Mư�ng phải cầu thần chú và có thuốc.
Ông Trưởng sực hiểu, tròn miệng lại và nói:
- Ồ, thảo nà o!
- Lần vừa rồi, tôi thấy bạc không đẻ, tôi biết ngay bị lộ, tất thế nà o cũng có hơi ngư�i lạ mó đến nó. Vì bạc nó ở cữ phải đúng gi� cho nên hẳn ông thấy m�i khi tôi v� lúc nà o cũng đúng hẹn lắm. Tôi cần phải đi xa khi nó thụ thai, vì nếu tôi ở gần, thì không những nó tịt không đẻ, mà nó lại tiêu sản, h�ng cả mẹ lẫn con, nghĩa là bạc biến thà nh ra đất cả!
- Nhưng sao tôi thấy khi ông đi vắng lâu, khi thì ông đi vắng chóng?
- À, đó là tùy số bạc cần đẻ. Muốn là m Ä‘á»™ hai ba đồng, thì Ä‘i vắng Ãt, nhÆ°ng muốn là m hà ng chục, hà ng trăm, thì phải Ä‘i vắng nhiá»?u hÆ¡n. Cái đó phải tÃnh trÆ°á»›c chứ. Chỉ lỡ vá»? sá»›m hay muá»™n má»™t chút là mẻ bạc ấy há»?ng toi!
Ông Trưởng tủm tỉm nói:
- Ông là m thỠcho tôi và i đồng nhé.
- Ông Cá»u cÆ°á»?i, gáºt đầu:
- �ược, nhưng mà ...
- Nhưng mà sao? Hay là là m hộ không được?
- Không phải thế. Cái phép đẻ bạc cÅ©ng nhÆ° đẻ con. Ông lấy bà ấy thì đẻ ra con là con ông, tôi không nháºn là con tôi được. ấy nó nhÆ° ngÆ°á»?i, chẳng khác má»™t tý gì cả. Bạc của tôi đẻ, đố ông tiêu được.
- Lạ nhỉ. Thế đi vay mà cho nó đẻ có được không?
- Ã?ược chứ sao lại không? Miá»…n là chÃnh tay ông Ä‘Æ°a tôi, thì thế nà o tôi cÅ©ng là m được. NhÆ°ng có má»™t Ä‘iá»?u kỵ là bạc của tôi mà cho ông vay thì không tà i nà o tôi là m cho nó đẻ được. CÅ©ng nhÆ° hai ngÆ°á»?i Ä‘Ã n bà lấy nhau có khi nà o đẻ được ra con? Hà ! Hà ! Hà ! Ông hiểu không? Hay lại bảo tôi đón đầu!
- Không, chết! Chết! Có khi nà o thế! Tôi hiểu rồi!
- Phải, bởi vì tôi thiếu gì, cho ông vay bao nhiêu mà tôi hết được, vả có mất Ä‘i đâu mà sợ, nhÆ°ng chỉ tại không là m cho nó đẻ được thì tổ phà thuốc mà thôi, vì nhÆ° thế cÅ©ng nhÆ° lá»™ váºy. Ta có việc gì giấu được quá»· thần đâu? Ã?ến ngay nhÆ° ta vá»›i nhau cÅ©ng còn không giấu được nhau nữa là ! Hà ! Hà ! Hà !
Ông Trưởng ngẫm nghÄ© hồi lâu, rồi đứng dáºy, mở hòm lấy ra năm đồng Ä‘Æ°a ông Cá»u nói:
- Nhà tôi chỉ còn từng nà y bạc đồng, ông là m ơn hộ tôi một món.
- Vâng, nhưng ông bảo đánh mấy đồng nà y rõ mới hộ tôi. Rồi tôi là m cho mắt ông trông thấy nhé.
Ông Trưởng mừng rỡ, cảm Æ¡n ông Cá»u, và tạ lòng trá»?i run rủi cho được gặp ông thần giáng phúc, từ nay khá»?i ná»—i vất vả vá»? cách kiếm tiá»?n.
Khi mấy đồng bạc đã đánh thá»±c sáng nhoáng, ông Cá»u bèn và o buồng vá»›i ông Trưởng giải cả tiá»?n lên mặt cháºu thau, rồi miệng lẩm bẩm mấy câu thần chú, đổ và o thuốc, và lắc Ä‘i lắc lại mãi. Ã?oạn ông đánh diêm châm thuốc và o thuốc thì khói um tá»?a khắp bốn bên, rồi đèn tắt; má»™t lúc, ông Cá»u bảo thắp đèn, thì đã thấy cháºu thau khô, mà năm đồng bạc buá»™c vá»›i nhau bằng chiếc dây Ä‘á»? chằng chữ tháºp ở giữa đáy cháºu.
- Thôi, bây gi� thì ông phải để tôi là m một mình tôi đi chôn bạc đây, cũng như ta dưỡng thai ấy mà , ông đừng xem mà lộ. Lộ thì không những không thà nh, mà bạc lại tiêu sản hết mất.
Nói xong, má»™t mình ông Cá»u ra vÆ°á»?n, ông Trưởng không dám dòm theo nữa. Má»™t lúc ông Cá»u trở vá»? vá»™i vã giáºt lấy cái khăn và chiếc áo, vừa Ä‘i vừa rảo bÆ°á»›c ra cổng, vừa quay lại nói:
- Tìm được đất chôn lâu quá, nên tôi sợ muá»™n, tôi xin phép ông tôi phải Ä‘i ngay. Năm giá»? rưỡi sáng mai tôi vá»?. Tháºt là vì ông anh nên tôi má»›i phải láºt Ä‘áºt đấy nhé. à , ông chá»› nên nói vá»›i ai việc nà y.
- Vâng! Cảm ơn ông anh.
Trong khi vắng ông Cá»u, ông Trưởng thấp thá»?m không sao ngủ yên, trong bụng khấp khởi mong cho chóng đến sáng. Ã?á»™ng chợp mắt được má»™t tý là đã nằm mê thấy mình trở nên nhà cá»± phú, có đồn Ä‘iá»?n, có ô-tô. Rồi vừa tảng sáng, ông đã ngồi nhổm dáºy, tỉnh nhÆ° con sáo, tay xách cái đồng hồ, ra cổng đứng ngóng, nhìn theo từng phút.
Ã?ến năm giá»? hai mÆ°Æ¡i thì, đúng hẹn quá, ông Cá»u đã ở đằng đầu là ng Ä‘i lại, đến cổng nhà thì vừa năm giá»? hai mÆ°Æ¡i chÃn. Ông Trưởng trá»? đồng hồ vá»™i la rầm rÄ©:
- Ấy chết! Sớm một phút có được không?
- �ược, không ngại, tôi đến nhà nhưng không lên tiếng vội, cũng như tôi v� đúng gi�.
- Thế ngộ muộn và i phút có được không?
- �ược, nhưng muộn quá thì không hay.
- À, ra nó cũng như uống thuốc.
- ChÃnh thế! Thôi, đúng giá»? rồi, ông ra gốc cây cam xanh mà đà o lên.
Ông Trưởng mừng rỡ, tất tả ra vÆ°á»?n Ä‘Ã o đất, thì quả nhiên có hai món năm đồng buá»™c riêng đôi bằng cái dây Ä‘á»?, giống nhau nhÆ° đúc! Những đồng tròn, trắng, xỉnh xình xinh, má»›i nguyên, lóe sáng trÆ°á»›c ánh mặt trá»?i buổi sá»›m, nhÆ° hé má»™t nụ cÆ°á»?i vui vẻ để chà o chủ. Ông Trưởng ngắm nghÃa, gõ thá», sÆ°á»›ng lắm. Ông Cá»u nói đùa:
- Hay ông cho tôi nà o?
Ông Trưởng dúm miệng và o mà cư�i, và nói đùa lại:
- Vâng, ông có tiêu được, m�i ông cứ tiêu giúp.
- Xin cảm ơn ông. Giá tôi có tiêu được thì ông chả phải bảo! Bây gi� ông có quẳng ra đư�ng, cũng không mất.
- Tháºt à ? Thế nhà tôi tiêu có được không?
Thấy ông Trưởng ngÆ¡ ngác, có ý sợ hãi, ông Cá»u phì cÆ°á»?i:
- �ược, nhưng ông phải nói: ù-ù cạc-cạc, ta cho đồng bạc, phải cảm ơn ta, đi mà tiêu pha, ù-ù cạc-cạc.
- À, lạ nhỉ ù-ù cạc-cạc, ta cho đồng bạc, phải cảm ơn ta, đi mà tiêu pha, ù-ù cạc-cạc.
Từ hôm sau, không những ông Trưởng Sắc và ông Cá»u ấu phải tiếp khách ăn ghẹ, mà bá»?n nhà già u, ngốc, cÅ©ng kéo nhau đến chÆ¡i rất đông. Ai nấy Ä‘á»?u muốn tá»? lòng thân thiện, và cố má»?i cho được ông Cá»u đến chÆ¡i nhà , uống rượu. Ông Cá»u cảm Ä‘á»™ng, thÆ°á»?ng nói vá»›i ông Trưởng:
- Tôi Ä‘i thiên hạ đã nhiá»?u, nhÆ°ng không thấy đâu văn váºt nhÆ° vùng ta. Tôi xem ra, ở đây, ai cÅ©ng trung háºu, biết quý ngÆ°á»?i lắm.
NhÆ°ng há»? chiêu đãi ông Cá»u để há»? lợi dụng ông ấy, vì cái phép bà máºt là m cho bạc đẻ mà ông Cá»u dặn ông Trưởng giấu kÃn, nó đã hở toác ra mất rồi. Cho nên không ngà y nà o ông Cá»u không có ngÆ°á»?i nhá»? là m bạc đẻ. Tuy ông cÅ©ng biết rằng đã ăn của ngÆ°á»?i ta má»™t bữa thì phải trả Æ¡n, nhÆ°ng há»? nhiá»…u quá, mà từ chối thì nể. Ông Trưởng thấy váºy, lấy là m ngượng, song biết là m thế nà o? Nà o có mất gì của riêng ông đâu mà ngại, vả lại há»? nể ông Cá»u thì há»? nể cả ông, ông Cá»u được há»? chiêu đãi sao, thì ông cÅ©ng được hưởng nhÆ° thế. Thôi thì được má»™t dịp cho ngÆ°á»?i là ng nÆ°á»›c nhá»? vả, mà ngÆ°á»?i là m Æ¡n vẫn vui lòng, không phà n nà n, thì ông cÅ©ng mặc ông Cá»u vá»›i há»?. Cho nên, ngÆ°á»?i Ä‘Æ°a má»™t đồng, kẻ Ä‘Æ°a dăm đồng, ai nấy Ä‘á»?u nhá»? ông Cá»u là m thá» cho má»™t báºn. Ã?ồng bạc con, há»? thấy nhÆ° hệt đồng bạc mẹ, mà tiêu pha dá»… dãi nhÆ° thÆ°á»?ng, nên há»? Ä‘á»?u nghÄ© nhÆ° nhau, cố giấu giếm mối lợi, để găm cho riêng mình cái má»? mà đi vay mượn chá»— xa xa cho dá»… dắt. Các ông nhà già u thì định thả con săn sắt để bắt con cá sá»™p, nên định chá»? dịp tốt hÆ¡n để má»?i hẳn ông Cá»u đến ở nhà mình, mà nhá»? ông má»™t chuyến.
NhÆ°ng được Ä‘á»™ mÆ°Æ¡i hôm, ông Cá»u tuyên bố má»™t tin, là m cho dân là ng Ä‘á»?u ngao ngán:
- Tôi không ở đây nữa. Tôi lấy là m nhớ các ngà i lắm.
- Ô hay! Ông giáºn gì chúng tôi?
- Phép bạc đẻ nhÆ° thế, há»… tôi ở đâu quá hai tháng thì không là m được nữa. Các ngà i có lòng yêu mà lÆ°u tôi lại cÅ©ng vô Ãch.
- Váºy ông Ä‘i đâu, cho chúng tôi biết, hoặc ông cho chúng tôi rõ quý quán vá»? đâu.
- Tôi quê ở Hà Ná»™i. Tôi có năm mÆ°Æ¡i nóc nhà ở các phố. Lại tỉnh nà o tôi cÅ©ng có má»™t nếp nhà . NhÆ°ng tôi không thể là m phép nà y ở ngay nhà của tôi được nữa. Vì nhà nà o tôi cÅ©ng ở qua hai tháng rồi. Trá»?i Æ¡i! Tôi còn nhá»› khi tôi ở Hà Ná»™i, sao mà báºn thế. Ai cÅ©ng Ä‘em tiá»?n đến để nhá»? đẻ, đến ná»—i không lúc nà o được nghỉ cả.
- Váºy ông định Ä‘i đâu?
- Tôi cũng chưa định. Thôi, gặp nhau như thế là đủ, khi nà o tôi nhớ các ngà i, tôi sẽ đến chơi, có ngại gì?
- Nhưng mà tôi muốn nh� ông thà cho dân chúng tôi cái ân cuối cùng.
Ông Cá»u bùi ngùi cảm Ä‘á»™ng:
- Lá»? là các ngà i còn phải nhắc. Tôi ở đây bấy lâu được nhá»? vả dân là ng, cho nên trÆ°á»›c khi đứng dáºy, tôi cÅ©ng muốn gá»?i là trả lại chút nghÄ©a ấy, để lÆ°u lại cái tiếng vá»? sau.
Ai nấy đ�u hởi dạ, nói:
- Váºy hôm nà o ông từ giã chúng tôi, chúng tôi xin má»?i ông dá»± má»™t bữa tiệc để tá»? lòng quyến luyến.
- Các ngà i có lòng tốt, tôi không dám từ.
Cả là ng, từ ông già bà cả cho chà trẻ con, ai cÅ©ng tấp náºp rủ nhau đến nhà ông Trưởng để Ä‘Æ°a bạc Ä‘i đẻ. Thôi thì có bao nhiêu bạc giấy, hà o, xu, há»? đổi thà nh bạc đồng, và đánh cho tháºt bóng loáng. Ông Cá»u má»?i tay biên sổ trong hai ngà y, vì từ thằng khố dây trong là ng, cÅ©ng cố cầm cố bán trác đồ đạc trong nhà để kiếm và i đồng bạc trắng. Ông Chánh bá, giầu nhất tổng, Ä‘Æ°a đẻ hẳn năm trăm, mà còn tiếc vì vá»™i quá, không kịp bán nốt mấy chục mẫu ruá»™ng, ông Lý Thá»›i, ông Lý Sang, ông Phó Ung, ông Cả SÃch, vân vân và những nhà có máu mặt, Ä‘á»?u cùng nhau Ä‘Æ°a hà ng trăm, còn hạng Ä‘Æ°a hà ng chục, hà ng đồng, thì tên biên vừa Ä‘en kịt hai mÆ°Æ¡i trang giấy. Khi cá»™ng sổ, ông Cá»u phải lắc đầu lè lưỡi nói vá»›i ông Trưởng:
- Sáu nghìn bảy trăm sáu mươi tư đồng, chà ! Có lẽ tôi phải lánh đến bẩy tám hôm chắc!
- Ông Trưởng cư�i gượng:
- Chúng tôi chỉ dám phiá»?n ông có lượt nà y nữa thôi đấy. Ông chịu khó váºy.
- Vâng, tôi có dám phà n nà n đâu!
Vừa xẩm tối, m�i ngư�i đã chen chân nhau và o nhà ông Trưởng để được xem phép lạ.
NhÆ°ng há»? có được trông thấy gì đâu, vì phải đứng cả ở ngoà i sân, mà ông Cá»u thì ở táºn trong buồng để là m việc. Hà ng năm sáu giá»? đồng hồ sau, bá»—ng ông Trưởng, vẻ mặt quan trá»?ng nhÆ° ông tÆ°á»›ng chạy ra hè hô lá»›n:
- Bây gi� ai phải v� nhà nấy để bạc dưỡng thai. Cấm không ai được dòm, vì nếu có ngư�i lạ thì bạc tiêu sản, biến ra bùn mất cả. Ai không tuân lệnh mà là m h�ng mẻ nà y, thì phải đ�n sáu nghìn bảy trăm sáu mươi tư đồng, một thà nh hai!
Má»?i ngÆ°á»?i thấy câu nói Ä‘á»?u sợ thiệt đến của riêng, bèn kéo ồ cả ra vá»?. Ã?á»™ năm phút sau, sân nhà vắng vẻ, ông Cá»u bèn Ä‘i dò la chung quanh hà ng rà o, rồi má»™t mình, khênh bạc ra vÆ°á»?n, lúi húi là m nốt công việc.
Lúc chôn xong, thì vừa hai giá»? sáng, ông Cá»u mệt nhoà i, mồ hôi mồ kê nhá»… nhại, nhÆ°ng theo phép, ông phải lánh xa chá»— bạc dưỡng thai, nên ông vá»™i vã khăn áo ra Ä‘i, và dặn lại ông Trưởng:
- Bốn giá»? kém năm sáng hôm thứ bảy sau, tôi sẽ trở lại. Trong chÃn hôm tôi không có đây, ông phải cấm không được cho ai lai vãng ra vÆ°á»?n nhé.
Chẳng phải nói thì Ä‘á»™c giả thừa hiểu rằng ông Cá»u ấu Ä‘i lượt ấy thì thôi không trở lại cái là ng văn váºt nà y nữa, mà số bạc ngót bảy nghìn, không những không là m mẹ đồng nà o mà lại thà nh ra con ông cả.
Thế mà đúng ngà y hẹn, cả là ng, lá»›n bé già trẻ Ä‘á»?u phá»›n phở đến sân nhà ông Trưởng để chá»? ông Cá»u vá»?. Há»? nóng ruá»™t nên cố thức suốt đêm, đến táºn bốn giá»? kém sáu phút, nhÆ°ng cÅ©ng không thấy bóng ông thầy MÆ°á»?ng đâu cả. Ã?à o vÆ°á»?n thì không ai dám Ä‘Ã o, vả biết chá»— nà o mà đặt lưỡi cuốc?
�ồng hồ chỉ bốn gi� kém bốn phút, m�i ngư�i không kiên gan nữa, bèn bà n nhau cứ đánh bạo mà đà o. Nhưng sục sạo cả vư�n, h� chỉ thấy... số bạc đã bị tiêu sản, tiêu cả con lẫn mẹ!
Việc lừa dối vỡ lở ra, cả là ng đến chá»i rủa ông Trưởng Sắc, bắt ông phải Ä‘i tìm cho được thằng bợm để là ng Ä‘i trình quan, bá»? tù, nhÆ°ng nghÄ© đến ông Ba Tuần sợ môi hở răng lạnh, nên ông Trưởng phải câm nhÆ° hến. Tức quá, ông bèn nhất định Ä‘i ra Cẩm Phả, để trút cho ông Ba Tuần những của chẳng ngon mà là ng nÆ°á»›c tặng ông xÆ¡i, và bắt ông ấy phải Ä‘i tìm đứa gian phi, kẻo ở là ng há»? là m sốt ruá»™t lắm.
�ến nơi, mặt hầm hầm, ông đem l�i trách móc, thì ông Ba Tuần cứ cư�i nhạt mà xin lỗi hoà i. Rồi sau, chẳng là m thế nà o hơn được nữa, ông mới dịu, thì ông Ba Tuần ghé và o tai ông, h�i nh�:
- Bác mất bao nhiêu tất cả?
- �úng ba trăm.
- Thế bác có muốn hắn đ�n lại hay không?
Ông Trưởng bĩu môi, nói nhiếc:
- Hắn đ�n! Biết hắn ở đâu mà đ�n?
- �ược, tôi biết. Nhưng bác đừng lôi thôi với hắn. Bác cứ để cho hắn là m chỗ khác mới được.
- Nhưng hắn lấy gì mà đ�n tôi?
- Bác vá»? là ng, phải máºt chuyện nà y Ä‘i. Nà y, hắn sẽ lấy của ngÆ°á»?i khác Ä‘á»?n bác.
- Hắn còn lấy của ai được? Ai dại gì mà tin hắn nữa?
- Ồ, thiếu gì, lại những hạng có ti�n và dại dột như tôi và bác chứ gì!
- À, ông Trưởng sá»±c hiểu, nói: - À, ra chú láºp tâm giá»›i thiệu hắn vá»›i tôi đấy à ?
Ba Tuần cư�i:
- Phải, vì trÆ°á»›c kia tôi bị chú Hai Ã?ông giá»›i thiệu, nên xuýt mất vá»›i nó hai trăm rưởi, nhÆ°ng chú ấy xui tôi nên im Ä‘i, mà rủ má»™t ngÆ°á»?i thân thÃch và có của và o cạm để nó lừa thì nó trả.
- À, nó ranh quá nhỉ. Thế bây gi� chú bảo tôi cũng là m như chú à ?
- Ừ, tội gì.
Ông Trưởng cắn ngón tay nghÄ© ngợi má»™t lúc, rồi gáºt gù nói:
- Ã?ược, ông cáºu ruá»™t tôi là ông Nghị Thăng, già u có tá»›i vạn, mà cÅ©ng thá»±c thà dá»… bảo nhÆ° anh em mình. Ông ấy tin cáºy tôi lắm. Ã?ể tôi giá»›i thiệu cho nó!
Nói Ä‘oạn, đắc trÃ, ông Trưởng Sắc cÆ°á»?i xòa, mà ông Ba Tuần cÅ©ng ôm bụng, gò lÆ°ng, mép soạc đến mang tai mà cÆ°á»?i nhÆ° nắc nẻ..